5)c ftzicbelve (Boivccmt
DONDERDAG 23 juni 1927
bericht.
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling
Uidsn 19 cent pel week 12.50 pel kwartaal.
ran AeeoteD 20 cent pel week 12.60 pei kwartaal,
h. ÊTp-P»* 12.95 pat kwartaal.
Qeüixifltreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
J[ baar tegen betaling van 50 ot per kwartaal, bij voor-
Waling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
ond^blad 9 ot
Jaargang
No. 8599
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advartsnII5n SO oenl per regel
Voor Ingesonden Mededeellngen wordt het
s dubbele van bet tarief berekend r
Kleine advertentlën, ran ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
buur, koop en verkoop 10.50.
|1 IUMME8 BESTAAT 011 TWEE BLADER.
Zij, die zich met I JULI op
De Leidsche Courant" wenschen
te Abonneeren, ontvangen tot dien
datum de Courant gratis.
V Het kind in de bewaarschool.
Onderwijs is eigenlijk een deel van de
laak der ouders, welker vervulling zij
aan anderen moeten overlaten, maar
waarvoor zij toch ten slotte de verant-
Trooidelijkbeid mede-dragen.
't Spreekt vanzelf, dat Katholieke
ouders voor hun kinderen, zoo mogelijk,
Katholiek onderwijs wenschen.
Ook op de lagere school.
En óók op do bewaarschool.
In den Gemeenteraad van' Leiden werd
Maandag door een vrijz. democr. Raads
lid, mevr v. Itallie-v. Emhden, dezen laat
ste' wensch min of meer in het bespotte
lijke getrokken.
Wat niet bewijst een zuiver en fijn be
grijpen van do gevoelens van het kinder-
Sjk gemoed en ook vooral niet een juist
i klaar inzden van het bevattingsvermo-
id van den kinderlijken geestj
Natuurlijk, men moet het kind geven
vrat des kinds is.
Maar eeD heel eenvoudig en kort, dus
kinderlijk, gebed is des kinds; daarin
kunnen de kinderlijke gevoelens worden
ilegd en zich uitleven; dat past vol-
in het bevattingsvermogen van het
kind.
En dat kan in die jeugdige jaren al
too'n diepen, blijvenden indruk makenl
- Prof. Eerdmans, de Vrijheidsbonder,
echeen dat ook wel te begrijpen, toen hij
mei een zeker angst en schrik dacht aan
de mogelijkheid, dat er op de bijzondere,
godsdienstige bewaarscholen 'as kinderen
wdea komen van een andere nonnng,
in liberale huize b.v!
Wij, die erkennen Gods souvereiniteit
er den mensch, willen, moeten ook het
kind, naar zijn aard, stellen in den dienst
ran O L Heerl
De Vlaamsche dichter Guido Gezelle
herinnert er in een gedicht aan, dat zijn
rader en moeder hem, toen hij nog als
klein kind stamelde, een kruisken op het
voorhoofd hebben geteekend, en hij zegt
dan verder:
„En dat kruisken ,'t is geschreven,
Diep mij in den kop gebleven,
Teeken van mijn erfgebied.
Die den schedel mij aan scherven
Sloeg en hiete 't kruisken derven
Nog en hadde hij 't kruisken niet!''
Dat alle ouders hun kinderen in de
prille jeugd al, in letterlijken en over
drachtelijken zin, het kruisken op het
voorhoofd eD in het venstand mogen
slaan, opdat die kinderen het mogen be
houden, als hun grootsten rijkdom, als het
teeken van hun erfgebiedI
BUITENLAMP
De Ontwapeningskwestie.
BE VLOOTCONFERENTIE.
Een voorstel van Japan.
Drievoudig veiligheidspaot.
Een der Japansche correspondenten to
Jenève seint 9.au zijn blad, dat admiraal
Mo trachten zal, de nadeelen van een
foor Japan ongunstig verhoudingscijfer te
ondervangen door 'n drievoudig veiligheids
Pact voor Japan, Engeland en de Ver.
olaten oor te stellen. Admiraal Saito
Khijnt gemachtigd te zijn een dergelijk
voorstel te doen, wanneer hij dit nuttig
Aoht. Hij zal aanvoeren, dat geen vloot-
roreenkomst bevrediging zal kunnen ge-
'en. wanneer een gevoel van ongerustheid
*0 onveiligheid bestaan blijft en dat daar-
dit drievoudig pact een noodzakelijke
invulling is op vlootovereenkomst,
arm het verhoudingscijfer voor Japan
Een dergelijk patc zal, volgens de mee-
v.a?, veel invloedrijke Japanners,
in 5 o - schadw van oorlogsgevaar
ter?1? «hllen Oceaan doen verdwijnen,
bi pan door zulk een verdrag weer
8ind" j C zou verkrijgen, dat het
D. de opzegging van het Engelsch-Ja-
Cüe hondgenootschap gemist heeft.
Duitschland
Congres van industrie en handel
te Hamburg.
van minister Gurtfius.
«rnustpm t. H te Hamturg bet 47ste
confowA bandelscongres geopend. De
w°rdt da bijgewoond door
KonherW i I00r economische aangele-
°rer j dr. Ciudius, die een rede hield
woo e®?.nomischen toestand. In zijn
Joor fino or op» dat het grootc gevaar
tschland, n.l. het nauw verband
Hede
tusschen de staatsfinanciën en de Rijks
bank, sinds de grondwettelijke scheiding
tusschen de bank en de staatsfinanciën
geweken is. Ook tengevolge van de ver
plichtingen. voortspruitende uit het Da-
wesplan, loopt de Duitsche wisselkoers
geen gevaar meer. Het gevaar, dat de
wisselkoersen beinvloed worden door een
passieve handelsbalans, is geen specifiek
Duitch gevaar, doch een algemeen ver
schijnsel. De middelen toegepast om in
dezen toestand verbetering te brengen,
hebben tot nu toe geen succes gehad. De
regeering zal al het mogelijke doen om de
productie op te voeren. De minister con
stateerde, dat' ondanks het feit, dat de han
delsbalans passief is, de waarde van den#
uitvoer voortdurend, zij het langzaam,
stijgt.
Naar aanleiding van de economische
wereldconferentie zeide minister Curtius,
dat de Duitsche regeering met alle krach
ten wil medewerken om de douane-tarie
ven te verminderen.
Een interessant proces.
Om het bezit van den Donau.
Eenigen tijd geleden is een merkwaar
dig prooes aanhangig gemaakt voor het
staatsgerechthof te Leipzig, tusschen
Wurtemberg en Baden over het Donauwa-
ter.
In den bovenloop, tusschen Friedingen
(Wurtemberg) en Immendingen (Baden)
is de bedding van den Donau in het gebied
van den Schwabischen Alb poreus en daar
verzinkt zooveel water in den bodem dat
een groot deel van het jaar de bedding
Üroog ligt Het water, dat in gaten en sple
ten verdwijnt komt weer aan de opper
vlakte in de bron van de Aach, een rivier
tje dat in het Boden-meer uitmondt Deze
onderaardsche verbinding tusschen Do
nau en Rijn is pas een 60 jaar geleden
ontdekt en sedert dien hebben zich in het
Aach-dal tal van kleine bedrijven ontwik
keld die hun kracht aan het rivierwater
ontleenen, en dus groot belang hebben
bij de verbinding, welke het water-arme
Wurtemberg daarentegen een door in het
oog is.
Du Wui'leilll/GlOUllU ïcgcci illg ljov/fl, om
de rivier te dwingen hEiar natuurlijke bed
ding te volgen de gaten en spleten daarin
zooveel mogelijk gedicht. Bovendien ver
wijt zij de regeering van Baden, dat deze
door den aanleg van een stuw bij Immen
dingen en verwaarloozing van de rivier
bedding opzettelijk den stroom vertraagt
en zoodoende het wegzakken van het wa
ter in den bodem bevordert.
Baden komt weer op tegen de kunstma
tige dichting van de bedding door Wur
temberg en voert aan dat men te doen
heeft met een natuurlijk proces.
Dit laatste heeft het staatsgerechtshof
in een voorloopige uitspraak, die een ver
gelijk tusschen de twee partijen aan de
hand doet. erkend en daarom verplicht
het Wurtemberg de kunstmatige dichting
van de scheuren en spleten bij Friedingen
ongedaan- te maken.
Daarentegen verplicht het Baden, do
kunstmatige vertraging van den stroom in
de rivier, welke het wegzakken van het
water begunstigt, ongedaan te maken voor
zoover die wordt veroorzaakt door de
stuw bij Immendingen en door de zand
en kiezelbanfcen in de bedding bij Möhrin-
gen.
Frankrijk.
Poincaré's Zondagsredevoering.
Gritiek en interpellatie.
Poincaró heeft met zijn redevoering, jl.
Zondag te Lunéville in den Elzas gehou
den, veel stof doen opwaaien, niet alleen in
Duitschland, maar ook *n Frankrijk zelf.
Van radicale en socialistische zijde zijn
reeds interpellaties aangekondigd.
Het radicaal-socialistische blad, de „Quo-
tidien", dat tot dusver gelijk alle radicale
bladen de rede van Poincaré uitmuntend
vond, schrijft thans dat Poincaré. ofschoon
bij volkomen gelijk had om elkn persoonlij
ke verantwoordelijkheid bij bet uitlokken
van den oorlog van de hand te wijzen, on
gelijk heeft om altijd zijn beschuldigingen
aan het adres van Duitschland te herhalen
De beschuldigingen zija juist, maar daar
iedereen den vrede wil, is het nutteloos de
feiten uit het verleden te doen herleven.
Wij willen den vrede, aldus het blad, en
geen staatsman moet onze hoop op vrede
tegenwerken door den persoonlijken wensch
zich zelf te rechtvaardigen
Frankrijk en Amerika.
Geen anti-oorlogsverdrag.
Via Parijs worden uit Washington de
berichten over aanstaande onderhandelin
gen tusschen Frankrijk en Amerika over
het sluiten van een anti-oorlegsverdrag te
gengesproken.
Te Washington wordt verklaard, dat
wanneer een dergelijk voorstel wordt ge
daan, de Amerikaansche regeering natuur
lijk niet kan nalaten het voorstel aan te
hooren."Een dergelijk verdrag zou evenwel
den politieken toestand in de wereld nog
ingewikkelder maken.
De Amerikaansche regeering wenscht
niet don indruk te vestigen, dat zij tegen
over Frankrijk een andere houding aan--
neemt dan tegenover andere landen.
Hongarije.
Uit het Parlement.
Nieuwe aanvallen op den
Volkenbond.
Naar uit Boedapest wordt gemeld, heeft
de afgevaardigde Lukacz van de regeerings
partij in het Huis van Afgevaardigden een
interpellatie ingediend, die betrekking heeft
op de Hongaarsch-Roemeensche processen
over de schadeloosstelling van de Hon-
gaarsche grondbezitters in Zevenburgen,
wier eigendommen door Roemenië zijn
onteigend.
Spreker klaagde over de laksche wijze,
waarop de Volkenbondsraad deze kwestie
steeds heeft behandeld en stelde in aan
sluiting hierbij de vraag, of het voor de
Hongaarsche regeering feitelijk nog wel
zin bad, langer lid van dezen Volkenbond
te blijven, die immers niets anders is dan
een eenzijdige belanggemeenschap van do
overwinnaars.
Deze rede werd door de afgevaardigden
van alle, ook de oppositiepartijen storm
achtig toegejuicht en er werden allerlei
onvriendelijke interrupties aan het adres
van Roemenië en den Volkenbond gehoord.
Een conflict geenszins
denkbeeldig
De minister-president graaf Bethlen,
die de interpellatie onmiddellijk beant
woordde, verklaarde dat het gevaar voor
een conflict tusschrn Hongarije en den
Volkenhond, gezien de onverschillige hou
ding van don Volkenbondsraad, geens
zins denkbeeldig is. De toestand is buiten
gewoon ernstig, maar men moet de hoop
dat er een oplossing voor dit conflict be
staat, nog niet opgeven
Albanië
Verzoening tusschen Belgrado en Tirana
De formule der mogendheden
aanvaard.
Het „Giornale d'Italia" verneemt uit
Belgrado en Tirana, dat de Joegoslavische
en Albaneesche. regeeringen do formule
gendheden, is voorgesteld ten einde het
geschil tusschen beide landen op te lossen
Marokko
Zware gevechten in Marokko.
De Spanjaarden handhaven
hun posit ie s.
Uit Tanger wordt gemeld:
Bij het verdedigen van het kamp te Mery
Hammond tegen aanvallen van de Beni
Arroes zijn in de nacht van den 20sten
Juni 35 Spanjaarden gpdood. Op den
,J6den Juni begonnen de Spaniaarden met
een troepenmacht van 18.000 man on
twee fronten een aanval te^en de Djebel
Allam en de Djebel Jeroos. De vijand deed
iD den nacht van den 18den Juni een fei
len tegenaanval en ondernam een stroop
tocht naar het materieeldepöt der Span
jaarden. Aan weerszijden werden zware
verliezen geleden, doch de Spanjaarden
wisten hun sfellingpn te behouden
Zuid-Afrika
De vlagkwestie.
Verwerping door den Senaat
verwacht.
Gisteren hebben wij gemeld, dat het
Huis van Volksvertegenwoordiging ein
delijk na heftige debatten het jongste vlag-
ontwerp van de regeering heeft aange
nomen. Deze vlag zou de Oranje, blanje-
bleu-banen vertoonen. met een schild erin,
dat in vier kwartieren de Union Jack, de
oude Transvaalsche en Vrijstaatsche vier
kleuren en vier sterren voor elke der pro
vincies (Kaap, Vrijstaat, Transvaal, Natal)
vertoont. De tegenstanders ervan klaeen dat
de Union Jack nu maar „een zestigste ge
deelte" van de vlag beslaat.
De kwestie is echter niet uit. want men
verwacht dat de Senaat Vrijdag lief regce-
ringsontwerp zal verwerpen.
China.
Ontmoeting tusschen Tsiang Kai-sjek
en Feng Joe-jiang.
Feng Joe-sjiang is te Hsoetsjaufo aan
gekomen en heeft daar een ontmoeting
gehad met Tsjang Kai-sjek. De beide ge
neraals werden door de opgestelde troe
pen luid toegejuicht.
Volgens de „North China Daily News"
beeft Soen Tsoean-fang bij zijn terugtocht
uit Kiangsoe een groot gedeelte van zijn
munitie en zijn manschappen over het
Groote Kanaal kunnen brengen, naar de
provincie Sjantocne. Hij zou over tachtig
duizend man beschikken.
Amerika
De zaak Sacco en Vanzetti.
Een protest met een half
milioenen onderteekenaars.
Den gouverneur van Massachusetts is
een petitie aangeboden geteekend door on
geveer een half milloen personen uit allo
deelen der wereld om te protestcercn tegen
de aanstaande executie van Sacco en
Vanzetti.
BINNENLAND.
EERSTE KAMER.
De verlaging der paspoorten. De
begrooting van Curacao. De werkzaam
heden der Kamer.
Het debat over de wijziging van de Ze
gelwet en van de wet op de Kanselarij
rechten (verlaging paspoorten) zal in zoo
verre menigeen hebben teleurgesteld als
blijkens de allerjongste verklaring van m i-
n is ter Beelaerts van Blok
land van invoering op 1 Juli nog niets
kan komen. Slechts dit één staat vast, dat
vóór 15 Juli de duur der paspoorten ver
dubbeld en het verschuldigde bedrag tot
1 verlaagd zal worden( waarbij den ech
ter in de groote steden van Zuid-Holland
nog 1.50 voor provinciale en gemeentelij
ke leges komt). Waarschijnlijk zal het
wetje 8 Juli in werking kunnen treden.
Eén troost rest hun, die een paspoort
verzoeken (en bijgevolg betalen) voordat
het wetsontwerp in werking is getreden,
maar het pas op of na laatstbedoelden da
tum (die dus waarschijnlijk zal zijn 8 Juli)
noodig hebben „Wie", aldus de memo
rie van antwoord aan de Eerste Kamer
„na het in werking treden der voorgestel
de wijzigingen een paspoort ontvangt, is
daarvoor niet meer verschuldigd dan wat
daarvoor overeenkomstig de gewijzigde be
palingen mag worden berekend; heeft hij
een hooger bedrag vooruitbetaald, dan zal
hem het meerdere moeten worden terug
gegeven."
De Naarder kweekerszaak is thans
eindelijk geliquideerd. De kweekers
hebben van eventueele vorderingen ter
zake van inundatieschade in de mobilisa
tiejaren afgezien en na deze verklaring
heeft ook de Eerste Kamer (behalve mr
de Gijselaar, die de zaak v. d. rechter
wilde gebracht zien) zich bij de overeen
gekomen som, 127.800, plus 5 pet. rente
sedert 1919, neergelegd.
Een hoogst onverkwikkelijke zaak is
hiermede uit de wereld.
Auu ue uruw was verutu u-o i^xuuuug
van Curacao.
Door den heer De Jong (R.-K. en
prof. A nam a (A.-R.) werd een krachtig
p'eidooi geleverd voor de gelijkstelling
van het openbaar en het bijzonder onder
wijs in Curacao, waaromtrent minis
ter Koningsbergen de zonderling
ste opvattingen heeft.
De minister zegde een onderzoek toe,
waarna de begrooting zonder hoofdelijke
stemming werd aangenomen.
In het begin van de vergadering had
de voorzitter voorgesteld de volgende
week de wetsontwerpen inzake de compta
biliteitswet; de overeenkomst met de K.L.
M., de wijziging der lager onderwijswet
(zevende leerjaar); inste'ling van een de
partement van Defensie; het midden-
standscrediet, en de collectieve arbeids
overeenkomst in de afdeelingen te onder
zoeken, doch de heer De Gijselaar
(Chr.-Hist.) had daartegen bezwaar. Hij
steld voor de drie laatstgenoemdo wets
ontwerpen niet meer voor het recès af te
doen en thans niet in dc afdeel ingen te
onderzoeken.
Het voorstel-De Gijselaar werd aange
nomen met 20 tegen 11 stemmen
De heer de Gijselaar had aanvankelijk
nóg een uitstel-voorstel, dat het westont-
werp betreffende het verpliche leerjaar
betrof.
Waarschijnlijk vergistte zich de Chr.-
Historische senator betreffende den inhoud
van dit wetsontwerp: dit wil immers het
zevende leerjaar met ingang van 1 Sep
tember a.s, (datum, waarop aan verre
weg de meeste scholen de nieuwe cursus
begint) verplicht invoeren en wat heer de
Gijslaar met zijn u'tstel van afdee'ings-
onderzoek tot September zou hebben be
reikt, was niet anders dan een verwer
ping van het wetsontwerp. Juist tusschen
de genoemde stemming en de stemming,
welke over het tweede voorstel-de Gijse
laar zou plaats hebben, kwam de Minister
van Onderwijs binnen. Heel gemoedelijk
vroeg de weife'cnde senator toen 's Minis
ters meening over het door hem begeerde
uitsel, en nadat mr. Waszink de beteeke-
nis van uitstel had geschetst, werd het
uitstel-voorstel ingetrokken.
DE CONFERENTIE TE GENèVE.
Haar aanbevelingen en resoluties hebben
de instemming van onze regeering.
Op de vragen van den heer Colijn:
I. Heeft de regeering reeds kennis ge
nomen van- den inhoud van het rapport
der Internationale Economische Conferen
tie te Genève?
II. Is de regcoring bereid aan de Sta-
ten-Gencraal mededeeling te doen van
haar standpunt meit betrekking tot de
aanbevelingen en resoluties in dat rapport
vervat?
in. Is de regcering niet van oordcel,
dat het aanbeveling verdient, van ha
rentwege een vertaling van bedoeld rap
port in het Nedcrlandsch te doen ver
schijnen en deze vertaling algemeen ver
krijgbaar te stellen?
heeft de minister van financiën, voorzit-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Naar verluidt zal Japan ter vlootconfe»
rentie een drievoudig veillgheidspact voor
stellen tusschen Amerika, Engeland en
Japan.
Fransche critiek en interpellatie tegen
de Zondagsredevoering van Poincaré Sn
den Elzas.
Geen anti-oorlogsverdrag tusschen Frank
rijk en Amerika.
Nieuwe aanvallen op den Volkenbond
in het Hongaarsche parlement.
De Indië-vliegers zijn gisteren van Bag
dad naar Bender Abbas vertrokken
(Luchtvaart, 2do blad).
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft het paspoorten
wetje aangenomen. (Overzicht, 1ste blad).
Het standpunt der regeering inzake de
oeconomische conferentie te Genève. (1st®
blad).
Een familiedrama te 's-Gravenhage.
(Gemengde Berichten, 2de blad).
LEIDEN
Een ernstig motor-ongeluk. (1ste blad).
tor van den raad van ministers, geant
woord
Ad. I. Do regeering heeft bereids en wel
met veel belangstelling kennis genoqicn
van den inhoud van het in deze vraag be
doelde rapport.
Ad II. De aanbevelingen en resoluties,
in het rapport vervat, hebben do instem
ming der regeering. Zij acht die, welke be
trekking hebben op de handelspolitiek, het
meest belangrijk en erkonit dankbaar, dat
de daarin aanbevolen weg die is, welke
door Nederland tot dusver is gevolgd. In
dien de beginselen, to dezer zake door de
mnfnr..n(--D vmteld, door de verschillende
landen worden aanvaard en consequent
doorgevoerd, dan zal daardoor naar haar
meening het economisch herstel in hooge
mate worden bevorderd en tevens een be
langrijke stap zijn gedaan in de richting
van een blijvende goede verstandhouding
tusschen de volken. Welvaart en vrede
zullen er mee gediend zijn, wanneer «le
economische saamhoorigheid, die in onzen
tijd van nature tusschen de natiee bestaat,
niet langer miskend wordt door het opwer
pen van kunstmatige scheidsmuren, welke
hier en daar tijdelijk schijnvoordeel kun
nen leveren, maar op den duur allen geza
menlijk schaden.
Ad III. Een vertaling in lietr Noder-
landsch van bedoeld rapport zal verschij
nen, welke tegen betaling algemeen ver
krijgbaar zal worden gesteld.
R. K. Universiteit.
Prof. dr. Jac. van Ginniken
recto r-m a g n i f i c u e.
Tot Rector-magnificua der R. K Univor
siteit ia voor het studiejaar 19271928
benoemd prof dr. Jac. van Ginniken S. J
De Stormramp.
Hulpvereening.
De tweede verantwoording van het Ned.
R. K Huisvestingscomité te 's nertogen-
bosch vermeldt aan ingekomen giften van
10 tot en met 17 Juni een bedrag van
26.804.42. Met de vorige lijst mee is
thans ontvangen f 38.412.29.
De derde verantwoording van giften in
gekomen bij het Oranjekruis ten bate van
de slachtoffers van de stor ramp vermeldt
een totaal generaal van f 83.570.94.
De examens leeraar M. O. Lichamelijke
Opvoeding.
Een instructie betreffende
de k 19 e d i n g.
Binnenkort zullen wederom de jaar-
lijksche examens voor leeraar M O. licha
melijke opvoeding worden gehouden Als
voorzitter der examencommissie fungeert
dit jaar de inspecetur v. d. Lich Opvoe
ding, de heer W H. Nijsten, die den circa
200 candidaten reeds een oproep heeft toe
gezonden. Bij dezen oproep is de volgende
instructie gevoegd.
„Do candidaten dienen tijdens liet
examen, hij het les geven, bij het monde
ling ondezoek en bij 't eigen werk van het
derde gedeelte, op gepaste wijze gekleed
te zijn, d. w. z met gehcele bedekking van
boven- en onderbeen, en voor wat de da
mes betreft niet zonder halssluiting
„Stand."
't Is niet alleen do Bisschop, dio
voorschriften geeft betreffende de zedig
heid van de klecding!
Invoer bacon en ham in Ierland.
De wnd directeur-generaal van den
landbouw brengt ter kennis van be'ang-
hebbenden, dat ten aanzien van den in
voer van bacon en ham uit Nederland in
