WOENSDAS 5 OCTOBER 1927
No. 5686
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
ge Jaargang
gONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal,
nze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Jo per post f2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
jaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by voor-
taling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
agsblad 9 ct.
Eaidóohz 0ou/to/nt
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlên 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. u
Kleine advertentlên, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
hommer bestaat oit twee blader.
Trein, tram en autobus.
strijd tuschen autobus eenerzijds en
tram anderzijds heeft twee
eene zijde is die van een gewonen,
iden concurrentiestrijd,
andere is die van een strijd, waarbij
ran beiden moet ondergaan of en
vaak erger een kwijnend en ge-
l bestaan gaat lijden, t e r w ij 1 zulks
et algemeen belang verkeerde onge-
ite gevolgen heeft. Er zijn bijv.
waarin tram en autobus beide him
iten doen, en waar voor het vervoer de
ius zeer bevorderlijk is, doch men de
Zéker niet kan missen. En nu zou 't
jammeren zijn, indien daar tengevol-
in de autobus-concurrentie de trein of
moest verdwijnen of baar vervoer
moeten beperken en inkrimpen,
ider een gewonen, gezonden concurren-
jjd verstaan we bijvdat de autobus
kaar concurrentie trein of tram
jzaakt, meer met de verlangens en de
aften van het publiek rekening te hou-
óf wanneer de autobus een in de streek
lodig geworden trein of tram het ver-
bestaan onmogelijk maakt,
gevallen als hier het laatst bedoeld
voor de Overheid geen aanleiding om
grijpen.
èl in gevallen als waarop wij hiervoor
D.
ich dan ook a 11 e e n in zulke gevallen,
rzoover het algemeen be-
gheteischt.
„De Maasbode" is oen voorstander
het autobus-verkeer aan het woord;
schrijft:
l iluurlijk behoort dit verkeer zoowel
als regelmatig en betrouwbaar te
•1 Maar in dit drieledig opzicht zijn wij
en goeden weg.
jgammele kastjes, die eenige jaren
ien tal van buitenwegen onveilig
4 Wen en hun passagiers aan allerlei
4 wisse avonturen en barre ongerieflijk-
4 in bloot stelden, hebben gaandeweg
Is gemaakt voor bedrijfszekere en con-
ibale voertuigen, die de reizigers vlot
ander ongemak op den vastgestelden
te bestemder plaatse brengen.
et feit dat zij bestaan en blijven be-
5 n, echte producten van het particulier
f1 atief, zonder subsidies van overheids-
e. integendeel belasting betalend als
r ander, bewijst metterdaad, dat zij
de behoefte van het reizend publiek
r genoegen voorzien,
lat hier voor de overheid een regelends
eontroleerende taak is weggelegd, be-
niemand.
-ar die taak wordt tot algemeene vol-
ïing behartigd door het Provinciaal
uur, dat de plaatselijke toestanden
en practisch heeft bewezen volkomen
itaat te zijn tot een rationeele regeling
levordering van het gewestelijk verkeer,
lat de belangen van dit verkeer niet
d3 evenwijdig loopen met het geldelijk
fijt der Nederlandsche Spoorwegen,
[e te betreuren zijn. maar kan nimmer
doorslaand argument gelden om langs
zijdelingsc'hen weg van concessie-wei-
ng of -beperking het oude verkeers-
opolie weer te herstellen.
Is deze schrijver wil betoogen, dat er
o i t sprake kan zijn van een concessie-
?ering of -beperking, gaat hij o. i. iets
er.
rij zouden liever willen zeggen: hoogst
en en alleen wanneer er, bezien uit het
>unt van het algemeen belang, zich een
il van gebiedende noodzakelijkheid
doet.
BUITENLAND
België
Verhoogïng der Douane-tarieven?
aar „L'Oeuvre" uit Brussel verneemt
aat er momenteel in offioleele Belgi-
kringen, of beter gezegd, onder de
:e ambtenaren van het douane- en
ncie-wezen, onder invloed van zekere
utrieelen, een sterke neiging om de
ane-rechten in België te verhoogan.
eze tendenz wordt door de socialisten
tbtlg bestreden. Tot dusverre hebben
hun tegenkanting betrekkelijk suc-
id. In het bijzonder richten zij zich
o ieder tarief-verhooging op grondstof-
balf-fabrikaten en op de levensbe-
ften.
Duitschland
DE HINDENBURGFEESTEN
n proclamatie van den Rijkspresident.
resident Hindenburg heeft een procla-
ie tot het Duitsche volk gericht, waar-
'ij o.a. zegt:
Uit het geheele vaderland, uit alle ge-
ngen van het Duitsche volk en van zeer
Duitschers uit het buitenland, die zich
ea dag met het vaderland sterk ver
bonden gevoelden, zijn mij op mijn 80sten
verjaardag vele duizenden gelukwenschcn
en betuigingen van trouw geworden. Aan
den door mij geuiten wensoh om gelden bij
een te brengen ten einde de groote ver
plichtingen te kunnen vervullen, welke wij
jegens alle in den oorlog verminkten en
achtergebleven betrekkingen te vervullen
hebben, is in ruime mate gevolg gegeven
in bijdragen voor het Hindenburg-fonds.
Gaarne zou ik allen, die mij zoodoende
blijken van sympathie hebben gezonden,
persoonlijk danken, maar hun groote aan
tal maakt zulks onmogelijk. Ik betuig hun
daarom langs dezen weg mijn oprechten
en hartelijken dank en verzeker hun, dat
hun uitingen van sympathie mij diep heb
ben geroerd en verheugd".
Een telegram van den Paus.
Van de vele telegrammen van geluk-
wensch die de president der Duitsche re
publiek ter gelegenheid van zijn 80sten
verjaardag ontvangen mocht. vermelden
wij o.a. een felicitatie-telegram van Z. H.
den Paus, van den Oostenrijkschen bonds
president, van den president der Ver-
eenigde Staten, van den koning van De
nemarken en van den Ghineeschen maar
schalk Tsjang Tso Lin.
Z. H. de Paus seinde:
„Wij wenschen Uwe Excellentie van
harte geluk met haar 80sten verjaardag
en koesteren den vurigsten wensch, dat
de goede God Uwe Excellentie nog gedu
rende vele gelukkige jareu in het leven bo-
houde en ook verder met rijke zegeningen
begunstige tot heil van het Duitsche rijk"
„De Oostenrijksche bondspresident zond
het volgende telegram:
„Het is mij een behoefte des harten, u,
geachte heer rijkspresident bij den 80sten
terugkeer van uw geboortefeest mijn op
rechte en innige gelukwenschcn te zenden.
Vol bewondering zien wij naar u op,
hooggeachte heer rijkspresident, die, niet
lettend op de zware lastene die uwe hooge
functie met zich brengt, uw geheele kracht
onvermoeid en ongebroken aan uw groote
vaderland wijdt.
Dat deze Arbeid van Uwe Excelentie nog
zeer veel jaren moge duren, is de wensch,
die heden op uw eeredag het stamverwan
te Oostenrijk koestert^.
De president der Vereenigde Staten te
legrafeerde:
„Ik breng U mijn hartelijkste gelukwen-
schen op uw 80sten geboortedag, die een
leven vol van de grootste activiteit kroont.
Weinigen is het gegeven, den staat te die
nen en daarbij een zoo schitterend voor
beeld te geven, als u het door uw onwrik
baar opkomen voor de grondwet gedaan
hebt.
Moge het u vergund zijn, nog vele jaren
to beleven als thans, omgeven door de
liefd en achting van het Duitsche volk,
aan het welk het Amerikaansche volk zijn
gevoelens van oprechte vriendschap be
tuigt".
Een dorpsveldslag.
Bloedig treffen tusschen
Duitschers en Polen.
In een dorp bij Perleberg (provincie
Brandenburg) is een formeele veldslag
geleverd tuschen dorpsbewoners en Polen.
Do Polen haden zonder eenige reden een
knecht, die met hen op een landgoed
werkte, een slag in het gezicht gegeven.
De dorpsbewoners trokken als één man
tegen de Polen op, die zich aanvankelijk
moesten terugtrekken.
Tegen tien uur 's avonds hadden de Po
len echter versterking gekregen en zich
met messen en stokken bewapend.
Het kwam tot een woeste vechtpartij, in
den loop waarvan een Pool de Duitschen
arbeider Langenberg, die aan het gevecht
zelf niet deelnam, een dolk in het hart
stiet.
De man was weldra een lijk.
Gendarmen arresteerden een Duitscher
en vier Polen.
Frankrijk
HET SECTARISME IN
ELZAS-LOTHARINGEN.
Uitzetting van een zuster.
Een vastberaden protestactie
De Parijsche correspondent van de
„Msbd." schrijft:
Wij hebben er reeds meermalen op ge-
i wezen, dat als de radicalen aan het roer
zijn, het sectarisme openlijk zijn kerkver-
volgingsmaatregelen neemt en ten uitvoer
legt en dat, wanneer het bewind in handen
is van de Poincaré's en Millerands met
een zoogenaamde partiottische unie-poli
tiek, geestelijken en kloosterlingen gede
coreerd worden, doch de ministerieele
bureaux (Hemot's voorbereiding der
„eenige school"), de nieuwe vervolgingen
voorbereiden, terwijl de plaatselijke bestu
ren allerlei sectarischo maatregelen
nemen.
Zoo zijn twee jaren geleden de religieu
zen uit do ziekenhuizen van Straatsburg
verdreven. Mgr. Ruch heeft daar tegen
geprotesteerd, doch er viel weinig tegen
te doen, daar de roode gemeenteraad vrij
is de toewijdingsvollo zusters, door de ge
heele bevolking gewenscht, door burger
lijk personeel te vervangen.
Thans heeft een andere gemeenteraad
een onderwijsgevende zusters, door de ge-
der „Dochters van St. Jan" te Ribeauvüle
verdreven. Mgr. Ruoh heeft andermaal
geprotesteerd en dezen keer zijn de El-
zassers niet van plan aan de school te
laten raken door de sectarische besturen.
In de grootste zaal van Straatsburg zijn
nu. Zondag 4000 mannen bijeengekomen
om tegen die verdrijving te protesteeren
en ze hebben besloten in do eerste plaats
een poging te doen Poincaré er toe te be
wegen zijn daden in overeenstemming met
zijn woorden te brengen, want nauwelijks
achtdagen geleden heeft hij te Ribeauville
een redevoering gehouden, waarin hij den
zusters hulde heeft gebracht voor haar toe
wijding.
De protestvergadering werd door mgr.
Ruch persoonlijk geleid en redevoeringen
werden uitgesproken zoowel in het Elzas-
ser dialect als in het Fransch.
Mgr. Ruch las een uitvoerig schrijven
voor, door den kerkvorst tot Poincaré ge
richt waarin gewaarschuwd wordt tegen
de ernstige gevaren, die 't sectarisme voor
den geest van de bevolking reeft. De ver
gadering heeft met grooten geestdrift een
uitvoerige motie aangenomen, waarin
o.m. gezegd wordt, dat wanneer Poincaré
den maatregel niet doet vernietigen, de El-
zassers zelf de zaak iri handen zullen
nemen.
Rusland
„Trotski's schaamteloos gedrag".
Het regent resoluties in de
Sovjet-cent'r a.
De Moskousche Sovjet-pers is begonnen
met het publiceeren van een aantal resolu
ties aangenomen door de provinciale par
tij-organisaties. Hierin wordt de veront
waardiging uitgesproken over „Trotski's
schaamteloos gedrag" en do uitzetting van
alle aanhangers van Trolski geëischt. De
communistische partij to Odessa heeft
twaalf medestanders van Trotski ontdekt,
die een commissie hadden gevormd ter
bestrijding van de Stalin-groep. Men gaf
hun de keus tusschen het toonen van be
rouw of uit de partij gezet worden, maar
het twaalftal toonde niet het minste be
rouw, zoo wordt verklaard, zoodat elf
hunner uit de partij zijn gebannen. De
twaalfde krijgt om niet bekende reden
nog ©en kans.
In verschillende centra, zooals in Ghar-
kof en Leningrad, zijn felle anti-Trotski
resoluties aangenomen. De Kim, of com
munistische jeugd-internationale, heeft
een verklaring uitgegeven, waarin de uit
zetting van Trotski wordt toegejuicht. Op
het oogenblik is nog niet bekend hoe
Trotski op al deze uitlatingen zal reagee-
ren. Daar de Stalinisten de geheele pers
beheerschen, komen er bijna geen berich
ten uit het kamp der oppositie.
China.
Kalgan door Jen Sji-Sjan bezet.
Overwinning der Sjansi-
troepen.
De nationalistische militaire raad van
Nanking deelt mede, dat de opmarsch naar
Peking van den gouverneur van Sjansi,
Jen Sji-sjan, met 170.000 man zal ge
schieden. Tsjang Tso-lin laat alle beschik
bare reserves uit Mandsjoerije aanrukken.
Er gaan geruchten omtrent oneenigheid
tusschen Tsjang en zijn generaals.
Uit Peking wordt gemeld, dat de Sjan-
sitroepen Kalgan hebben bezet.
Mexico.
DE KERKVERVOLGING.
„Verzekeringen" van Calles.
Een logenstraffing van den
Aartsbisschop van
San Francisco.
Van achter de ministertafel in het Con
gres heeft president Galles onlangs oen
boodschap voorgelezen, waarin hij ver
klaarde, dat de godsdienststrijd in Mexico
een eind had genomen; de Katholieken»
verzekerde hij nemen de anti-godsdienst
wetten aan en wat hun geloof betreft, too
nen zij een volkomen onverschilligheid.
Op grond van zeer betrouwbare gege
vens heeft mgr. Hanna, aartsbisschop van
San Francisco de presidenteele bood
schap als valsch gekenschetst.
„Na een campagne, welke vijftien
maanden duurt en waarvan de wreedhe
den de brutaliteit der militaire expedities,
overtreffen, hebben de officieren van het
bondsleger en de agenten van den heer
Galles niet de gewapende beweging, welke
voor do vrijheid en de rechtvaardigheid
strijdt, kunnen overweldigen. Deze bewe
ging strekt zich thans uit over alle staten
van Mexico.
Op het oogenblik waarop de heer Gal
les sprak zuchtten twee en twintig Mexi-
caanscho bisschoppen, honderden pries
ters en duizenden geloovigen in balling
schap, omdat zij weigerden het anti-gods-
dlenstprogram van Galles te onderteeke- 1
nen. Honderden Katholieken kwijnen weg
ln de verpestende strafkolonies of in de
onderaardsche gevangenisholen van
Mexico.
De martelaren, die hun leven gaven te
Puebla, Zamora, Léon, Guadalajara, Du-
rango en in duizenden Mexicaansche dor
pen; de tientallen priesters, die, opge
spoord door de spionnen en de moorde
naars met gevaar voor hun leven hun
heilig ambt vervullen, do duizenden ge
loovigen die alle gevaren trotsooren: huis
zoeking, beslagneming, gevangenis; de
vrouwen, die, na geweigerd te hebben
haar geloof te verzaken, overgeleverd wer
den aan lage soldatenbenden, logenstraf
fen al deze bloedgetuigen en martelaren
niet de beweringen van den heer Galles?
Op denzelfden dag, dat de boodschap
werd voorgelezen vermoordden, slechts
eenige mijlen van de stad Mexico, te Toluca
de agenten van Galles onder de meest
weerzinwekkende omstandigheden talrijke
burgers, alleen wegens hun godsdienstige
standvastigheid".
DE OPSTAND DER TROEPEN.
Ook de Indianen staan op.
Staat van beleg te Mexico City?
Volgens berichten uit New York is de
revolutionaire stemming, die in Mexico
heerscht, uitgebreider, dan aanvankelijk
werd gemeld. President Galles heeft zelf
toegegeven, dat ook buiten de stad Mexico
opstandige bewegingen zijn voorgekomen.
De vluchtelingen worden door tweeduizend
man federale troepen en een aantal vlieg
tuigen achtervolgd. Zij hebben do wijk
genomen naar Tecoco. Calles voorspelde,
dat ook generaal Gomez binnen 48 uur in
handen der regeering zal vallen, wanneer
hij althans niet naar het buitenland ge
vlucht is.
Uit Tampico wordt gemeld dat het ge
heele garnizoen alsmede de bemanning
van een kanonneerboot in de kazerne is
geconsigneerd.
Uit Tucson in Arizona wordt gemeld,
dat Yaqui-indianen, die eenige maanden
geleden naar de Vereenigde Staten waren
gevlucht, de grens weer zijn overgestoken,
hoewel nog kort geleden de Mexicaansche
generaal Manzo verklaard had, dat alle
Yaquis zich onderworpen hadden. Ook do
Tarahumara-indianen in Chihuahua zijn
in opstand gekomen. Van deze incidenten,
welke zich langs de grens voordeden,
wordt in de officieele communiquó's geen
melding gemaakt.
Naar beweerd wordt, is in de stad
Mexico de staat van beleg afgekondigd.
Naar verluidt, heeft de politie te Mexi
co gisteren 29 personen gearresteerd, o.w.
12 vrouwen. Tien vrouwen zijn later weer
op vrije voeten gesteld. De politie beweert,
dat de overigen bij de revolutionaire be
weging van het garnizoen to Mexico be
trokken zijn geweest.
Arrestaties en executies.
Generaal Serrano is met dertien zijner
aanhangers gevangengenomen, voor een
krijgsraad gebracht en terechtgesteld. De
gevangenneming had plaats door trouw
gebleven troepen in den staat Morelos.
Ook kolonel Manvanilla en alle officie
ren van zijn staf zijn gevangen genomen
en wegens oproer tegen de bestaande re
geering geëxecuteerd.
Telegrammen uit Galveston molden, dat
voor alle telegrammen tusschen Mexico en
de Vereenigde Staten door de Mexicaan
sche regeering de censuur is ingesteld. In
de plaatsen aan de grens doen de sensa
tioneelste geruchten de ronde.
BINNENLAND
TWEEDE KAMER.
Een interpellatieaanvrage.
Van de omstandigheid, dat een openbaar
vergaderingetje noodig was teneinde -eeni
ge ontwerpen waaronder de Haringwet
aan cL agenda van de openbare verg«u-
deringen toe te voegen werd gebruik ge
maakt van de behandeling van de interpel
latie-aanvrage van den lieer Weitkamp
(Chr. H.) betreffende de afwatering van
OverijssoL
De voorzitter merkte volkomen te
recht op, dat bedoeld onderwerp ter sprake
kan worden, gebracht bij de behandeling
der Wateretaatsbegrooting en deed daar
om het verstandige voorstel de interpella
tie niet toe te staan.
De heer W eitkamp'bleek aanvanke
lijk wel geneigd om daar vrede mee te ne
men; maar hij stelde een voorwaarde, de
voorwaarde namelijk, dat de voorzitter
hem dan een ietwat longeron spreektijd
zou geven bij de Waters taatsbogrootin^,
buiten de nantsoeneering om. Do presi
dent had daar echter geen ooren naar
en verklaarde dat van hem geen voorstel
zou te wachten zijn om aan eenig lid, wie
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Rijkspresident v. Hindenburg heeft vele
gelukwenschen van staatshoofden ontvan
gen, o.a. een telegram van Z. H. den Paus.
Het Fransche sectarisme in Elzas-Lo-
tharingen.
De opstandige beweging in Mexico
blijkt uitgebreider dan aanvankelijk werd
toegegeven.
Een nieuwe Duitsche Oceaanvlucht?
Gisteren is een Junkersvliegtuig te Schel-
lingwoude aangekomen, met het plan om
via de Azoren naar Amerika te vliegen.
(Luchtvaart, 2e blad).
BINNENLAND.
Adviezen van den Hoogen Raad van Ar
beid omtrent de voor-ontwerpen van een
Winkelsluitingswet en een Werktijdenbe
sluit voor winkels (1ste blad).
Vragen van een kamerlid over een leve
ring aan het Rijksziekenhuis te Leiden
(1st© blad).
Een auto door den trein gegrepen; een
ernstig en twee lichtgewonden (Gemengde
Berichten, 2de blad).
Een brutale roofoverval op een schip te
IJmuiden (Gemengde Berichten, 2de blad)
OMGEVING.
Vijftigjarig professiefeest van den wel
eerw. pater R. v. Scheyndel O.F.M. te
Woerden (Rijnstreek, 2de blad).
ook, een langoren spreektijd toe to staan.
Bij de stemming over het presidiale
voorstel staakten namelijk de stommen41
loden waren voor en evenveel tegen, zoo
dat in een volgende vergadering zal moe
ten worden overgestemd. Van de Katho
lieken stemde alleen do heer Möllor tegen
het voorstel van .ien voorzitter.
Do heer Cramer (S.D.) drong nog aan
op een spoedige behandeling der intorpcJ-
latie-L. do Visser over de vervolging van
Indonesiërs; de voorzitter beloofde do vol
gende vergadering met oen voorstel to zul
len komen.
WINKELSLUITINGSWET EN WERK
TIJDENBESLUIT.
ADVIEZEN VAN DEN HOOGEN RAAD
VAN ARBEID.
De meerderheid wil geen uitstel en
gelijktijdige invoering.
De Hooge Baad van Arbeid heeft in zijn.
3 October j.l. onder leiding van den Minis
ter van Arbeid, Handel en Nijverheid ge
houden vergadering zijn adviezen vastge
steld omtrent de voor-ontwerpen van een
Winkelsluitingswet en oen Werktijdenbe
sluit voor winkels, die bij dat collego aan
hangig waren gemaakt.
Tijdstip van invoering.
In oen uitvoerige discussie omtrent do
beide voor-ontwerpen bleek, dat enkele le
den van oordeel waren, dat het in verbond
met de huidige omstandigheden niet ge
wenscht is, verdere stappen te doen tot het
invoeren van die beide voor-ontwerpen on
dat daarvoor een meer geschikt tijdstip
zou dienen te worden afgewacht.
Een groote meerderheid in den raad
vond echter geen aanleiding den Minister
te adviseeren op grond van de huidige om
standigheden de regeling van deze mate
rie te laten rusten.
De leden, die dezo meerderheid vormen,
waren integendeel van oordeel, dat het al
leszins wensclielijk is, dat de Overheid
thans de regeling van deze materie ter
hand neemt.
Gelijktijdige invoering.
De raad sprak bovendien unaniem aio
Zijn gevoelen uit, dat het in het algemeen
gewenscht zou zijn, dat gelijktijdig met de
invoering van het Werktijdenbesluit voor
winkels do Winkelslui tings wet in werking
zou treden. Een meerderheid in den raad
(18—11) achtte die koppeling zelfs in dien
zin noodzakelijk, dat zij van oordeel is»
dat het Werktijdenbesluit niet behoort te
worden ingevoerd, zoolang do Winkelslui
tingswet niet in werking treedt.
Een minderheid in den raad was daaron-
tegen van mooning, dat de invoering van:
een Werktijdenbesluit voor winkels zoo
urgent is, dat die invoering niet op het tot
stand komen van een Winkelsluitingswet
behoort te wachten.
Uitzondering op de Zondagssluiting.
Voorts gaf een groote meerderheid in
den raad den Minister in overweging, in
het voor-ontwerp van de Winkelsluitings
wet een uitzondering op de verplichte Zon-
dagssluiting op te nemen voor winkels
waar uitsluitend of althans in hoofdzaak
brood, gebak, suikerwerk en chocolade
verkocht wordt, doch uitsluitend voor den
vorkoop van deze waren.
Dezo uitzondering zou echter niet voor
