WOENSDAG 20 JULI 1927
No. 5622
ruil
pe ABONNEMENTSPRIJS bedreagtbl) vooruitbetaling
r LeideD 19 cent pei week 12.50 per kwartaal,
onit AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
;oco per post I 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd ZondagBbiad ia voor de Abonné'B ver-
gbaai tegeD betaling van 60 ot per kwartaal, bij voor
tteling Afzonderlijke nummers 5 cL, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
i g
Fra'
Een les.
Wat dezer dagen te Weenen heeft
gegrepen Is een duidelijke les
althans: kan en moet een duidelijke
zijn voor de heele wereld, die leestl
De heele wereld, die leest, aldus de
ictÏMsbd.", heeft uit de troebele gebeurtenis-
En, welke zich te Weenen hebben afge-
peeld, kunnen concludeeren. dat de com-
Sb iunisten er een leidende rol hebben ver-
rtj uld. En het blad vervolgt:
,Feit is: dat communisten de staking
begonnen en dat de socialistische lei-
G «rs toen onder hun pressie de staking,
al lang aan den gang was. officieel
-C5| roclameerden.
Feit is: dat de revolutionnaire gang-
akers op eigen initiatief tot „directe"
overgingen zonder daarvan de so-
jalistische leiders in kennis te stellen: de
nil wialistische burgemeester, die tot kalmte
snspoorde, werd gesteenigd.
,Het Volk" schijnt uit die feiten nog niet
voor de hand liggende gevolgtrekking
kunnen maken; het moet ook pijnlijk
voor het blad, te erkennen, dat de
G, iders der machtige socialistische bewe-
jng in Weenen. op het „groote" oogen-
ik, terwijl de vlammen van 't gerechts-
,tia itouw de avondlucht kleurden en de strar
weerklonken van de strijdgeruchten,
beter wisten te doen, dan te probee-
er een politiek slaatje uit te slaan
p, idr bondskanselier Seipel te gaan vragen,
hij zoo goed wilde wezen voor de roode
sren op te staan".
Jet
Ni JU
L.
ild-
18e Jaargang
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zou- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertontlSn SO oenl per regel
Voor Ingeionden Mededeeling
dubbele van het tarief I
wordt het
Bkend. r
'.8l l!j advarlen,"ën. ?an ten toogst» 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADER.
uw zijn de feiten!
Waaruit te leeren valt, hoe onverant-
oordelijk de socialistische agitatie of
i irust-stokerij is, en hoe rampzalig
haar gevolgen voor degenen, die er door
nr|>Q meegesleept en er de iriderdaad b e-
rnl lakenswaardige slachtoffers van
u gevrurCtenT
Inlusschen Is het Weensohe oproer ge-
De bondskanselier is overwinnaar
^èBörden. Er is door de oproermakers
3 >U bereiktalleen zijn er menschen
en gewonid en gevangengezet en
ineJstraft, en is er veel materieele waarde
a mietigd. Dit is de droeve waarheid, die
,,l m en klaar ligt voor de heele wereld,
ita t leestl
lea
Een goed idee.
't Is een goed idee. dat de secretaris van
Armenraad te Amsterdam propa^-
geert in een schrijven aan de Amster-
amsche pers.
3 Het idee is volstrekt niet nieuw; maar
ni; hel is toch, ons inziens, web goed, dat 't
31 nóg 'ns wordt gezegd.
ge" Wij laten daarom bedoeld schrijven hier
rols!
De vacantietijd is weer aangebroken,
falrijke families ontvluchten voor een
aar weken of maanden de stad voor de
osschen, de hei of het zeestrand. De
voor zoover zij niet met de fa-
lilie meegaat, krijgt kostgeld. Ontvangen
ij, die in los dienstverband staan, de
luisnaaister, de werkster, ook vergoeding?
Als dagelijksch bestuur van den Armen
raad weten wij, hoe telken jare vele de-
r«r menschen blijkbaar worden vergeten
loo voor hen de zomer dikwijls een
van armoede is. Het is daarom, dat
rij voor hen pleiten.
)0Sjj Gij, die Uw vacant ie buiten kunt genie-
mV. ien, geeft ook vacantie en vacantiegeld
lan Uw los personeel.
Men vergete niet, dat juist voor dit los-
i personeel het leven soms buitengewoon
-Waar is. Men stelle zich voor. wat het
u' Toor deze vrouwen beteekent, wanneer die
van inkomsten voor een paar weken
PfP geheel wordt stopgezet! Natuurlijk
dit niet. Gij hebt er niet zoo aan
edacht. En, indien ge er aan gedacht
iebt, hebt gij U geantwoord, dat ze dan
och in dien tijd ergens anders werk zou-
mt|! don bunnen vinden. Welnu, wat dit laat-
le betreft, geven wij U de verzekering,
j-M dit volstrekt niet zoo gemakkelijk gaat
ah go meent. Uw afwezigheid beteekent
kerkelijke voor velen gedwongen werkloos
heid. En, al are 't anders, meent gij niet,
jkt ook deze vrouwen, juist deze behoefte
hebben aan wat vacantie.... maar dan
Ookzonder zorgen?
Op vacantie-gaan kan geoorloofd en kan
fcewenscht en noodzakelijk zijn.
Maar daardoor aanleiding te zijn,
J Horön sohade lijden, welke men
toch ïelijk kan voorkomen, als men eenig me-
a ff' |e-gevoel heeft met zijn evenmensch
•en* ia afkeurenswaardig.
[tuf jhit mogen alle vacantie-gangers beden-
BUITENLAND
De Ontwapeningskwestie.
De vlootconferentie.
Jantje lacht, Jantje huilt.
De vlootconferentie is de conferentie der
onverwachte verrassingen. Terwijl giste
ren het officieel communiqué van de drie
delegaties uitdrukkelijk sprak van een
vooruitgang, die dank zij de Britsch-Ja-
pansche besprekingen verkregen was, zoo
dat men algemeen hoopte, dat de boot der
conferentie thans in het vaarwater was
aangekomen die haar naar de haven zou
leiden, is het heden wederom misère over
de geheele linie.
Het schijnt dat de Amerikanen het
Bri tsch - Japans che compromis niet wil1-
len aanvaarden, ondanks Gibson's Don
derdag gegeven verzekering, dat de con
ferentie niet op Amerikaansch verzet zou
afstuiten, indien Engeland en Japan
het eens zouden worden.
Nu moet men toegeven, dat het Britsch-
Japansche accoord vooral in eenige bij
bepalingen heel onprettig voor Amerika
Dat de to taai-tonnage voor kruisers
en torpedojagers niet meer dan 500.000
ton voor Engeland en Amerika zou zijn,
en dat 't aantal groot kruisers van 10.000
ton voor deze landen niet meer dab 12
bedragen zou. zouden de Amerikanen
misschien nog wel aanvaard hefibèn.
Doch dat de Engelschen tevens bedongen
hebben, dat zij bovendien nog ongeveer
125 000 ton extra aan oude kruisers voor
kusthescherming mogen in stand houden
dat voortaan de kruisers beneden
10.000 ton niet grooter dan 6000 ton mo
gen zijn en met slechts 6 duims kanonnen
gewapend, waardoor het onderscheid in
militaire waarde tusschen de kleine krui
sers en de versterkte koopvaardijschepen,
waarvan Engeland er zoo vele bezit, be
langrijk wegvalt,is inderdaad wel een
heel groote concessie, die van Amerika
verlangd wordt.
Engeland neefl toegestaan, bedongen
schijnt te hebben, dat Japan evenveel on
derzeebooten zou mogen hebben als Ame
rika en Engeland, wat voor Amerika een
nieuwe doorn in den bloemruikea is, dien
Bridgeman en Ishii gisteren aan Gibson
hebben aangeboden.
Nu deze bijzonderheden van het
Britsch-Japansche voorstel bekend zijn
geworden, behoeft men zich niet al te
zeer meer te verwonderen, dat de delega
ties in een nieuwe bespreking tusschen de
politieke leiders (zelfs de admiralen wa
ren thuis gelaten!) geen uitweg meer za
gen en besloten hun regeeringen opnieuw
te raadplegen over de mogelijkheid van
een nieuwen grondslag, bij gebreke waar
van de conferentie als mislukt zou moe
ten worden beschouwd.
Oostenrijk
NA DE WEENSCHE ONLUSTEN.
Het Parlement Maandag bijeen.
Een enquête-commissie wordt
ingesteld.
Op voorstel der sociaal-democratische
dat
fractie heeft de president van den Natio-
nalen Raad het Huis tegen a.s. Maandag
middag drie uur bijeengeroepen.
De zitting van het parlement zal aan
vangen met een herdenking der slachtof
fers van de jongste bloedige gebeurtenis-
In overeenstemming met' alle par
tijen zal een enquête-commissie worden
ingesteld, die een onderzoek zal instellen
zoowel naar het optreden der verant
woordelijke autoriteiten, als naar de oor
zaken der gebeurtenissen. Het rapport
der commissie zal eerst in den herfst wor
den uitgebracht.
Voorts zal de Nationale Raad eenige
wetsontwerpen in behandeling nemen, in
verband met de vernietiging der dossiers
bij den brand in het Paleis van Justitie.,
Ten slotte zal door de regeering een nauw
keurig omlijnd program in overeenstem
ming met de oppositiepartijen worden op
gesteld, dat nog vóór het zomerreces af
gehandeld zal worden.
De opheffing der staking.
Het is het sociaal-democratische partij
bestuur overigens niet gemakkelijk geval
len, het besluit tot onmiddellijke beëindi
ging dor verkeersstaking door te zetten.
De radicale vleugel der partij liet zich
eerst door het zeer energieke optreden van
Adler er van overtuigen, dat oen voortzet
ting der staking ten aanzien der binnen-
en buitenlandsche politiek tot een ramp
moest leiden.
De radicale strooming in de partij had
het bestuur er toe gebracht, verschillende
eischen te stellen, waarbij naar hekend,
o.m. het aftreden van het kabinet. Het
beteekent dan ook een algeheele capitula
te! der Oostenrijksche sociaal-democraten,
dat zonder dat de bondsregeering ook
maar één hunner eischen heeft ingewil
ligd de verkeersstaking moest worden
opgeheven. Gisterochtend was het trein
verkeer in geheel Oostenrijk weder nor
maal.
De begrafenisplechtigheden van heden.
Naar gemeld, zal hedenmiddag om twee
uur op de algemeene begraafplaats te Wee
nen de ter aardebestelling der slachtoffers
van de straatgevechten plaats vinden.
Voor de „Gedachtniskirohe" is een reus
achtige katafalk voor ongeveer tachtig
doodkisten opgericht. Bij de plechtigheid
zal o.m. het woord worden gevoerd door
burgemeester Seitz namens de stad Wee
nen en door het lid van den Nationalen
Raad, Ellenbogen, namens de Oostenrijk
sche sociaal-democratische partij. Onder de
talrijke deputaties bevindt zich ook een de
putatie van de „Reichsbanner Schwarz-
Rot-Gold", die kransen zal neerleggen op
de kisten der gevallen leden van de Repu-
blikeinschen „Schutzbund"; voorts eende
legatie der Buitsch sociaal-democratische
partij.
Nieuwe arrestaties en nieuwe dooden.
Naar uit Weenen wordt gemeld, hebben
daar gisteren opnieuw arrestaties plaats
gevonden. Uit het gevonden bewijsmateriaal
meent de politie de conclusie te kunnen
trekken, dat de gebeurtenissen, en inzon
derheid de brandstichting in het Paleis van
Justitie, het werk van buitenlandsche
communisten zijn geweest.
Op den gearresteerden leider der Duit-
sche communisten, Pieck, heeft de politie
schriftelijke directieven der Berlijnsche
communisten aan hun Weensche kamera
den gevonden. Pieck is inmiddels onder
beschuldiging van opruiing naar ide gevan
genis overgebracht.
Het bericht betreffende do arrestatie van
leden der Russische handelsdelegatie te
Berlijn wordt van bevoegde zijde tegenge
sproken. Onder de slachtoffers der gebeur
tenissen moet zich ook een voormalig me
dewerker van iden Hongaarschen commu
nist Bela Kun bevinden.
Onder de gearresteerden is voorts een
aantal Bulgaarsche studenten, die voor
hun verblijf te Weenen geen aannemelijke
reden kunnen opgeven.
Het aantal dooden neemt nog voortdu
rend toe; te bevoegde? plaatse verwacht
Het aantal dooden du ue
slechts vijf te bedragen.
De officier van justitie heeft gisteren
avond do sociaal-democratische „Abend"
en de communistische „Rote Fahne" In
beslag doen nemen, daar zij heftige aanval
len op de politie bevatten.
Pantserauto 's en mitrail
leuses voor de politie.
De correspondent te Weenen van het
„Berl. Tag." meldt, dat de politie met
pantser-auto's en machinegeweren wordt
uitgerust, ten einde haar in staat te stel
len een herhaling der jongste gebeurtenis
sen te voorkomen.
De economische gevolgen
Als gevolg van de onlusten wordt een
verhooging van het disconto der Oosten
rijksche Nationale Bank verwacht; deze
verhooging zal misschien vandaag en an
ders een der eerstkomende dagen ingaan.
De onmiddellijk uit de gebeurtenissen
voortvloeiende schade voor de schatkist
zal 14 A 16 millioen shilling bedragen
Daarvan zullen 5 A 6 millioen shilling
werden besteed voor den wederopbouw van
het verwoeste paleis van justitie en 8 A 9
millioen is verloren wegens derving der
inkomsten van de spoorwegen.
den de orders der autoriteiten en zij ver
zetten zich tegen de arrestaties. Daarop
trachtte de politie de wet te doen eerbie
digen, doch de dorpelingen schoten op de
beambten, die genoodzaakt werden ook
hunnerzijds van do vuurwapens gebruik
te maken.
China.
Overeenkomst tusschen de beide Tsjangs.
Een deel van Kiangsoe
neutraal gebied.
Een officier van Tsjang Kai-sjek's leger
is gistermorgen te Peking aangekomen en
heeft een conferentie gehad met den chef
van den generalen staf van Tsjang Tso-
lin. Een overeenkomst is tot stand gekomen,
waarbij de Noordelijken zich verplichten,
niet op te rukken voorbij Hsoetsjaufoe,
aan het kruispunt van de Tientsin-Poukau
Loenghaispoorwegen. De Zuidelijken
nemen op zich, een deel van Noord-Kiang-
soe te ontruimen, dat tot neutraal gebied
zal worden verklaard.
Het wordt waarschijnlijk geacht, dat de
hevelhebber van de Sjansitroepen te
Soeikwan in Noordwest-Sjansi hij de
Mongoolsche grens zich aan de zijde van
Feng Joe-sjiang heeft geschaard.
Rusland
Flnsche militaire attaché le Moskou
gearresteerd?
Naar het „Nya Dagligt Allehanila" uit
Helsingfors verneemt, moet de Finsche mi
litaire attaché Aüma bij het gezantschap
te Moskou op bevel van de Gepeoe gisteren
nabij de Finsche grens gearresteerd zijn.
Aümë. is een der bekendste Finsche mili
tairen en oud-adjudant van den Finschen
staatspresident.
Op het gezantschap te Stockholm was
een bevestiging van dit opzienbarend be
richt niet te verkrijgen. Niettemin ver
klaart het blad, dat het bericht uit be
trouwbare bron herkomstig is.
Weder een terdoodveroordeeling.
Het telegraafagentschap der Sovjet-Unie
meldt: Het gerechtshof to Chabarofsk heeft
den oud-kozakkenofficier Piskoemof ter
dood veroordeeld. Piskoemof, die in het
jaar 1919 een rol heeft gespeeld onder het
commando van den Wit-Russischen hetman
Kalmvkof. werd beschuldigd van foltering
en vetmoording van gevangenen. Hij is in
1826, toen hij heimelijk de Russisch-Chi-
neesche grens wilde overschrijden, gevan
gen genomen.
Britsch-lndië.
Onlusten in den Punjab.
Verscheideno dooden en
gewonden.
In het Britsch-Iniische staatje Kotkhai
(Punjab) hebben ernstige onlusten plaats
gehad. Naar verluidt, werden acht per
sonen gedood en 24 gewond; er hadden 55
arrestaties plaats. De dorpelingen negeor-
BIHNENL£HD
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Met de vlootconferentie te Genève is he?
weer misère. Amerika stribbelt tegen Dt.
Engelschen raadplegen hun regeering.
Vandaag worden te Weenen de dooden
van het straatoproer begraven.
De Indië-vliegers zijn nog steeds door
zandstormen te Basra opgehouden. Mis
schien kan vandaag verder gevlogen wor
den. (Luchtvaart, 2de blad).
Koning Ferdinand van Roemenië is he
denmorgen overleden. (Telegrammen).
BINNENLAND.
Te Goes is een viertal van een groep ge
vaccineerde kinderen ernstig ziek gewor
den. Reeds twee kinderen zijn overleden.
(Gemengde Berichten. 2de blad).
Uitspraak van arbiters inzake de sta
king van musici te 's-Gravenhage in 1925.
(lste blad).
De staking van Haagsche musici In 1925.
Een arbitrale uitspraak.
Men zal zich herinneren, dat tegen het
eind van 1925 en Januari 1926 een staking
heeft plaats gehad van de musici in het
City-Theater en enkele andere bioscoop
theaters te 's-Gravenhage, welke staking
was geproclameerd door den Nederland-
schen Toonkunstenaarsbond ter verkrij
ging van één geheelen vrijen dag per week
voor de musici.
De directie van het City-Theater heoft
toen ingevolge het collectief arbeidscon
tract, hetwelk zij met den Tnnn^insf^-
Bu^ng>Ivoor het gemelde doel al dan niet
moest worden opgevat als een schending
van de zijde van den Toonkunstenaars-
bond van het collectief contract, nu in dit
contract-, ten aanzien van de vrije dagen
reeds een bepaalde regeling voorkwam.
De directie stelde zich op het standpunt,
dat de Bond het contract daarmede had
geschonden en vorderde ontbinding van
het contract met schadevergoeding.
Door verschillende omstandigheden heb
ben arbiters, zijnde de heeren Mr. J. Wol-
terbeek Muller, mr. C. P. Zaayer, mr. L.
A. Nypels, mr. A. Nicol Speyer en B. Col-
tof, eerst dezer dagen uitspraak kunnen
doen.
Deze luidt, dat inderdaad het procla-
meeren van do staking door den Bond on
der de bedoelde omstandigheden 'n schen
ding van het collectief contract opleverde,
weshalve het contract ontbonden werd
verklaard.
Arbiters beslisten, dat het orgaan van
;n collectieve arbeidersovereenkomst
naar goede trouw en billijkheid voor do
contracteerende vereeniging zelve de ver
plichting medebrengt zich overeenkomstig
die collectieve arbeidsovereenkomst te ge
dragen en zich gedurende den loop ervan,
to onthouden van staking of uitsluiting of
andere strijdmiddelen, welke rechtstreeks
of zijdelings ten doel hebben in do over
eengekomen wijziging te brengen.
De schadevergoeding werd slechts toe
gewezen voorzoovcr zij betrekking had op
het door het proclameeren der staking ver
oorzaakte geringere bezoek van het thea
ter. De directie van het theater had mede
schadevergoeding gevorderd voor de kos
ten van vervoer der werkwilligen per auto
en van him voeding in het theater gedu
rende de staking, doch het hierop betrek
king hebbende gedeelte van den cisch
werd. afgewezen op grond dat des desbe
treffende kosten niet een noodwendig ge
volg waren van het proclameeren der sta
king, dus na het oogenblik, waarop het
collectief contract volgens de beslissing
van arbiters ontbonden was. Na de ont
binding stond de Bond tegenover dc di-
roctie van het theater vrij.
Do toonkunstenaarsbond werd tevens in
een gedeelte van de koBten van de eischen-
de partij veroordeeld.
Nederlandsche Spoorwegen.
Goodkoope trein.
Van de stations der lijnen Amsterdam
C.S.—Rotterdam Beurs, Hoek van Hol
land—Rotterdam D.P. en Utrecht—Rotter
dam Maas naar Breda en Oirtcrwijk en
terug zal op Donderdag 28 Juli 1927 een
goedkoopo trein rijden. Wij verwijzen voor
nadere bijzonderheden naar de advertentie
in dit nummer.
Onregelmatigheden bij gemeenteraads
verkiezingen.
Te Veenendaal is door een viertal raads
leden een klacht bij Ged. Staten van
Utrecht ingediend, wegens plaats gehad
hebbende onregelmatigheden bij de op 18
Mei j.l. gehouden verkiezingen voor loden
van den gemeenteraad, op grond dat het
stemmingsgeheim op ergerlijke wijze ia
geschonden door omkooperij. valscho
voorspiegeling, enz.
Zij vragen daarom vernietiging van de
stemming
Prof. Mr. Dr. Ch. Raaymakers.
Men schrijft uit Nijmegen aan de „Msb
Prof mr dr. Ch. Raaymakers, de zoo
bescheiden, algemeen hooggeachte geleer
de, do eenige zoon van den onlangs zoo ge-
vierden oud-secretaris-generaal der Rijks
verzekeringsbank, zal 26 Augustus n s -/iin
zilveren priesterfeest herdenken
De talloozen die hem hebben leeren ken
non als leeraar aan het St Canisius-, rec
tor van het Ignatiuscollege, Provinciaal van
Pjovinrip.der Qrdr hnnglenraar
gressen, stille adviseur en niet ho.t minst
als vriend, zij weten zijn groote bescheiden
heid. Deze zal hen echter niet weerhouden
aan idit feest eenigen luister bij te zetten,
in weerwil van hemzelf. Dit feest heeft
voor een Jesuiet grooter bofeekenis, daar
de Wijding eerst op meer gevorderden
leeftijd plaats heeft, en deze jubilaris eerst
promoveerde alvorens in de Sociëteit van
Jesus te treden
Te Nijmegen vormt zich te dier. einde
een voorloopig comité, dat gaarne aanslui
ting zoekt met vrienden en vereerders in
den lande De gebruikelijke bede on: stof
felijke bijdragen zal achterwege bliiven,
daar dit zeker tegen den geest van dezen
jubilaris zou zijn.
Adhaesiebetuigingen worden gaarne ver
wacht: Graafscheweg 90 te Nijmegen
KERKNIEUWS
HET PROVINCIAAL CONCILIE
VAN 1925.
Naar de „Msbd. verneemt, is dezer da
gen het provinciaal concilie der Neder
landsche Kerkprovincie, voor twee jaren
te Utrecht gehouden, door de H Congre
gatie avn het Concilie te Rome definitief
goedgekeurd. Do besluiten hebben dus
kracht, van wet gekregen.
WETEHSCHAPPELI IKE BERICHTEN
HET VLOEIBARE HELIUM.
Prof. Wolfke en Prof. Keeaom hebben
gisteren de meting van de dielectrischc
constante van vloeibaar helium, over wel
ke Prof. Keesom in zijno radiorede l.L
Maandag enkele mededcclingen deed, her
haald. Bij deze herhaling is geen voldoen
de bevestiging verkregen van de uitkom
sten, die do eerste metingen in Juni ople
verden, zoodat verdere modedeelingen jor
het oogenblik achterwege zullen blijven.
De onderzoekingen zullon in den volgen
den curBus worden voorgezet.
Letteren en Kunst
Openluchtspel St. Franciscus' strijd om
het hoogste.
Zondag 17 Juli ging voor den derden
keer het tooneelspel van P. Dr. Sanders
op het Openluchttheater te Alverna-
Wijchon. Nc. de eerste uitvoering gaven
wij een oordeel over spel zoowel als tekst
Daarom behoeven wij niets toe te voegen.
Maar wij spreken onza vreugde er over
uit dat do volkssmaak, die wel als bedor
ven wondt beschouwd, toch gezond ge
noeg blijkt te zijn om dit spel te proeven.
Moor dan 4500 personen hebben reeds
het spel genoten.
Do vierde en laatste uitvoering zal plaat*
vinden op 24 Juli.