DINSDAG II OCTOBER 1927
No. 5691
INGEZONDEN MEOEDEELINB
\ge Jaargang
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
jor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
mco per post f2.95 per kwartaaL
[et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver»
gbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal^ bijvoor-
;e to ling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
I
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlèn 30 cent per regef
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
n dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentlèn, van ten hoogste 30 woorden, waaii^
betrekkingen worden aangeboden 01 gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat uit drie bladen.
Een ernstig Bisschoppelijk woord-
Bij de opening van de R. K. Handels
hogeschool te Tilburg werd voorlezing
edaan van een telegram van Z. D. H. de
fisschop van Haarlem, waarin Mgr.
yiier o.m. bet volgende •verklaarde:
deze Katholieke Handels hooge-
echool zal juist het terrein worden be
treden van handel en koopmanscnap op
wik terrein wij tot heden wel veel
Katholieken ontmoeten, maar helaas de
moraal moeilijk te vinden is.
Bit is een ernstig woord van den grij-
.fl Kerkvorst I
Een woord, dat ons tot stil nadenken
ringt'
Jlaar: wie onzer zal dan den ernst van
I woord overdreven durven noemen?
Het treft niet den wandel van veel
[atholieken, maar hun handel, die door
krale beginselen doortrokken en door-
rengd is.
Helaas, zijn er veel zulke Katholieken
aUeen in den handel, maar ook in de
idustrie.
Doch: zijn er niet oven zoo velen, die
aarbuiten staan, mede schuldig aan dit
Is in onze kringen b.v. ook niet al te
eel doorgedrongen een kromme waardee-
van het gel d-b e z i t. Is het niet,
iemand, die, hoe 't dan, veel geld heeft
erdiend, daardoor perse ook hooger
cbting, dan zijn minder-gefortuneerde
telemenschen heeft verdiend, daardoor
er se in hooger aanzien moet staan?
toch, als wij de waardeering van
ïze medemenschen lieten richten naar
tiristelijke beginselen, dan moest g e 1 d-
ezit, als zoodanig, daarop geen invloed
eigendom is volgens de Marxisti-
he socialistische leer „diefstal"; volgens
ize Katholieke leer natuurrecht. Deze
irattingen staan lijnrecht tegenover ei
nder.
Haar de manier, waarop de bezittingen
orden verworven, is er dikwijls een, die
Katholieke leer wordt gebrand-
erkt als in strijd met de Christelijke be-
nselen van rechtvaardigheid en naasten-
efoe.
nu moeten wij in bijzondere gevallen
wrzichtig zijn met te oordeelen over de
ij», waarop onze medemenschen hun
ipdommen hebben verworven en nog
oorachtiger met ben te veroordeelen.
laar evenzeer in strijd met de liefde is
1st, als men van twee overigens gelijk
aardige menschen de een perse hoo-
sr schat en meer waardeert alleen om
ias geld-bezit! En toch treft men zulk
waarde-bepaling van de menschen dik-
ajls aan; ook in kringen, die tot de intel-
sotueel, de geestelijk meer ontwikkelde en
ooraanstaande moeten worden
Overdreven democratie.
-e' goede vindt een taaie tegenstandster
c do overdrijving.
-^eem bijv. een huismoeder, die zooveel
fr de kerk gaat, dat zij daardoor haar
^moederlijke plichten verwaarloost; en
sGenestet's Jan Rap is er aanstonds bij.
to te verklaren, dat het 'm toch maar niet
■J1 het bidden.verzwijgend, waarin
o .voor hem dan wèl zit!
'omand overdrijft de beleefdheid zoo
ots en scheef, dat hij zichzelf en ande-
wh's maakt beleefd te zijn, als hij een
;''e gaat afleggen bij menschen, van wie
'tot op den drempel van hun huisdeur
'somen nog niets anders dan kwaad weet
vertellen; en de voor alle vormen van
s<eefdheid onontvankelijke onbeschaafde
ttosch vertelt u. dat a 1 die beleefdheid en
'die vormen niets anders zijn, dan voor-
^•gek-houderij!
zijn er honderdtallen voorbeelden
emen, waaruit blijken kan. dat
ni3D(^ die wat 0p jezelf j8 g^j
Jdrijven, daardoor in de oogen van
c'-(n> oppervlakkig beoordeelen, dat
v»;. 'n waarde moet dalen,
h willen nu echter speciaal wijzen op
JSort overdrijving van democratie,
arm ^6£eneil> dl0 tooh al niet heel
'ch iJ°i voor. democratie, gretig gele-
j kunnen vinden, om ook het ware
l?oede in de democratie in het belaohe-
r '0 trekken.
Lan hier bedoelde overdrijving maakt
l®; schuldig de leider der Vrijzinnig-
Da tf .nir- ^larchant.
6 ?i fegeGrinS heeft aangekondigd, dat
tad£ v1°.°.r^ereidt om op het stuk der
I? (e 0 eenigo activiteit aan den
alen—- hebben do Vrijzinnig-Demo-
tivünu f8 tGgen do voorbereiding tol
I«en bezwaar.
jji,We0iblad van den Vrijzinnig-Dcmo-
^nciept" met volgende
Minister De Geer schijnt nu van
Slan het vecht-tarief in te voeren. Bij
e stembus van 1925 is daarover geen
enkel woord gesproken. Bovendien
steunt met ministerie-De Geer op een
meerderheid van partijen, die voor
standers zijn van een vecht-tarief. Nog
minder dan Colijn het vóór 1925 had,
heeft De Geer moreel het recht onze
nationale handelspolitiek te wijzigen,
voor het volk gelegenheid heeft ge
had, zich daarover bij de stembus uit
te spreken.
En daarom dient nu reeds gezegd,
dat de politieke eerlijkheid eischt, dat
eventueele voorstellen tot herziening
van het tarief van invoerrechten, als
volgons de jongste Troonrede worden
„voorbereid", eerst na de Kamerver
kiezing van 1929 in behandeling ko
men.
Het volk moet zich over de handels
politiek uitspreken.
Hoe kan nu toch het volk oordeelen over
dergelijke kwesties, die in het licht van
vele feitelijke, nationale en internationale,
omstandigheden moeten worden bezien?
Zouden er dan weer, om het volk voor te
lichten (I), wagens moeten rondtrekken
met bijv. klompen en pakkende opschriften
over het duurder worden van deze arti
kelen. zooals we dat al 'ns hebben beleefd?
Wie wil. dat het volk en terecht
medezeggenschap heeft in 's lands bestuur
en die medezeggenschap erkend wil zien,
schaadt zijn streven o.i. door zulke over
dreven eischen, door zulk 'n overdreven
democratie!
De vrijzinnig-democratie moest zich in
deze heusch op een wat breeder standpunt
stellen; meer oog toonen te hebben voor de
realiteit, ide werkelijkheid!
BailTEBSLAiaO
Duitschland
Arbitrage.
Een Deensch-Duitsche jury.
De permanente bemiddelings-jury,
waarin het DeenschDuitsche bemidde-
lings- en arbitrageverdrag van 2 Juni 1920
voorziet, is thans benoemd.
De beide regeeringen hebben gezamen
lijk graaf Van Lynden van Sandenburg,
Kamerheer van de Koningin der Neder
landen, tot voorzitter benoemd.
Alle geschillen van politieken aard zul
len deze jury worden voorgelegd, tenzij
zij langs de gewone dplomateke kanalen
zijn geregeld.
Engeland
Officieele Enge sche documenten
gepubliceerd.
Over den oorsprong van den
oorlog.
De Engelsche regeeringsdrukkerij heeft
de twee eerste deelen het licht laten zien
van de Britsche documenten over den
oorsprong van den oorlog loopende van
1898 tot 1914. Dr. Gooch en dr. Temperley
hebben ze geschift en persklaar gemaakt en
aan het eerste deel den titel gegeven van:
„Het einde van het Britsche isolement".
Het tweede heet: „Het Engelsch-Japan-
schë bondgenootschap en de Fransch-
Britsche entente".
Spanje
De nieuwe Nat. Vergadering,
Gisteren geopend.
Koning Alfons heeft gistermiddag de
consultatieve Nationale Vergadering op
zeer eenvoudige wijze geopend. Aan zijn
aankomst in en vertrek uit de Kamer van
Afgevaardigden ontbrak ieder ceremonieel
en zelfs de hoofdingang van het gebouw
bleef gesloten. De koning en de ministers
kwamen het gebouw door een zijdeur bin
nen. De toegangen tot de Kamer werden
bewaakt door een groot aantal politiebe
ambten.
Tal van leden van het corps diplomati
que waren bij de openingszitting tegen
woordig en ook van de zijde van het pu
bliek bestond groote belangstelling. De
eenige verandering in het aanzien van de
Kamer was, dat de zetel van den voorzitter
verwijderd was en dat daarvoor in do
plaats een klein podium was opgericht,
waarop men drie zetels had geplaatst. Op
den middelsten nam de koning plaats en
naast hem zetten zich Primo de Rivera,
die evenals de koning in burger was, en
de voorzitter der vergadering, Yanguas.
Het purper van de kardinalen en bis
schoppen, die de zetels innamen, welke
vroeger door de republikeinsche en radi
cale minderheden werden bezet, vormdo
een vreemd contrast met de sobere klee
ding der meeste leden. Er waren weinig
uniformen en de vergadering deed zich
voor zooals zij is; een lichaam, bestaande
uit gewone Spanjaarden.
De redevoeringen van Yanguas en Pri
mo de Rivera, uitgesproken onmiddellijk
nadat do koning de zitting had geopend,
werden met groote belangstelling gevolgd
en af en toe hoorde men annlaus. Yanguas
AMSTERDAMSCHE ï',"1'*
Deaiemng
ANTHRACIET-MIJ. Verzegelde
zakken
Heerensingel 34/35-Te1.1523
A'dam Hilversum Bussum Haarlem,
zeide, dat do Assemblée geen plaatsver
vangster van de Cortes is. Haar taak is
tweeledig: in de eerste plaats moet zij ad
vies geven aan en controlo uitoefenen op
de werkzaamheid der regeering en in de
tweede plaats moet zij belangrijke wetten
voorbereiden, die voorgelegd zullen wor
den aan een wotgevend lichaam.
Intusschen zal de uitvoerende macht
het volledig gebruik van haar buitenge
wone bevoegdheden in het belang van het
openbaar welzijn behouden.
Primo sprak ten slotte de hoop uit, dat
allen als goede Spanjaarden zouden sa
menwerken Hij betreurde de afwezigheid
der sociaal-democraten en eindigde met
het uitspreken van een groet aan
Spaansck-Amerika.
Nadat de koning het gebouw verlaten
had, werd de zitting tot do volgende week
verdaagd.
De socialisten doen niet mee.
Het Congres der Spaansche socialisti
sche partij heeft besloten geen afgevaar
digden naar de Nationale Vergadering te
zenden, omdat deze geen, weerspiegeling is
van den volkswil.
Bulgarije.
Hei optreden der komitadsji's.
Staat van beleg in Bulgaarsche
districten.
Daar de toestand aan de Bulgaarsch-
Joego-Slavische grens onmiddellijke maat
regelen noodzakelijk maakte, heeft de Bul
gaarsche ministerraad besloten den te
rugkeer van den koning r:^t af te wach
ten en is hem telegrafist;., om toestem
ming verzocht voor de afkondiging van
den staat van beleg in de districten Kus-
tendil en Petritsj Nadat koning Boris
toestemming had verleend, is gistermor
gen de staat van beleg afgekondigd. De
militaire autoriteiten beschikken thans
over alle burgerlijke bevoegdheden, de
plaatselijke garnizoenen worden versterkt,
en waar noodig vervangen door betrouw
baarder troepen, terwijl do rechtspraak
door de militaire rechtbanken wordt uitge
oefend.
Met het oog op den ernst van den toe
stand, die het gevolg is van de activiteit
der komitadsji's in Joego-Slavisch Mace
donië, heeft de regeering er bij den ko
ning op aangedrongen, zoo spoedig moge
lijk naar Bulgarije terug te keeren. Tevens
heeft men hem om toestemming verzocht
tot het bijeenroepen van het Sobranje. De
koning wordt Woensdag terug verwacht
en het Sobranje zal Vrijdag a.s. bijeenko-
De vermoorde J.-S 1 avische
generaal.
Volgens een officieel bericht is het de
politie gelukt de daders van den aanslag
op den in Macedonië vermoorden Joego-
Slavischen generaal te ontdekken. Er ont
stond een gevecht met de politie, waarbij
twee der daders, een Bulgaar en een Joe-
go-Slaviër, afkomstig uit Stip, gedood
werden.
De derde, eveneens een Bulgaar, werd
gearresteerd en moet bekend hebben, met
zijn twee makkers den aanslag te hebben
Ook eon incident aan de
Grieksche grens.
Berichten uit Britsche bron melden,
dat twee Bulgaarsche komitadsji's gedood
zijn in een gevecht tusschen Grieksche
gendarmes en burgers met een Bulgaar
sche bende in westelijk Macedonië, nabij
Gornitsjowo in het district Fiorina. De
lijken der gedoode komitadji's zijn te Fio
rina tentoongesteld. De bende was via
Joego-Slavisch grondgebied Griekenland
binnengekomen. Andere benden zijn uit
Bulgarije en Albanië in Griekenland bin
nengedrongen.
Rusland
Slechte voedselvoorziening.
De toestand steeds
ongunstiger.
De autoriteiten te Moskou en in andere
dichtbevolkte centra van Sovjet-Rusland
klagen over de onregelmatigheid der voed
selvoorziening. In de laatste maanden
doet de toestand denken aan de eerste ja
ren na do revolutie, toen er telkens, wan
neer bekend werd, dat er nieuwe voorraden
waren aangekomen, stormloopen van het
publiek op de desbetreffende winkels
plaats vonden.
Op de vergadering van het 'presidium
te Moskou werd medegedeeld, dat de toe
stand in de laatste dagen ernstiger is ge
worden. Do queues, die zich tot voor kor
ten lijd alleen plachten te vormen voor
winkels, waar wittebrood werd verkocht,
ziet men thans ook voor winkels, waar
roggebrood, en roggemeel wordt geleverd. Do
vergadering betreurt het. dat do Sovjet
organisatie, aan welke het toezicht op de
levensmiddelenvoorziening der groote cen
tra is opgedragen, niet voor haar taak be
rekend is gebleken.
Aan de autoriteiten in de voornaamste
steden zijn. instructies gezonden om com
missies te vormen, ten einde een geregel
den toevoer van brood, vleesch, boter en
suiker voor do arbeiders te verzekeren.
De „Izwestia" meldt, dat het volk niet
wil gelooven, dat er voldoende voorraden
zijn en dat er dienaangaando eenige onge
rustheid bestaat.
China.
De burgeroorlog.
Kalgan door Tsjang heroverd?
Naar het Tocho-telegraaf-agentschap
meldt, zouden de troepen van Tsjang Tso-
lin de stad Kalgan weer hebben bezet.
Vernomen wordt, dat Tsjang Tso-lin
voornemens is, eerst geheel af te rekenen
met de vijanden aan het noord-westelijk
front, om daarna den strijd in bet zuiden
en de achtervolging naar Honan voort te
zetten.
Peking niet meer ernstig
bedreigd.
Reuter verneemt, dat volgens officieele
telegrammen Peking op het oogenblik niet
ernstig bedreigd zou zijn.
Mexico.
DE KERKVERVOLGING.
De bisschoppen en den opstand.
Een verklaring van Mgr. Hanna
De bisschop van Sonora, mgr. Navar-
rete, die sinds eenige maanden in de
Vcreenigde Staten verblijft, omdat hij in
zijn eigen land met den dood bedreigd
wordt, is, gelijk gemeld, door de bonds-
autoriteiten gearresteerd, verdacht van
samenzwering tot schending van de neu
tral! lei Iswetten van de Vereenigde Staten.
Mgr. ging vrijwillig naar Tuscon, in den
staat Arizona om zich te verantwoorden^
nadat de groote bondsjury het „schuldig'
over hem had uitgesproken. Tegen een
borgtocht van 2500 werd hij vrijgelaten.
In een rondzendbrief heeft mgr. Hanna,
de aartsbisschop van San Francisco, het
publiek verzocht bun oordeel op te schor
ten toldat alle feiten bekend zullen zijn.
Mgr. zeide, dat het Mexicaansche episco
paat standvastig en onveranderlijk was
geweest in zijn strijd tegen den gewapen-
den opstand. In een onderhoud, dat zij
met Galles hadden, was hun medegedeeld,
dat er twee wegen open stonden, n.l. een
beroep op het Congres of op de wapenen.
Als één man bevestigden do bisschop
pen van Mexico het antwoord van het hen
vertegenwoordigend comité, dat de laatslo
weg nooit ingeslagen zou worden, daar
deze vreemd was aan den geest van de
Katholieke Kerk.
„Intusschen", besloot mgr. Hanna,
„aarzel ik niet te zeggen, dal oen Mexi-
caansch bisschop, die een gewapenden
opstand zou willen beginnen, klaarblijke
lijk op zijn eigen persoonlijke verantwoor
delijkheid en tegen de bekende houding
van het Mexicaansche episcopaat, zou
handelen''.
De houding der Ver. Stalen.
De correspondent van do „Daily Mail"
te New York meldt, dat de regoering te
Washington nauwkeurig de verantwoor
delijkheid nagaat, die generaal Obregon
heeft voor de huidige troebelen in Mexico.
Van bevoegde zijde verluidt, dat de
massa-executie van de tegenstanders van
president Gallas kan leiden tot een ern
stige herziening van de politiek der Ver
eenigde Staten ten opzichte van Mexico.
Indien de gevechten in Mexico in om
vang toenemen, hetgeen waarschijnlijk
wordt geacht, zal het vertrek van den
nieuwen ambassadeur naar Mexico wor
den uitgesteld.
Australië
Onrust op de Salomons-eilanden.
Opstand der inboorlingen
gevreesd.
Uit Sydney wordt gemeld: Mot den
meesten spoed zijn de olietanks van het
oorlogsschip „Adelaide" gevuld, waarna
het schip direct naar Malaita, oen der Sa-
lomonseischen, is vertrokken, waar voor
oen algemeenen opstand van de inboorlin
gen tegen do blanken wordt gevreesd.
Reeds lang was het daar onrustig en her
haaldelijk hebben op dit afgelegen eiland
aanvallen op blanke ambtenaren plaats
gehad. Kort geleden zijn, zooals gc-meld,
twee blanken, die met een patrouille van
twintig man inlandscho politietroepen de
belastingen indienden vermoord. Sinds
dien is de houding der inboorlingen zeer
dreigend geworden. Aan de bewoners der
eenzame punten zijn geweren en munitie
verstrekt en do Australisch*} regeering
heeft thans, op verzoek van liet ministerie
van Koloniën to Londen, do „Adelaido"
daarheen gezonden die binnen drio dagen
bij Malaita kan aankomen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De nieuwe Nationale Vergadering van
Spanje is gisteren geopend.
Het gevaar voor Peking schijnt weer tt
zijn afgewend.
Onrust onder de inboorlingen der Salo
monseilanden.
De opstandige beweging in Mexico. (Tele
grammen).
Nadere bijzonderheden over do post-
vlucht naar Oost-lndië. (Luchtvaart, 2de
blad).
Nog een Oceaanvlucht. Een Amerikaan-
sche vliegenierster wil van Ncw-York
naar Denemarken vliegen. (Luchtvaart, 3e
blad).
BIN"' NLA ND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerknieuws, 1ste blad).
De directeur der gemeente-gasfabrjek to
Weesp is ontslag verleend wegens wanbe
heer. (late blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
Do photopagina geeft o.h. photo's van:
de roei wedstrijden te Leiden; de kaastem-
toonstelling to Utrecht; de 8 Octoberfeesten
te Alkmaar; een aanvaring te Amsterdam.
Van het Vaticaan.
Tsjecho-Slowakije en het Vaticaan.
Concrete voosstellen
van Rome.
Het „Prager Abendblatt'' vernoemt, dat
de onderhandelingen met het Vaticaan,
betreffende de kerkelijke goederen en de
nieuwe diocees thans zoo ver gevorderd
zijn, dat de Curie reeds aan de regoering
te Praag concreto voorstellen beeft doen
toekomen.
Het ministerie van buitenlandsche za
ken zal, van deze voorstellen onderzocht
te hebben, zijn tegenvoorstellen indienen.
„Bonemia" zegt, dal minister Krofta
binnenkort naar Rome zal vertrekken.
Btü^MEPVilL&GiD
De gaskwestie te Weesp.
Do directeur ontslagen wegens
wanbeheer.
Do Raad van "Weesp behandelde gister
middag de gasquaestie.
Alvorens hiertoe over te gaan, werd een
commissie benoemd, die zal hebben na te
gaan, welke krotten in de gemeente dienen
opgeruimd te worden Veel animo om zit
ting te nemen was er niet. Ten slotte werd
de samenstelling: G H. A. Sertons (R K.),
E. Veerman en M Verhoeff (S.D.A.P.):
Nog kwam ter sprake de concurrentie, in
gezetenen aangedaan door groentoventera
van buiten, die de stad per auto afwerken.
Hieraan is echter niets to doen, omdat
precario en ventgeld wordt betaald.
Toen kwam de brandende kwestie aan
de orde.
Een voorstel van den heer Th. Houtman
om de zaak in het openbaar te behande
len, kreeg geen steun, zoodat de deuren
om die uur gesloten werden. Toen ze om
zeven uur open gingen, werd meegedeeld,
dat hot volgende besluit was genomen zon
der hoofdelijke stemming:
Do Raad, overwegende dat de heer W.
M. B. Leffef, naar aanleiding van de in
do besloten zitting van den Raad van 12
Aug. j.l. gevoerde besprekingen en de door
hem afgelegde verklaringen, door B. en
W. voor den duur van een maand als
directeur der gomeente-gasfabrlek en ad
ministrateur, hoofd van het Gem. Electri-
citeitsbedrijf, is geschorst, welke schor
sing met een maand is verlengd, aange
zien het onderzoek naar de handelingen
van dezen functionaris nog niet was be
ëindigd;
dat de Commissie ad hoe uit den Raad,
benoemd in genoemde vergadering ten
einde een onderzoek in te stellen, blijkens
haar inmiddels uitgebracht eindrapport,
tot de conclusie is gekomen, dat de heer
Leffef, wegens het door hem gevoerde
wanbeheer, de deels daaruit voortvloeiende
fianncieelo benadeeling der gemeente en
onbetrouwbaarheid, uit bovengenoemde ge
meentelijke betrekkingen dient te worden
ontslagen;
gelet op art. 145 der Gemeentewet, be
sluit, den heer Leffef met ingang van 12
Oct. a.s. als directeur der gemeente-gasfa
briek en administrateur, hoofd van het
gom. electriciteitsbedrijf, ontslag te ver-
lcenen wegens wanbeheer.
L. T. B.
Onderlinge H a g el ve r z okeT i ng
Do Onderlinge Hagolverzekoring van den
L. T. B. zal baar zesde jaarvergadering
houden op Woensdag 18 October as. de$
namiddags om 3 uur. in het Zuid Holl