DINSDAG 6 SEPTEMBER 1927 18e Jaargang No. 5662 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling IToor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal, Franco per post f2.95 per kwartaal. Jet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- irijgbaaj tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- litbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Se £eicbclre Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. t Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT; Gewone advertentlën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertenllèn, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vei* huur, koop en verkoop 10.50. oil HUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADER. V Katholieke gemeente-politiek. „De Maasbode" van gisteravond bepleit in een artikel de wenschelijkheid van een heid in de katholieke gemeente-politiek. Eet blad vat zijn betoog tenslotte aldus samen: Bepleiten we een mechanische een heid tort et travers? Het zij verre. Pleiten we voor het bindend meerder heidsbesluit onder alle omstandigheden? Al evenmin. We laten deze formeele kwestie hier rusten. Trouwens de uit werking in concreto van de politieke eenheid der katholieke raadsfracties is een zaak van plaatselijke orde. We betoogen slechts dit ééne, dat in het algemeen, krachtens het wezen on zer Staatspartij als algemeene politieke partij, voorop moet staan het streven naar eenheid, niet alleen in principieele aangelegenheden, maar in alle gevallen van politiek belang. Naar onze bescheiden meening is dit zeer juist gezegd: niet te veel en niet te weinig. Geen eenheid per se, altijd en in alles, en ook niet de opvatting, dat alleen in principieele aangelegenheden een een heid gewenscht en noodig is, maar een ernstig streven naar eenheid in alle gevallen van politiek belang. Verder uit „De Maasbode" de wensche lijkheid, een kernieuwe poging te doen, om te komen tot een centrale voor alle Katho lieke Nederlandsche Raadsleden. Tegenover deze wenschelijkheid willen .wij ons de volgende opmerking veroorloven. Een dergelijke bond zou noodig zijn, als, wat deze hond o.i. moet doen, n-1. het in studie en bespreking brengen van vraag stukken uit de gemeente-politiek, niet door een ander reeds bestaand instituut Jvwi zrSÏ-..k WSafT'ïéteft Tfi'èKenteel in ons katholiek organisatieleven. Welnu, dat is o.i. inderdaad bet geval. Wij meenen, dat in den Partijraad van de R. K. Staatspartij ook dergelijke vraagstukken thuishooren en een onder werp van beraadslaging kunnen uitmaken. Men zou daarmede nu kunnen begin nen. Niet altijd zou dan ook de gehèèle Partijraad bij dergelijke besprekingen, als die zouden worden voortgezet, behoeven saam te komen. En men zou bij deze be sprekingen Katholieke Raadsleden, die zich er voor interesseeren, kunnen toela ten en er aan laten deelnemen. Men overwege in ieder geval eerst dit alvorens tot een nieuwe organisatie-vorm in de R. K- Staatspartij te besluiten. BUITENLAND Volkenbond HET BEVOLKINGSCONGRES. Het Neo-Malthusianisme en de Katholieken. Gisteren hebben wij reeds melding ge maakt van de cijfers, welke. prof. Methorst op het bevolkingscongres te Genève gaf van den stand ider bevolking in Nederland. Ook van andere landen werden interes santé gegevens verstrekt. Zoo gaf prof. A. M. Carr-Saunders van 'de Universiteit van Liverpool een exposé over het verschil in vruchtbaarheid in de 'diverse lagen van het Engelsche volk. Het laagste aantal huwelijken, alsmede het laagste gemiddelde van het kinderaan tal vindt men in Engeland in de hoogste standen, en in de kringen van niet gespe cialiseerde werklieden. De uitgebreidste stamboomen vindt men onder de mijnwer- kersbevolking van Wales en onder de landbouwers van de Midlands. In het algemeen meent prof. Carr-Saun- ders te kunnen constateeren, dat het ver schil in vruchtbaarheid tusschen de on derscheidene lagen van de bevolking vrij wel uitsluitend toegeschreven moet worden öan een gewilde beperking van de geboor- ta in zekere klassen. Hoe sterker de gees telijke ontwikkeling, in een bepaalde klasse iis, hoe grooter de geboortevermindeiring zal zijn. Het minst zal men de opzettelijke Igeboortevermindering toegepast zien door jde weinig geestelijk ontwikkelden. Toch Igelooft de inleider niet, dat deze laatste "categorie de toekomstige geslachten boven matig zal doen vermeerderen. De mijn werkers en de landbouwers zullen bet /Sterkste bijdragen tot de vorming van het toekomstige geslacht. - Dat do tijd voorbij is, waarin wij, Katho lieken. het neo-malthusianisme konden toeschouwen als een beweging buiten ons jomgaande, bleek met verpletterende zeker heid uit de cijfers, overgelegd door prof. JGrotjahn, uit Berlijn. Weliswaar slaan de Katholieken in Duitschland, gelijk elders, Jnog het record met hun geboortecijfers, •'.War ook bij hen verminderen deze cijfers /m omgekeerde verhouding met de verhoo- £ing van het levenspeil. Zoo gaven de statistieken voor de Ka tholieke huwelijken, tusschen 1891 en 1895 een gemiddelde van 5.2 per familie. In 1913 was dit gemiddelde gedaald tot 4.7. Voor de protestanten waren deze cijfers in dezelfde tijdperken, respectieve lijk 4.2 en 2.9. Voor de Israëlieten resp. 3 en 2.2. Zelfs in Beieren, waar het Ka tholicisme nog het gezondste leven ver toont. liep het gemiddelde aantal kinderen per familie van 1913 tot 1920 terug van 4 Deze cijfers zijn eenvoudigweg ont- tellend. Ook in Nederland is het hoog tijd, dat oogen der Katholieken open gaan. Want ook bij ons volgt het proces der ge- boorteafname dezelfde kromme als in Duitschland. Ook bij ons. toonen de Katho lieke streken nog het hoogste geboortecij fer, in vergelijking met de andere streken, maar er is ook bij hen vermindering te constateeren in die mate. dat men gerust van een langzaam volgen der algemeene beweging kan spreken. Zoo liep van 1910 tot 1926 in Noord-Brabant het geboorte cijfer terug van 33.07 op 29:84 per dui zend inwoners. In Limburg van 33.54 op 29.26. Hier schijnt het proces dus nog vlugger te gaan, dan in Noord-Brabant. Aldus is de verbreiding van de hemelter gende zonde van kinderbeperking met wetenschappelijk opgestelde statistieken bewezen. Zooals gezegd, zijn de cijfers voor Ne derland verstrekt door prof. Methorst, di recteur van het Centraal Bureau voor de Statistiek te Den Haag. Prof. Methorst meende evenwel, dat de geboortebeperking Nederland het gevolg was van een toe nemend verantwoordelijkheidsgevoel bij de ouders ten opzichte van hun kinderen bij den man ten opzichte van zijn vrouw Zelfs ging de geleerde heer nog verder met min of meer duidelijk te verstaan te geven, dat onze voorouders slechts op het kerkhof vertrouwden om hen van een te talrijk kroost te vrijwaren en de opvoeding van de overlevende kinderen mogelijk _te maken. Heza Ll~' uDor gerniswekkend. Mot klem wees de heer Jos. de Boer, hoofdbestuurslid van den Nederlandschen R. K, Boni voor Groote Gezinnen, op de onmogelijkheid, waarin de inleider verkeerde, deze beweringen waar maken. Voor ieder, die maar eomgszms in de opvoeding betrokken is, is bet '™™"13 duidelijk, dat het verantwoordelukl voel bij de ouders recht evenredig is aan bet kinderaantal en niet omgekeerd M zijn geen kinderen, die meer door de ouders in de steek worden gelatcndande eenige kinderen. Indien prof. Methorst eens een enquete hieromtrent hield onder de Nederlandsche opvoeders, zou hu zien, hoezeer zijn bewering naast de waarheid is Indien onze vaderen geen groot kinder getal vreesden, dan was het niet, omdat ze zorgeloos leefden, noch wijl hun verant woordelijkheidsgevoel zwakker was, maar omdat zij vertrouwen hadden m de Voor- DH vertrouwen op God ontbreekt aan de meeste geleende Inleiders op dit c°nSf"s Zij hebben slechts vertrouwen in zichzelf en in de wetenschap. Een bovennatuurlijke bescherming lijkt bun onmogelijk. De Volkenbondsvergadering. De opening. De achtste gewone volkenbondsvergade- ring is Maandagmorgen geopend met een rode van den president van den \olken- bondsraad Villegas (Chili). Alle waren geheel bezet. Meer dan vierhonderd journalisten uit alle deolen der wereld wo nen de beraadslagingen bij. Van de vooraanstaande staatslieden en diplomaten, die bij do openingsvergade- ring als leider en of als gedelegeerde aan wezig waren worden genoemd Briaud, (Frankrijk), sir Austen Chamberlain (En geland), Stresemann (Duitschland). bcia loja (Italië), Adatci (Japan), Vandervel- de (België), Titulescoe (Roemenie), graat Apponyi (Hongarije) Polita (Griekon- land), Motta (Zwitserland), Benesj (Tsje- cho-Slowakije), graaf Bernstorff (Duitsch land) en graaf Mensdorff (Oostenrijk) Daarecntegen misto men de h<K>go gebo- lord Cecil (Engeland) Hierbij valt op te merken, dat thans voor de eerste maal de Nederlandsche de legatie aan een vrouw, n.l. aan mevr. Kluyver, het recht heeft gegeven, zelfstan dig als gedelegeerden het woord te voeren. Duitschland De vermindering der Rijnlandbezetting. De Locarnomogendheden hebben thans een schriftelijke mededeeling gericht tot den Duitschen minister van Buitenland- sche Zaken, volgens welke zij de vermin dering van de troepensterkte in het Rijn land met 10.000 man hebben bevolen. De Danzigers mogen vliegtuigen bouwen. De Danzigers hebben Zaterdag een succesje behaald in Genève. Zij hadden den wensch te kennen gegeven verlof te krij gen voor de fabricatie van luchtvaart-ma teriaal. De militaire commissie, die er advies over moest uitbrengen, had bezwaren en de Volkenbondscommissaris' Van Ha mel was er ook tegen. De Volkenbonds raad heeft echter zijn toestemming ver leend onder voorbehoud, dat. .'-prof. van Hamel het recht heeft zicH tot den raad wenden indien hij van oordeel is, dat het te vervaardigen vliegtuigmateriaal niet voor burgerlijke, doch voor militaire doel einden bestemd is. Frankrijk Duitsche spionnage. Een arrestatie. De „Matin" meldt uit Nancy, dat do Duitscher Deutsch aldaar is gearresteerd terwijl hij bezig was de Fransche troepen bewegingen te observeeren. Hij bekende voor rekening te handelen van een zekeren dr. Schneider uit Gassel, chef van den Duitschen spionnagedienst. Italië. _.C1U 1,reugiWdferiJ*ttóoasteeK too~aan het duel. Wie iemand uitdaagt tot een duel krijgt een boete van (in Ned. geld) omstreeks ƒ240, wie iemand wondt zes maanden gevangenisstraf en wie iemand doodt vijf jaar. Tsjecho-Slowakije Het fascisme in Tsjecho-Slowakije. Gadja ontbindt de jeugd- organisatie. Generaal Gajda heeft de organisatie dor fascistische jeugd (de Onladnia) ontbon den, om een eventueel bevel van hooger- hand tot ontbinding dezer organisatie voor te zijn. De fascistische groepen zullen een nieuwe jeugdorganisatie in het leven roepen, en wel op de basis van gymnastiek cultuur en moraal. Rusland Russische vredelievendheid. Een luchtvloot van 3000 machines. De „Daily Mail" schrijft: Nadat Rus land don grondslag voor zijn vliegtuigtech niek met Duitsche krachten had gelegd, gaat het thans in deze industrie zijn eigen schema verkeert, staat op het oogenblik niet vast. Het is bekend, dat er in de vervaardi ging van geheel-Russische vliegtuigen en motoren stagnatie is geweest, maar de laatste berichten wijzen uit, dat de stem ming van voorbijgaanden aard is en de productie sneller ter hand zal worden ge nomen. Van Fransche zijde schat men, dat de sovjets buiten de reserve veel meer dan duizend vliegtuigen bezitten; men ba seert dit cijfer op den stand van zaken van eenigen tijd geleden. Nieuwe militaire luchthavens, uitgerust met moderne machines zijn gevestigd te Proskuroff aan de Poolschc grens, te Se- bastopol aan de Zwarte Zee, te Roslow aan den mond van de Don in Zuid-Rus land, te Charkoff in Oekraine, te Tsaritsin aan de Wolga in Zuid-Rusland; te Omsk in West-Siberië; te Tasjkent in Russisch Turkestan zij de Afghaansche grens en op een plaats bij Moskou. Deze uitbreiding van de militaire lucht vloot gaat gepaard met een aanzienlijken groei van de Russische burgerluchtvloot, welke door de roodo leiders louter als een hulp in oorlogstijd wordt beschouwd. Rusland heeft thans den grootsten luchtvaartbond in de wereld. Dit is de „Aviochim" of „Vrienden van de roode luchtvloo»t." Volgens de laatste cijfers, welko men verkrijgen kan, bedraagt het ledental meer dan drie millioen. Deze organisatie heeft fondsen gesticht om het roode leger van 200 gevechtsvlieg tuigen te voorzien, terwijl de vakverceni- gingen van arbeiders en mijnwerkers ex tra-bedragen uittrekken voor do vervaardi ging van bombardementsvliegtuigen. Den Russischen hoer wordt telkens en telkens verteld, dat de toekomst van Rus land in de lucht ligt. Groote keizerrijken, legt men hen uit, zijn tot bloei geraakt, doordat zij zich hun land- en zeemacht ten nutte gemaakt hebben, en dan wordt het argument gebruikt, dat in de nabije toe- komst een volk zal opbloeien, dat do zee BINNENLAND De Ned. gedelegeerden in de zes commissies. De Noderlandscbe delegatie ter Volken- bondsvergadering zal zich als volgt over do zes commissies der Assemblée verdeo- len: ,r T Eerste of juridische commissie: Mr. J. Limburg. n Tweede of technische commissie: Graat van Lynden van Sandenburg, prof. Fran- qoïs cn do heer Do Kat Angelino. Derdo of ontwapeningscommissie: Jhr. Loudon. Vierde of financieele commissie: proi. van Eysinga. Vijfde commissie voor social© en Huma nitaire vraagstukken:, prof. Francois, mevr. Kluyver en de heer Van Wettum. Zesde of politieke commissie: Graaf van Lynden van Sandenburg en do heer Do Kat Angelino. De eene na de andere nationale vlieg tuigindustrie verrees en terzelfder tijd wer den groote werkplaatsen opgetrokken voor den bouw van Russische vliegtuigmotoren. Op het oogenblik worden aftandsche vlieg tuigen vervangen door zware moderne ma chines, welke met motor en al in de natio nale Russische werkplaatsen worden ver vaardigd. Al deze werkzaamheden hebben in net uiterste geheim plaats. Rondom de natio nale vliegtuigenindustrie en vooral rond om een groote fabriek bij Moskou staat oen dicht cordon van schildwachten. Alles is in hot werk gesteld om spionnage onmo gelijk te maken en om te voorkomen, dat eenige inlichting over deze industrieën naar het buitenland uitlekt. In elk geval zijn de tsjeka-methoden van dien aard, dat het zooken naar inlichtingen gepaard gaat met de'grootste gevaren. Onlangs kreeg het Britsche minis ene van oorlog inlichtingen, dat in Rusland levendiger voorbereidingen worden getrof fen voor allo soorten van gasoorlogcn dan in eenig ander land ter wereld. Zulks is ongetwijfeld het geval. Do chemische fabrieken, welke tijdens den oorlog in werking waTcn. hervatten haar productie, terwijl nieuwe fabrieken bijgebouwd worden. Dit alles is van des te meer beteekenis, wanneer men het beschouwt naast do krachtige pogingen van de sovjets om den opzet en de inrichting van do luchtmacht op groote schaal uit te breiden. Het is bekend, dat bet Russischó pro gram streeft naar do samenstelling van een militaire vloot van 3000 vliegmachi nes, gerugsteund door een groot aantal handelsvliegtuigen, welke voor oorlogs doeleinden zoudei; zijn in te richten. In welk stadium van uitvoering dit Wij komen hierop nader uitvoeriger terug. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Nog eenige beschouwingen naar aanlei ding van de cijfers van hel bevolkingscon gres te Genève. Do Nederlandsche gedelegeerden bij den Volkenbond.. BINNENLAND. De 17e Jaarbeurs te Utrecht. Een al gemeen overzicht. (2de blad). De Jaarvergadering van den Apol. Ver. „Petrus Canisïus". 1ste blad). Benoemingen in het Bisdom Haarlem. (Kerkn., 1ste blad). OMGEVING. Wethouders-verkiezingen. (1ste blad). Onze Geïllustreerde Pagina De photo-pagina geeft o.m. photo's van: een gouden jubileum te Warmond; prof J. V. van Dijck te Amsterdam; feest te Be verwijk; reélamö-tentoons'telling te Scho- veningen; Ned. Heide Maatschappij. GRAAG OP BAANTJES. In „Katholiek Nederland" lozen wc weer onder bovenstaande kop o.m. do volgende staaltjes van schromelijke achterstelling tier Katholieken. a. H i 11 e g o m. Door overlijden is do notariecle stand plaats te Hillegom vacant. Dit is een ge- reede gelegenheid voor R. K. candidates met oen goeden staat van dienst om naar dit notariaat te solliciteeren. Tot nog toe is er aldaar nog nimmer een R. K. nota ris geweest. Niettemin is de bevolking dezer groote en mooie gemeente blijkens de uitkom sten der laatste volkstelling (31 Doe 1920) voor 55.04 pet. R. K. Bovendien wordt I.L.U 1A ->r^-- wetc men, dat de bevolking in dit ressort voor 32.37 pet, dus bijna 1/3 R. K. is, ter wijl men er op de 38 notarissen slechts 6 Katholieken aantreft. Men boude hierbij nog wel in het oog, dat 1/3 van het aan tal beschikbare candidaat-notarisson R.K. is. b. M o n t t o o r t. Ook op deze, thans vacante, standplaats a nooit een li. K. functionaris geweest, hoewel de bevolking in dc gem. Montfoort voor niet minder dan 70.95 pet. R. K. is Trouwens :n hel geheele Kanton Woorden, waar.oe deze gemeente behoort cn wi van de bevolking voor 39.10 pet. of nage- :-eg :75 R. K. is, vindt men onder 6 aldaar gevestigde notarissen geen enki..«.n katholiek. Het bc-rekken arrondissement Ut ernt telt 46 notarii ten, waarvan e alecntb 7 katholiek zijn (4 te Utrecht) Do bevo!king dit arrondin-cment belijdt echter APOLOGETISCHE VEREENIGING „PETRUS CANISÏUS". Jaarvergadering te Utrecht. Gisteren heeft do Apologetische Vcr- eeniging „Petrus Canisius" te Utrecht haar jaarvergadering gehouden. Des morgens werd door den hoogecra. heer prof. J. D. J. Aongenent van het se minarie Warmond in de St. Willibrordus- een H. Mis opgedragen voor <le lo den en beschermers der Vereeniging, die het afgeloopen jaar overloden zijn- Te 11 uur had een beetaursvergauering plaats, alleen toegankelijk voor bestuur- en eere-leden, voorzitters dor verschillen de commissie en oen vertegenwoordiger van hot Bt. Petrus Oanisius-genootsohap. Des middags om twee uur werd de al- m ul„ gemeenevergadering gehouden in de eet- 33 21 pct den K, godsdienst. M.t bij- zaal van hotel „Kasteel van Antwerpen zomiero belangstelling zien wij dan ooR Deze vergadering, die door veel werkende I de komende benoeming tegemoet leden van „Petrus Canisius" werd bijge- I woond stond onder leiding van den zeer- Congre5 Internationaal Pharmaceutisch cerw. lieer Dr. W. van Koeverden, pas- Verbond, toor te Maarssen. Onder de aanwezigen j)o Mirl;stcr van Arbeid, Mandel en Nij- mcrklen wij op de voorzitter der Tweedo heid f dr. Slotemakcr de Bruine, "V p„„. d« Boeren- I pro[ <!r h van Iulhe dc bo- Kamcr, Jhr. Mr. Ch. Buys de Boeren, brouck, het Tweedo Kamerlid do lieer J. van Dijk uit Amsterdam, de professoren Dr. J. Beyssens en Mag. J. de Langen Wen dels en verschillende professoren der Bemmaria. Dr. van Koeverden sprak slechts een en kel woord ter opening der vergadering, waarin hij wees op het actueele P^>bl<>f™ dat in deze bijeenkomst handeld. Om tijd voor de besprekingen uit to winnen word besloten het jaarverslag niet te doen voorlezen, maar dit op to nemen in do „Mededeelingen". Er moest een verkiezing plaats hebben van twee bestuursleden wegens het perio dica aftreden van pater Dr. J. Sassen cn prof. J. Aengenent. Do laatste was niet herkiesbaar. Óp voordracht van het be stuur word de Zeoreerw. hooggol. lieer prol n. Heezcmans, seminarie Haaron, in_de vacature-Aengenent benoemd. Pater bas j sen werd herkozen. 1 Dank bracht de voorzitter aan Prof. Aengenent voor hot vele work, dat hl] voor Petrus Canisius deed, waarbij hij zijn spijt uitdrukte, dat men hom voortaan in hot bestuur moest missen. net jaarverslag van den penningmeoster wees een batig saldo aan van f 164. Do voorzitter bracht dank voor het financieel beheer, inzonderheid aan mevrouw Cor- bièro to Eijssenburg voor haar hulp bij do financieele zorgen van. do vereeniging. Vervolgens kwam aan do orde do Do- handeling der onderworpen: ,Hoo slaan do sociaal-democraten tegenover den gods dienst en wat kan wonlen gedaan voor do bekeering der socialisten'. Inleiders waren respectievelijk de heer IT. ITcrmans lid dof Tweedo Kamer te s-Gravenhago en do eereerw. pater H. van Ruth B. J-, pastoor te Amsterdam. groetingsrede had uitgesproken, hot (kle oong.es van het Internationaal Pharma ceutisch Verbond hedenmorgen in do Lai- rossezaal to Den Haag geopend: M_m[]|r-™anm'zrrJimi:n UIT DE OMGEVING- LISSE. De Hanze. Do afdeeling van „Do Iian- hield gisteravond in liet Patronaats gebouw een vergadering. De opkomst had grooter kunnen zijn. Onder stukken was een schrijven van het besluui der Gewestelijke Federatie om afdoening der financieclo verplichtingen. Do J?01.*; deelde mede dat dc afdeeling Disso hierm nimmer is tekort geschoten Van do Ka- mor van Koophandel en Fabrieken to Haarlem was een schrijven ingekomen dot zij voor do Hanze-afdeeling te Lisso een spreker beschikbaar steil. Do Voorz. dm.K do mede, dat in de bestuursvergadering he sollen was voor to stellen (leze lezing te houden voor het Comité Winkelheura ..U» so Vooruit", daar dit een .K™engdo ver- coniging is- Do vergadering keurdo dn goed Een schrijven van het Centraal Ha zebureau werd voorgelezen, 'nhoud™ ccnigo mededeelingen inzake hel Lnartum- Aan de ordo is vervolgens do behande ling van do Bondsbegrooting. Op voorsto. van don heer Caspcrs werd deze voor ken nisgoving aangenomen. „„„„ini in- Thans is aan do ordo een voorstel, m- gediend door eenige leden, tot bijdraging van 5 ct. per maand tot steun der op t. richten weerstandskas. Na nMrowigI lichting van den Voorz. werd dit voorstel met op twee na alg. st. aangenomen. Hier na had do uitbetaling plaats van do no, rcslccrendo vaandcl-aandcelcn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1