DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1927
18e Jaargang
No. 5646
e (Sou/tornt
p© ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Toor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
ij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
ïanco per post f2.95 per kwartaal,
[et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
itbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
ondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
I
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waart®
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en veï
huur, koop en verkoop f0.50.
NUMMER BESTAAT DIT TUIEj BLADER.
De doodstraf.
De actie rondom do uitgestelde
executie van de Italiaanscho anarchisten
Sacco en Vanzetti heeft ook de doodstraf,
als zoodanig, weer in de beoordeeling van
Telen gezet.
En 't lijkt ons niet onmogelijk, dat er
ook onder onze lezers zijn, die zich afvra
gen, hoe wij, als Katholieken, den
ken over de doodstraf.
Op deze vraag kan het antwoord, ons in
ziens, niet anders luiden, dan dat de Ka
tholieken, als zoodanig, in principe,
noch tegen- noch voorstanders zijn van
het bestaan van de doodstraf.
Wij zeggen: in principe. En hier
mede bedoelen wij het volgende. De Katho
lieken zijn tegenstanders van de doodstraf,
wanneer de Overheid deze straf niet
noodig heeft ter handhaving van de open
bare orde; zij zijn er voorstanders van,
wanneer deze straf wel noodzakelijk
blijkt fe zijn daarbij natuurlijk overwe
gend, dat de doodstraf zeer zwaar is en
'dat dus de noodzakelijkheid ervan krach
tig moet dringen.
Zonder te trachten in kort bestek een
uiteenzetting te geven van wat volgens "ka
tholieke leer de grondslag is van het straf
recht, hetwelk de Overheid heeft, mogen
wij hier wel opmerken, dat volgens de meer
en meer algemeen heerschende opvatting
onder de katholieke moralisten en juris
ten de Overheid niet straft, allereerst om
wraak te nemen voor een gepleegde mis
daad al moet haar straf dan ook feite-
1 ijk zijn een rechtvaardige wraak
neming maar allereerst om de maat
schappij tegen herhaling van de gepleeg
de misdaad door anderen of door denzelf-
'den bedrijver te beveiligen, dus om de mis-
'daad in den vervolge te voorkomen ën om
iflen te bestraffen misdadiger te verbeteren.
Hieruit volgt logisch, dat de Overheid
niet strenger straffen mag. dan noo-
'dig is voor het hier aangegeven doel. het
welk bij de verleening van straf haar
rechtsgrond is.
Is nu de doodstraf noodzakelijk om de
maatschappij tegen velen der ergste mis
daden te beveiligen; om degenen, die met
zulke booze plannen rondloopen, van het
Volvoeren daarvan af te schrikken?
Hierover kan men, als Katholiek, ver
schillend oordeelen.
Wij veroorlooven ons in alle bescheiden
heid, maar toch ook zeer beslist, deze vraag
ontkennend te beantwoorden.
Wij kunnen ons moeilijk voorstellen, dat
er velen zijn, die niet worden teruggehou
den van een misdaad door het vooruitzicht
op de kans zeer vele jaren of wellicht le
venslang te worden opgesloten, en wel
door het vooruitzicht, dat zij, als hun mis-
'daad wordt ontdekt, zullen worden ter
'dood gebracht. Men houde hierbij in het
zooals wij reeds opmerkten, dat voor
Eet invoeren of handhaven van een zoo
zware straf, als de doodstraf is, niet vol
doende mag worden geacht een vermoeden
van de noodzakelijkheid daarvan, doch dat
'die noodzakelijkheid duidelijk moet blijken.
Is in landen, waar de doodstraf wel
hestaat, de criminaliteit geringer dan in
andere landen?....
Samenvattend kunnen wij zeggen, dat
men als Katholiek, door redeneering uit
het hierboven gegeven beginsel, kan
komen tot een voor en tot een tegen
van de doodstraf.
Onder de strengere Protestanten hier te
lande is men principïeelvoorstan-
der van de doodstraf.
Maar iu den laatsten tijd komt er wel
eenige wijziging in dit standpunt. Enkele
jpaanden geleden heeft een hoogleeraar
ijan de Vrije Universiteit to Amsterdam ten
Jen opzichte een veel minder straf-prin-
Jjpieele en meer-opportunistisohe meening
Aorkondigd, wat hem in enkele orthodox-
frotestantsche organen echter nog al
kwalijk is genomen.
V Een les uit Overheidsbedrijven.
Te Weesp is na een bespreking in een
geheime raadsvergadering de directeur
der Gasfabriek geschorst. ,,Het Volk" pu-
blioeert nu een brief van zekeren heer Van
der Stel van den volgenden inhoud:
„B. L. (de directeur) heeft steeds
de 10 pet. korting van Wilson geno
ten en. indien op de factuurs van Ek
ster geen 15 pet. korting van 't bruto
bedrag is afgetrokken, heeft hij ook
deze 15 pet. in den zak gestoken. Is
5 pet. afgetrokken, dan heeft hij zelf
10 pet. opgestreken.
Berghuys „geeft" 25 pet. -per ton
kolen aan den directeur, en dan ben
ik er van overtuigd, dat L. er nog extra
opgelegd zal hebben.
Dat bij onderhandsche aanbeste
ding de oven aan Bürgemeister is ge
gund, zegt niets. Het is de gewoonte,
dat bij eenige leveranciers wordt aan
gevraagd en met ieder van hen ze
knoeien allen wordt afgesproken
een zeker bedrag voor den directeur
er op te leggen. Door meer dan bij
één prijs aan te vragen worden de ge
meentebesturen om den tuin geleid en
stellen vertouwen in den directeur.
Indien ik inzage had van factuurs,
prijscouranten en opgave der verschil
lende leveranciers, zou ik kunnen
aantoonen, dat hij bij iedere bestel
ling in de eerste plaats aan zichzelf
denkt."
Of deze beschuldiging waar is daar
over zullen wij ons niet uitspreken. Er is
door den gemeenteraad van Weesp een
commissie ingesteld om te onderzoeken.
De mogelijkheid is zeker niet uitgesloten,
dat de beschuldiging onwaar zal blijken
wat wij, natuurlijk, voor den betrokken
persoon gaarne hopen.
Intusschen schijnt „Het Volk" aan de
beschuldiging wel veel waarde te hechten.
Maar trekt „Het Volk" daaruit dan geen
les voor de Overheidsbedrijven; een.- les,
welke deze bedrijven duidelijk lee-
ren, al zou er van het Weesp-
sche geval niets waar blijken.
Overheidsbedrijven leenen zich maar al
te gemakkelijk tot knoeierijen, op kleineren
of op grooteren schaal.
En dat is, eerstens, haar wezenlijke
schaduwzijde, die de socialistische sym
pathie voor het oprichten van dergelijke
bedrijven moet kunnen bekoelen.
En dat scherpt, vervolgens, den plicht
in voor allen, die zijn in bestuur van
land of provincie of stad zeer nauwlettend
toe te zien, opdat in de Overheidsbedrij
ven verkeerde en slechte practijken, als de
hier bedoelde, niet plaats vinden. Wij mee-
nen, dat hieraan in stad en land nog wel
'ns wat ontbreekt.
Het Weespsche geval al dan niet
waar mag een aanlieding zijn, daaraan
'ns te herinneren.
BSilTEiaiLfligD
Volkenbond
De a.s. Verkeersconferentie.
De Nederlandscke vertegen
woordiger.
Naar de correspondent van de „Msb."
verneemt, zal Nederland op de aanstaande
algemeeno verkeersconferentie te Genève
wederom vertegenwoordigd worden door
professor jonkheer van Eysinga, hoog
leeraar te Leiden en gewezen voorzitter
der verkeerscommissie van den Volken
bond.
Frankrijk
Het Fransch-Duitsche Handelsverdrag.
Nadere b ij zonderheden omtrent
deninhoud.
In gevolge het gisterenmorgen afgeslo
ten FranschDuitsche handelsverdrag er
kennen de beide landen elkaar de facto als
meest begunstigde natie voor alle uitvoer-
producten. Tegenover de toepassing van
het huidige of toekomstige Fransche mini
mum-tarief staat Duitschland Frankrijk
het bij verdrag ten gunste van andere mo
gendheden vastgestelde tarief toe. De mees
te aan Duitschland toegestane tarieven zul
len gedurende den duur van het accoord
slechts toegepast kunnen worden overeen
komstig het officieele index-cijfer voor den
groothandel, terwijl voor de meeste Fran
sche producten, in het verdrag opgenomen,
Duitschland zijn tarieven in goudmarken
vaststelt.
De overeenkomst laat het Fransche par
lement geheel vrij in de voorgestelde doua
nehervorming. Of deze reorganisatie plaats
heeft of niet, de beide landen garandeeren
elkaar behandeling als meestbegunstigde
natie van 15 Dec. 1928 af, indien de over
eenkomst niet voor dien da'tum afloopt.
Het statuut voor personen en maat
schappijen, clausules betreffende zee- en
rivierverkeer, het spoorweg- en handels
regime en betreffende schepen in Duitsch
land eh in de Fransche koloniën en protec
toraten zijn gebaseerd op het internationale
recht en in vele gevallen op de jongste
conventies afgesloten onder de auspiciën
van den Volkenbond.
Het accoord wordt op 6 September a. s.
van kracht.
Italië.
De in Italië gearresteerde geestelijken.
Ingevolge een verzoek van den aartsbis
schop van Udine heeft de Italiaanscho re
geering er in toegestemd, dat de vijf gees
telijken, die kort geleden te Rome zijn ge
arresteerd wegens politieke overtredingen,
zich, zoolang het resultaat van hun hoo-
ger beroep niet bekend is, in het aartsbis
schoppelijk paleis zullen mogen ophouden
in plaats van in de gevangenis. De pries
ters zullen hun eerewoord geven, geen po
gingen tot ontvluchting te zullen doen.
Do duurtcbestrijding.
Een comité van actie.
Ter bestrijding van de duurte-crisis in
Italië is te Rome, op initiatief van Musso
lini, een z.g. comité van actie met bijzon
dere bevoegdheden in het leven geroepen.
Het comité zal in de eerste plaats tot
laak hebben, controle te oefenen op de
kleinhandelsprijzen, en deze in overeen
stemming te brengen met de groothandels-
prijzen, de eenige, die tot dusver rekening
houden met den koers der lire.
Volgens een in het staatsblad versche
nen verordening zal het coïnitó van actie
ook te controleeren hebben do productie
kosten en de arbeidersloonen.
RIccioJto Garribaldi naar Italië terug.
Uit Londen wordt gemeld: Kolonel Ric-
ciotto Garribaldi, die sedert 5 Augustus te
Liverpool werd vastgehouden na zijn terug
keer uit Cuba. hoopt Vrijdag a.s. naar
Italië te vertrekken. Hij verklaarde, dat de
Italiaansche ambassadeur hem een pas
poort heeft verstrekt. Na in Italië terugge
keerd te zijn, hoopt hij zich te verdedigen
tegen de door de Franschqjïcgeering togen
hem ingebrachte beschuldigingen.
Hongarije.
Qngewcnschfe vreemdelingen.
300 arrestaties.
De Hongaarsche minister van binnen-
landsche zaken heeft last gegeven tot een
enquête, betreffende de vreemdelingen, die
zich in grooten getale in de verscheiden pro
vincie-steden ophouden.
Bij dit zuiveringsproces werden 301 per
sonen, die zich voor Hongaren uitgaven,
maar hun indenliteit niet konden bewijzen,
gearresteerd.
Van verscheiden kanten zijn hij den mi
nister protesten ingekomen tegen deze ar
restatie.
Rusland
DE ONRUST IN DE OEKRAÏNE.
Een ernstige toestand?
Oppositie-leider g^e arresteer dl
Volgens via Kopenhagen ontvangen be
richten zou de toestand in do Oekraine zoo
ernstig zijn, dat men vanuit Moskou order
bad gegeven om tot de arrestatie van
Schumski, leider der Oekrainsche opposi
tie over te gaan. Twee dagen later brak er
als protest te Charkow een algeraeene sta
king uit, terwijl met hetzelfde in het Do-
netzbekken werd gedreigd. Voorts zou
Trotzki tegenover zijne vrienden een ver
klaring hebben afgelegd, dat voor den len
December, den datum, waarop het Commu
nistisch Congres weer bijeenkomt, hij Sta
lin c.s. zou hebben verdrongen. Hierop
heeft Stalin order gegeven de oppositie te
entwapenen en hare wapens aan de Ge-
peoe uit te leveren.
Het conflict in de Communisten-Partij.
De oppositie zet haar actie
voort.
De „Warszawianska", te Warschau,
wijdt een beschouwing aan do jognsto vol-
talige zittingen van het Centraal Comité en
de controle-commissie der communisten
partij-zittingen, die elf dagen duurden en
waarin, zooals men weet, de oppositie eeni
ge concessies deed, hetgeen haar, naar de
telegrammen uit Moskou melden, de aan
gekondigde sancties bespaarde.
Er viel uit nadere berichten af te leiden,
dat die concessies niet zoo bijzonder groot
moeten zijn geweest, wijl het antagonisme
tusschen Stalin, den regeeringsleider en de
oppositieleiders Trotzki en Zinovjeff, ook
na do „verzoening" even fel bleek als daar
voor.
De „Warszawianka" meldt over de actie
der oppositie nog het volgende:
In do hoofdstad van het roode rijk vin-
de voortdurend meetings plaats, georgani
seerd door de oppositie in de communis
ten-partij.
De herhaalde interventics van do Tsjeka
hebben geen ander effect, dan do tegen
standers tot feller actie te prikkelen. De
oppositie verklaart openlijk, dat het be
wind van Stalin den ondergang der arbei
ders beeft veroorzaakt. De. arbeider is cr
thans erger aan toe dan onder het tsaren-
regime.
Het schijnt wel zeker, dat niet alleen de
hoeren, doch ook de arbeiders, in geval van
een oorlog, de regeering in den steek zou
den laten.
De Tsjeka zet intusschen haar strijd te
gen der oppositie voort Huiszoekingen en ar
restaties zijn aan de orde van den dag.
Ruime voorraden propagandamateriaal der
oppositie heeft zij buit gemaakt.
De „rebellen"-actie heeft inderdaad een
dreigend- karakter aangenomen, maar des
ondanks mogelijk zelfs daarom durft
de zoogenaamde regeeringsmeerderheid den
definitieven strijd met de oppositie-leiders
niet aan.
China.
DE BURGEROORLOG.
Sjanghai weer in 't harnas.
Krachtig op treden van
generaal Duncan.
Sjanghai gaat zich weer in het harnas
steken. De eerste reden daarvoor is de
volgende. Dinsdag moest een Britsch
vliegtuig wegens een machine-defect op
de Kiangwan-renbaan, 15 K.M. van Sjan
ghai gelegen, dalen. De motoren en de
romp der machine werden door een
groep mannen van de Royal Air Force
weggehaald* maar de vleugels der ma
chine werden door Ghineescho soldaten
in beslag genomen. De Britsche consul-
generaal verzocht daarop den Ckineo-
schen commissaris van Buitenlandsche
Zaken de noodige stappen te doen, Ion
einde de Engelschen weer in hel bezit der
vleugels te stellen. Een categorische wei
gering was het antwoord op dit verzoek.
Generaal Duncan, de commandant der
Britsche troepen, verzocht den consul
toen den commissaris mede te deelen, dat,
als de noodige instructies voor do terug
gave der vleugels niet op 17 Augustus
om 11 uur in den morgen waren gege
ven, hij de maatregelen zou nemen, die
hem geschikt voorkwamen.
Op den bepaalden tijd waren door den
commissaris de gevraagde instructies
niet gegeven, waarop generaal Duncan
hevel gaf den Sjanghai-Hanglsjau-Ning-
po-spoorweg om 2 uur n.m. te bezetten
en de verbindingen onmiddellijk ten zui
den van Soetsjau om 4 uur te verbreken.
Daartoe werd overgegaan.
Voorts zijn de oude posities builen de
concessie, welke de Britsche troepen be
zetten gedurende de wanordelijkheden in
het begin van liet jaar, weer ingenomen.
De inwoners juichen het prompte optre
den van generaal Duncan toe. Do spoor
lijn wordt thans bewaakt door troepen,
die voorzien zijn van machine-geweren.
Sinds het aftreden van Tsjang Kai-
sjek zijn de communistische agitatoren
in Sjanghai weer actiever geworden.
Niet alleen de verdedigingstroepen
staan gereed om een inval van vluch
tende soldaten te voorkomen, doch ook de
vrijwilligers zrjHen onmiddellijk hande
lend kunnen optreden om het binnen
dringen dor verslagen Nanking-lroepen,
die thans overal verspreid zijn, lo belet
ten.
Blijkbaar zijn de Noordelijke troepen
ten Noorden van den Jangtso geheel aan
de winnende hand, daar oen. draadloos
bericht meldt, dat Nanking gebombar
deerd wordt.
Gevechten bij Hankau.
De buitenlanders verlaten
Nanking.
In verband met het feit, dal de Noor
delijken Poekau hebben bezet en Nan
king bombardeeren,, verlaten alle buiten
landers Nanking, terwijl Britsche oor
logsschepen daar geconcentreerd worden.
De Zuidelijken trekken terug, maar 20.000
man versterkingen komen in allerijl van
Woehoe naar Nanking. Volgens onbeves
tigde berichten wordt er nabij Hankau
gevochten.
Wendt Feng zich van het Christendom af?
Volgens een draadloos bericht uit Char-
bin heeft generaal Feng Joe-sjiang zich
van het christelijk geloof afgewond. Hij
verkïaart daarin evenmin als in het com
munisme bevrediging te hebben gevon
den. Deze beide Europeesche leeren, zoo
zegt hij, zijn voor Ghineezen niet vol
doende.
Zuid-Afrika
Ter dood veroordeeld.
Uit Bloemfontein wordt gemeld: De
Leeuw, gemeentesecretaris van Dewets-
dorp, is ter dood veroordeeld in verband
met de ontploffing in April van dit jaar
van een petroleumveriichtingsinstallatie,
waardoor het gemeentehuis in do lucht
vloog. Tengevolge van do ontploffing wer
den drie ambtenaren gedood, dio een
onderzoek instelden naar Do Locuw's
boeken, die niet in ordo zouden zijn ge
weest.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De onrust in de Oekraine.
De opmarsch der Noordelijke troepen
in China. Generaal Duncan, de comman
dant der Britsche troepen te Sjanghai
moet krachtig optreden.
Een doodvonnis in Zuid-Afrika.
Boschbranden in Zuid-Frankrijk en
op Corsica. (Buitenl. Berichten, 2de blad)
De export van bloembol en naar de Ver-
BINNENLAND.
Staten en van varkensvleesch naar Enge
land. (1ste blad).
De demping van de Zuiderzee cn de ge
volgen daarvan. (1ste blad).
R.-K. Paedagogische week te Tilburg.
(Onderwijs, 1ste blad).
OMGEVING.
Een ernstig motor-ongeluk onder Zoe
ter meerZegwaart. (2de blad).
BINNENLAND
EXPORT VAN BLOEMBOLLEN NAAR
DE VER. STATEN EN VAN VARKENS
VLEESCH NAAR ENGELAND.
Besprekingen over collectieve Nedcrlandsch
Belgische maatregelen.
De correspondent van do „Msbd." to
Brussel seint:
Omtrent de conferentie tusschen do mi-
ministers Kan en Baels vernemen we hot
volgende
Deze ontmoeting had niet hoofdzakelijk
ten doel besprekingen te voeren over do
jongste Belgische maatregelen ter bestrij
ding der rundvce-tuberculose bij den in
voer in België.
De reis van minister Kan stond reeds
vast, alvorens deze maatregelen werden
getroffen. Wol is deze aangelegenheid be
sproken geworden, doch niet minder aan
dacht is besteed aan het treffen van col
lectieve NedcrlandschBelgische maat
regelen voor den export van bloembollen
en planten naar de Vereenigdo Staten en
den export van varkensvleesch naar Enge
land.
Een Belga-telegram uit Brussel meldt
d.d. 17 dezer:
Minister Kan bracht hoden een bezoek
aan het Holland-huis. Na afloop van do
conferentie tusschen de ministers Kan cn
Baels, die besprekingen hebben gevoerd
over land- cn tuinbouw- en vee-aangelc-
genhoden, werd door den Raad van Be
heer van het Holland-Huis aan bcido mi
nisters een lunch aangeboden.
DE TREINENLOOP
HAARLEM—LEIDEN.
Men schrijft ons uit Voorhout:
Naar wij uit goeden bron vernemen,
heeft de Directie der Noderlandscho
Spoorwegen, naar aanleiding van een ver
zoekschrift van ons Gemeentebestuur, be
sloten om de laatste trein een uur later
uit Leiden te laten vertrekken, dus om 9
min. vóór half twaalf, in plaats van 9 min.
vóór half elf. Eveneens zullen in den voor
middag 2 treinen méér loopen dan gewoon
lijk.
Deze regeling gaat eerst in bij do invoe
ring van den winterdienst n.l. 2 Octo
ber a.s.
AFSLUITING EN DROOGLEGGING VAF
DE ZUIDERZEE.
De belangen van hen, die door de afsluiting
getroffen worden.
Er is den laatsten tijd veel geschreven
over de afsluiting en drooglegging van de
Zuiderzee. Verschillende excursies naar do
Zuiderzeewerken nabij den Oever en op het
Komwerderzand nabij de Friescho kust,
hebben gedurende de afgeloopen maanden
plaats gehad en de totaal indruk daarvan
kan in het kort weergegeven worden: er
wondt een groot en grootsch nationaal werk
tot stand gebracht. Langen tijd werd er in
de visschersplaatsen om de Zuiderzee ge
twijfeld aan do mogelijkheid, dat de Zui
derzee zou worden afgesloten en worden
veranderd in een zoetwatermeer. Doch
langzamerhand is het tot alle belangheb
benden doorgodrongon, dat hot met de Zul-
derzeewerken ernst is en dat waarschijnlijk
binnen zes jaar de dijk tusschen Den Oever
en Zurich zal zijn tot stand gekomen.
Wellicht niet ten onrechte vreest men
juist tengevolge van al deze excursies van
den laatsten tijd in do kringen van de vis-
schers en van andere belanghebbenden, daf
door het te veel op den voorgrond bren
gen van de grooto voordeelen van do afslui
ting en drooglegging der Zuidorzco voor
ons land, do schaduwzijden over het hoofd
zullen worden gezien. Deze vrees wordt
versterkt door het feit. dat de inwerking
treding van do Zuirlerzeesleunwet, welke
