DINSDAG 13 DECEMBER 1927
9e Jaargang
No. 5744
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaaL
onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaaL
co per post f2.95 per kwartaaL
Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver
baar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
etaling. Afzonderlijke nummere 5 ct.. met Geïllustreerd
ilagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10
LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003
POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone advertentlén 30 cent por regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
n dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine advertentlén, van ten hoogste 8U woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en vei*
huur, koop en verkoop f0.50
NUmmEB BESTAAT Oil TWFI BLADEN
De Radio.
a „eigen omroep" te Huizen is er ge
ien. doordat Katholieken en Protestan-
geen genoegen meer wilden nemen
den éénen avond per week, hun aan
Hilversumschen draadloozen omroep
cbeidenüjk toegemeten; doordat men
met de leiding in Hilversum, die
iiraal heette, niet meer kon vereenigen;
irdat men begreep, dat ons volk iets an-
3 wenscht en meer mag en moet ver
en, dan zooa!s „De Tijd" zich in
hoofdartikel uitdrukté „muziek,
en louter-menscbelijke dingen".
Dat wil niet, volstrekt niet, zeggen, dat
Katho ieken, met de voorkeur zouden
d aan een n a t i o n a 1 e n omroep
'angs heeft een inzender in ons bad
met wien wij in verschillende opzich-
van meening verschilden zich een
irstander van zulk een nationalen om-
;p getoond. En hierin zijn wij het met
in inzender eens. Ook wij zien in het
lang van een nationalen zender,
id i e n deze dan dien naam in w a a r-
i verdient. Maar hieromtrent mag
zich niet te gauw op goed vertrou-
id laten mees'epenl!
,Le Tijd" schreef in bedoeld artikel:
Men weet, dat hel niet aan ons
heeft ge'egen, indien tot dusver niet
met behu.p vaü alle groote volksgroe
pen de Nationale Omroep tot stand
is gekomen, naar welken wij hebben
uitgez en, een nationale, geen
k eurlooze. door een bepaalde vrijzin-
nighe d of sectarische onzijdigheid
gemonopoliseerde Omroep.
De Katholieken zouden in een nationa-
oinroep zich in inhoud en vorm van
il zij uitzenden niet anders uitdrukken
d nu door bun eigen zender. Onze be-
inselen zijn positief en ons optreden is
tbaseerd op verdraagzaamheid Wij kun-
ra onze Katholieke kunst, onze Katho-
?ke wetenschap, onze Katholieke maat-
(happij-leer en, wat ons het heiligst en
rt liefst is. onzen Katholieken Godsdienst
tend maken, propageeren zonder ande-
-D te kwetsen of te beleedigen!
Wij zouden dat kunnen in 'n nationa'en
mroep, zonder het nationale karakter
iarvan ook maar in iets schade te doen,
Is alle anderen die omroep dan ook
laar nationaal hieldenl En wat dit be
reft wij herhalen het moet men op-
assen. zich in zijn verwachtingen niet
n of meer naïef te toonenl
Intusscben nu wij in Huizen met de
'rolestanten een eigen zender 'diebben, nu
Dogen de bezitters van een radio de K a-
b o li e k e uitzendingen uit Huizen we-
te waardeeren! 't Is veel, quant ita-
ief. wat de talrijkheid der uitzendingen
letreft. 't Is ook veel, qualitatief. wat
üngaat bet gehalte, het peil der uitzen-
iingen. DU geldt voor Katholieken Maar
wk moge het daar gesprokene gemakke
lijk vinden de ongeziene wegen van waar
heid naar het oor van vele niet-Katholie-
lenl
De Flores-film.
Als wo naar waarheid een film een Ka-
Iholieke film willen noemen, dan mogen
*ij aldus kwalificeeren: de Floresfilm, die
foze week draait in den foyer van de
Stadsgehoorzaal.
Een Katholieke film, omdat hier een
fasten en treffenden, een natuurgetrou
wen en indrukwekkenden kijk wordt gege
ten op de opleiding en het werk van den
ïistionaria.
Een film met Katholieke strekking
tsaar die strekking, die tendenz is er niet
'P geplakt, maar leeft in de op het doek
tïrtoonde werkelijkheid. Wij zouden,
tffl de propagandistische strekking ervan,
het laatste gedeelte, vooral voor bet niet-
Katholieke publiek, gaarne uitgebreider
hebben gezien: men moet de overtuiging
indringen, dat het missionarissenwerk
o°k beschavingswerk is, en boschavings-
•erk van de eerste klas!
Wij wenschen de Leidsche Missiever. go
to^ met de vertooning van deze inder
daad: zeer mooie film. En gaarne ves
ten wij er ook op deze plaats de aan
dacht op van de Katholieken in Leiden en
«ngeviug.
BU1TE&LAKD
Volkenbond
ZITTING VAN DEN BONDSRAAD
GESLOTEN.
Uitspraak in de Calamis-kwestie.
De bijeenkomst van den Volkenbond is
gisteren gesloten, nadat de Raad in zijn
laatste zitting nog de Salamis-kwestie en
do zaak betreffende de Westerplatte heeft
besproken.
In de Salamis-kwestie heeft de Raad on
der instemming van den vertegenwoordi
ger van Griekenland hel rapport van de
juridische commissie goedgekeurd. Uitdruk
kelijk wordt vastgesteld, dat artikel 11 van
de Duitsche wet in zake den uitvoer van
wapens van 27 Juni-1927 geen schending
van de door Duitschland aangegane inter
nationale verplichtingen beteëkent. Er is
geen reden voor een onderzoek volgens art
313 van het verdrag van Versailles.
De president van d"n Raad sloot daarna
deze bijeenkomst van den Raad van den
Volkenbond.
Benoemingen van den Vclkenbondsraad.
De Christel ij k e Vakbeweging
erkend.
De persdienst van het Internationaal
Ch i stel ijk Vakverbond deelt ons mede:
Bij de samenstelling der consultatieve
commissie, welke de Volkenbondsraad als
uitvloeisel van de Internationale Economi
sche Conferentie te benoemen had, heeft
de raad niet alleen de drie socialistische
candidaten van den Raad van Beheer van
het Internationaal Arbeidsbureau in aan
merking genomen, doch benoemde hij te
vens nog den heer P J. S Serrarens, se
cretaris van het International Christelijk
Vakverbond, tot lid der voornoemde com
missie.
De Volkenbondsraad heeft dus het mo
nopolie der arbeidersvertegenwoordiging,
dat de socialistische vakbeweging in den
Raad van Beheer van het Internationaal
Arbeidsbureau wist te bemachtigen, niet
erkend.
België.
Koning Albert krijgt een eeresabel.
Zondag 18 December zal een Fransche
delegatie, onder leiding van maarschalk
Foch, op het kasteel te Laeken ontvangen
worden.
Uit naam van een groep Fransche be
wonderaars zal de maarschalk aan koning
Albert een eere-sabel aanbieden. Foch zal
een toespraak houden, waarin hij hulde
zal brengen aan de houding van den ko
ning tijdens den oorlog.
Engeland
De Prayer Bcck-kwestie in het Parlement.
Het Engelsche lager- en hoogerhuis zul
len deze week beraadslagen over de invoe
ring van het gewijzigde Prayer Book. (Ge
bedenboek).
Sedert tientallen van jaren is deze
kwestie reeds aan de orde. zooals men
weet.
In het hoogerhuis zal de aartsbisschop
van Cante-bury de motie, waarbij de in
voering van het gewijzigde Prayer Book
aan den koning aanbevolen wordt, verde
digen. Na den aartsbisschop zullen nog
25 der voornaamste leden van het huis
bet woord voeren.
Op ons Katholieken, die gpen nationale
staatskerk kennen, maakt het een vreem
den indruk, dat het parlement moet be
slissen over de samenstelling van het of-
ficieele gebedenboek. Maar in Engeland
is de godsdienst staatszaak.
Oostenrijk
De Oostenrijksche socialisten.
Het getij verloopt.
Gisteren heeft de Oostenrijksche gen
darmerie zijn voormannen gekozen. De
socialisten kregen 80, de anti-marxislen 54
mandaten. Hoewel de socialisten dus in
de meerderheid bleven, beteekent deze ver
kiezing toch een nederlaag voor hen, daar
zij tot dusver 124 afgevaardigden telden
en dus 4 mandaten achteruitgegaan zijn.
Nog slechter naar verhouding was de
afloop der verkiezingen in de Oostenrijk
sche legerfabrieken, waar de socialisten
tot dusver olie viermandaten bezaten, ter
wijl zij deze in het vervolg met hun tegen
standers gelijk op deelen moeten.
Roemenië.
DE ONLUSTEN IN ZEVENBURGEN.
Ook studenten-excessen te Jassy.
Synagoge en winkels verwoest.
Ook te Jassy hebben Zaterdag e:nstige
studentenrelleljes plaats gevonden, naar
aanleiding van de herdenking van het vijf
jarig bestaan der studentenliga. Hierbij
is de synagoge vernield, terwijl verschei
dene Joodsche winkels leeggeplunderd
werden. Eerst naderhand grepen de mili
tairen in.
Bij de onlusten te Klausenhurg is o.a.
de Hongaarsche dichter Haymal door een
student met een stok tegen den grond ge
slagen.
Te Grosswardein is o,m. de arrestatie
van den eigenaar van het Parkhotel Ways-
lowitz gelast, omdat hij zich met een dolk
tegen de Roemeensche studenten te weer
heeft gezet. Bedoelde eigenaar zweeft
overigens nog altijd tusschen leven en
dood, zulks als gevolg van de verwondin
gen, die hem bij den aanval op zijn hotel
zijn toegebracht. De doktoren van het zie
kenhuis verbonden hem te doen verhooren
Thans houden vier Roemeeneensche sol
daten met de bajonet op het geweer de
wacht voor de ziekenkamer.
Do echtgenoote van den bij de studen
ten relletjes te G~osswardein gewonden
Amerikaansehen kapitein heeft zich tot
den gezant der Verreniede Staten te Boe
karest gewend, die ter zake hij het Roe
meensche ministerie van Buiterdandsehe
Zaken stappen heeft cedaan. Minister
Tifulescu heeft in verhand hiermede en
kele ambtenaren naar Grosswardein ge
zonden, ten einde een onderzoek in te
stellen.
Voorts heeft de Engelsche gezant te
Boekarest eveneens bij het Ropmeensche
m'nisterie van Buifenlandsphp Zaken stap
pen godaan. we?ens de vernieling van twee
aan Fn^elche onderdanen topbehonrendp
zaken tP Flanserhnrsr. Ook daarheen zijn
ambtenaren var, het ministerie voor het
instellen van een ©«•'"••zoek gezonden.
China.
De staatsgreep te Canton.
Comm. re geering door
communisten omvergeworpen
Naar uit Sjanghai wordt gemeld, heeft
dr communistisch»» opstand te Canton wel
eenige verwondering gewpest, aangezien 't
omver cpworpen re"imc eveneens het
communisme aanhing. Re beweging srhiint
voornameliik uit dc hnuflin*» der Canfon-
ypfrporing te zün voortgesproten die eerst
gedurepdp twee jaar duizenden stakers
heeft onderhouden, doch vervolgens den
financ'pp'en steun hppft ingetrokken, waar
door zij z'ch het misnoegen d^r vakverceni-
gingen op den hals heeft gehaald Men
gelooft dan ook dat de van middelen
nnthlonte stakers do rn"-eregeldhor!en heb
ben georganiseerd, mpt het doel op de
bronnen v>n inkomsten can Canton be
sla" te leggen
Fen en ander houdt waarsehünliik ook
verband met d<m nieuwen toevloed van
Russen naar Canton gedurende de afre-
loopen maand, waarbij men tezelfdertijd
te Moskou vent-la°rde. dat men het uur
voor pen hernieuwde no"in" om Chmn
te bolsjewisppren. gekomen achtte met
Canton als cent'um der Russische ac
tiviteit.
De striid d?r beide Tsjnnns.
Oenpraal Tsjang Fnisjek hpeft bevestigd
dat de nationalistic11'1 partij hem heeft
npgpdraTcn. de eenhpïd in de partij te
herstellen en de nat'onalisf'°ehe rpgeering
te reor^aniseeren Fii verklaart «Iks in
hef wp-k te zullen sfc"pn om 'n het natio-
nolitisehe erfrrd vrede te d^en heprsehpn
en den strijd teen Tsiang Tso-lin te her
vatten. Wanneer de Pr»viet-rp"eer;ng geen
einde maakt aan haar intriges, zoo zeide
hij zal de nationalistische rpgeering de
bptrehkinmm met haar verb eken, hetgeen
de sluiting der Sovjet-Russische consula
ten in het nationalistische gebied ten ge
volge zou it ebben.
Amsrika
Parlemsnt van C'-'ah-una door militairen
ta-ct.
Conflict met den gouverneur
De gouverneur van de staat Oklahoma
(V. S.), Henry Johnston, heeft de corri
dors van het parlementsgebouw door sol
dalen doen bezetten, ten eindo de wetge
vende vergadering van den staat te belet
ten, bijeen te komen. De vergadering had
onlangs gedreigd, den gouverneur in staat
van beschuldiging te zullen stellen, omdat
hij de huidige zitting als onwettig had ge
kwalificeerd, aangezien zij naar aanleiding
van een door de meerderheid ingediende
petitie was bijeengeroepen. Het Opperste
gerechtshof en de advocaat-generaal steu
nen het standpunt van den gouverneur
Naar verluidt zou de tegen Johnston
op te stellen aanklacht op algemeene in-
compelentio en administratieve onregel
matigheden luiden. Er is oen decreet uit
gevaardigd, waarbij verboden wordt, dat
in de hoofdstad van een staat meer dan
vier personen zich vereenigen en met el
kaar spreken. De wacht in het parlements
gebouw bestaat uit één compagnie ma
ch inegewcersolda ten en twee compagnieën
infanterie.
Mexico.
Weer twee generaals gefusilleerd.
Volgens een bericht uit Mexico zijn Za
terdag opnieuw 2 generaals der opstan
delingen gefusilleerd. Naar gemeld wordt,
zijn thans sedert het begin van den op
stand in totaal 25 generaals terechtgesteld.
Hoeveel generaals telt het Mexicaansche
leger wel?
BINNENLAND.
R. K. WERKLIEDENVERBOND IN
NEDERLAND.
Algemeene najaarsvergadering.
In het Gebouw der R. K. Werklied enver-
©eniging St. Joseph te Utrecht komt he
den, Dinsdag, en morgen Woensdag in
groot© najaarsvergadering bijeen het R. K.
Werkliedenverbond in Nederland met de
besturen der aangesloten vakbonden en
Diocesane werkliedenbonden.
Om half elf werd heden de vergadering,
waarin een groot aantal vertegenwoordi
gers van aangesloten bonden aanwezig
waren geopend met den Christeliikcn
Groet en een inleidende rede van den Ver-
bondsvoorzitter den heer A. C. de Bruijn
uit Utrecht.
Openingsrede.
Spr. begon met er zijn vreugde over uit
te spreken dat op deze vergadering, die in
belangrijkheid niet ten achter stant bij
die van het voorjaar zoovele vertegenwoor
digers van Vakbonden bijeen te zien.
Eén enkele blik op de agenda dezer ver
gadering toont aan dat zij is een geloofsact
in de verheven godsdienstig-zedelijke, so
ciale en economische taak die het Verbond
zich gestelt weet.
Er zijn nog altijd goedwillende in het
land dio meenen dat de arbeidersbeweging
haa- taak het best zou vc-vellen door min
der op het sociaal-economische en méér op
het zuiver godsdienstig-zedelijke te letten.
Spr. wil de waarde van het godsdienst
onderricht geenszins ontkennen en waar
noodig en mogelijk blijft de arbeidersbe
weging ook niet in gebreke gelegenheid te
bieden om door bevoegden onzen H. Gods
dienst te doen leoren kennen, doch méér
haar is in het bijzonder aan de werknemers
de Katholieke beginselen duidelijk te mar
ken meer speciaal om daardoor te bevor
deren dat in sociaal-economisch opzicht
overeenkomstig die beginselen worde ge
handeld. Daardoor zal vertrouwen worden
gewekt in die beginselen en zal men de
schoonheid van het Christendom waardee-
rend, zich door die beginselen laten lei
den.
Spr. komt dan op tegen de ook in den
laatsten tijd weer gehoorde dwaling dat
do Kerk het kapitalisme dient.
Dat er Katholieken zijn die inplaats van
voor hot altaar voor hun brandkast knie
len behoeft helaas niet te worden tegen
gesproken. Zoowel het rapport, „Waarheid
en Recht" als de uitlatingen van prof.
Koenraadt bewijzen het maar al te duide-
li.k.
Maar de leer is anders. Alleen een ver
keerd opgeleide beginneling kan zich
naïvelijk verheugen in pas nu door bem
gevonden uitspraken van Katholieke auto
riteiten, waarin het kapitalisme fel bestre
den wordt; voor don ontwikkelden Katho
lieken arbeider spreekt het vanzelf, voor
hem bestaat geen goed soort kapitalisme.
Door het volk te overtuigen, niet enkel
met woorden doch ook met daden, dat zijn
sociale cn economische belangen bij ons
volkomen veilig zijn, door aldus te werken
voor het volk, werkt onze arbeidersbewe
ging er krachtig aan mede het volk te be
houden voor, of te brengen tot 'Christus.
Wat zou or niet veel ten goede verande
ren, indien vele Katholieke intellectueelen,
vooral de jongeren onder hen, de juistheid
van dit standpunt eens konden inzien.
Dan zou men zich met ons verheugen in
het groeiende ledental, dan zou er ook al
les op worden gezet, dat organisaties die
Lot onze oentrale konden toetreden en men
niet bevreesd zijn voor die „machtsconcen
tratie", dan zouden ook het aantal intel-
lectucolen dat zich spontaan aanmeldt om
het Verbondsbestuur in zijn moeilijke taak
ter zijde te staan zooveel grooter zijn.
Spr. komt thans tot een overzicht van
hetgeen door het Verbond sinds do voor
jaarsvergadering voor de arbeiders ge
daan is.
Vooreerst is krachtig medegewerkt aan
de uitbreiding van het aantal leden der
aangosloten vakbonden, dat sedert 1 Ja
nuari j.l. geutegen is van 99.935 tot 103.943,
het ledental dor gezamenlijke diocesane
bonden kwam van 89.284 tot 91.885, het le
dental van het Verbond van 114.276 tot
119.283.
Met waardeeriug voor hetgeen do Ka-
tholieko Pors in het algemeen gedaan
heeft wordt toch, aldus vervolgt spr., de
noodzakelijkheid van een eigen Katholieke
arbeiderspers gevoeld en met kracht ver
dedigd.
Wat op het gebied van vrouwenorgani
satie en voor do jeugd gedaan is, is nog
pas enkele weken geleden op do buitenge
wone vergadering gebleken.
De commissie voor de Volksgezondheid
is met haar werk begonnen de verscbh'en-
de instellingen functioneeren goed en doen
maatschappelijk mooi werk en met de K.
R. O. is overlegd gepleegd en het resultaat
is, dat de Katholieke arbeidersbeweging
bij het verrichten van haar taak perma
nent gebruik zal kunnen maken van het
allermodernste middel: de radio.
Bijzondere aandacht had de sociale vor-
zekeringswetgeving en het rapport dat in
HET VOORNAAMSTE NiEUWS
BUITENLAND.
De zitting van den Volkenbondsraad ge
sloten.
Ook te Jassy hebben anti-semietische
relletjes plaats gehad.
In Mexico zijn weer twee opstandige
generaals geëxecuteerd.
BINNENLAND.
Heden en morgen vergadert het R. K.
Werkliedenverbond te Utrecht. (1ste blad;.
In het bekende Haagsciie vergiitigmgs-
proces heeft de advocaat-fiscaal bij liet
Hoog Militair Gerechtshof levenslang ge-
eischt. (Rechtzaken, 1ste blad).
Ernstig ongeluk te IJmuiden; drie ar
beiders gedood. (Gem. Berichten, 2de blad;
Weer een Scheveningsche logger ver
gaan. (Gem. Berichten. 2de blad).
LEIDEN.
Overleden is prof. dr. H. Oort. (2do
blad).
De overplaatsing van de Margarita van
Cortona-stichting. (2de blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
De photopagiua geeft o.m photo's van:
een auto-ongeluk te Maassluis; een iu
brand geraakte auto; een water-auto;
zwarte diamant in Brazilië: candidaten
voor het presidentschap in de V. S.
deze vergadering aan de orde komt, is het
resultaat van do werkzaamheden der com
missie, die speciaal onder het oog had ie
zien de Ongevallenwet en de Tnvnliditeita-
Een concepL-overeenkomsf met do maat
schappij voor geneeskunde is opgemaakt.
Komt deze overeenkomst tot stand, dan
is do weg geopend tot een vruchtbare Ha
menwerking met die maatschappij en staat
he' Katholieke ziekenfontjswezen voor een
nieuwo periode.
Bij één zaak wenscht spr. iot3 langer stil
te staan n.l. de wettelijke ziekteverzeke-
rine Het Voorontwerp van wet is in een
Verbondsvorgadering behandeld en in die
vergadering werden een aantal wijv/in-
gengen noodzakelijk geacht. Hot thans hij
do Tweede Kamer ingediende definitieve
wetsontwerp heeft met vele van die wen
schen rekening gehouden. Zoo noemt spr.
het van veel belang dat voldaan is aan
het verzoek van het Verbond om den kring
dor verzekerden uit te breiden tot alle in
loondienst zijndon, terwijl ook de losse ar
beiders onder de wet zullen vallen.
Nog meerdere punten waarin het defini
tieve ontwerp in gunstigen zin zich van
et voorontwerp onderscheidt, worden door
spr. genoemd, doch ten slotte moet hij toch
concludecren, dat trots alles, ook dit ont
werp voor ons onaanvaardbaar blijft. Het
element „ondernemingskas" past niet, al
dus spr., in de sociale verzekerihgswe' e-
ving on verspert onnoodig den weg naar een
betore maatschappelijke ordening. De be-
drijfsveroeniging heeft dit sociale clerm nt
wél, doch het wetsontwerp maakt deze,
door de ondernemerskas te erkennen, be
houdens dan in enkele middenstandsbe-
drijven, onmogelijk dat deze er komen.
Reeds is dan ook door een groep werkge
vers fabriekskassen opgericht.
Spr. ncht ook do ondernemerskas met de
wettelijke bepalingen van thans volkomen
onvercenigbaar en hij spreekt het ver
trouwen uit, dat do beslissende wetgeven
de instanties zullen weten te voorkomen,
dat haar in de wet een plaats wordt inge
ruimd.
Het tweede punt waarop geen rekening
is gehouden met het verlangen dor arbei
dersorganisaties, is met botrokking tot do
premiebetaling.
Hot wetsontwerp laat voor do helft ver
haal der premie op do arbeiders too en
spr. vreest, dat dit woordbreuk in de hand
zal worken.
Enkele jaren geledon verklaarden <1©
werkgevers zich spontaan bereid de ge-
heelo premie te betalen. De Minister wil
„bohoudensgezinder" zijn dan do groot-
werkgovors.
Spr. hoopt, dat do Kamer, ora van een
instantie welke ons nader staat nog maar
niet te sproken, een meerderheid zal te
vinden zijn, welke blijk zal geven het
standpunt in te nemen, dat ook oud-minis
ter Aulbcrso innam en waarbij de hier ge
noemde gebreken niet voorkwamen.
Het Verbondsbestuur blijft diligent en
heeft nog gister een adres naar de Kamer
gezonden, waarin de wenschen der Katho
lieke arbeiders worden gemotiveerd.
Met een korte herinnering aan hot zoo
schitterend geslaagde demonstratief con
gres to Nijmegen en de mededeeling dat
in 1928 weder getracht zal worden door
twcedaagsche cursussen en een sociale
week do Katholieke arbeidersbeweging te
