18e Jaargang
VRIJDAG 19 AUGUSTUS 1927
No. Ö647
5)e Ccicbobe (Bou^ant
e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
oor Leiden 19 cent pei week f2.50 per kwartaal,
j onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal,
■anco per post f2.95 per kwartaal,
et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
itbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Dndagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief Berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50,
Dll NUMMER BESTAAT UIT ORIE BLADEN.
BUITENLAND
V Een pleidooi voor beroepsrechters
In het reeds door ons besproken artikel
yan mr. A. W. Bonger in „Het Volk"
naar aaneliding van het heftig-omstreden
proces Sacco en Vanzetti, welke terdood-
yeroordeelden slachtoffers van justitieele
dwalingen kunnen zijn, schrijft deze nog:
Ten slotte nog een opmerking over
de wijze van berechting. Bij de critiek
daarop is vaak den schijn gewekt
alsof in deze de rechterlijke macht
de eerste rol heeft gespeeld. Men ver
gist zich: de jury. de voksrechtbank,
heeft het schuldig of onschuldig uit
gesproken, de rechter spreekt in het
eerste geval slechts de straf uit, waar
hij hij gewoonlijk in zijn bevoegdheden
zeer beperkt is. Voor al degenen, die
beroepsrechters boven de gezworenen
stellen, koren op him molen. Het is
nu eenmaal een waan te meenen, dat
een toevallig bijeengekomen groep
menschen, die aan niemand verant
woording schuldig zijn en alleen maar
ja of neen hebben te zeggen, het
Recht beter dienen dan zij, die er hun
levenstaak van maken. Hoe vele schul
digen zijn er al niet door de jury vrij
gesproken en hoevele onschudigen
veroordeeld 1 Het is te hopen, dat de
gebeurtenissen van den laatsten tijd
aanleiding mogen zijn dat alle socialis
tische partijen den eisch van „gezwo
renen inplaats van beroepsrechters"
laten vallen.
Ziedaar een streep getrokken door een
'der voorname socialistische eischen!
De„klasse-justitie" is dus nog zóó
slecht niet!
Deze voorkeur voor beroeps Techters
van den sociaal-democraat mr Bonger is
in s tr ij d met die veel-verspreide schijn-
democratie, welke het zoogenaamde
gezond verstand in alles de -opperste lei
ding wil geven, terwijl dan positieve we
tenschap van en bedrevenheid in de za
ken, waar het om gaat, van meer betrek
kelijke waarde worden geacht.
Iemand met wezenlijk gézond ver
stand denkt daar echter anders over! Hij
zal de wetenschap en bedrevenheid, die te
zamen de beroepskennis vormen, in ande
ren weten te waardeeren; hij zal eerbied
hebben voor anderer beroep of vak, waar
omtrent hij niet met lichtvaardigheid een
oordeel zal^ vellen, eh hij zal zich niet zoo
gauw in staat achten, om in zaken, dat be
roep of vak betreffende, anderen de leiding
te ontnemen, teneinde die zelf te gaan
voeren.
Tegen zulk soort egalisatie of gelijkma
king van een valsche democratie moet wor
den gewaakt. Jalouzie staat deze soort de
mocratie ter zijde om invloed te krijgen;
zij dringt bij den voor afgunst vatbaren
mensch de gedachte op: waarom hij en ik
niet, 't is niet zijn meerdere wetenschap of
ervaring, maar zijn positie, zijn geld, kijn
stand, waarom «en hem voor deze of
«die werkzaamheid aanwijst of goedvindt.
Wij vinden het zéér verkeerd, wanneer
men hij het kiezen van personen 'voor be
stuursfuncties en dergelijke uitsluitend
rondkijkt in de kringen van een bepaalden
stand; in vele besturen, ook van Katholieke
corporaties, b.v. zou 'n frisscher en vrucht
baarder leven worden gebracht, als er ook
'ns een ander „soort" menschen inkwam,
Jdan die elkaar eveneens op de sociëteit
.ontmoeten. Maar men sla nu ook niet
over tot de tegenoverstelde fout, en men
|doe niet, alsof voor de hier bedoelde func
ties per se en altijd personen uit alle stan
den kunnen en moeten worden gekozen.
Kennis en bedrevenheid daarop moet
op de eerste plaats worden gelet!
En dan zij de aandacht er op gericht,
jdat er een frissche geest moet waaien
door bedoelde corporaties, en dat zoo-
dis gezegd wanneer de besturen zijn
samengesteld uit personen van precies
eenzelfde kringetje, het gevaar zeker niet
denkbeeldig is, dat men in een zekere een
zijdigheid vastroest. Feiten zijn er om
het te bewijzen.
'Nogmaals: in alle besturen moeten niet per
Se en altijd personen zitting hebben uit
dhe standen. Maar heel iets anders is: te
[voren uit te sluiten al degenen, die bui
ten een bepaald kringetje vallen, al zijn
[deze overigens voor de bepaalde functies
'dog zoo geschikt. En dat gebeurt, helaas,
dog te veel. Men behoeft maar rond te kij-
jken, om het te kunnen constateeren.
1 Voor deze opmerkingen is de boven ge
citeerde gezonde „opmerking" van den so
ciaal-democraat Bonger ons een aanleiding
geworden.
Duitschland
Loonconflict bij de Rijnvaart.
Staking in verschillende
havens.
In verschillende Rijnhavens in Zuid-
Duitschland is het personeel, werkzaam
hij de Rijn scheepvaart, gisteren in sta
king gegaan, in verband met een conflict
over de regeling van het loon en van den
arbeidstijd.
Een Wolff-telegram uit Duisburg meldt
dienaangaande het volgende:
In verband met de om een loonkwestie
uitgebroken staking bij de Rijnscheep
vaart weigert het dekpersoneel der Rijn
aken te varen. Het bootspersoneel is bereid
om van wal te steken.
De onderhandelingen over het loon wer
den gistermiddag voortgezet.
Sinds gistermorgen ligt het werk stil in
Mannheim, Karlsruhe, Kehl en Worms.
Men rekent op een uitbreiding der sta
king.
Wolfff seint uit Mannheim:
De staking hij de Rijnscheepvaart in
Mannheim en Ludwigshafen duurt voort.
De beweging grijpt verder om zich heen.
Ook te Kehl am Rhein werd met alge-
meene stemmen tot staking besloten en dit
besluit onmiddellijk uitgevoerd.
Van de andere havens komen berichten
binnen, dat er op de heele linie stakings-
toebereidselen getroffen worden.
In hoofdzaak gaat het conflict om ver
korting van den vaar- en arbeidstijd en de
betaling van overuren en Zondagsarbeid.
Frankrijk
Politie-agenten en stakers.
Een ernstig geveoht te Parijs.
Gisteren had te Parijs een ernstig ge
vecht plaats tusschen politie-agenten en
'een aantal stakers. Zeven a acht agenten
werden min of meer ernstig gewond.
Rusland
Stalin en Trotzki.
De voorwaarden hunner
„verzoening".
De persagentschappen in de landen aan
de Russische grens gaan voort met hun
commentaar over de z.g. verzoening tus
schen de beide vooraanstaande leiders in
Sovjet-Rusland, Stalin, den bewindvoer
der en Trotzki, den chef der oppositie.
Thans worden uit Kowno nog eenige
tot dusver onbekende bijzonderheden ge
seind over het tot stand komen van het
compromis tusschen beide tegenstanders.
Er blijkt uit, dat inderdaad Trotzki in den
strijd tegen de regeermacht tot dusver de
overwinning behaalde.
Stalin heeft o.a. om te voorkomen, dat
zijn tegenstander een „vierde internatio
nale" ging stichten, in beginsel moeten
toestaan, dat de Duitsche communisten-
groep Maslow-Ruth-Fischer, destijds met
veel lawaai uit de partij gebannen, weer
tot de derde internationale zou mogen
terugkeeren.
Dit toegeven aan de eischen van Trotz
ki, zou den Russischen heerscher zijn af
gedwongen o.a. door de houding van na
genoeg alle Sovjet-gezanten, o.a. van
Rakowski, Krestinski en Kameneff,
die met ontslag dreigden, indien Trotzki
uit de partij zou worden gezet.
Ook schijnt de echtgenoote van den op
positie-leider een niet te versmaden hulpe
te zijn voor haar man in den strijd tegen
het huidige Sovjet-bewind. Hefc heet, dat
zij van Berlijn uit, waar ze zich bevindt,
de huitenlandsche communisten tegen Sta
lin in het harnas heeft gejaagd.
Daar komen nog- hij de ontelbare pro
testen uit leger en vloot, tegen de regee
ring en voor Trotzki.
Meer en meer blijkt dus, dat de voltal
lige vergaderingen der leidende Sovjet
organen noodgedwongen den oppositie-lei
ders „genadig" zijn geweest.
De Duitsche communisten Ruth, Fi
scher enz. seinden geestdriftige telegram
men naar Moskou, om Trotzki met zijn
overwinning te complimenteeren.
Intusschen stellen de regeeringsautori-
teiten te Moskou alle pogingen in het
werk, om den oppositie-leider kwijt te ra
ken. Rykoff heeft hem dezer dagen een
ambassadeurspost in bet buitenland aan
geboden. Trotzki bedankte evenwel; een
aanvaarden van dat voorstel zou slecht
kunnen worden uitgelegd door vrienden
en tegenstanders."
De moordenaars van Toerof ter dood
veroordeeld.
Het gerechtshof van het gouvernement
Moskou heeft de vier leiders der misdadi-
gersbende, die in Juni nabij Moskou het
voormalige lid der Sovjet-handelsdelegatie
te Berlijn, Toerof, beroofd en vermoord
hebben, ter dood voroordeld.
De onrust in de Qekraine.
Ernstige verwikkelingen.
Volgens de laatste berichten is in den
laatsten tijd een nieuwe verscherping in
den toestand in de Oekraïne ingetreden,
sinds door drie verschillende groepen, wel
ke ieder op zichzelf goed georganiseerd
waren, pogingen werden ondernomen om
i regeering omver te werpen.
De groep separatisten, die van de
Oekraine een zelfstandige republiek willen
maken is wel het sterkst, hetgeen vooral
daaraan in toe te schrijven, dat kleine
groepen, Wit-Russen. propaganda-lifieria-
tuur onder de bevolking verspreiden. In
den afgeloopen maand werden in de dis
tricten van Odessa, Kiew, Harkow en
Minsk driehonderd locale communistische
autoriteiten om het leven gebracht.
De aanhangers van de oppositie, die
Trotzki en Zinowjef steunen agiteer en,
vooral onder de arbeiders tegen Stalin;
dit heeft tot gevolg gehad, dat in den af
geloopen week onlusten plaats hadden te
Odessa, Kiew en Harkow.
Volgens inlichtingen uit Moskou ont
vangen, is de strijd, welke tusschen de di
verse communistische groepen worden uit
gevochten van veel ernstiger aard, dan de
buitenwereld meent.
De huitenlandsche kolonie te Moskou ia
de meening toegedaan, dat de crisis reeds
aan het einde van October of begin JNovem
ber is te verwachten.
Marokko
Otto Klems.
Zijn doodvonnis gewijzigd.
Men herinnert zich dat na een proces te
Fez de Duitscher Otto Klems, die vroe
ger tot het vreemdelingenlegioen behoorde
en daarna als raadsman van Abd el Krim
naar de Riffijnen overliep, ter dood werd.
veroordeeld. Klems werd echter berecht
onder den naam van Bel Hadj, dien hij in
dienst van Abd el Krim had aangenomen.
Van deze naamsverwisseling heeft hij
gebruik gemaakt om te betoogen dat zijn
proces ongeldig was en dus moest worden
De krijgsraad te Taza heeft het doods
vonnis thans in zeven jaar dwangarbeid
veranderd.
China.
Het incident te Sjanghai.
De Gbineezen geven toe.
Ten gevolge van den voortdurenden
druk op den nationalistiscben minister
van Buitenl. Zaken uitgeoefend door
de Chineesohe militaire leiders, in vor-
band met het troepenvervoer, hebben de
autoriteiten gisteravond de vleugels van
de Britsche vliegmachine teruggegeven,
waarop de Britsche ingenieurs onmiddel
lijk zijn begonnen met het herstel van den
spoorweg. De bezetting van den Sjanghai-
Ningpo-spoorweg is opgeheven, terwijl de
Britsche troepen binnen het concessiege
bied zijn teruggetrokken.
Dit beteekent een volkomen overwinning
der Britsche militaire autoriteiten op de
Chineesche autoriteiten, die aanvankelijk
eisch ten dat eerst de Engelschen den
spoorweg zouden vrijgeven, waarna dan de
vleugels zouden worden teruggezonden.
Een ander Chineesch voorstel was, dat de
Engelschen zouden beloven geen vliegma
chines meer de lucht in te zenden. Beide
voorstellen werden natuurlijk door de
Britsche militaire autoriteiten verwor
pen.
De Nanking-regeering.
Na het aftreden van Tsjang
K a i Sjek.
Volgens berichten uit Sjanghai bestaat
de Nanking-regeering, sedert het heen
gaan van Tsjang Kai Sjok, uit vier mi
nisters en een militairen raad.
Men verwacht eerstdaags de benoeming
van maarschalk Feng Yoe Hsiang tot mi
nister van Binnenlandsche Zaken.
Verscheidene meer op den voorgrond tre
den de aanhangers van Tsjang Kai Sjek
hebben met hun aanvoerder de wijk ge
nomen naar veiliger streken.
Intusschen verdiept men zich in de
vraag, hoe groot wel het fortuin moet zijn,
dat Tsjang Kai Sjek mee naar de „poli
tieke eenzaamheid" neemt. Want, naar 't
illustre voorbeeld van alle Chineesche ge
neraals, heeft ook Tsjang van de beslom
meringen eh zorgen, die bewind en op
percommando met zich brengen, verpoo-
zing gezocht in het verzamelen van een
lig sommetje voor den politieken ouden
Tsjangs sommetje wordt volgens matige
berekening op 500.000 pond sterling ge
schat.
Japan geboycot in Mandsjoerije.
Dagelijks in kracht
toenemend.
Het feit, dat Japan staat op de handha
ving zijner rechten in Mandsjoerije en
voorts plannen koestert voor de verdere
inbezitneming van grondgebied in de wij
de, onontgonnen gebieden van dat land
van Mongolië, heeft geleid tot het afkon
digen van oen anti-Japanschen boycot in
Mandsjoerije,, die Vrijdag door de Kamer
van Koophandel te Moekden is geprocla
meerd.
In deze proclamatie zegt de K. v. K.,
dat de bevolking tot iederen prijs aan Ja
pan's plannen tegenstand moet bieden en
de Japansche politiek, die ten doel heeft
de onderwerping van het land, moet ver
ijdelen. De Kamer verklaart, dat door
deze politiek de vrede in Azië en moge
lijkerwijs in de geheel© wereld wordt be
dreigd.
De Japaneesche consul-generaal te
Moekden heeft verklaard, dat de boycot
dagelijks in kracht toeneemt en heeft om
instructies aan zijn regeering gevraagd.
Amerika
Sacco en Vanzetti.
De staking op a.s. Maandag.
Uit New York wordt gemeld: Het uit
voerend comité van de (arbeiderspartij
heeft een nieuwe 24-uren staking gepro
clameerd voor a.s. Maandag 22 dezer, den
dag, waarop het uitstel der executie, in
dien deze althans plaats heeft, afloopt.
Het program van het stakingscomitó
bevat o.a. een massameeting en een op
tocht. Daar de politie alle protestoptoch
ten verboden heeft, vreest men wederom
ernstige botsingen tusschen stakers en de
gewapende macht.
Bomaanslag te Sofia.
Gisteravond is een bomaanslag ge
pleegd op de Amerikaanse he ambassade.
Niemand werd gekwetst, wel werd scha
de aangericht.
Er hadden tal van arrestaties plaats.
Proteststaking en uitsluiting
te Verviers.
In verband met de Sacco- en Vanzetti-
affaire beeft de vereeniging van wolkam
mers te Verviers (België) besloten, het
werk te staken. Aan dit besluit werd gis
teren onmiddellijk gevolg gegeven. De
werkgevers evenwel hebben zich dit niet
laten welgevallen en hebben togen bedon
en Zaterdag de algemeeno uitsluiting aan
gekondigd. Vierduizend wolkammers en
tweeduizend andere arbeiders zijn bierbij
betrokken.
Ruzie in den gemeenteraad
van Hindenburg.
In den gemeenteraad van Hindenburg
(Opper-Silezië) is het gisteren tot storm
achtige tooneelen en handtastelijkheden
gekomen, in verband met oen voorstel om
aan president Goolidge een telegram lo
zonden, waarin tegen de executie van
Sacco en Vanzetti wordt geprotesteerd.
bibsnenl&nd
Opbrengst P. T. T.
In Juli 1927.
Het hoofdbestuur der posterijen en te
legrafie deelt het volgende omtrent do
raming en opbrengst der posterijen, tele
grafie en telefonie:
De diensten der posterijen, telegrafie en
telefonie hebben over de maand Juli 1927
opgebracht respectievelijk 4.483.477
579.255 en ƒ4 775.921. tegen 4.509. 557,
570.524 en 4.604.478 over dezelfde
maand van het vorige jaar.
OB30ER1SJ1JS
VIERDE R.K. PAEDAGOGISCHE WEEK
TE TILBURG.
In de avondvergadering van den twee
den dag hield de heer Huib Luns een cau
serie over de door hem gemaakte teeke-
ningen voor bet Bijbelsch leerboek van
Dr. Rutten, prof. Groenen en Dr. Th. Vor-
boeven.
De heer Luns projecteerde een serie pla
ten uit het Bijbelsch leerboek op het wit
te doek en wist daarbij zeer smakelijk te
vertellen, boe oude museumschatten hem
bij het ontwerpen dier platen hebben ge
ïnspireerd. Door bij de teekeningen var
chaeologische vondsten uit te gaan,
wenschte de t. ekenaar niet alleen het Bij
belsch verhaal te illustreeren, doch met
een reeds in het jong gemoed bewondering
op te wekken voor den kunstzin der oude
volken en liefde voor de kunsthistorie.
Op den laatsten dag der paedagogische
week werden gisteren voormiddag een
viertal voordrachten gehouden over het
buitengewoon lager onderwijs.
Deze voordrachten werden oa. bijge
woond door den inspecteur van het buiten
gewoon L O., Dr. A. van Voorthuyzen, Dr.
Luytelaar en de broeders Theodose en
Hergisto Van de bekende congregatie der
broeders van Gent.
De algemeen© voorzitter der paedagogi
sche- week Dr. Th. Goossens verwelkomde
de Belgische deelnemers en dankte hen
voor hun belangstelling.
Dr. van Gils, aan wie het voorzitter
schap van deze sectie was toevertrouwd,
begroette vervolgens de vele deelnemers,
en in het bijzonder Dr. van Voorthuyzen.
Hierna vingen do voordrachten aan.
De heer H. v. Velthoven uit 's-Herto-
genbosck behandelde heb onderwijs aan
zwakzinnigen en abnonnalen. Volgens spr.
is het onderwijs aan achterlijken en zwak
zinnigen in Nederland niet in orde; wel
dat aan blinden en doofstommen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De onrust in de Oekraine.
De Chineezen geven toe inzake het inci
dent te Sjanghai.
Weer een bomaanslag te Sofia in ver
band met de affaire-Sacco Vanzetti.
Groote overstrooming bij W adiwostok,
29 personen omgekomen. 20.000 dakioo-
zen. (Buitenl. Berichten, 2de blad).
Nieuwe branden in de streek van Can
nes. (Buitenl. Berichten, 2de blad).
Op Corsica nemen de boschbranden
nog voortdurend toe. (Buitenl. Berichten,
2de blad).
Twee van de 4 vliegtuigen, welke van
San Francisco naar Hawaii zouden vlie
gen, zijn te Honololoe aangekomen. Do
twee anderen worden nog vermist. (Lucht
vaart, 2e blad).
BINNENLAND.
De opbrengst der P.T.T. bedroeg in Juli
1927 in totaal ƒ9.838.753 tegen ƒ9.684.559
In Juli 1920. (1ste blad).
Twee auto's bij Huis-ter-Holde tegen el
kaar gebotst; drie personen ernstig ge
wond. (Gemengde Berichten, 3do blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina geeft o.m. photo's ven:
de versierde St.-Jeroenskerk te Noord
wijk; de intern. Klaussonpas-wedstrijdj
een voorbereiding voor de Olympische Spe
len.
Over hot zelfde onderwerp spr°k do
heer Th. H. H. Willcmson uit 's-Graven-
hago.
Door den zooreerw. heer A. Lathou
wers, leeraar aan het Doofstommeninsti-
tsut le Michielsgesteld, werd in eon
voordracht uiteengezet, hoe het doofstom-
men-onderwijs de doofstommen geschikt
wil maken voor bet mi(«chappelijk lerua
Het onderverp: ojwoding van het blin
de kind voor het maatschappelijk leven
werd ingeleid door den eerw. frater Do-
sitheo, directeur van het Blindeninstituut
te Grave.
Des namiddags werden de voordrachten
gehouden over de Vriie Jeugdvorming.
Deze sectie had als voorzitter prof. dr. L
v. d. Berg. Inleiders in deze sectie waren
de lieeren J. Th. Nijkamp, lid van het H.
B. van het R.K. Werkliedenverbond te
Utrecht; mej. F. Hayo, leerares aan de
school voor maatschappelijk werk te Am
sterdam en de zeerecrw. boer W. H. do
Grijs, pastoor te Uithoorn.
In de slotvergadering bohandehlr prof.
J. B. Kors O.P. het onderwerp; „D\. gods
dienst als sociale factor bij de opvoeding"
Prof. Dr. Th. Goossens dankte ton slot
te prof. Kors voor zijn bezielende woor
den. Spr. hoopte dat 't paedagogisch zaad
dezer dagen uitgestrooid vruchten moge
dragen voor het Katholiek onderwijs.
Spr. drong er nog met nadruk op aan,
dat het Katholiek onderwijs ook inderdaad
Katholiek zij.
KEBKMIEUWS
Pastoor L. E. G. A. Moonen. f
Te Valkonburg (L.) is op bijna 53-jarigen
leeftijd overleden, na voorzien te zijn
van de H. H. Sacramenten der Sterven
den, de Zeereerwaard© heer L. E. G. A.
Moonen, em. Pastoor van Vorstenbosch.
Pastoor Lubertis Ernestis Gerardus Ar-
noldus Moonen werd geboren te Strijp 2
September 1874. Hij was kapelaan achter
eenvolgens te Tilburg, Uden en Helmond,
daarna Rector te Dus sen, waarna hij be
noemd werd tot Pastoor te Vorstenbosch
(dekenaat Voghel). Laatstelijk was de
overledene rustend Pastoor te Valken
burg (L.).
Eerw. Broeders van Huybergen.
In het gisteren gehouden Kapittel van
de Congregatie van de Eerw. Broeders van
de Onbevlekte Ontvangenis van Maria te
Huybergen werd gekozen tot vicaris de
Eerw. Broeder Gregorius en tot loden van
het hoofdbestuur de Eerw. Broeders Eli*
gius, Gyrillus en Hilarius.
UIT DE OWGEWIMG
HAARLEMMERMEER.
De burgemeester uit zijn rijtuig govah
l'en. Woensdagavond ls de burgemeefly
ter van Haarlemmermeer mr. A. Slob bl|
het aanrijden van een jong paard op den
Nieuwen weg te Hoofddorp bij hot nemod
van een bocht met zijn rijtuig omgokantclq
Dr. B. constateerde hersenschudding ten
