DINSDAG 19 JULI 1927
18e Jaargang
No. 5621
■ABONNEMENTSPRIJS bodraagtbl) vooruitbetaling
0 LeideD 19 cent per week 12.50 pei kwartaal,
onre Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
iiico per Posl 2.95 pei kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad la fooi de Abonné'e ver*
ubaai tegen betaling van 50 ct per kwartaal, by voor
tteling Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
„dagblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone ad.erlentlSn 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeeüugen wordt hot
dubbele ean het tarief berekeod r
Kleine advertentlën. van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangebodeD of gevraagd, buur od ver
huur, koop en verkoop 10.50.
«KMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
Een manifest!
„manifest" wordt verspreid „aan
i Ouders buiten de Morschpoort en aan
Haagweg te Leiden."
„manifest", dat uitgaat van een
gjlé van actie voor de openbare school,
ileiding voor dit „manifest" schijnen te
igeruchten over den'bouw van bijzon-
I dit „manifest" wordt op de eerste
s getikt op 'n gevoelige, teere plek van
die dit geschrift leest: de plek, waar
i portemonnaie is geborgen, die hij
- gesloten en verborgen wil houden
(Tóe belasting! Wij lezen nl. en 't is
0 rillen:
Ook «de gemeente Leiden heeft sedert
1920 ettelijke honderd-duizenden gul
dens voor den bouw van nieuwe scho
len uitgegeven. En waar is het einde?
Iedere richting, ieder sectetjo wil haar
eigen school en met de wet in de hand
hebben zij het recht deze te eischen.
a vergeet hieraan toe te voegen:
erslens. dat, ondanks die „ettelijke
dep] duizenden guldens" ('t stond in
manifest met vette letters), de gemeen
ten leest dit goed en onthoudt het:
i, na de gelijkstelling op onderwijs-
i, voor het lager onderwijs minder
reeft dan vroeger, voor de gelijkstelling!
aten de samenstellers van bedoeld vlug-
geheeten „manifest" eens le
de handelingen van den gemeenteraad
1927 blz 97. Wethouder Meijnen
nl. in de Raadszitting van 20 Juni
volgende cijfers medegedeeld.
Bleef in 1920, wat de uitgaven voor
lager onderwijs betreft, voor reke-
ig van de gemeente f 512.379.
nl. ruim 487.000.voor het open-
en ruim 24.000.voor het bij
zonder lager onderwijs, volgens de be
grooting voor 1927 blijft voor rekening
van de gemeente ruim 464.000
nl ruim 240.000.voor het open
en ruim 224.000.voor het
bijzonder lager onderwijs. Terwijl dus
I uitgaven voor het bijzonder lager
onderwijs sedert 1920 zijn gestegen met
200.000.is het totaal cijfer der
voor de beide takken van .onder
wijs voor 1927 nog aanmerkelijk lager
i het was in 1920.
«volgens vergeten de samenstellers van
„manifest" ook er op te wijzen, dat in
id en zich bij de oprichting van bijzon-
1 scholen geen ook door ons ver
kolde kunstmatige „splitsneigin-
hebben voorgedaan, tenzij.mis-
tn bij de oprichters van de ééne
wdere neutrale school aan het
rdeinde!
tweede plaats wordt in het „ma
st" weer 'ns de onbewezen en onhewijs-
stelling geponeerd, dat in tegen-
met de openbare school de bij
lore school „onverdraagzaamheid"
ilt. Een onwaarheid, die al zoo her-
lelijk in woord en geschrift dezerzijds
gengesproken en die onmiskenbaar ook
de feiten wordt geloochénstraftl
Is men voor de openbare school wil
oen goed, maar dan op een andere
dan hier geschiedt.
Zen vrouwelijke slagersknecht.
skele dagen geleden zagen wij in een
io-pagina van een der bladen onder
beeld van een jonge vrouw het on-
Sjrift:
Ia de eeuw der vrouw.
Fraulein Erna Klössser, 23 lente's
°id, heeft te Maagdenburg met lof het
«amen als slagersknecht gedaanl
a vrouwelijke slagersknecht.
Wm ook niet!
raarlijk. er zijn duizenden zooge-
'rnd gedistingeerde, zoogenaamd
baafde jonge dames, wier uiterlijke
tbijoing èn wier doen veel minder
'Q w e 1 ij k is, dan dat van die het
vrouwelijk bedrijf uitoefende vrou-
p slagersknecht!!
Is de vrouw in kleeding, in houding
knieren aflegt dè.t wat altijd de vrouw
gesierd, wat een openharing en
uitstraling en een charme en be-
schoonheid was van hare reine
ikeid en van hare fijn-voelende, tee-
^ouwelijke natuur, dan ia geen open
optreden, dan is geen beroep voor
le weinig vrouwelijk, en zeker niet
^fzame beroep van slagersknecht!
®der overdrijving: in verscheidene
der maatschappij, in kantoren en
treft men heel veel jonge vrou-
voor wie het beroep van slagers-
1 geenszins in strijd zou zijn
Daar vrouwelijkheid, welkealléén
1fêerd schijnt te wezen in de ver-
door zinnelust en zonde, of al
door zucht naar „mannelijkheid",
■Rteerde richting!
BUITENLAND
De Ontwapeningskwestie.
ACCOORD TUSSCHEN ENGELAND EN
JAPAN.
Een aanmerkelijke vordering.
Amerika kan nu niet
achterblijven.
Er zijn gisteren op de vlootconferentie
te Genève aanmerkelijke vorderingen ge
maakt, zoodat de hoop bestaat, dat nog
voor het einde der maand Juli de confe
rentie tot een definitief resultaat zal ko
men.
De groote verdienste Van dezen grooten
vooruitgang komt aan Engeland en Ja
pan toe, die met meer ijver dan den Ame
rikanen wellicht lief is, de Amerikaansche
raadgevingen, in de zitting van Donderdag
J.l. gegeven, ter harte hebben genomen.
Gibson maakte toen de ironische op
merking, d^t nu er geen werkelijke be
lemmeringen voor een overeenkomst in
zake torpedojagers en onderzeeërs meer
bestonden tusschen de drie mogendheden
en voor het vraagstuk van de beperking
van de totale tonnenmaat en de typen der
kruisers tusschen de Vereenigde Staten
en Japan, alles in orde zou zijn, als En
geland en Japan het onderling eens wer
den. Amerika zou dan geen moeite hebben
zich bij het accoord aan te sluiten.
Het gevolg is geweest, dat de Engelsche
en Japansche delegatie onmiddellijk, on
der buitensluiting der Amerikanen aan
het werk zijn getogen, met het resultaat,
dat zij het reeds vrijwel eens zijn gewor
den.
De hoofdlijnen der 'overeenkomst zijn:
1 De totale tonnenmaat voor kruisers
en torpedopagers bedraagt 500.000 voor
Engeland en Amerika en 315.000 voor Ja
pan.
2 Het aantal groote kruisers van
10.000 ton bedraagt 12 voor Engeland en
Amerika en 8 voor Japan.
3. Beperking van het kanonkaliber
voor kleine kruisers tot 6 inch.
De Amerikanen zullen zich nu goed
schiks of kwaadschiks naar het Britsch-
Japansche voorstel moeten schikken,* dat
voor allen een vermindering van de to-
taal-tonnenmaat* voor kruisers den status
quo handhaaft. Het eenige land, dat nog
mag gouwen, is Amerika.
Men begrijpt, dat het dus wel moeilijk
voor president Coolidge zal zijn de confe
rentie tot vlootvermindering te doen mis
lukken, omdat hij met betrekking tot de
groote kruisers niet geheel zijn zin krijgt,
te moeilijker omdat Amerika door boven
vermeld voorstel volledige pariteit met
Engeland krijgt.
België
Do onbekende Fransche soldaat.
Een toespraak van Poincaré
te Laeken.
Zondag heeft te Laeken de inwijding
door den Franschen minister-president
Poincaré plaats gehad van het monument
ter nagedachtenis van den Onbekenden
Franschen Soldaat.
De Belgische koning en koningin, de
prinsen, het corps diplomatique, mins
ters en andere autoriteiten woonden de
plechtigheid bij.
Poincaré hield hierbij een redevoering,
waarin hij o.m. zeide, dat het niet on
dienstig was om in steen en brons de ge-
beurtenisen en gedachten te -vereeuwigen,
die eens de wereld bewogen. Want heden
ten dage schijnen deze zich, onder den in
vloed van tegengestelde belangen, te verva
gen' en verwrongen te worden.
België en Frankrijk, zeide Poincaré,
zullen niet ophouden om met volkomen
ernstigen wil de politiek, en de toenadering
die te Genève en Locarno zijn voorbereid,
in practijk te brengen.
Het zijn niet alleen het gezond ver
stand, niet alleen gevoelens van mensche-
lijkheid, die ons raden om een einde aan
de geschillen te maken, maar ook ons wel
begrepen eigenbelang, de bezorgdheid voor
onze toekomst, ons verlangen naar arbeid,
naar rust.
Redo van koning Alben'fc'.
De koning heeft bij de onthulling te
Laeken van het monument van den On
bekenden Fraschen Soldaat eveneens ge
sproken. Hij zeide: Het was de schending
van een verdrag, die Frankrijk en België
naast elkaar deden strijden, in een strijd
waarin do vrijheid en de beschaving op
het spel stonden. Terecht of ten onrecht
hadden België noch Frankrijk de moge
lijkheid voorzien van een dergelijke schen
ding van het internationaal recht.
Maar het vertrouwen van België in het
feit, dat zijn neutraliteit gegarandeerd
was, is niet ijdel gebleken.
Frankrijk
Cachin en Dcriot gearresteerd.
De communistische afgevaardigden Ca
chin en Doriot, die bevel hadden gekregen
zich gisteren om drie uur bij de politie aan
(o melden, ten einde ide gevangenisstraf te
ondergaan waartoe zii veroordeeld werd«n,
waren niet verschenen. Zij werden daarop
in het gebouw van de „Humanité" gear
resteerd.
Oostenrijk
NA HET WEENSCHE OPROER.
De verkeersstaking opgeheven.
Uit vrees voor moeilijkheden
in de provincie.
De sociaal-democratische leiders hebben
gisterenavond besloten tegen middernacht
de verkeersstaking te doen opheffen. Men
hoopte, dat hedenochtend het verkeer weer
normaal zou zijn. De reden van dit besluit
is naast een overeenkomst met mgr Seipel,
den bondskanselier, vermoedelijk ook de
vrees dat er in de provincie een ernstige
toestand zou ontstaan.
De „Heimwehren" in Stiermarken had
den bijv. een ultimatum gesteld, waarin
zij eischen, dat het verkeer gistermiddag
om twaalf uur hervat moest zijn, daar zij
anders naar Graz zouden oprukken. Dit
ultimatum is intusschen verlengd
Te Innsbruck dwong de „Heimwehr"
het spoorwegpersoneel weer aan het werk
te gaan. De Landeshauptmann liet den
Hofbrug te Innsbruck met machinegewe
ren bezetten. In Karinthië hebben de so
ciaal-democratische arbeiders de „Heim
wehren ontwapend.
In Stiermarken worden de sociaal-de
mocratische soldaten in de kazernes vast
gehouden, ten einde te beletten, dat zij in
contact met de leiders der sociaal-demo
cratische vakvereenigingen komen.
Gistermorgen werd in de fabrieken van
Weenen het werk hervat. De arbeiders en
employés werden met te voren aangekon
digde fahriekstreinen vervoerd. Ook de
noodzakelijke goederentreinen reden gis
terenmorgen. Des middags verschenen de
bladen weer.
Soc. dem. eischen.
''Aandeel in de politieke macht
verlangd.
Van hun oorspronkelijken eisch, dat het
kabinet-Seipel zou aftreden, zijn de sociaal
democraten teruggekomen. Ook verlangt de
partij niet langer de vorming eener regee-
ringscoalitie, hetgeen trouwens voor haar
zelf een nogal zwaar offer zou beteekenen
Zij wenscht slechts in den een of anderen
vorm een aandeel in de politieke macht.
Het uitvaardigen van het parool tot het be
ëindigen der verkeersstaking. wordt door
do sociaal-democraten afhankelijk gesteld
van het bereiken van overeenstemming met
Seipel ten aanzien van dezen laatslen
eisch.
De sociaal-democraten denken hierbij
aan uitbreiding van de rechten der hoofd
commissie van den Nationalen Raad.
Do bondskanselier mgr. Seipel verlangt
echter, dat elke concessie binnen het kader
der grondwet moet blijven, d. w. z. dat de
Nationale Raad er zijn goedkeuring aan
moet hechten. Om die reden verlangt hij
in de allereerste plaats de beëindiging der
verkeersstaking, opdat de afgevaardigden
naar Weenen kunnen komen. Principieel
is hij niet tegen een uitbreiding van de be
voegdheden der hoofdcommissie gekant,
doch hij stelt ook deze afhankelijk van de
goedkeuring van den Nationalen Raad.
Op deze basis zal vermoedelijk vandaag
of morgen een compromis tot stand komen.
De sociaal-democraten, die in de hoofd
commissie zeer sterk vertegenwoordigd
zijn, zullen dan invloed op de daden der
regeering verkrijgen. Van beide zijden
streeft men er naar, zoo spoedig mogelijk
tot overeenstemming te geraken.
Weder eenige botsingen te Weenen.
Enkele slachtoffere.
Aan het „Acht Uhr Abendhlatt" wordt
uit Weenen gemeld, dat gistermorgen op
nieuw eenigo botsingen tusschen politie
beambten en communisten hebben plaats
gevonden. Do politie moest van de wapens
gebruik maken, waarhij wederom gewon
den vielen; ook zouden er weder eenige
dooden gevallen zijn.
De politie heeft krachtige maatregelen
tegen de communisten genomen. Hot aan
tal gearresteerde communistische op
ruiers, brandstichters, enz., bedraagt circa
270. Ook do leider der Duitsche commu
nistische partij, Pieck, en drie zijner par
tijvrienden, die gisteren per vliegtuig te
Weenen aankwamen om een „Hetze' op
groote schaal te organiseeren, zijn voor
alle zekerheid achter slot en grendel gezet.
Naar gemeld wordt, heeft do officier
van Justitie tegen het vonnis in liet
Schattendorferproces hooger beroep aan-
geteekend.
Het paleis van Justitie zal waarschijn
lijk niet weder worden opgebouwd, daar
dit ongeveer 50 millioen schillingen zou
kosten.
Thans wordt bekend gemaakt dat honds
kanselier Seipel Zaterdagmiddag tijdens
oen autorit is aangevallen door een aan
tal jongelieden, die op de treeplank van
de auto sprongen. Doordien de chauffeur
onmiddellijk vaart zette, werden de aan
vallers echter van de treeplank afgeslin-
gerd.
De „Vorwarts'' verneemt uit Weenen,
dat het aantal dooden inmiddels tot 87
gestegen is.
Rusland
Tegen de oppositie in Sovjet-Rusland.
Worden Trotski en Zinowjef
ook uit de partij gezet?
Sinds de vorige maand werd telkens
weer aangekondigd, dat drastische maat
regelen zouden worden genomen tegen de
oppositie, waartoe ook de verbanning van
Trotski en Zinowjef uit het centrale co
mité van de communistische partij zou
behooren. De uitvoering van dit plan
schijnt thans aan de orde te zijn gekomen.
Het besluit daartoe kan slechts genomen
worden door een gemeenschappelijke ple
naire zitting van het centrale oomitó der
communistische partij en van de centrale
con trole-commissie.
Hot Sovjetorgaan de „Bolsjewiek" kon
digt nu aan, dat die gemeenschappelijke
zitting in de eerstvolgende dagen begin
nen zal, in ieder geval vóór 1 Augustus.
Deze aankondiging gaat vergezeld van een
nieuwe opsomming van alle misdaden
der leiders van de oppositie, terwijl te
vens er op wordt gewezen, dat het niet
langer alleen om Trotski en Zinowjef
gaat, doch om het geheele blok van onte
vreden elementen, waartoe ook gerekend
worden Kamenef, de z.g. arbeidersoppo
sitie, do groep der democratische centra
listen en de z.g. oppositie van 1926 te
Leningrad. Deze zijn alle, aldus de „Bols
jewiek", vereenigd onder de hegemonie
van Trotski en richten krampachtige aan
vallen op het centrale comité, waarbij zij
op onwaardige wijze misbruik maken van
de moeilijkheden van het oogenblik en van
de leus: „Wij bereiden de toekomst voor;
wij beschermen de erfenis van het revo-
lutionnaire bolsjewisme."
Do oppositie, zoo zegt de „Bolsjewiek",
heeft thans de grens overschreden. Laat
de komende zitting beslissen, of de aan
wezigheid van zulke schismatieke leiders
nog geduld kan worden.
Te Moskou heerscht groote belangstel
ling ten aanzien van de resultaten dezer
conferentie. Waarschijnlijk £al het cen
trale comité er zooals gewoonlijk in sla
gen, oen meerderheid te verkrijgen en for
meel Trotski en Zinowjef uitstooten. De
„Izwestija*' verklaart echter, het onver
standig te achten, hen ook uit de partij te
zetten en eischt slechts hun verwijdering
uit het centrale comiité.
Hef land der hongerloonen.
De Sovjetregecring heeft besloten, de
salarissen der onderwijzers, artsen, vee
artsen en landbouwkundigen voor het ko
mende begrootingsjaar te verhoogen. De
verhoogingen bedragen tusschen 15 en 25
procent.
Volgens de nieuwe salarisregeling krij
gen gewone onderwijzers „vorstelijkesa
larissen, varieerend tusschen 7 en 12
roebel 10.80 en f 14.40) per week;
leeraren bij het M. O. f 15.60 f 21 60
per week; artsen, veeartsen en landbouw
kundigen 2160 a 27; landartsen
10.80 15.60; ambtenaren bij de pro
vinciale bestuursorganen f 6.60 a 15.00
per week. Al deze bedragen zijn gebaseerd
op een royale omrekening van den roe
bel tegen 1.20.
Een fatsoenlijk costuum kost in Rus
land tusschen 180 en 300 gulden!
China.
DE CHINEESCHE CHAOS.
Coup d'eiai te Hankau?
Generaal Ho Tsjin zou de stad
hebben bezet.
Uit goed ingelichte bron te Hankau
wordt gemeld, dat generaal To Tsjin een
coup d'état heeft ondernomen tegen de
communisten; hij zou daarbij Hanjang en
'Hankau, benevens den spoorweg en an
dere strategische punten hebben bezet.
Hergroepeering der
strijdmachten.
Uit Sjanghai wordt gemeld: In den
burgeroorlog in China staat klaarblijkelijk
een hergroepeering der strijdmachten
voor do deur. Wat tenslotte het resultaat
der huidigo troepenbewegingen zal zijn,
valt moeliijk te voorspellen, doch het is
waarschijnlijk, dat voortaan Tsjang Tso-
lin tegenover Feng Joe-sjiang in de na
bijheid der Gele Rivier zal staan, terwijl
do troepen van Tsjang Kai-sjek en die
van Hankau elkaar aan den Jangtse zul
len bestrijden.
Borodln.
Borodin is te Shanghai, op weg naar
Wladiwostok, waar hij zich op een Rus
sisch schip zal inschepen, aangekomen.
Hij was door verscheidene Russische per
soonlijkheden vergezeld.
Uit Peking wordt gemeld, dat de rech
ter, die onlangs mevrouw Borodin en do
tegelijk met haar gearreseerde drie Russi-
scho koeriers in vrijheid heeft gesteld,
spoorloos is verdwenen. In verband met
deze aangelegenheid heeft de Chineesche
vice-minister van Buitenlandsche Zaken
zijn ontslag genomen.
Amerika
Canada's diamanten jubileum.
Prins George zal den Trins van Wales
vergezellen op diens a.s. reis naar Cana-
HET VOORNAAMSTE NIEU..3
BUITENLAND.
Op de vlootconferentie te Genève Is een
accoord bereikt tusschen Engeland er
Japan.
Heden zou het verkeer weer normaal1
zijn in Oostenrijk. De soc-democraten ver
langen grootcr aandeel in de regeering.
Gisterochtend hadden nog eenige botsingen
te Weenen plaats.
BINNENLAND.
Een nieuw R.-K. Ziekenhuis te Alk
maar. (Kerknieuws, 1ste blad)
Het derde retraitehuis in het Bisdom
Haarlem te Bergen. (Kerknieuws, 1ste
blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerknieuws, 1ste blad).
Een radio-rede van prof. dr. Keesom,
(wat wij door de lucht hoorden, 2de blad).
Een smokke'arij van suiker op grooten
schaal te Rotterdam ontdekt. (Gemengd
Berichten. 2de blad)
Het collectief arbe dscontrait In het siu-
cadoorsbedrljf. (2de blad).
Nadere mededeel'-men over een ontzet
tende ramp op het Tobameer in Ned.-Oost
Indië. (Ned.-Oost-ïndiê. 2de bladi
Onze Geïllustreerde Panina
De pboto-pag na geeft om i«:
van het Koninklijk bezoek Limburg, d'
nieuwe kaasmarkt te l eiden
da met don heer Baldwin en diens eehf-
genoote ;'n verhand met het diaman'en
jubileum van dit Dominion Zij zullen Za
terdag per 8.8. „Empress of Australië" te
Souhampton ,.oo kiezen.
Vanzetti bepint een hongerstaking.
De ter dood veroordeelde Italiaans- Me
communist Vanzetti is in de staatsgevan
genis te Gharlestown een hongerstaking
begonnen.
ÖB'Ï i ER3LAP3D
GEMEENTELIJKE
HUURVERORDENINGEN.
De gemeenteraad van Groningen heeft
een voordracht van B. en W. tot vaststel
ling eener huurverordening voor de ge
meente Groningen met 182 stemmen
aangenomen.
Ook te Haarlem is van B. en W. het
voorstel uitgegaan om een gemeentelijke
huurverordening vast te stellen. De Raad
heeft zich daar met 199 stemmen met dit
voorstel vereenigd.
Waar in zoo vele grootere gemeenten een
aandrang is, komend uit ongeveer alle
partijen, om in do plaats ian de opgeheven
Rijkswetten inzake huurbepaling een ge
meentelijke verordening te stellen, daar
zou het toch o.i. te betreuren zijn als de
Kroon inging op het voorstel door Ged.
Staten van reeds eenige provincies ge
daan, om nJL zulk een verordening nietig
te verklaren.
Spreeklessen voor telefoonpersoneel.
Reeds goruimen tijd was bij de Noder-
landsche administratie in overweging, het
telefoonpersoneel opleiding te geven in een
meer methodische wijze van spreken, zoo
wel in het belang van den dienst als van
do telefonisten zelf.
Dit punt kwam weer naar voren na een
bezoek, dat eenigo Nederlandsche hoofd
ambtenaren onlangs aan den Duitschen
telefoondienst hebben gebracht, en bij ge
legenheid waarvan hun de groote rust
was opgevallen, welke op de telefoonzalcn
aldaar hoerschte. Do Duitsche dienst acht
deze gunstige omstandigheid voornamelijk
een gevolg van de spreeklessen, welke do
telefonisten aldaar Bedert eenigen tijd
ontvangen.
Do telefonisten zelf gaven te kennen,
dat het geoefende spreken haar dienstuit
voering zeor verlicht.
In verband met deze gunstige resulta
ten zal, na de zomermaanden een begin
worden goma-ukt met spreeklessen, onder
deskundige leiding, aan het telefoonperso
neel in Amsterdam, Den Haag, Rotter
dam en Utrecht. Dozo rechtatreeksche les
sen zullen zich per kantoor bepalen tot
een betrekkelijk gering aantal der ge
schiktste telefonisten, die op haar beurt
weer de andore telefonisten in groepen zul
len onderrichten: een weinig kostbare en
practischo methode, welke ook in Duitsch-
land goed voldoet.
