Het dramc in den auto.
Naar do „Zw. Crt." verneemt is me
vrouw De G.. die zooals men weet op
last van den rcchIer-commissaris in liet
huis van bewaring te Zwolle was opge
sloten, Maandag weder op vrije voeten
gesteld.
De hoor A. ten K werd Maandag op
nieuw door den rechter van instructie te
Zwolle in verhoor genomen en is daarna
eveneens weer in vrijheid gesteld.
De moord te Culemborg.
De „Culcmborgschc Courant' deelt
mede. dat A. Collé te Culemborg bij de
justitie te Tiel een klacht wegens mein
eed heeft ingediend tegen den gemeente
werkman de K. aldaar, in verband met
door hem als getuige afgelegde verkla
ringen Dij de behandeling van de Culem-
borgsche moordzaak voor hel Gerechtshof
te Arnhem.
Inbrekersbende gesnapt.
Do gemeentepolitie le Doctinchem is in
samenwerking met die te Torhorg een uit
gebreide dievenbende op het spoor geko
men.
In de laatste maanden was reeds drie
maal ingebroken in de goederenloods der
Gohlerseho Stoomtram te Tcrborg en o.m.
eenige honderden paren schoenen ont
vreemd. zonder dat het mocht gelukken
oenig spoor le vinden. Vrijdag evenwel
kreeg de Doetinciiemschc politie argwaan
omtrent een kist appelen, die door een
expediteur met bestemming Amsterdam
werden bezorgd aan bet station.
Dij onderzoek bleek deze kist 43 paar di
vers schoenwerk te bevatten, fabrikaat
II. D. Sterenberg, Lichtenvoorde, en af
komstig van den ïaalslcn diefstal.
Het voortgezet onderzoek leidde tot de
arrestatie van een 73-jarig man te Gaan-
deren met zijn beide zoons. Ofschoon dit
zeer ongunstig bekend staand drietal ont
kent iets met do inbraken uitslaande te
hebben, hoopt hot bewijsmateriaal zich te
gen hen op. O.a. werden te bunnen huize
origineele verpakkingen der schoenen ge
vonden, benevens ander pakpapier, voor
zien van de letters H. B. S.
Waar de schoenen bestemd waren voor
een schoenmaker te Amsterdam, werd de
lusschenkomst der recherche aldaar inge
roepen. De schoenmaker bleek echter vol
komen te goeder trouw te zijn. Dit bleek
r.iet liet geval met den expediteur te Am
sterdam, die als de heler van het gestolene
moet worden beschouwd.
Het onderzoek is nog in vollen gang.
De Amslerdamsche expediteur heeft zich
hij de politie in de hoofdstad gemeld; hij
beweerde van den diefstal onkundig te zijn
en is voor liet onderzoek naar Doetinchc-m
overgebracht.
Buiienl. Berichten
ONGELUKKEN.
DEFINITIEVE CIJFERS VAN DE
„MAFALDA".
Totaa': 314 personen zijn verdronken.
Uit Rio de" Janeiro wordt gemeld: De
reeders van hot vergano stoomschip „Prin
oipessa Mafalda" doelen mede, dat het de
finitieve cijfer voor de bij deze ramp ver
ongelukten 314 bedraagt, terwijl 945 per
sonen zijn gered. Van de eerstc-klas pas
sagiers werden 50 procent, van de tweede
klas 66 procent en van de derde klas 75
cent gered. Van de bemanning zijn 11 of
ficieren op 231 minderen gered en 9 offi
cieren mei 37 minderen gestorven.
DE VISSCHERSRAMP AAN DE
IERSCHE KUST.
Vijf en veertig visschers omgekomen.
Bevestigd wordt, dat tijdens den storm
hoven West-Ierland 45 visschers, belioo-
rend tot drie vaartuigen, om het leven zijn
gekomen.
Twee vliegtuigen van den Iersclien Vrij
staat hebben de kust bij Galway. Mayö en
Connemara afgezocht paar de lijken der
slachtoffers van den storm. De visschers
maakten bij hun bedrijf gebruik van roei-
booten en konden tegen den wind en de
golven niets uitrichten. In de bootjes
bevonden zich slechts 5 tot 8 man en toen
zij in zee staken, was het weer zeer goed.
Priester Quin van Lachan, die door zijn
draadloos ontvangtoestel de waarschu
wing hoorde, dat er een storm op komst
was, kon de visschers niet meer waarschu
wen, daar zij reeds waren vertrokken.
Door den storm zijn hoofdzakelijk arme
visschers geteisterd. Behalve twee booten,
die in de Lachan-baai vergingen, werden
in de Claggenbaai vijf schuitjes op de
rotsen te pletter geslagen, waarbij 26
mannen hel leven verloren, terwijl bij de
In is ten-eilanden vijf bootjes vergingen
met tien man aan boord. De mannen hiel
den zich op slechts eenige kilometers van
de kust bezig mt haring- en makreelvis-
scherij. Een oude schipper had de man
nen Vrijdag nog gewaarschuwd, dat cr
vuil weer op komst was, doch men had
niet naar zijn waarschuwing geluisterd.
DE TREINBOTSING BIJ BARI.
Honderdtien gewonden.
Ook ernstig aut o-o n g e v a 1.
De spoorwegramp, die Zondag bij Bari
heeft plaats gehad, blijkt nog ernstiger te
zijn, dan men aanvankelijk dacht. Naar
thans geconstateerd is, zijn er niet min
der dan 110 gewonden; twaalf hunner
zullen er naar men vreest het leven niet
afbrengen. Het aantal dooden bedraagt
thans zeven. De speciale trein, waarvan
de rijtuigen werden versplinterd, vervoer
de ongeveer duizend fascisten naar Bari
voor de herdenkingsfeesten aldaar.
In liet zuiden van Italië heeft Zondag
nog een ongeluk plaats gehad. Een auto
bus, waarin groepen fascisten zaten die
op weg waren naar een optocht waaraan
zij zouden deelnemen, sloeg om. Vier per
sonen werden gedood, vijf ernstig gewond
en verscheidene anderen bekwamen lichte
verwondingen.
SPAANSCH DORP GEHEEL IN BRAND
Tien dooden en honderd gewonden.
In het dorp Arcediano is ten gevolge
van kortsluiting brand ontslaan, die zich
tot alle huizen van het plaatsje heeft uit
gebreid. Tien personen zijn hierbij om liet
leven gekomen en honderd gewond.
GROCTE DORPSBRANDEN IN POLEN.
Honderd woningen in de asch gelegd.
De dorpsbranden in Polen, die daar
bijna dagelijks voorkomen als gevolg van
het feit, dat voor de meeste buizen stroo
als dakbedekking is gebezigd, hebben de
laatste dagen op twee plaatsen een zeer
groolen omvang aangenomen. In een
dorp bij Lublin zijn niet minder dan tach
tig woningen afgebrand, terwijl nabij Biala
24 boerenhofsteden door hel vuur werden
vernield.
Noodlottige ontploffing in een kopermijn.
Uit Houghton (Michigan) wordt gemeld:
Door een ontploffing in do Quincy-koper-
mijn zijn zeven mannen, belast met het
plaatsen der beschoeiingen, bedolven.
Door de leiders der mijn wordt verklaard,
dat er weinig hoop op hun redding be
staat.
Auto-ongevallen in Duitschland.
Zondag j.l. zijn weer tal van ernstige
auto-ongevallen in Duilschland geschied.
Bij Interburg in Oost-Pruisen reed een
auto tegen een boom, met zulk een vaart
dat de motor ontplofte en twee der inzit
tenden levens verbrandden en wee au*
deren ernstig gewond werden
Te Berlijn reed een autobus op de Pots
dammer Ghausseo legen een met een paard
bespannen wagen. Negen passagiers wer
den gewond onder welke vier ernstig.
In Hamburg sloeg een auto in een
bocht over den kop. Een doode, een zwaar
gewonde.
Tusscben Liincburg en Goclirde reed een
auto tegen een boom waarbij een koop
man en zijn vrouw uit Hamburg gedood
werden, en de zoon licht verwond.
SCHANDDAAD IN ZEVENBURGEN.
Oude man van 1 Vi mil.ioen lei beroofd.
Daarna levend begraven.
De „Montag" bevat een bericht uit
Klausenburg over een ongelooflijke ge
schiedenis, die zich in de Zevenburgsche
gemeente Cziktaplocza moet hebben afge
speeld.
In dit dorp leefde een 70-jarige grijs
aard, Stefan Gsedoe genaamd, van wien
verteld werd dat hij verscheidene millioe-
nen lei in een kast verborgen hield. Op
zekeren dag verscheen te zijnen huizo een
lid van het gemeentebestuur, den notaris
en een ambtenaar, benevens een gendar
me. De heeren deelden den ouden man
mede, dat zij gekomen waren om zijn in
ventaris te registreeren in verband met
de vermogensbelasting cn hij zou tevens
moeten beslissen, wie zijn erfgenamen
zouden worden.
Do grijsaard, die niet meer spreken kon,
schrok hevig bij het hooren van deze
mededeelingon. Men doorzocht het huis
en vond inderdaad in een kast een bedrag
van niet minder dan 1 Vi millioen lei. De
wethouder riep daarop den ouden man
toe, dat een testament gemaakt zou wor
den, waarin de leden van de „commissie"
als erfgenamen zouden worden opgeno
men. Toen liet document gereed was,
werd het don kluizenaar ter teekening
voorgelegd. Men drukte hem pen pen in
de hand en met behulp van oen der amb
tenaren kwam na veel moeite de ondertec-
kening lot stand.
Ten gevolge van zijn agitatie verloor
Scedoe het bewustzijn Hij werd vervol
gens op voorstel van den wethouder in een
doodkist gelegd en den volgenden dag ter
aarde besteld. De wethouder had zich in-
tusscben de IV millioen l^i toegeëigend.
Zijn medeplichtigen eischtcn evenwol ver
deeling van den buit; liet gevolg was een
aanklacht.
Een gerechtelijke commissie heeft thans
de moordenaars gearresteerd.
Nederlandsch Qost-lndië
Een Oostenrijksch tandarts niet toege aten.
Koffers met millioenen en
vergif.
Aneta seint uit Batavia: Een vroeger
in Indië zeer bekende Oostenrijksehe tand
arts Petkovic, die na een afwezigheid van
tientallen jaren weer in Indië wenschte te
rug te keeren, is niet toegelaten, omdat hij
verdacht wordt relaties met Rusland te
onderhouden. Ilij reisde op een Hollandsch
paspoort terwijl hij vreemdeling is. Zijn
bagage bestond uit ruim honderd koffers,
waarin voor millioenen aan papieren van,
waarde en voor tienduizenden aan goud
geld, dat verbórgen was in honderd paar
sokken en honderden dassen. Ook bleek hij
in het bezit van een groole hoeveelheid
chemicaliën, waarbij zooveel cyaankali,
dat het voldoende was om geheel Batavia
te vergiftigen. Petkovic is vroeger reeds in
Griekenland niet toegelaten.
KERKNIEUWS
BEGRAFENIS PASTOOR S. DE WIT
O. F. M.
Maandagmorgen heeft de uilvaart cn
begrafenis plaats gehad van hel stoffelijk
overschot van den zeercerw. Pater Solanus
de Wit O.F.M., pastoor te Gorinchem.
Om half tien uur hadden de Lauden
plaats. Colebrans was de hoogeerw. Pater
Rcgalalus Hasebroek, Provinciaal der
Paters Franciscanen, diaken de zeereerw.
Pater S Bennebrock en sub-diaken de
zeereerw. Pater N." Willemse, gardiaan te
Woerden.
Om 10 uur werd de plechtige H. Mis
van Requiem opgedragen door den hoog
eerw. deken Cli. F. le Blanc, pastoor ïe
Cothen, die daarbij werd geassisteerd door
den zeereerw. Paters C. Haancn O.FM,
pastoor- te Rotterdam, als diaken, en N.
Willemse als subdiaken.
Er werd geen lijkpredicalic gehouden.
De absoute werd. verricht door den
hobgèerw. Pater Provinciaal, met assi
stentie van de Weleerw. Paters P. M.
Bruekers en G. H. Geelen, kapelaans der
parochie van de H. Maria Onbevlekt Ont
vangen te Gorinchem.
In de kerk, die geheel met geloovigen
was gevuld, waren behalve tal van gees
telijken, B. en W. van Gorinchem en do
overste van het garnizoen aanwezig.
Onmiddellijk na de H. Mis werd het
stoffelijk overschot per auto naar Wychen
gevoerd, alwaar het op hel kloosterkerkhof
ter aarde werd besteld.
PATER L. VAN MIERT S. J. t
Zondag is in het klooster der eerw. pa
ters Jcsuieten „Huize Mariendaal" te
Grave overleden de bekende grafische vor-
scher de zeereerw. lieer pater L. van
Miert S.J.
Nog slechts enkele weken geleden, op
25 September, vierde pater van Miert zijn
gouden feest als Jcsuiet.
De overleden geleerde werd in Den
Bosch geboren op 8 Juni 1858; hij deed
zijn voorbereidende studies op de colleges
van Ruwenberg en Sittard om daarna den
26 September 1877 te Mariendaal zijn in
trede te doen in de sociëteit van Jcsus.
Pater v. Miert was oen geleerd histori
cus en boekkundige. In vele tijdschriften
zijn artikelen van zijn hand verschenen.
RECHTZAKEM
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Een loudspeaker.
M. A., lapster te Leiden, wier produc
ten de bezoekers van haar localiteiten
somtijds tot ongearticuleerde vroolijkheid
brengt, wilde de gezelligheid van haar in
richting verhoogen door de stamgasten
door middel van een radiotoestel van de
aclherklanken te laten genieten. Daar dit
echter bij hier ter stede geldende politie
verordening zonder vergunning verboden
is, had zij deswege een vermaning gehad
van den rechercheur Mom. In een helder
oogenblik had zij toen de ingeving gekre
gen, de loudspeaker in de gang te zetten,
die naar haar localiteit voert en die slechts
door een gordijn van elkander zijn geschei
den.
Zulks ontwaarde wederom dezelfde in
specteur en deswege sleepte hij ha?- nu
voor het tribunaal, waar Mr. Nord Thom
son als opperste magistraat zetelde.
Zij vertelde nu dat zij inlusschen een ra-
diovergunning aangevraagd en gekregen
had en dat zij de loudspeaker in de gang
had gezet, omdat zij in dc kamer te hard
klonk. Wie lacht daar? De ambt. eischte-
dan oolc f 5 of 5 dg.
Dc kantonrechter onmiddellijk vonnis
wijzend, achtte de aanwezigheid van een
electrische piano en dc inmiddels verkre
gen vergunning zoo verzachtend, dat hij
vord. schuldig verklaarde zonder oplegging
van straf.
Des avonds na 0 uur.
Een Leidsche jongedame, in den aan-
valligen leeftijd van 1-1 jaren, dochter van
melkvorkooper, werd op een avond opge
schrikt door een zeer luidruchtig bellen
aan dc deur der ouderlijke woning. Zij
opende en_ontwaarde een paar dames, ver-
blijfhoudcnde in woonwagens, die men in
den volksmond met den naam van zigeu
nerinnen pleegt aan te duiden.
De dames verlangden melk. Het wa-s-
reeds na acht. maar het meisje durfde niet
weigeren en verkocht de melk. Deswege
moest nu papa terecht staan en al beweer
de het meisje ook, dat pa haar gezegd had,
dat het niet mocht, tegen pa werd door den
ambt. f 3 of 3 dg. gcëischt, conform welken
eisch hij door den kantonrechter onmid
dellijk werd veroordeeld.
Het spatbord.
Een handelaar in boter en kaas stond
met zijn auto, waarin hij zijn producten,
of liever die van. de koe, rondventte, voor
een huis op de Middelste Gracht op zijn
gemak kaas te snijden, toen H. de G. een
L e i d s c h chauffeur, kwam aanrijden en
doortocht verlangde. Hij reed misschien
wat te onvoorzichtig, en de doorgang was
te smal, waardoor hij het spatbord van
eerstgenoemde auto in elkaar drukte.
Wegens dit feit eischte de ambt. nu f 10
of 5 dg.
Uk en herijk.
Bij W. J. W., een lood cn zinkwerker te
Oegstgeest. werden eenige gewichten
in beslag genomen, die niet geijkt of her
ijkt waren.
Verd. betoogde, dat hij nooit iets bij ge
wicht- verkocht-, maar dat hij de gewichten
in zijn winkel ter verkoop in voorraad had.
Hij kreeg zc dan geijkt van de fabriek.
De gewichten bleken tenslotte wel ge
ijkt, maar niet herijkt.
Verdediger van verd. was Mr. W. A. v. d.
Fellz, die niet veel nieuws had in te bren
gen.
De ambt. eischte voor ieder der gewich
ten, in totaal 7 stuks, een boete van 50 c.
Verduistering door een advocaat.
De Ulreclilsche Rechtbank behauclelde
de strafzaak tegen J. B. v. d. B, advocaat
en procureur te Woerden, die zich te
verantwoorden bad wegens verduistering
van gelden uit een faillieten boedel van
zekeren N., te Gouda.
Verdachte bekende. In totaal werd een
bedrag van 2600 ontvreemd.
De Officier vroeg mr. v. d. B.'s veroor-
deeling lot 10 maanden gevangenisstraf.
Als verdediger van mr. v. d. B. trad op
jhr mr. K. J. Schorer, die een voorwaar
delijke veroordeeling subsidiair een zeer
korte vrijheidsstraf pleitte.
Verduistering uit de vereenigingskas.
De Haarlemschc Rechtbank heeft gis
teren veroordeeld den gewezen agent van
politie L W., wegens verduistering van
ruim 520, gepleegd als vice-pennin.-
meester van het Haagsche poiitie-muziek-
korps „Onderling Kunstgenot'', lot 6
maanden gevangenisstraf.
FINANCIEN EN ÜECONOMIE.
DE ONTWIKKELING DER PHILIPS'
FABRIEKEN.
Een rede van den heer A. F. Philips.
Interessante bijzonderheden.
Ter gelegenheid van het feit, dat op de
Philips-fabrieken de 10.000ste arbeider werd
tewerkgesteld, heeft de heer A. F. Philips
Maandagavond voor de microfoon van den
Philij)szender een rede gehouden, die ook
door Hilversum werd uitgezonden. Dc vol
gende interessante bijzondorheden werden
o.m. over de ontwikkeling der Philips Fa
brieken medegedeeld:
In 1891 werd dc firma Philips en Co. op
gericht door mijn vader, Frederik Philips
to Zalt-Bommel en door mijn broer, Ir. G.
L. F. Philips.
De zaken gingen dc eerste drie jaren
lang niet rooskleurig en veroorzaakten
mijn vader, zoowel als mijn broer, zorg-
werkkende dagen. Bijna was men er toe
overgegaan, de fabriek te sluiten; weder
om werd beraad en men besloot, 't bedrijf
nog één jaar als proef voort te zetten. Dit
jaar, 1894, gelukte het zonder verlies te
werken. Waar het bezwaarlijk was, dat één
persoon zoowel de technische als cle koop
mansleiding op zich nam, werd een com
mercieel medewerker gezocht en werd mij
gevraagd, of ik soms vrienden had die lust
gevoelden, mede de verantwoordelijkheid
voor de zaak op.zich te nemen. Geen van
mijn vrienden had evenwel trek. zoodat
ik besloot in 1895 zelf van Londen naar
hier te komen, om gedurende zes maanden
behulpzaam te zijn, opdat in dien tijd
naar een ander kon worden uitgezien. Wij
werkten toen met 42 arbeiders(-sters).
Het reizen en verlcoopen beviel mij ech
ter zóó goed, dat ik voorstelde bier te
blijven, waarmede mijn vader en breer in
stemden.
In het jaar 1S95 maakten wij 500 lam
pen per dag; (thans 250.000). Na eenige af
schrijvingen werd dat jaar voor het eerst
winst gemaakt en wel f 14.000.netto. In
1899 ontviel ons onze vader, inze oudste
firmant, helaas te vroeg.
In 1907 werd de metaaldraadlamp uit
gevonden en kort daarop was Ir. G. L. F.
Philips in staat ongeveer een zelfde lamp
op de markt te brengenterwijl de vroege
re kooldraadlamp 3J4 Watt per Kaars ver
bruikte, was het verbruik van de nieuwe
metaaldraadlamp ca. 11/4 Watt per
Kaars, dus een groote besparing.
In .1911 werd de getrokken-draad -amp
in Amerika uitgevonden. Waar mijn broer,
Ir. G. L. F. Philips, te druk bezet was met
proefnemingen, was het mijn taak naar
Amerika te gaan. Ik kwam na zes weken
met eenige machines terug. Een maand
nadat ik uit Amerika in Nederland ge
land was, op St. Nicolaasavond, weer in
Moskou zijnde, vond ik een telegram van
mijn broer, Ir. G. F. L. Philips, waarin
deze mij mededeelde als St. Nicolaas-
surprise da-t zijn eerste getrokken
draad-lamp in het laboratorium met suc
ces brand-do. Een buitengewone prestatie,
die voor zich zelf spreekt.
Tot 1915 betrokken wij onze glazen bal
lons uit Duitschland en Oostenrijk, omdat
deze in Nederland niet worden gefabri
ceerd, toen plotseling begin 1915 de uit
voer naar Nederland, werd verboden.
Wij besloten toen zelf e^p,. glasfabriek
te bouwen. De eerste spade ging 15 Augus
tus 1915 in den grond en 5 Januari 1916
werden ballons geblazen. Op het oogenblik
wordt door ons gewerkt in de glasfabriek
met 12 ovens, die meer dan 300.000 glasbal
lons per da-g maken.
Voor de fabricage van de gasgevulde
lampen moesten wij het Argon uit Duitsch
land betrekken. Ook voor dit gas werd
een Duitsch uitvoerverbod uitgevaardigd.
Gevolg was, dat mijn broer met zijn uit
stekende helpers in 1916 volgens een pro
ces van eigen vinding, Argongas fabri
ceerde.
In 1919 bouwden wij onze eigen earton-
nagefabriek die het golfcart-on voor onze
emballage levert en sinds 1926 door onze
papierfabriek van liet hiervoor benoodig-
de papier wordt voorzien.
Naast electrische gloeilampen werd in
191S de fabricage van radiolampen ter
hand genomen. In dit artikel nemen wij
thans dc eerste plaats in Europa in.
Dc- radio-afdeelingen hebben zich dc
laatste jaren dusdanig uitgebreid, dat
reeds 40 pet. van ons gehcclc personeel
hierin is te werk gesteld.
In aanbouw zijn een 6 verdiepingsge
bouw, bestemd voor mechanische werk
plaats, met een vloeroppervlakte van 8000
M2., een nieuwe, 5 verdiepingen beslaande
radiofabriek, vloeroppervlakte 16.000 M2.
en een groot gebouw voor schaftlokalen,
ontspannings- en vertooningszalon, terwijl
verder op bet programma staan ccn school
voor industrie-onderwijs, voortgezet airir
bachtsonderwijs en technisch onderwijs. In
aanbouw is een administratiegebouw voor
1000 personen; dit wordt binnenkort be
trokken.
In de polikliniek wordt gratis hulp ver
leend; zieken worden ook aan huis be
zocht, terwijl het geheele gezin van deze
gratis hulp kan profitecrcn.
Circa 1300 beambten- en arbeiderswonin
gen zijn gebouwd, hygiënisch ingericht en
tegen lage huur verkrijgbaar. Wegens bet
groole gebrek aan werkkrachten bestaan
bij onze Vennootschap plannen, om nog
een vijf a zeshonderdtal woningen te bou
wen, wanneer de Regeering ons hierbij de
hand wil reiken, ter bestrijding van de
werkloosheid. Voorstellen hieromtrent wer
den reeds door ons gedaan.
Tevens werd een sportpark aangelegd
cn een studiefonds gesticht. Op het oogen
blik zijn 156 pupillen in dit fonds inge
schreven.
Het Philips dc Jongh Wandelpark werd
dc Gemeente ter beschikking gesteld als
publiek park, terwijl een Philips de Jongb
Ontspanningsfonds werd opgericht.
Nog werden door Mevr. Philips de Jongh
gesticht: Naai- en verslelscholen, kook
scholen, wasch- en strijkcursussen.
Niet onvermeld mag blijven, dat de af-
deeling Onderwijs, behalve een lagere
school met 250 leerlingen en een kleuter
school met 100 leerlingen, nog avond- en
dagscholen verzorgt voor vervolgonder
wijs en cursussen voor technisch onder
wijs.
In 1891 werd begonnen met 30 arbeiders, m
in 1895 bedroeg dit getal 42, in 1900 400,
in 1915 3100, in 1925 S100, en thans is voor
onze industrie het historische moment ge
komen. dat dc 10.000ste man zijn intrede
gedaan heeft in onze fabriek. In al onze
dochterondernemingen tc zamen ca. 7000,
dat maakt 17.000 beambten en arbeiders
in totaal. I
LUCHTVAART
Vliegongeluk in New-Jersey.
Vier personen omgekomen.-.
Maandag is in dc nabijheid van New--
Brunswick in den staat New Jersey (V.
S.) een vliegtuig van een hoogte van 69
meter in een korenveld neergestort. Ia
het toestel bevonden zich de bestuurder
en drie passagiers, o.w. de verloofde van
den piloot. Toen de eigenaar van het ko
renveld op de plaats des onheils aan
kwam, vond hij nog slechts dc verminkte
lijken der vier slachtoffers.
FAlLLISSEMEIB'fEM
Uitgesproken:
J. M. van Dorp, metselaar tc Leiden;
cur. mr. F. D. L. Gunning, te Leiden.-
P. J. den Ambtman, koopman te L e i-
d e n; cur. mr. H. B. Goudsmit te Leiden.
Opgeheven:
S. Staal te Leiden.
ALLERLEI
WAT DRINKEN DE AMERIKANEN?
Zooals bekend, valt over den smaak niet
te twisten, maar niettemin is het interes
sant, eens een vergelijking te maken tus
scben de smaken der verschillende volken,
en vooral in betrekking tot hun dranken.
Zoo is in 't Zuiden wijn de nationale drank,
in Duitschland speelt het bier van oudsher
oen belangrijke rol als' volksdrank, terwijl
in Amerika horribile dictu ijswater
de geliefde verversching is, tenminste tij
dens de maaltijden.
Reeds voor de invoering van het drank
verbod was ijswater de geliefkoosde tafel
drank. Alcoholische dranken werdca
eigenlijk alleen als een soort verdoovende
middelen gebezigd, en wel op zoo'n groolen
schaal, dat de afschaffers niet veel moeite
hadden, hun eischen ingewillend te zien.
Naast Galifornischen wijn en bier, die als
eigenlijke volksdranken golde, werden zoo
genaamde „Mixed Dranks", in de groot
ste verscheidenheid, en met zeer verschil
lend alcoholpercentage, geconsumeerd. Er
zijn „mixers" geweest, die konden optre
den met een repertoire van 200300 ver
schillende mengsels. Als basis voor de
meeste hiervan diende begrijpelijkerwijze
de geliefde whisky; ook vruchtensappen,
thee, melk, en vooral scherpe kruiden, zoo-,
•als paprica, gaven den drank de eigenlijke
pittigheid, de „kick". Zooals gezegd, over
den smaak valt niet te twisten.
Na de invoering van het drankverbod is
de kwestie der dranken in een stadium ge
treden, dat nog ver is van elke oplossing.
De gebruikelijke dranken tijdens de maal
tijden zijn in ieder geval dezelfde gebleven:
de honderdprocent Amerikaan bespoelt zija
oesters en zijn biefstuk nog altijd met ijs
water, maar zijn voorliefde voor „Mixed
Drinks" heeft hij onvrijwillig moeten opge
ven onder den dwang der wetten. Hij drinkt
nog slechts tersluiks, en wel een pro
duct, dat door gewetenlooze elementen
(moonshiners) gebrouwen, in vele gevallen
ernstige maagziekten veroorzaakt. Volgens,
de statistieken van verschillende ziekenhui
zen is het aantal ziektegevallen tengevolge
van alcohol stijgende.
De gesmokkelde en vervalschte vvlasky is
echter al door zijn hoogen prijs een
flesch kost vijf tot tien dollar geen
volksdrank. Het volk neemt zijn toevlucht
tot niet-alcoholische mengdranken en limo
nades, die slechts in ijskouden toestand
eenigermate genietbaar zijn. Hiertoe belioo
ren de sedert tientallen jaren verbreide
Sarsaparilla, een suikerzoete, flauwe drank-
voorts Ginger Ale, een vloeistof, die op do
tong een langblijvenden nasmaak van zoe
tige medicijn achterlaat. Nog erger naar
de apotheek smaakt het Rootbeer, dat met
bier absoluut niets uit te staan hecfl.maar
zooals de naam reeds aanduidt, uit worte
len bereid wordt. Om zich cenigszins een
idee te vormen van den smaak van dit
goedje, stelle men zich een mengsel van
hars, vernis en terpentijn voor. Minder ge
liefd is het zoogenaamde Nearbeer (bijna
bier), een drank, die uit werkelijk bier ver
kregen wordt, door bet alcoholgehalte tot
een half procent te reduceeren. Een cenigs
zins prikkelende, laat staan opwindende,
werking gaat van geen enkete dezer dran
ken uit; in het beste geval zijn ze in staat
liet gevoel van dorst, waardoor men in dc
zwoele Amerikaansche atmosfeer altijd ge
kweld wordt, voor een oogenblik te doen
verdwijnen, maar ze laten steeds een ondc-
finieerbaren nasmaak achter. Daar z"
slechts in ijskouden toestand genoten kun
nen worden, komen zij als vervangingsmid
del voor goed uitgegiste, licht alcoholische
dranken, absoluut niet in aanmerking.
Deze laatste kunnen bij onmatig gebruis
hoogstens storingen teweeg brengen, de
Amerikaansche alcoholvrije dranken daar
entegen, veroorzaken in vele gevallen ern
stige maag- en nierziekten. De mees»
Amerikanen lijden aan een maagkwaal
een gevolg van het gebruiken van ijskoud®
spijzen en dranken en liet overladen va®
de maag met allerlei zoetigheden.
Het drankverbod heeft wel het alcohol
gebruik moeilijker gemaakt, maar het hoe»
niet, zooals verwacht werd de volksg®
zondheid bevorderd. Naast de oude nu*
standen zijn nieuwe gekomen, die, wan*
neer niet spoedig wordt ingegrepen, cj
ernstiger bedreiging voor dc volksgezon
heid uitmaken dan de alcoholbevallen
dranken.
