WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1927 No. 5663 18e Jaargang e Gou/fca/nt b ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling oor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal. i onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal, •anco per post f2.95 per kwartaaL et Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's ver- ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd mdagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. 1 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenflên 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het z dubbele van het tarief Berekend. r. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f0.50. NUMMER BESTAAT OIT TWEE BLADER- BUITENLAND Volkenbond DE VOLKENBONDSVERGADERING. Een belangrijke rede van jhr. Beelaerts van Blokland. Geen bijval der Britscbe delegatie. In de Volkenbondsvergadering van gis termiddag heeft de Nederlandsche minis ter van Buitenlandsche Zaken jhr. Bee laerts van Blokland, een belangrijke rede gehouden over de taak van den Volken bond. Spreker legde er den nadruk op, dat de openbare meening in den loop van verstreken jaar in het een of andere J ingrijpen van den Volkenbonds- ïaad voor het beslechten van zekere con flicten had verwacht. Indien het voor den Volkenbond al ge vaarlijk scheen, dat zekere kwesties die binnen zijn werkingssfeer vielen, aan hem ter onderzoek werden voorgelegd, zoo schijnt het eveneens weinig wenschelijk den indruk te wekken, dat voortaan geen enkel geschil zonder interventie van den [Volkenbond kan worden opgelost. Voor het uit den weg ruimen van een geschil is het altoos verkieselijk, dat een oplossing voorzoover mogelijk wordt na gestreefd door directe onderhandelingen tusschen de betrokken partijen en dat in terventie beperkt worde tot die gevallen, .waarin de mogelijkheid om door directe onderhandelingen tot een oplossing te ko men, uitgesloten schijnt. Indien de Raad eenerzijds een fout zou begaan indien hij een gereserveerde hou ding aannam, zoo zou het anderzijds fa taal zijn, indien men den Volkenhond in een gevaarlijken toestand bracht door over schatting van zijn krachten. "Wat de vermindering der bewapening betreft, helaas zijn geen belangrijke resul taten te verwachten, zoo lang de moreele ontwapening niet vooruitgegaan is en de veiligheid der staten niet nog meer gega randeerd is. Een resolutie. De Jeider der Nederlandsche delegatie legde aan de vergadering de volgende ont- Werp-resolutie voor: - De vergadering is overtuigd, dat het, zonder de discussies over het protocol van Genève weder te doen herleven, wensche lijk zou zijn te onderzoeken of het tijdstip niet gekomen is om de beginselen, die daarvan de basis vormden, weer op te vatten. De vergadering is van meerling, dat het van de grootste beteekenis is, dat zij de werkzaamheden van de voorberei dende ontwapeningscommissie stimuleert en zij besluit daarom de grondbeginselen van het protocol van Genèvo-en de con clusies van het rapport van de voorbe reidende ontwapeningsconferentie aan de bevoegde commissies voor te leggen. De heer Beelaerts zeide, dat elke regee ring zich thans rekenschap moet geven van de zeer groote verantwoordelijkheid, 'die zij tegenover de geheele menschheid op zich laadt, indien zij weigert deel te Domen aan uitvoering van de taak van bet herstel der wereld. Indien wij thans verzuimen der moreels ontwapening veilig te stellen, zullen wij ondanks alle in het pact vervatte garan ties tot nieuwe oorlogen komen. De hou ding der volken tegenover het probleem der moreele ontwapening beslist over het lot der wereld. Stormachtige bijval. De rede van jhr. Beelaerts van Blok land vond bij een groot deel der vergade ring stormachtigen bijval, waaraan ook enkele Duiitsche gedelegeerden deelnamen, terwijl Chamberlain en de meeste Engel- toche gedelegeerden zich van eiken bijval 'onthielden. De heer Beelaerts van Blokland stelde or overigens prijs op te verklaren, dat de door hem ingediende resolutie niet te Ge nève is ontstaan, doch reeds uit den Haag is meegenomen. Met deze verklaring wilde bij den schijn vermijden, alsof de Neder landsche delegatie eerst onder den invloed iVan het bekende Poolsche voorstel tot het .doen van dezen stap heeft gesloten. Onder groote beweging verdaagde de .voorzitter daarop de debatten; tot heden- pchtend kwart over tien. De geschiedenis van het protocol. geschiedenis van het protocol van j,Genève, voor de voorstanders van ontwa- Üpening, een geschiedenis met vele teleur stellingen, kan in het kort als volgt wor-- iflen samengevat. 1 1921 nam de tijdelijke gemengde ont wapeningscommissie en de derde Assem- Bblee vier resoluties aan, welker voor naamste strekking was, dat ontwapening Lom doeltreffend te zijn, algemeen moest t^jn en dat veiligheid en ontwapening auw met elkaar verbonden waren. Op asis dezer resoluties ging de ontwape- «Aijscominissie in 1923 er toe over een ontwerp-verdrag van wederzijdsche hulp verleening op te stellen, dat het scheppen van een stelsel van algemeene veiligheid ten doel had, waardoor het bijeenroe pen eener ontwapeningsconferentie mo gelijk zou worden. Dit ontwerp werd als zoodanig niet aangenomen, doch in 1924 werkte de vijfde Assemblee het protocol van Genève uit, dat gebaseerd was op de zelfde principes en waarin wederom het scheppen van een veiligheidsstelsel als voorwaarde werd aangenomen voor de voorafgaande aanvaarding, op een ont wapeningsconferentie, van een algemeen plan van wederzijdsche vermindering en beperking der nationale bewapening door de belangrijkste landen der wereld. Ook het protocol van Genève kon niet voldoenden steun van de mogendheden verkrijgen om van kracht te worden en in plaats daarvan trachtte Chamberlain de methode van regionale pacten in te voeren. Zijn bemoeiingen eindigden in de aanvaardting van het Locarno-pact. Polen's pact-plannen. Ernstige bezwaren van sommige delegaties. De Poolsche delegatie heeft reeds het ontwerp gepubliceerd van de resolutie, die zij binnen eenige dagen aan de voltallige vergadering van den Volkenbond zal voorleggen. De resolutie is, zooala reeds in het kort gemeld, in zeer algemeene ter men vervat; bet streven van de onder scheidene regeeringen tot het instandhou den van vriendschappelijke onderlinge be trekkingen wordt er in tot uiting ge bracht, en de oorlog een onwettig middel genoemd. Als er tusschen twee staten ge- söhillen ontstaan moeten deze uitsluitend op vreedzame wijze, op de basis van diplo matieke onderhandelingen, beslecht wor den. De resolutie bevat geen enkele verwij zing naar de interpretatie van artikel 15 van het Volkenbondspact, dat zooals be kend, de mogelijkheid van oorlog voorziet. Het sluiten van verdragen van non agressie zou het noodzakelijk gevolg van een dergelijke resolutie moeten zijn. De Poolsche delegatie zal deze resolutie in een der eerstvolgende zittingen tijdens het algemeene debat over de ontwapenings kwestie ter tafel brengen. Het Poolsche plan wordt in de kringen der Volkenbondsdelegaties ijverig bespro ken. Terwijl sommige delegaties het gun stig gezind zijn. worden van andere zijde ernstige bezwaren te berde gebracht. Zoo moet men, naar uit betrouwbare bron ver luidt, in de kringen der Engelsche delega tie ongunstig tegenover het denkbeeld staan. Voor alles wordt ook door andere dele gaties, betoogd, dat men den Volkenbond niet mag blootstellen aan het gevaar van een nieuw échèc op het gebied der hand having van den vrede. Ook de Italiaan- sche delegatie staat sceptisch tegenover het Poolsche plan. De Duitsche delegatie houdt zich gereserveerd. De krachtigste voorstanders van het plan zijn de staten der Kleine Entente, bo nevens de Oostzeestaten, hoewel laatstge noemde zich nog niet nauwkeurig hebben geuit. België De activist Bayens aangehouden. De activist Bayens. die bij verstek tot vier jaar gevangenisstraf was veroordeeld, en clandestien uit Nederland naar Ant werpen was gekomen is aldaar aangehou den. Een diplomatiek novum. België slaat zijn eigen voorstellen af. Een novum in de diplomatieke gebrui ken heeft do wereld te danken aan den Belgischen minister Vandervelde. Men weet, dat deze in een zijner nota's aan Duitschlarid, die over de quaestie der franctireurs handelde, herinnerde aan een oud voorstel van België, nl. om deze quaes- tie door een neutrale commissie te laten onderzoeken. Hij voegde er aan toe. dat België nog steeds bereid was tot een der gelijke enquête. Minister Stresemann antwoordde op deze uitnoodiging, dat hij haar gaarne aanvaardde. Waarop de Belgische minis terraad gisteren besloot te antwoorden, dat hij de „Duitsche voorstellen niet kon aanvaarden". Daar er geen Duitsche voor stellen zijn, maar slechts een Belgisch voorstel, beteekent dit besluit, dat de re geering in Brussel haar eigen voorstel verwerpt. Interessant is in dit verband de criti- sche opmerking, dat het „geen twijfel lijdt, dat een dergelijk onderzoek in de tegen woordige omstandigheden ide nationale hartstochten zou aanwakkeren en dus het tegenovergestelde resultaat hebben van de verzoening tusschen beide landen waar voor de regeering van Brussel en die van Berlijn moeten werken." Over deze oorzaak van dezen omme zwaai diene het volgende: De Fran- sche regeering achtte een onderzoek als door Vandervelde voorgesteld verwerpelijk Onder die omstandigheden had de Belgi sche minister geen keus. Hij moest zijn verblijf in Genève onderbreken om ide nieu we instructies te komen halen, die in Brussel waren aangekomen. Volgens een draadloos bericht uit Ber lijn. drukt de pers haar groote bevreem ding uit over het besluit van Brussel. Frankrijk De anti-militairistische propaganda. Een Zwitser gearresteerd. Uit Versailles wordt de arrestatie ge- meldt van een Zwitserschen communist, ze keren Jablines, die zich voor een kazerne aldaar had geïnstalleerd en anti-militai ristische propaganda voerde. Door den politiecommissaris onder vraagd, weigerde hij zijn fdres op te ge ven. Er zal een gerechtelijke vervolging tegen hem worden ingesteld. De Balkan Aanslag te Serajewo. Een secretaris van minister Spako gewond. Uit Belgrado wordt gemeld, dat te Sera jewo door een onbekende vier revolver schoten zijn gelost op den Joegoslavischen minister van handel, Spako. De minister bleef ongedeerd, zijn secre taris echter is ernstig gewond. Wel geen koning van Albanië. Maar toch vorst van Skoetari. Naar uit Graz wordt gemeld, is de pre sident van Albanië, Achmed Bey Zogoe, in Noord-Albanië uitgeroepen tot Vorst van Skoetari, uit dankbaarheid voor de door hem verleende amnestie. Britsch-lndië. De godsdienst-onlusten. Een bericht uit Nagpur geeft eenige bij zonderheden over de onlusten, die daar onlangs hebben plaats gehad. Hieruit tlijkt, dat er in Nagpur nog steeds een paniekstemmong bestaat en dat. het doen van zaken nog absoluut onmogelijk is. Volgens de ongste berichten duren de onlusten voort, ondanks de aankomst van Britsche soldaten, die onmiddellijk begon nen in de straten te patTouilleeren. Vele Mohammedanen hebben hun families naar de provincie gezonden, daar zij vreezen, dat de onlusten ernstiger zullen worden. Gisterenavond werd door een Moham medaan op een aantal Hindoes gevuurd, waardoor drie werden gedood en tien gewond. De Mohammedaan werd later ge arresteerd. In de ziekenhuizen zijn meer dan honderd gewonden opgenomen, waar van 36 Hindoes. Vijftien personen zijn ge dood, waaronder negen of tien Mohamme danen. China. Sirljd tusschen Feng en de Noordelijken. In verband met de actie der nationalis ten in Noord-Anhwei is ook Feng Joe- sjiang opgetrokken langs den Loenghai- spoorweg, doch hij werd door de noorde lijken teruggedreven. Beide partijen zetten den strijd in de omgeving van Tangsjan, provincie Kiangsoe, voort, in afwachting van versterkingen. BINNENLAND WETHOUDERSVERKIEZINGEN. Amsterdam. Zooals in oen gedeelte onzer oplage van gisteren vermeld, hebben de twee gekozen wethouders der S. D. A. P. te Amsterdam hun verkiezing niet aangenomen. Men wenacht drie zetels. Er wordt nu opnieuw overleg gepleegd. Inmiddels heeft ook de heer Abrahams (V. D.) bedankt. 's-Gravenhage. Bij do eerste stemmingen werden de oud-wethouders met ovorgroote meerder heid. herkozen. De wethouders zijn dus weer: dr. W. W. v. d. Meulcn, Dh. F. N. V. Quant, mr. J. A. de Wilde, Dh. W. Drees en Dh. M. Vrijenhoek. De heer A. Harms diende na afloop van de raadszitting een protest in tegen de afwezigheid van den burgemeester bij do installeering van de nieuwe raadsleden. Rotterdam. Tot wethouders zijn benoemd de heeren mr. A. de Jong (A. R.), F. L. D. Nivard (R. K.), A. W. Heykoop (S. D.), A. B. do Zeeuw (S. D.) allen aftredend, en L. de Groot (V. B.). Haarlem. De aftredende wethouders mr. Heerkens Thijssen (R. K.), mr. A. Bruch (A. R.), mr. M. Slingenberg (V. D.) en M. A. Rcinalda (S. D. A. P.) zijn herkozen. Delft. De aftredende wethouders, de heeren H. L. M. van do Seyp (R. K.), mr. M. G. J. Bevers (R. K.), J. Brinkman (A. R.) en S. P. Baart (S. D.) zijn herkozen. Arnhem. Benoemd zijn tot wethouders de heeren J. W. Meyer (R. K.) B. Bakker (S. D. A. P.). O. Smeenk (A. R.) en F. Rademakors (S. D. A. P.). De zittende wethouders Goedhart (V. D. en v. d. Bande (R. K. zijn niet herkozen Gouda. Gekozen zijn de heeren F. L. J. Lofeber (S. D. A. P.), K. R. v. Staal (S. D. A. P.), O. H. Koenemans (R.K.) en J. A. Donke (R.K) Het voorstel van eenige leden om het aantal zetels terug te brengen tot drie werd met 138 stemmen verworpen. Het oude college bestond uit 1 A. R., 1 V. B., 1 R. K., en 1 S. D. A. P. Alkmaar. Tot wethouders zijn benoemd de heeren mr. Leesberg (R. K.), A. F. Thomson (V. B.), J. H. Ingers (O. H.) alle drie af tredend. De gemeente zal in het vervolg 3 inplaats van 4 wethouders hebben. Heerlen. Gekozen zijn de heeren A. A. Scheepers en F. A. Schroeder beiden R. K. en aftr. en H. J. Stans (R. K.) en Th. Stappers, allen lid van de R. K. Raadsfractie. Do laatste hield de benoeming 24 uur in beraad. Een voorstel van de S. D. A. P. om het aantal zotels van 4 op 3 te brengen en het salaris van f 2500 op f 1500 werd ver worpen. De leider der R.K. dom. fractie <LH. Cre- v. d. Ploeg uitte zijn verwondering, dat. de R. K. fractie geen overleg had gepleegd met de S. D. A. P. inzake het bezetten der zetels. De heer v. d. Ven (R. K.) antwoordde, dat de R. K. fractie van meening was, dat de S. D. A. P.-fractie in deze van zich had moeten laten lrooren. 's-Hertogenbosch. Herkozen zijn met 13 van do 25 stem men de heeren A. Houtman, M. Krijgsman en F. v. Meerwijk (allen R. K.). Venlo. Gekozen zijn de hoeren D. Schrijnen, H. Trionekens, beiden aftredend en M. Ver baerschot, allen R. K. Enschede. Benoemd zijn de hoer H. O. Sanders (S. D. A. P.), J. Bevers (S. D. A. P.) aftr., H. C. Nijkamp (R. K.) en J. J. Drost (A. B.). Maastricht. Gekozen zijn do heeren J. Schoonbrood, H. H. Houx, V. L. H. Grossier en A. E. Kersten, allen leden der R. K. raadsfractie de beide laatsten aftr. De leider R. K. dem. fractie de heer Gré- goire kwam er min of meer tegen op, dat de Kath. raadsfractie inzake de wethou dersverkiezing overleg had gepleegd met geestelijken. De voorzitter der R. K. raads fractie, de heer Hagdorn wees erop, dat het de fractie vrij stond overleg te plegen mot wie zij wilde. Niet alleen met geeste lijken doch ook met leoken was overleg gepleegd. De heer Paris S. D. A. P.) gaf een overzicht van do gevoerde onderhande lingen en noemde de 21 punten van het z.g. concopt-conpromis op. Onder deze was het wederom publiceeren der notulen in het advertentieblad. De S. D. A. P.- fractie zou nimmer een zetel in het college bezetten zoolang deze cisch niet wordt ingewilligd. Almelo. De S. D. A. P. verklaarde bij de wet- boudorsverkiozing geen zetel te willen aanvaarden. Gekozen werden de heeren Ter Stege, Krabbers en Sybrandy. Utrecht. Gekozen zijn de heer Smulders, (R. K.), Botetrweg A. R.), Royndora (S. D.), do Boer (V. B.), v, Basso van IJsselt (R. K.). De heer Reynders verklaarde zijn benoe ming niet te willen aanvaarden, de S. D. A. P. wenscht 2 zetels. Schipluiden. De gemeenteraad heeft den heer J. van Oosten (R. K.) herbenoemd tot wethouder. In do plaats van den heer Th. N. Ammcr- laan (R. K.) werd gekozen de heer A. Bon tenbal (O. H.). Koninklijke Besluiten- Post en Telegrafie. Bij Kon. besluit is benoemd tot direc teur van het post- en telegraafkantoor te Breskens G. Bregman, thans in gelijke be trekking te Mijdrecht. Technische Hoogeschool. Bij Kon. besluit is tijdelijk benoemd tot lector in do afdeeling dor algemeene we tenschappen aan de Technische Hooge school te Delft, om onderwijs te geven in den ijk, J. G. Bcrck, ijker, chef van dienst, to Rotterdam. De Haarlemsche Hanze. Vierde lustrum. Op Dinsdag 13 September a.s. zal des HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Een belangrijke rede van jkhr. Bee* laerts van Blokland in de Volkenbondsver gadering over het protocol van Genève. Nadere bijzonderheden over de Poolsche pact-plannen. Geen al te gunstige ont vangst bij de delegaties. De „Old Glory" in Amerika gestart voor de Oceaanvlucht naar Rome. (Luchtv., 2de blad). BINNENLAND. Verkiezing van wethouders in verschil lende gemeenten (1ste en 2de blad). morgens te half elf de twintigste jaarver gadering aanvangen van de Hanze in het Bisdom Haarlem. Na afloop van deze werkvergadering te ongeveer 5 uur n.m, zal de feestelijke herdenking van het vierde lustrum aan vangen. Te half zes worden de afgevaarigden officieel ten stadhuize te Haarlem ont vangen Te half negen biedt de Haarlemsche af deeling een feestelijke réuni aan. Woensdag 14 September is de eigen lijke herdenkingsdag, welke wordt ingezet met een plechtige gezongen H. Mis aan het Hanze-altaar in Ie kathedrale kerk te Haarlem te half tien i.m. Daarna worden aan de deelnemers ver schillende excursies aangeboden. Te halfdrie vangt do groote herdenkings vergadering aan. waar de aanwezigheid van Z.D.H. Mgr. A. J. Callier verhoopt wordt. De heer«.' prof. mr Aalberse en de Belgische Stuetsma n Z.Exc. Staats minister van Vijvere zullen de spre kers zijn op de middagvergadering D heer Hendrik Andriessen is bereid gevon den het groote o gel van do Gemeentelijke Concertzaal dien middag te bespelen. Nadat na afloop dor vergadering hel of ficieel diner her't plaats goh -d, wordt des avonds half i f/l do dj«c besloten met oen schitterend r. -^ert. waaraan hot hokendo trio mej L Peltonburg (sopraan), Louis van Tuldcr (tenor) en 'Tendrik Andries sen (begeleiding) bti.no merwerking zul len verleenen. Het groot mannenkoor „SL Cecilia" zal enkele koorwerken uitvoe ren Verscheidene honderden deelnemers zul len uit alle deelen van hot Bisdom aan wezig zijn. Voor toegangskaarten en programma boeken moeten do katholieke middenstan- dors zich richten tot hunno afdeelingsbe- sturen of tot het Centraal Hanzebureau, Heerengracht 363 te Amsterdam Centraal Bureau der K.S.A. K.S.A.-c u r s u s s o n in Staatshuis houdkunde en Sociologie. Aangemoedigd door het groote succes, daarmede vroeger ondervonden heeft het Centraal Bureau der K.S.A te Leiden be sloten dit jaar weder, na con onderbro king van eenige jaren, een tweetal groote schriftelijke cursussen, een in sociale eco nomie (volks- on staathuishoudkunde) en een in sociologie (staats- of maatschappij leer) te openen. Dat deze cursussen zich mochten ver heugen in een buitengewoon grooto deel name en door zoovclen ten einde toe met allo ambitie werden gevolgd, bewijst wel voldoende, dat er een dringende behoefte is aan een dergelijke leiding bij de socia le ontwikkeling der Nederlandsche Katho lieken. Do cursussen vangen aan op 15 Octo ber a.s. De prijs daarvan is zeer laag ge steld. Inlichtingen verstrekt het Centraal Bureau der K.S.A. to Leiden, Steen- schuur 17. K.S.A.-oxamons Staatsinrichting Bij het te Utrecht gehouden examen slaagden de heeren: M .Janssen te Am sterdam, G. van Vromhoven te Son e.a., W. A. Merkus te Sustercn, F. de Jong to Poeldijk, H. v. Zeeland te Best, L. Mai- zairac te Delft. S. van Tol te Reeuwijk, M. G. van Haaren, HeerleTheide, H. Ernst, Kcrkrade. R.-K. Bond van Post- Telegraaf- en Telefoonpersoneel .,St.-Peirus". Postale dag te Wassenaar. Naar men ons alsnog meldt zal aan den Postalen Landdag, welke gehouden wordt op Zondag 11 September a.s. des mid dags 3 uur in het Patronaatsgebouw to Wassenaar, geen optocht met mu ziek voorafgaan. Do vergadering zal wor den opgeluisterd door piano en yioolmu-i ziek. Verder zullen bij genoegzame deelname extra-tram rijden naar do halte „Kerk-1 dam" te Wassenaar vanaf do tramhalto N. Haven te Leiden en vanaf de tramhalte Dierentuin te 's-Gravenhage. Het punt van samenkomst en uur van vertrek, zoowel voor hen die met de tram medegaan, of met don fietstocht, is vast gesteld op 2 uur, bij den tramhalto Die rentuin.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1