Het overlijden van Bratianu. be Jaargang VRIJDAG 25 NOVEMBER 1927 No. 5729 ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal, onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL bco per post f2.95 per kwartaaL Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver- [baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- etaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd dacsblad 9 ct. e (Bou/ta/nt Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No 1 DE ADVERTENTIEPRIJS 8EDRAAGT: Gewone advertentlèn 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het •t dubbele van het tarief berekend, 2 Kleine advertentlèn, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en verkoop f 0.50 nummer bestaai uit orie bladen. Kodern strafrecht. ulangs heeft Frans Coenen geschreven r het feit, dat onze Openbare Universi- en geen hoogleeraren in het Strafrecht vinden, om de opengevallen plaat- bezetten. Hii weet dit aan de vol- eo omwenteling, welke bezig is, zich dit gebied to voltrekken. Naar aanlei- rhiervan schrijft „De Tijd": Al dwazer worden de verkondigde ellingen over die arme misdadigers, ichtoffers van overerfelijkheid, abnor- ale lichamelijke gesteltenissen, opvoe- milieu enz. en die aldus gedwon- worden tot moord, doodslag, dief- al, brandstichting. Evenals lijders aan itsenohtsteking moeten zij in zieken- liien worden verpleegd, maar niet in srangenissen gestraft! Geen vrije wil, schuld, geen misdaad, geen straf I" Jet Volk" vat vlam op deze uiblatin- schrijft o.m.: „Zóó verkalviniseerd zijn zulke katko- 'en als die schrijver in „De Tijd", dat relfs geen flauw vermoeden hebben i de moderne ideeën in hun eigen ig. Liefde vragen zij voor hun Room- the Hoogeschool. Maar van hetgeen het stbolieke onderwijs inhoudt hebben evenmin begrip als de heidenen, en .verwarren de Vrije met de hunne Arme professor Pompe. Hij zal rillen s hij uit „De Tijd" ervaart, dat zijn mme broertjes hem mummificeeren wchen Kersten en Diepenhorst!" Kan niet onze bedoeling zijn, hier 'ns itjes de moderne strafrecht-leer in een woorden uiteen te zetten. Onze he ling is slechts er op te wijzen, dat er heel groot verschil is tusschen de „mo- strafrecht-leer, welke vaak aan ire Universiteiten wordt gedoceerd „moderne" leer, vrelke wordt geleerd «an de Katholieke Pniversiteit te Nij- leide houden meer dan vroeger altijd geval was bij de schuld- en de straf- aling rekening met den invloed van «erfelijkheid, abnormale lichamelijke leltenissen, opvoeding, milieu enz." eid e stellen zich op het standpunt, het recht om te straffen de wereld- s Overheid is gegeven, niet allereerst de misdaad te wreken, om te vergelden, op de eerste plaats om de rnaat- ippij tegen herhaling van de misdaad lij door den misdadiger zelf, hetzij door leren te beschermen. En met dit eerste van de straf wordt rekening gehouden het antwoord op de vraag: hoe moet tHtraft worden? g r o o t e verschil tusschen ongeloo- n Katholiek strafrecht is, dat het »le, in tegenstelling met het eerste, zich hit-uitgesproken en volkomen-conse- t baseert op het erkennen van den 'l0n wil en dus „schuld", „mis- ri" en „straf" aanvaardt in den virwetschen" zin. kn het eind van „Het Volk"-artikeltje het standpunt, dat de Katholieke toehap aanvaardt tenopzichte van het »rn strafrecht wel juist aangegeven! liezen daar n.l., dat de nieuwe begrip- op Btrafrochtgebied „aan de Katholie- jwogeschool met volle waardeering en het voetspoor van St. Thomas benut Mn." H de Katholieke wetenschap waar- het goede in al wat nieuw ia, be- H en dat niet alleenspoort het M propageert het maar verlaat daar- net de oude vast-staande en onloochen- a r heden! BUITENLAND Italië. PENSIEF VERDRAG MET ALBANIë. Voor den duur van 20 jaar. agentschap Stefani meldt, dat op "lezer te Tirana een defensief bond- «wchapsverdrag tusschen Italië en dm is Het verdrag zal J® volkenbond worden geregistreerd, ""s de Albaneesche regeering tee- do minister van Buitenlandsche Ilias boy Vrioni, en namens Italië lnt te Tirana, Ugo Sola. China. Inyj| van Chineesche bandieten in t Indo-China. ^Mu011?011 melden, dat in j. van 19 November een sterke wuneesche bandieten de grens van l ',na overgestoken en aanvallen £?.an op de ffarnizoenen van Bas- l. Thampoen De aanvallen ^middellijk teruggedreven. aar- i kkDSC'ien een en rsvolution- Schfi iïres in beslaS namen. Een i«Q ^Jaat en eenige leden der bende Hef kabinet neemt ontslag. Een voorloopige regeering gevormd. De eerste maatregelen. Onmiddellijk na de ontvangst van het bericht, dat de Roemeensche premier Bra tianu overleden was, kwam de Roemcen- sche ministerraad bijeen. Besloten werd, voor den regentschapsraad opnieuw den eed van trouw af te leggen en den broe der van den overledene, Vintila Bratianu, als minister-president voor te stellen. Alle overige leden van het kabinet zullen hun portefeuille behouden. De regeering heeft een manifest uitge vaardigd, waarin zij er op aandringt, dat orde en rust in het land worden gehand haafd De regeering draagt thans een voor- loopig karakter, totdat de Kamer de bc- grooting zal hebben aangenomen. Daarna zal waarschijnlijk een poging worden ge daan om te zamen met de nationale boe renpartij een coalitie-kabinet te vormen. Geruchten doen de ronde, volgens welke het ook niet uitgesloten zou zijn, dat prius Barbu Stirbey aan het hoofd der nieuwe regeering zou komen. De overbrenging van het stoffelijk over schot van den overledene naar het kasteel Florica zal Zondag a.s. plaats hebben. Aldaar zal Bratianu bijgezet worden. De boerenpartij. Na het bekend worden van Bratianu's overlijden is het bestuur der nationale boerenpartij bijeengekomen, ten einde den politieken toestand te bespreken Het par tijbestuur kwam tot het besluit, dat het voor de nationale boerenpartij ook thans onmogelijk is in eenig coalitiekab.net zit ting te nemen; de partij blijft echter be reid, de regeering over te nemen. De mi nister van Buitenlandsche Zaken, Tilu- lescu, heeft inmiddels besprekingen met do nationale boerenpartij, die de onmiddel lijke ontbinding van het parlement eischt, geopend. De nieuwe regeering heeft gistermiddag de leiders der oppositiepartijen bij zich ontvangen en hun nadrukkelijk medege deeld, dat zij elke poging, om den voor- maligen kroonprins Carol naar Roemeniü terug te roepen, met alle haar ten dienste staande middelen zal verhinderen, aange zien zij in zake de kwestie der troonsop volging op hetzelfde standpunt als de overleden premier staat. Naar het schijnt, oefent de regentschaps raad druk op de partijen uit, ten einde haar te bewegen een concentratieregeering te vormen. Tot Maandag a.s. hebben do partijen een godsvrede gesloten. Eerst na de begrafenisplechtigheden van wijlen Joanel Bratianu zal de regentschapsraad opnieuw met de partijen onderhandelen. Gistermiddag drie uur is de Kamer in rouwzitting bijeengekomen. De minister van Binnenlandsclio Zaken las allereerst het koninklijk besluit voor, betreffende de vorming van het kabinet- Vintila Bratianu. Vervolgens hoorden do afgevaardigden staande en in diepe stilte de redevoeringen ter nagedachtenis van den overleden premier aan. Verscheidene leden konden hun tranen niet bedwingen. Allo sprekers, zonder onderscheid van partij, brachten hulde aan den overledene, inzonderheid aan diens vaderlandsliefde on ongewone activiteit. Nationale rouw. De nieuwe regeering heeft voor Roeme nië den nationalen rouw afgekondigd. In do door het kabinet uitgevaardigdo pro clamatie worden de verdiensten van den overledene, „den raadsman der groote Roemeensche koningen Carol en Ferdi nand" opgesomd, terwijl op het volk een beroep tot eensgezindheid wordt gedaan. De bladen kwamen gistermiddag met een extra-editie uit gewijd aan de nagedachte nis van den overleden premier; zij ont houden zich echter van politieke commen taren. In den loop van den dag maakten allo te Boekarest aanwezigo diplomaten en po litici hun opwachting aan het sterfhuis. Reeds in den loop van den ochtend was Joanel Bratianu's stoffelijk ge balsemd en openlijk in het Atheneum op gebaard. Het gelaat van den doode is nauwelijks nog to herkennen. Vrede of oorlog a.s? In regeeringskringen gelooft men, dat de dood van den premier aanleiding zal geven tot het sluiten van een godsvrede tusschen de partijen. Men wijst er op, dat zelfs Bratianu's felste tegenstander, Ma- niu, den premier tijdens zijn leven tal van blijken van respect en sympathie heeft gegeven. ïn onafhankelijke politieke kringen vreest men ernstigo verwikkelingen. Het is onmogelijk na te gaan, welke gevolgen het overlijden van Bratianu zal hebben met betrekking tot de adspiraties van den voormaligen kroonprins Carol. Bratianu's leven. De geweldige rol, die Bratianu vóór, tij dens en na den oorlog in het politieke le ven van zijn land gespeeld heeft, hebben zulk een beteekenis voor de gebeurtenissen in dat land en de verhouding van Roeme nië tot andere landen, voor de staatkun dige en economische ontwikkeling van dit Balkan-rijk gehad, dat men hem, ondanks zijn vele fouten, gerust mag rekenen tot de groote, in den zin van veel-bercikende, staatslieden. Johannes Bratianu werd op 20 Augus tus 1864 als zoon van den in 1891 overle den staatsman van denzelfden naam op diens landgoed Florica geboren. Aan den vader van den thans overleden staatsman, die in 1876 als hoofd dor libe rale partij minister-president werd en het met een korte onderbreking tot 1888 bleef, dankt Roemenië de onafhankelijkheid en een schitterenden economischen opbloei. Aan den zoon dankt het land de ontwikke ling tot het groot-Roemeniü van thans. Bratianu Jr. studeerde eerst in Parijs voor ingenieur en was daarna als zooda nig werkzaam bij den aanleg der Roe- meenscho staatsspoorwegen. Spoedig reeds speelde hij ook een rol iu het politieke leven van zijn land. Sinds 1895 afgevaardigde, werd hij in 1897 voor het eerst minister en wel van binnenland- sche zaken. In 1910 aanvaardde hij de leiding der liberale partij en werd na den val van Sturdza minister-president. Als zoodanig gelukte het hem in 1913 van Bulgarije de Dobroedsja te verwerven. Bij het uitbreken van den wereldoorlog wist Bratianu tegenover koning Carol, die op grond van bestaande overeenkomsten aan de zijde der centrale mogendheden aan den oorlog wilde deelnemen, de neu traliteit vau Roemenië door te drijven. Do aldus door hem begonnen nieuwe orienteering der Roemeensche politiek leidde dan op 27 Augustus 1916 tot het meedoen van Roemenië aan den oorlog aan de zijde der geallieerden. Het militaire succes der centraio mo- gendhtden in den herfst 1916 tegen Roe menië en de vrede van Boekarest van 7 Mei 1917 schenen deze politiek van Bra tianu eerst in het ongelijk te stellen. Echter triomfeerde zij later toch na de ineen storting der centrale mogendheden in den naherfst van 1918. Als gevolg hiervan werden Zevenburgen een deel van het Banaat, de Boekowina en Bessarabië voor Roemenië gewonnen. Toen het Bratianu echter niet gelukte, op de vredesconferentie van Versailles do aanspraken van Roemenië op het heelo Banaat te doen aanvaarden en toen hij weigerde, het vredesverdrag te ondertee kenen, trad hij den 12den September 1919 af. Intusschen had Bratianu de door hem geleide liberale partij opnieuw weton te organiseeren. Na de nederlaag van 't kabinet Take Jonescoe op 17 Januari 1922 vormde Bra tianu op grond van de uitslagen van nieuwe verkiezingen, die zijn partij een overweldigende meerderheid ga\en, een nieuw kabinet, waarvan hij zelf het hoofd uitmaakte. De oppositie bestreed do geldigheid der verkiezingen en verscheen niet in hot par lement. Bratianu werkte echter in do eenmaal ingeslagen richting voort en ontwierp een grondwetsherziening, een agrarische wet geving en een hervorming van het be- sluurswezen, het financieel beheer, het belastingstelsel cn de onderwijs wetgeving In Maart 1926 trad Bratianu af om plaats te maken voor <en kabinet-Ave- rescoe. Begin Juni 1927 ondernam prins Stir bey in overleg met den koning een poging om met oen overgangskabinet vrije ver kiezingen te doen plaats hebben en zoo doende de machtspositie van Bratianu lo ondermijnen, doch deze poging fislukte. De reeds ten doode opgeschreven koning droeg dus op 23 Juni van dit jaar op nieuw Bratianu op, een kabinet te vormen. De verdere gebeurtenissen liggen nog betrekkelijk verseh in het geheugen: de troonwisscling en alles, wat zich rondom de opvolgingskwcstio afspeelde, de affaire van prins Carol, de rol van koningin Ma ria en last not least die van Bratianu zelf, wiens kabinet al deze politieke strubbe lingen doprstond en oogenschijnlijk onver zwakt uit den storm te voorschijn trad. Men kent ook ton tenslotte de krachtige actie der nationale boerenpartij, die aau Bratianu's regeering den laatsten tijd vele moeilijkheden bereidde, welke den door tastenden staatsman tot drastische maat regelen zijn toevlucht deed nomen. ingeland HET BRITSCHE LAGERHUIS. Heftige debatten. De flegmatieke Engolschen. Het Britsche Lagerhuis, dat bekend staat als het bolwerk van oude tradities en politieke deftigheid, begint den laat sten tijd berucht te worden om de ru moerige tooneelen, welke zich daar af spelen. Woensdag ontstond oen heftige bot sing tusschen Saklatvala, het Indische communistische Lagerhuis'id en een der conservatieve afgevaardigden. Zij schol den mekaar uit en veroorzaakten een lang durig debat dat veel van obstructie weg had Later bij het debat over werkloos heidsverzekering kwamen weer heftige scènes voor. Nadat het debat over artikel 3 meer dan drie uur had geduurd, 6telde do minister van Arbeid voor do beraad slagingen te beëindigen. Het Labourlid Maxton protesteerde krachtig hiertegen en beschuldigde den voorzitter er van un fair te zijn. Toen hij weigerde zich hier voor te verontschuldigen, werd hij onder luid verzet van de zitting uitgesloten met 262 tegen 131 stemmen. In verband met de scènes, die hierop vo'gden, wérd ook Buchan geschorst, terwijl ten slotte nog twee Labourloden, Wallhead on McLean, hetzelfde lot ondergingen. Intusschen had liet tot Donderdagmor gen kwart over vijf geduurd, voordat de zitting werd opgeheven. Het ontwapeningsdebat. De motie van Rara say Mac Donald. Gistermiddag kwam hot Lagerhuis op nieuw bijeen, waarbij een belangrijk de bat heeft plaats gehad over de ontwape ning. Ramsay Mac Donald, de leider der ar beiderspartij, diende een motie in, waar in gezegd wordt, dat het huis leedwezen uitspreekt over het gebrek aan voorberei ding door de regeering en het militaire karakter van de Engelscho delegatie, wat ernstig bijgedragen heeft tot de mis lukking van de jongste marineconferentie te Genève. Voorts betreurt de motie de langzame vorderingen van de voorberei dende ontwapeningscommissie van den Volkenbond en de weigering van de En gelscho regeering, om liet beginsel van ar bitrage le aanvaarden en een plan voor internationale veiligheid, door den Volken bond gewaarborgd, te bevorderen. Chamberlain herinnerde in zijn ant woord aan het aftreden van lord Cecil en zeide, dat niemand meer dan hij dit aftreden betreurde aangezien hij en lord Cecil nauw en in goede harmonie had den samengewerkt hij vraagstukken van de internationale politiek to Geneve. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het overlijden van Bratianu. Een voor loopige regeering gevormd. Nationale rouw afgekondigd. Rumoerige debatten in het Britsche Lagerhuis. Italië heeft met Albanië een defensief verdrag gesloten voor den duur van 20 •aar. Een groote opstand in de staatsgevan genis te Folsen in Amerika (Telegrammen) BINNENLAND. Minister Kan overweegt het denkbeeld van een Staatscommissie van onderzoek inzake de wanverhouding tusschen grond en productenprijzen. (2de blad). Invoerbe emmering van Ned. gewassen in Amerika; overleg over een nieuw drin gend vertoog door onze Reqeerinq. (2do blad). Het ontwerp tot wettelijke rege ing van de pacht bij het Dep. van Justitie in be raad. (2de blad). De invoering van het zevende leerjaar. (lste blad). Onze Geïllustreerde Pagina De photo-pagina geeft o.m. photo's van: Prof. dr. H A. Lorentz te Leiden; do stag natie in het spoorwegverkeer op do iijn AmsterdamRotterdam: de nieuwe markt to Schiedam; het huwelijk van de zuster van den Duitschen keizer. In antwoord op het verwijt, dat do En gelscho delegatio op do drie mogenheden- conferentie te Genèvo oen militair karak ter had, wees Chamberlain er op, dat do Engelscho delegatie uit Iweo ministers van het kabinet en een admiraal bestond. Du delegatie droog het minst militaire karak ter van allo delegaties, die tegenwoordig waren. Een ander verwijt is, dat Enge.and zonder voldoende voorbereiding naar do de conferentie is gegaan. Dit beteekent niet, dat de Engelsche regeering de voor stellen, welke zij kon doen en hetgeen -.ij kon bijdragen om do beperking van dn bewapening verder to brengen, niet zeer zorgvuldig overwogen had De regeering had inderdaad een plan opgesteld, dat niet al'een oen beperking van do uitga ven ton gevo'ge zou hebben eohad, doch ook een werkelijke beperking van de aan- va'smacht. Men kan ons dus in dit op zicht geen onvo'doende voorbereid :ng ver wijten. Hel was het gebrek aan voorberei ding van dozo zaak langs dipïomatieken weg voordat men overeenkwam om naar do conferentie te gaan, Er is gezegd, dat het mislukken van do conferentie to wijlen was aan de m'sluk- king van do nieuwo diplomatie on het ge brek aan voorbereiding langs diplomatic- kon weg, voordat de conferentie plaats had Chamberlain maakte er zichzelf oonigszina een verwijt van, dal hij niet getracht hoeft <le zaak langs diplomat ó'ken weg verder voor te bereiden, doch men moot bedenken, dat do conferentie niet op uit- noodiging van do Enge'sclie regeering, doch op die van do V. S. bijeengeroepen is. BINNENLAND LEERPLICHT VOOR HET ZEVENDE JAAR. De wet uiterlijk 1 Juli 1928 in werking. Op de schriftelijke vraag van den lu- r Suriug of de regeering, afgezien van den gezondheidstoestand van minister Was zink. bereid is haar medewerking te vor- leenen tol een verdere behandeling van 't aanhangige wetsontwerp tot woderinvoo- ring van de leerverplichting voor het ze vende leerjaar op een zoodanig tijdstip, dat het inwerkingtreden der wet uiterlijk op 1 Juli 1928 mogelijk zij, heeft ministei Do Goer in bo vestigen den zin geantwoord Het visum der tandtechnici. Do hoeren L. A. Mottrop, tandtechnieus to Utrecht en A. Bos, tandtechnieus te 's-Gravcnhage, voorzitter en secretaris van het Comité, gevormd door tandtechnici, die het aan hun door den minister van Arbeid, Handel cn Nijverheid ingcvolgo de Wet van 29 Juni 1925 verleende visum mede zagen ontnomen bij ministcrioclc be slissing genomen ingevolge do Wet van 00 December 1920, hebben do leden der Eer ste en Tweede Kamer in kennis gesteld van een adres, dat zij aan don Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid verzon den. In dit adres wordt te kennen gegeven dat de minister alsnog, ingevolge het eeni ge artikel van voornoemde wet van 1926 den dag zal incclon bepalen, van welken l du tal: ilcchnii i, dio nie! voorë-n zijc. van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1