e Steidóohz (Soufiwnt je Jaargang WOENSDAG 16 NOVEMBER 1927 No. 5721 BONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal, e Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal. per post f2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver» aar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- ïling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd igsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlenllën 30 cent per regel Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt het z dubbele van het tarief berekend. z Kleine edvertentlén, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver. huur, koop eu verkoop f 0.50. IMMER BESTAAT RIT TWEE BLADEN- KERKRAMEN. amen van Alex Asperslagh. n iets over de ramen van Alex As- jh zelve! i verwachte bij hem niet een over- van fijn afgeteekende kleine figuur- Tegenwoordig maakt men de voorstel- i eenvoudiger en grooter van vorm ien dit vroeger gewend was. En dit redelijk: Een raam is geen prent in nek, die men met een loupe kan gaan ?n. Het moet van verre bezien wor- De kleuren van dit werk zijn zeer zeer schitterend, niet alleen de «aar ook de donkerder tinten. Daar- en en dit is iets, wat men in het ran anderen dikwijls mist de kleu- agen samen; ze vormen een geheel, men niet enkele vakken er los uit pringen. maar alles een geheel blijft llgens: de ramen breken niet den in- van den muur, maar passen or in, er als schilderijen in natuurlijke om- Achter in de kerk geplaatst, moch- ook vrij fel zijn. (Vóór in de kerk rl te overvloedig licht en beneemt ook eicht op het minder verlichte altaar, ngevolge van te helle ramen er boven niets is te onderscheiden), en ze zijn ten deele. De voorstellingen zijn en hebben werkelijk geestelijken in- Het zou natuurlijk onzin wezen, té ren, dat hier het hoogst bereikbare int van verhevenheid in beeld is ge- t Dit bestaat in menschenwerk niet lt een mensch doet en maakt, kan al- beter zijn en hooger staan. Wat in [uren van deze ramen ligt uitgedrukt, wker tot in het onbegrensde ver en versterkt worden, maar er zit wat dit is godsdienstig. En wat er wèl eikt, geeft wezenlijke waarde aan het Asperslagh heeft, toen hem de op- voor het werk wafe gegeven, er ern- over nagedacht en gemediteerd, en is inaar genoeg, om de schoone gedach- lie hem daarbij invielen, ook uit te ra. Het is levensecht, maar meditatief Hiermede wil ik dit zeggen. Het is lijk, dat iemand zóó vol is van de waarover hij het heeft, dat zijn spre- sr over niets anders is dan een spon- haast onwillekeurige uitroep van he ffing of angst, of wat het ook zijn Zulk een uiting zou men contempla- nnnen noemen. Dit ligt in het werk Asperslagh niet. Hij heeft goed zijn «verwogen, zich bepaalde geestestoe- 111 ernstig ingedacht en ingeleefd, en it zich er dan wel met overwogen te, maar toch goed en levendig over Hij stelt de Emmaüsgangers voor. Het d zich voorstellend, bedacht hij ech- aiet alleen met Christus en de twee n?en te maken te hebben, maar ook waard van den herberg, en allicht een dienstmaagd, die het eten binnen i! Deze figuren nu heeft hij er niet maar bij wijze van ornament of blad- bijgezet; neen, hij heeft er levende ehen, vertegenwoordigers van eeq ilde catagorie menschen, van ge it Het geheel stelt voor: Christus vier verschillende levenshoudingen, in wij tegenover Christus kunnen de twee leerlingen zijn ware chris- maar toch ieder op zijn manier en Id graad: de een staat, zonder al te onder den indruk te komen, in he ffing voor het feit. dat hij hier zoo ïïachts den pas gestorven Heiland 1 voor zich zipt; de ander, blijkbaar rvan godsdienstig gemoedsleven, ver aanstonds in aanbidding. De waard in dienstmaagd blijven buiten het 'lijk verkeer met Christus. Toch is die jjl getroffen door de verschijning van •«losser; misschien vermoedt hij ook hetgeen zich hier in zijn huis af- Hij is en blijft zakenman, maar, told natellend, heeft hij toch meer be- lelling voor zijn vreemden Gast dan fo goudstukken op zijn hand. Zulke den zijn er heel wat op de wereld te- oordig: onder katholieken en niet-ka- «en; menigeen zal met denzelfden ■Hen blik opzien naar ons altaar. 'erde figuur van de voorstelling is die de dienstmaagd. Ze heeft de tafel af- ®en en gaat met de schalen weg. Ze 'lelfs niet gemerkt, dat er iets bijzon en de hand is; geen vermoeden is bij opgekomen. dat er meer dan drie ds reizigers aan tafel zouden zitten; e later als getuige opgeroepen kun- *ordcn, dat Christus er niet geweest 'had de Verlosser daar in een luister als op den Thahor, dan had ze het gemerkt! Ook dit clag menschen Dog een zeer reëele en zeer uitgo- klasse. Gedurig verwonderen wo nver, dat er toch zoovelen zijn, die njken te zien: het bestaan van de ®n heel hare geschiedenis ontgaat to kunnen van wonderen weten, ze voor hun oogen zien gebeuren, met merken, dat er een wonderdoe ner is. Hunne belangstelling gaat niet ver der dan het bord, waarop het eten ligtl Wat in de houding der figuren ligt uit gedrukt, is ook te zien aan de kleuren. De Heiland zit in het volle licht, en naarmate do andere figuren meer deelen in het gees telijke licht, zijn ze ook in hellere en schit terender kleuren gezet. Jammer lijkt het me alleen, dat het or gel met zijn omvangrijke, min bewonde renswaardige bekleeding niet zóó ken wor den geplaatst, dat de schoone en veelzeg gende figuur van de wegloopende dienst maagd vrij in het gezicht kwam. Wie in de buurt van Den Haag komt, verzuime niet, déze schoonQ ramen te gaan zien. Hij vergisse zich echter niet; in het schip der kerk zijn gekleurde ramen van een ander (Lou Asperslagh) aangebracht. De hier besprokene vindt men achter, bo ven het zangkoor. TH. KWAKMAN. Pr. Rijpwetering. BUITENLAND België. De Beigisch-Fransche verhouding. Vandervelde protesteert tegen de beschuldigingen der Frontpart ij. Toen Vandervelde, de minister van Bui- tenlandsche Zaken, gistermiddag de inter pellaties der Frontpartij beantwoordde, protesteerde hij tegen hunne beweringen, dat Frankrijk en België militair zouden zijn verbonden. De beide landen beslissen geheel onaf hankelijk van elkaar wanneer de weder zijds uit het verdrag voortvloeiende ver plichtingen zijn veruld. Slechts dan krij gen hare bepalingen rechtsgeldigheid, in dien de andere partij het slachtoffer is van een aanval. De binnenlandsche militaire organisa tie van elk der landen is onafhankelijk, terwij! het Fransch-Belgisohe acccord In geenen deele in tegenstelling staat tot het verdrag van Versailles. Het is niet de schuld van België, dat te Cannes Engeland niet tot dat verdrag is De overeenkomst van Locarno is even min in tegenspraak met het Fransch-Bel gisch militair verdrag. Dit blijkt duide lijk, indien men bedenkt, dat de bepalin gen ten aanzien der ontruiming van het Rijnland een sterk tegenwicht vormen. Duitschland Het conflict in de textiel-industrie. geëindigd. In het loon- en arbeidstijdconflict in de textiel-industrie in het gebied aan de rechterzijde van den Rijn is na een zit ting van tien uren de uitsprak der bemid delingscommissie bindend verklaard. Het conflict is daarmee ten einde; de arbeid zal thans onmiddellijk overal worden her vat. De uitsluiting in de sigarenindustrie. De uitsluiting in de Duitsche sigarenin dustrie is, voor zoover tot dusverre over zien kan worden, in alle hij den „Rijks- bond van Duitsche sigarenfabrikanten' aangesloten bedrijven ten uitvoer gelegd, waardoor omstreeks 100.000 man zonder werk zijn geraakt. Naar vernomèn wordt, moeten enkele niet-aangesloten bedrijven een loonsverhooging van 7 procent heb ben toegestaan. Frankrijk DE OVERDREVEN GOEDE ONTVAP'GST VAN HET VERDRAG IN SERVI8. Verdere besprekig met Italië. Over het Fransqh- Joego- Slavisch verdxag. Briand is gisteren voor de commissie voor buitenlandsche zaken verschonen mededeelingen te doen over de van algemeen politieken aard. Hij wees er opnieuw op, dat het Fransch- Joego-Slavisch verdrag geïnspireerd is door den geest van Locarno. De reeds met Italië begonnen onderhandelingen zullen worden voortgezet, ten einde adhaesie van dat land tot het verdag te vragen. Aangaande de Tanger-kwestio vcrklaar- do Briand, dat de besprekingen in vriend- schappelijken geest worden voortgezet en hij geloofde, dat zij stellig tot een bevre digend resultaat zullen leiden. Vervolgens sprekende over de reis van Marx en Stresemann naar Weenen, zei- de Briand, dat dit bezoek hem normaal voorkomt. Het ia voldoende de uitgespro ken redevoeringen te lezen om de overtui ging te krijgen, dat de reis der Duitsche staatslieden in Frankrijk absoluut geen ongerustheid behoeft te verwekken. De Joego-Slavische minister van Bui tenlandsche Zaken, Marinkowitsj, is gis teravond naar Belgrado teruggekeerd. Ter wijl hij zijn missie, naar men aanneemt, op succesvolle wijze heeft volbracht, blijkt del openbare belangstelling voor het Fransch-Joego-Slavisch verdrag in beide landen nog steeds zeer algemeen te zijn. In de Kamer heeft de voorzitter giste ren een gelukwensch van het Joego-Sla vische parlement voorgelezen, welke ge steld was in termen, die duidelijk wijzen op het groote belang, dat in Joego-Slavië aan het nieuwe verdrag wordt gehecht. Be sloten werd met een dankbetuiging te ant woorden. Men is in verantwoordelijke kringen van meening, dat de demonstraties in Bel grado buitengewoon overdreven zijn en dat het verdrag niet zooveel inhoudt, als het Joego-Slavische publiek schijnt te den ken; het is dan ook niet onwaarschijn lijk, dat een en ander kunstmatig is op gewekt, om daarmeo de binnenlandsche po litiek te dienen. Poincaré stelt tweemaal de vertrouwens kwestie. Een meerderheid van 180 stemmen. De Fransche Kamer heeft gisteroch tend de beraadslagingen over de uitga ven voor het dienstjaar 1928 voortgezet, waarbij de besprekingen over de begroo ting voor het departement an Arbeid be ëindigd werden en de behandeling van die voor Volksgezondheid en Maatschap- pelijken Steun werd aangevangen. In den loop der debatten heeft Poincaré zich ge noodzaakt gezien tweemaal de vertrou wenskwestie te stellen om de verwijzing van een hoofdstuk naar de Financieele Commissie te verhinderen. Poincaré be haalde bij de beide stemmingen een meer derheid van ruim 130 stemmen. Nieuwe Combistische neigingen. Een ergerlijk geval van uitsluiting. De Parijsche correspondent van de „Msb." meldt: Dat de uniepolitiek en het steunen van Poincaré nog geen waarborgen bezorgen aan de Katholieken om voor volledige staatsburgers te worden gehouden, bewijst een nieuw staaltje van uitsluiting, dat aan den beruchten Combes en het regiem van de fiches doet terugdenker Het merkwaardigste Is wel, dat het een rechter, en nog wel een magistraat aan bet Hof van Beroep is. die rie ergerlijke onrechtvaardigheid begaat. De procureur-generaal jan Grenoble, heeft een jong advocaat, die aan het par ket van het hof van beroep verhonden ls, bij zich laten komen en hem willen nood zaken zijn ontslag te nemen, zoo hij presi dent bleef van het diocesaan bestuur dor Katholieke Jongeliedenvereeniging. Toen «de jonge advocaat schriftelijk ant woordde, dat hij een ministerieele beslis sing zou afwachten, alvorens op zulk een onbillijken eisch in te gaan. heeft de pro cureur-generaal hem zijn ontslag thuis ge stuurd. Natuurlijk zal men deze zaak niet daar bij laten, maar weer eens blijkt, hoe de vrijmetselarij, die de plaatselijke besturen en colleges in handen heeft, de Katholie ken buiten de wet sluit, zoo vaak het hun rechten en rrijheden betreft. Na het schandaal jegens do zusters van Ribéaucourt te Straatsburg, waarvan Poin caré zich met advocaterij, die geen steek houdt, heeft afgemaakt, is men zeer be nieuwd, wat Poincaré1 en Barthou met dit geval zullen doen. Intusschen is het merkwaardig, dat juist onder de unie-politiek het Combisme weer den kop opsteekt. De „Croix" put er de les uit, dat de Katholieken niemand moeten steunen, die niet rondweg wil opkomen voor hun rechtmatige aanspraken. Engeland Minister Hoare over de ontwapening. „Groot-Brittannië deed meer dan eenig ander lan d." De Britsche minister van Luchtvaart, sir Samuel Hoare, sprak in een gisteren avond gehouden rede zijn voldoening er over uit, dat zoovelen, die geheel verschil lenden denkrichtingen zijn toegedaan, al hun krachten inspannen voor het beletten van oorlogen in de toekomst. Hij verklaar de, dat de Britsche regeering vast besloten is alles te doen om do zaak der beperking van de bewapening te steunen en do mede werking van andere naties ter bereiking van dit doel te verwerven. De minister gaf vervolgens een vergelij king tusschen de Britsche strijdmacht van thans en die van vóór den oorlog. In Au gustus 1914, zoo zeide hij, bezat Groot-Britr tannië 44 slagschepen: in Juli 1927 wa ren het er nog slechts 12. In Augustus 1914 had het tachtig kruisers thans nog slechts 37; in Augustus 1914 183 torpedo jagers thans nog slechts 98 Het aantal officieren en manschappen der vloot be droeg voor den oorlog 145.600, terwijl er verleden jaar het laatste tijdstip waar omtrent opgaven beschikbaar zijn nog slechts 100.700 waren. Het leger teldo in 1914 174.500 officieren en manschappon: verleden jaar bedroeg dit aantal 151.100. Alles hijeengenomon telde ide Britsche strijdmacht in 1914 ongeveer 320.000 man, tegen verleden jaar, met inbegrip van de 30.000 officieren en manschappen van het nieuwe dienstvak der militaire luchtvaart, nog slechts 284.000. Aan het einde van den oorlog bezat Groot-Brittannië de grootste luchtvloot ter wereld; thans is zij verminderd tot een zoo onbeteekenende sterkte, dat alle drie politieko partijen van oordeel zijn, dat de verdediging in de lucht versterking behoeft. Groot-Brittannië bezit thans 750 vliegtuigen voor de eerste linie; de grootste luchtmogendheid van Europa, echter, en de minister verklaarde deze vergelijking te kunnen maken zonder ge vaar Voor een misverstand, daar Groot-Brit tannië gelukkig op den besten voet staat met Frankrijk. Zonder zich daarom over andere landen uit te spreken concludeerde minister Hoa re uit deze cijfers, dat Groot-Brittannië bij het beperken van zijn bewapening veel ver der is gegaan dan eenige andere groote mogendheid van Europa. Oostenrijk Marx en Stresemann te Weenen. De kwestie der aansluiting bij het Duitsche Rijk. De Duitsche Rijkskanselier dr. Marx en de Minister van Buitenlandsche Zaken, dr. Stresemann hebben een officieel be zoek gebracht aan "Weenen. Bondskanselier mgr. dr. Seipel hoeft gisteren ter eere van de gasten uit Duitsch land een diner gegeven. De bondskanselier heeft daarbij een begroetingsrede gehou den. waarin hij o.a. zeide: Zoolang het vertrouwen in nabuur- staten niet do grondslag is van de Euro- peesche politiek, zal er geen ware vrede, geen ontwapening, geen economisch her stel en geen werkelijke vooruitgang der cultuur in Europa zijn. Wij kunnen deze waarheden sneller tot algemeen erkente nis brengen, als wij steeds weer opnieuw op krachtige en onverzettelijke wijzot naar deze politiok van praktisch idealisme streven. Rijkskanselier Marx zeide in zijn ant woord b.a.: Met het praktische idealisme, dat u zoo treffend teekonde, en dat het Duitsche volk in Oostenrijk en Duitsch land bezielt en zijn wilskracht sterkt, zul len wij zeker den weg opwaarts en voor waarts vinden. In dezen tijd werden vele vorderingen gauwer bereikt, dan wij durfden hopen, en menig doel, dat dichter nabij scheen, is nog steeds niet nader ge komen. Maar bij allo wisselingen van het lot blijft de genegenheid en het begrijpen tusschen u en ons, tusschen Oostenrijk en Duitschland. Bij het diner sloot zich een receptie aan, waarop vele leden van het diploma tieke corps en talrijke leden van den na- tionalen en den bondsraad, evenals ver tegenwoordigers van de binnen- en bui tenlandsche pers verschenen Italië. Anti-ltaliaansche demonstratie te Spalato. In weerwil van het verbod om den ver jaardag van het verdrag van Rapallo (ge sloten op 12 November 1920, betrekking hebbende op de Adria-kweslie) to vieren, poogden gisteren in Spalato eenige dui zenden menschen te demonstreeren ton gunste van de door dit verdrag onder Ita- liaansche heerschappij gekomen Slaven. Do manifestanten trokken naar het Fransche consulaat, waar zij langdurige ovaties brachten aan de Fransche vlag. Rusland De Sovjet en de socialisten. Zij zijn bruikbaar tot het maken van oen omwenteling. De buitenlandsche afgevaardigden, dio de feestelijkheden in Rusland ter herden king van de bolsjewistische revolutie heb ben bijgewoond vertrekken weer uit Mos kou. Groepen van do meest betrouwbare gasten werden in specialo audiëntie ont vangen door Kalinin, Stalin en Boecharin. Op de vraag, waarom do sociaal-demo cratische partij in Rusland niet in haar actie wordt vrij gelaten, antwoordde Sta lin, dat de sociaal-democraten goede revo lutionairen en goede kameraden waren, zoolang het tsarisme bestond, maar nu treden zij op als contrarevolutionairen. Hetzelfde geldt van andere landen, zoo zeide Stalin. „Ge moet do sociaal-demo craten gebruiken om de bestaande rogoe- ringen omver to werpen maar als dat ge beurd is, moet go uw politiek wijzigen' In Sovjet-Rusland zijn do sociaal-de mocraten de ergste vijanden van het bols jewisme, erger zelfs dan de bourgeois en daarom heeft de Sovjet-regeoring gewei gerd visa te verleenen aan de vertegen woordigers van de Duitsche socialistischo bladen, voor bijwoning der feeslelijkheden, terwijl do correspondenten van behoorlijke liberale bladen wel zijn toegelaten. Trotskj cn Zinowjef uit de partij gezet. Kamenef, Rakofski etc. gaan donzelfden weg op. Trotski en Zinowjef zijn, naar thans be vestigd wordt, Zaterdagavond j.l. uit do communistische partij gezet, na een lang durige zitting van het centrale comité. Dli beteekent, dat zij hun vooraanstaande rc- geeringsfuncties zullen verliezen en in po litiek opzicht „dood" zullen zijn. HET VOORNAAMSTE NiEUWS BUITENLAND. Frankrijk zet de besprekingen over een verdrag met Italië voort. Marx en Stresemann te Weenen. Trotski en Zinowjsf uit de communisti sche partij gezet. Bij een schipbreuk ter hoogte van Bom bay zouden 120 personen zijn omgekoman. (Buitenl. Berichten, 2e blad). BINNENLAND. De Minister-President aan 't woord bi) de behandeling der Staatsbegrooting in de Tweede Kamer. (2de blad). Plannen van Minister Slotemaker d» Bruine. Aangekondigde wetsontwer-. pen. (1ste blad). Het R.-K. Emigratie-congres te 's-Gra-. venhage. (1ste blad). Een wetontwerp inzake de vaccinatie. (2de blad). Nog eens: over den neutralen en den zoogenaamden „eigen" omroep. (2do blad) Moordaans'ag op de Boompjes te Rot terdam. (Gemengde Berichten, 2de blad). Onze Geïllustreerde Pagina De pkoto-pagina geeft o.a. nog eenige photo's van: don voetbalwedstrijd Holland Zweden; „de zesdaagsche" te Berlijn. Officieel wordt verklaard, dat Trotski, Zinowjef en anderen waren u'.tgenoodigd den jubileumsoptocht toe te sproken van de tribune naast Leniü's mausoleum Zij gaven er echter de voorkeur aan agitatie te voeren in de straten. Het Tass-agentscbap geeft als motief hunner uitsluiting aan „hun legen do Sovjets gerichte campagne, welko ten dool had de dictatuur van het proletariaat to vernietigen''. Genoemd agentschap publiceert verder oen besluit van de control >-commisi6 oa het centraio comité der communistische partij betreffende do uitsluiting van vüf leden, o.w. Kamenef, Rakofski on Radek uit het centrale comité en van zes leden uit de controlo-commlssie. Ghina. Gespannen toestand in Sjanghai. De staat van beleg afgekondigd De toestand te Sjanghai is na den terug keer van Tsjang Kai Sjek zeer gespannen. De staat van beleg is in verband met do activiteit der communisten afgekondigd Des avonds na acht uur inag nicmaud zich op straat bevinden. Men vreest dat do communisten zich tegen Tsjang Kal Sjek zullen kecren. Deze heeft een procla matie uitgevaardigd, waarin hij mede deelt, niet het voornemen te hebben het commando weer op zich te nemen. Door het optreden van talrijke Russische agita tors is de toestand nog verergerd. BINNENLAND R. K. EMIGRATIECONGRES. De emigratie, bezien van econo mische zijde lr. M. C. I. Bongacrts, oud-minister van Waterstaat, hield na do openingsrede een inleiding over: het emigrati&vraagstuk bezien van de economische zijde. Het doel van de R. K. Emigraticvereeni- voreeniging, aldus spr. is voorlichting ts geven aan R. K. emigranten cn dezen b© hulpzaam te zijn onder godsdienstig efl economisch o; zicht. Het aantal van hen, die door de werke loosheid geblikt gaan order de ellende \an onzekerheid van bestaan, komt ongevee» e vereen met liet aantal van hen, die ten gevolge van wettelijke belemmeringen tij dens en na den oorlog in voormalige im migratielanden gedwongen zijn, in hot vaderland to blijven, al zijn dat geenszins dezelfde personen. De emigratiedrang nu komt in hoofd zaak voort uit do buitengewone en de so- mi-permanente werkeloosheid. Tegenover een kern van in totaal 80.000 buitenge wone en semi-permanento wcrkcloozen soizoen-werkeloozcn uitgesloten <>f een bevolking van 200.000 personen, die den last van onzekerheid van bestaan in Ne derland bij voortduring draagt en die do oficicelc statistiek in hoofdzaak onder do nijverheid cn do „overige" bedrijven dus minder onder landbouw, handel en vorkeer rangschikt, staan oen jaarlijksch acres aan kostwinners van ongeveer 35.000 of aan bevolking bijna 100.000 zielen, een jaarlijksch aantal overzépscho landver huizers van ruim 2600 (met inbegrip van uwen en kinderen), een aantal vreemd©'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1