18e Jaargang DONDERDAG 16 JUNI 1927 No. 5593 e ftzicbelve 601 LiBONNEMENTSPRIJSbedraagtblj vooruitbetaling i.iHcn 19 cent per week 12.50 per kwartaal - AccnteD 20 cent pei week 12.60 per kwartaal. 12.95 per kwartaal. n.gioBtreerd Zondagsblad la voor de Abonné'a ver - a teeea betaling van 50 et per kwartaal, bij voor- m °£Sig. Aüonderlijke nummers 5 eL met Geïllustreerd idagsblad 9 et Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 .1 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlenllën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordl het s dubbele vaD het tarief berekend r Kleine adverlenllën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur eD ver huur, koop en verkoop 10.50. DE STORMRAMP. Vorig bedrag /682'm S. Pil eea colieotebusje Stompwijk 10.07 Gecollecteerd 1ste lustrum van veldwachtersvereeniging afd. Warmond en Omstereken 28.— «komen bij het R.K. Huisvestingscom.: bpbrengst collecte Warmond 277. Totaal ƒ1003,37 buitenlamp Volkenbond de raad bijeen. Bewapeningsbeperking en wapen- fabricage. In de openbare zitting van den Volken- ondsraad te Genève hadden gisteren in- iressante debatten plaats over het pro- leem van de beperking der bewapening. )e rapporteur Benesj stelde voor het rap- lorl over de werkzaamheden der voorbe eldende ontwapeningscommissie officieel ir kennis der regeeringen te brengen. We ens groote meeningsverschillen heeft de iommissie haar verdere werkzaamheden Dl November uitgesteld om den regeerin- en gelegenheid te geven het geheele pro- leem nogmaals grondig te onderzoeken en het mogelijk te maken, dat in tweede le- jtfng en ontwerp-conventie kan worden welke als basis kan dienen voor Ie ontwapeningsconferentie. Paul-Boncour, die Bri and verving, ver- ■laarde, dat door de werkzaamheden der oorbereidende commissie een belangrijke tappe van den weg naar de ontwapenings onferentie was afgelegd.. Streseman, die lindcr optimistisch was, legde den na ruk op de noodzakelijkheid van een ra^ lica'.e verandering in de gebruikte me- hodes om te voorkomen, dat de tweede ezing van het ontwerp tot een mislukking Bidt, waardoor het aanzien van den Vol kenbond zeer benadeeld zou worden. Van- dervelde wees vooral op de gebiedende ïoodzakelijkheid eener oplossing van het intwapeningsprobleem. Het is van groot telang, dat de openbare meening de re- teeringen bij het uitvoeren van dit groote rerk steunt. Chamberlain bracht naar voren, dat hij elf geenszins pessimistisch was. Ten lotte werd het rapport en het -voorstel fan Benesj door den Raad goedgekeurd. Vervolgens diende Benesj bij den Raad iet rapport in over de werkzaamheden tot voorbereiding van het ontwerp eener internationale overeenkomst betreffende W particuliere fabricage van wapens, mu- nutie en oorlogsmateriaal De werkzaam heden dezer commissie hebben, zooals be kend, niet veel succes gehad, omdat de commissie over de principieele kwesties wel tot overeenstemming kon komen. Met came verlangde de Amerikaansche gede legeerde do wapenfabricage der staten te betrekken in de op te stellen over eenkomsten Indien dit niet geschiedde, louden de Vereenigde Staten niet tot de conventie toetreden. Benesj wijst er in zijn opport speciaal op, dat tusschen de con- role op de wapenfabricage en het opstel en van een internationale overeenkomst e' beperken der militaire bewape- jng zulk een nauw verband bestaat, dat ien men kans op een doeltreffend re- laat wil hebben, de kwestie der wapen- r!caSe niet afzgnderlijk behandeld ban ts°ii i. ^aPenfabricage door den staat echter niet onder het algemeene ont- «Peningsbegrip. Duitschland en Rusland. Volgens den Berlijnschen correspon- D van de „Echo de Paris" wordt een i^rkere druk uitgeoefend op de o delegatie te Genève om zich dui- wt to spreken over haar houding conflict*210 Van Russisch-Britsche Chamberlain zou in het bijzonder van wesemann verlangen, dat deze de belof- crpdiM Duitschland niet langer on «lü aan sovjet-Rusland, daar van tcre^ieten de geheele macht het J! ^^t-systeem berust. Het is in ChimV i -e belang van Europa, volgens J^mber ain, dat dit *°rdt gebracht. lelijker systeem ten val De arbeidsconferentie. ziekteverzekering aangenomen. taft j^lernationale arbeidsconferentie En' g*** definitief bij de eindstem- "erpconv^r e- Z1?ff aangenomen de ont- "erin ln?akQ verplichte ziekte- iTan industrieeele en commer- ,(to on no f-s en huispersoneel met ze- Do wji iIg ,tegen negen stemmen. j regeeringsgedele- teste ïezijj™'^eg'en Vena^S anc*ag de De werkgeversgroep had ditmaal haar leden vrijgelaten, te stemmen onder eigen verantwoordelijkheid. De Nederlandsche werkgever, Regout stemde tegen. De conventie inzake verplichte ziekte verzekering van landarbeiders werd aan genomen met vijf en tachtig tegen negen stemmen. De aanneming dezer conventie is voor de internationale arbeidsorganisatie een succes en een troost na de mislukking der besprekingen over de vrijheid van de vak- vereeniging, welk onderwerp heden met zes en zestig tegen acht en twintig stem men definitief van de agenda der confe rentie van dit en het volgend jaar is af gevoerd. Frankrijk: De processie op Sacramentsdag. De bisschop van Nantes, Mgr. Le Fer de la Motte, publiceert in de „Semaine Religieuse" een schrijven, waarin hij aan het verbod herinnert processie te houden op Sacramentsdag, de ongepastheid van dat verbod aantoont en het als een uit zonderingsmaatregel tegenover de Ka tholieken brandmerkt. Het vorig jaar namen ondanks het verbod van den bur gemeester 25.000 personen aan de pro cessie deel. Dit jaar zal weer een groote demonstratie op de terreinen van de St.- Stanislaus-school gevolgd door een plech- tigen intocht in de kathedraal, gehouden worden. De bisschop vordert alle Katholieken op zeer talrijk aan deze demonstratie deel fo nemen. De Katholieken hebben hetzelfde recht als andere burgers en het is on rechtvaardig hun dit recht te ontnemen. Ierland. De verkiezingen. Eindelijk zijn de definitieve uitslagen van de verkiezingen in den Ierschen Vrij staat bekend. De regeeringspartij, die sinds '22 de leiding heeft gehad, heeft sterk aan ge zag ingeboet en zag haar aantal zetels in het parlement van een 60 tot 46 in krimpen, waarop de republikeinen dade lijk volgen met 44. Van de constitutio neel© partijen behaa'de verder Labour 22 mandaten, de onafhankelijken 15, de landbouwpartij 11, de overige groepjes te zamen 14. De handhaving van constitu tie en verdrag (met Engeland) is dus verzekerd, maar 'de rechtsch-republikein- sche groep van De Valera heeft een groot succes van haar goed georganiseerde en door een geducht, door de Amerikaansche Ieren bijeengebracht verkiezingsfonds ge steunde campagne gedurende de laatste weken, te boeken. Of de Valera nu zal deelnemen aan de regeering? De Dail komt op 23 Juni a.s. weer bij een, zoodat op dien dag de houding van De Valera bekend zal zijn. Portugal Samenzweerders gearresteerd. De politie van Lissabon heeft aan boord van het s.s. El Cantera twee Spanjaarden gearresteerd, die voornemens waren een aanslag te plegen op het leven van den voormaligen president der Brazilaansche republiek, Bernardus. Albanië. Het conflict met Joego-Slavië. De eischen van Tirana. Het diplomatiek conflict tusschen Joe go-Slavië en Albanië staat, aldus wordt uit Rome gemeld, thans op oen dood punt, daar beide regeeringen haar stand punt blijven handhaven. Naar do speciale correspondent van de „Giornale d'Itali" te Tirana, meldt, wil de Albaneesche negeering zich slechts op deze voorwaarde met een oplossing ac- ooord verklaren, dat de regcering van Belgrado haar nota terugtrekt, waarin passages voorkomen, welke beleedigend worden geacht door de Albaneesche re geering. Na de terugtrekking van deze nota zal do Albaneesche regeearing de invrijhid- stelling van den gearresteerden tolk wel willend in overweging nemen, maar tege lijkertijd zal zij er op aandringen, dat alle leden van de Joego-Slaviscke legatie, dio betrokken zijn geweest bij dit incident, zullen worden vervangen door anderon. Ten slotte zal de Albaneesche regeering eischen, dat de Joego-Slavischo regeering uitdrukking zal geven aan haar leedwe zen over dit incident, hetwelk geleid heeft tot verbreking der diplomatieke betrek- Italiaansche ingenieurs in Albanië vermoord. Volgens berichten in de Servische bla den zou de bevolking van het dorpje Priki in Hoord-Albanië vier Italiaanscke ingenieurs, die daar de werken bij een tramaanleg leidden, hebben vermoord. Men heeft hier, volgens dezelfde bladen, waarschijnlijk to doen met een samen zwering tegen de Italaansch gezinde po litiek van Achmed Zogoe. Rusland DE MOORD OP WOJKOF. Nieuw incident. Poolsch luitenant terecht gesteld. Volgens een bricht uit Minsk is de PooJsohe eerste luitenant Y-ani, die be schuldigd werd van de organisatie van den moord op den chef der Gepeoe en van spionnage ten gunste van Polen, ter dood veroordeeld en Dinsdagochtend is terechtgesteld. Men verwacht dat deze terechtstelling door Polen met scherpe repressailles be antwoord zal worden. Oorlogsgevaar? Uit Moskou wordt gemeld, dat een nieuwe rede van den volkscommissaris van oorlog, Worasjilow, in de partijclub gehouden, groot opzien heeft gebaard. Nadat hij de bekende verwijten en be schuldigingen aan het adres van Enge land had herhaald, zeide Worosjilow, sprekende over het dreigende oorlogsge vaar, dat men nog veelal meent, dat Rtis- land een oorlog met zijn belagers zou kunnen vermijden, Spr. betwijfelde diit echter. ,-,Wij heb ben altijd geweten, dat de proletarischo en de kapitalistische wereld op. den lan gen duur niet vreedzaam naast elkander zouden kunnen bestaan. Wij hebben de laatste jaren voortdurend gelaveerd om de adempauze des vredes zoo lang moge lijk te rekken. Thans echter kunnen wij op het ergste voorbereid zijn." Een gedeeltelijke mobilisatie? Volgens een bericht uit Moskou zijn alle lden der communistische comité's ge waarschuwd, „zich gereed te houden". AJle leden der partij zullen binnenkort voor militaire oefeningen onder de wa penen worden geroepen. Een ander bericht uit Moskou meldt, dat de legerautoriteiten de roode land weer voor den tijd van vier maanden on der de wapenen hebben geroepen. Men beschouwt dit als een gedeeltelijke mobi lisatie van hot Russische leger. Nieuwe executies. Wederom zijn to M,oskou 28 voormalige tsaristische officieren gearresteerd en gefusilleerd. Gisteren begon te Leningrad het spion- nageproces tegen den officier der Roode Vloot, Klepikow, die er van beschuldigd wordt in opdracht van de Engelscho spionnagecentrale te Helsingfors geheime mededeelingen omtrent de Sovjet-oorlogs marine te hebben verzameld. Naar vernomen wordt, is hij ter dood veroordeeld. Zijn executie kan elk oogen- blik verwacht worden. Polen. HET PROCES-KOWERDA. Gisteren begonnen. De tragedie zijner familie. Gistervoormiddag om elf uur begon voor het standgerecht te Warschau het proces tegen den moordenaar van den Russdschen gezant Wojkof, den twintig jarigen student Boris Kowerda. Deze wordt door ettelijke advocaten verdedigd, onder wie een uit Parijs over gekomen Russisch monarchistisch jurist, voorts een advocaat uit Warschau, eeu bekend lid der rechterzijde, tot de nalio- naal-democratische partij behoorende, als mede door twee andere advocaten, die herhaaldelijk in communistenprocessen zijn opgetreden. Het openhaar ministerie en de verdedi ging hebben te zamen ongeveer twintig getuigen gedagvaard, o.w. Rosengolz, die op het station bij den moord tegenwoordig was. De overige gotuigen zullen ten deelo moeten bevestigen dat Kowerda uit idea listische, politieke beweegredenen gehan deld heeft. Op de vraag van den president, of Ko werda zijn daad bekende, antwoordde deze: „Ik heb den gezant gedood, maar ik gevoel mij niet schuldig". Toen do pre sident daarop vroeg, waarom hij den moord gepleegd had, luidde het ant woord: „Voor alles, wat de bolsjewiki in Rusland gedaan hebben.'' Op de vraag, of Kowerda den gezant persoonlijk had gekend, antwoordde hij ontkennend. De lotgevallen van de familie Kowerda zijn karakteristiek voor de tragedieën, welke zich in de laatste jaren in Rusland hebben afgespeeld. De vader was vroeger Russisch officier in het leger van den tsaar, daarna nam hij dienst in het bols jewistische leger, doch hij kon de toe standen in den Sovjetstaat niet uithouden en vluchtte naar Polen. Hier kwam hij in relatie mot de anti-bolsjewistische groep onder Sawinkof. Kowcrda's moeder verklaarde evenwel, dat den laats ten tijd thuis vrijwel nooit over politiek werd gesproken. Haar zoon, zoo zeide zij, was reefis eenige weken zeer zenuwachtig. Hij had met het kleine inkomen, dal hij bij een Wit-Russisch monarchistisch blad to Wilna verdiende, een tijdlang het geheele gezin moeten on derhouden Kort tevoren had hij zich zeer opgewonden over het later onjuist gebleken bericht, dat twee zijner school kameraden door do bolsjewiki op afschu welijke wijze om het leven zouden ziju gebracht. China. De opmarsch van Tsjang Kai Sjek. Sjantoeng bezet. De (roepen van generaal Tsjang Kai Sjek zijn Sjantoeng binnengetrokken. De noordelijken concentreeren zich in Tsjoesjeng op 50 mijl van Tiengtao. Haitsjau geplunderd- Volgens een verklaring uit Japansche bron vermeesterden de troepen van Tsjang Kai Sjek Haitsjau, de havenstad van noord-Kiangsoe. De stad werd door de binnenrukkende en aftrekkende troe pen geplunderd. De Japansche vrouwen en kinderen waren van te voren uit de stad verwijderd, doch de mannen namen de vlucht na getuigen te zijn geweest van schrikkelijke tooneelen. De Zuidelijken plunderden het Japan sche vluchtelingenschip, de „Kabaimoe- roe." De Japansche consul-generaal te Sjanghai protesteerde bij het Ghineesche ministerie van buitenlandsche zaken en vroeg om bescherming der in Haitsjau achtergebleven Japannems. BIMMEMLAMP TWEEDE KAMER. OVERZICHT. Een gezelschap van vijf. De Nieuw- Malthusiaansche Bond. Gisterenmiddag werd eerst eindstem ming gehouden over het wetsontwerp in zake het collectief arbeidscontract. Het ontwerp werd aangenomen met 74 legen 5 stemmen. Het vijftal tegenstemmers bestond uit de \ieeren Veraart, Kersten, Zandt, Braat, en L. de Visser. Hoe komen ze bij elkaar 1 De Voorzitter vertelde, dat vandaag de Memorie van Antwoord betreffende het Regeeringsontwerp in zake de verplichting tot gelegenheid voor een zevende leerjaar zal verschijnen en dat het ontwerp morgen op de agenda zal worden geplaatst, met het ontwerp-Albarda betreffende de zeven jarige leerverplichting. Het opmaken van de voordrachten voor de benoeming van twee raadsheeren in den Hoogen Raad, noodig geworden door dat het aantal raadsheeren met twee wordt uitgebreid, ging vlot. Nummer één der eerste voordracht werd dr. J. K. van Dijck, hoogleeraar te Am sterdam, met algemeene stemmen; nummer twee Dr. H. A. E. Modderman, advocaat te Amsterdam, met 51 stemmen; nummer drie Dr. W. A. van Woudenberg Hamstra, raadsheer van het gerechtshof te Amster dam, met 49 stemmen. Alles overeenkom stig de aanbeveling van den Hoogen Raad. Nummer één der tweede lijst werd De. O. W. Sipkes, raadsheer in het Haagsche ge rechtshof, met 55 stemmen; nummer twee Dr. A. H. M. J. van Kan, hoogleeraar aan do rechtshoogeschool te Batavia, nummer vier der aanbeveling van den Hoogen Raad (de nummers 2 en 3 waren de hoeren Mod derman en van Woudenberg Hamstra, die reeds een plaats kroen op de nominatie voor de eerste raadsheerenplaats), met 34 stemmen, bij tweede vrije stemming. De derde plaats kreeg nummer vijf der aan bevelingslijst, Dr. R. W. J. C. de Menthon Bake, raadsheer in het gerechtshof te Arnhem, bij, tweede stemming, met 39 stemmen. Dhr. Kleerekooper (S.D.) hield toen zijn interpellatie betreffende de weigering van rechtspersoonlijkheid aan den Nieuw- Malthusiaanschen Bond. Interpellant stelde na korte toelichting de volgende vragen; Wil de minister in stelligen vorm ant woorden op de vraag of do Nieuw-Malthu- siaansche Bond is een bij de wet verboden vereeniging? Acht de Minister artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht (strafbaarhid van verboden vereenigingen) toepasselijk op hem, die aan voormelden bond deelnemen? Acht de Minister de weigering der er kenning van dezen bond van afdoenden invloed ter beteugeling van zijn werkzaam heid, die toch naar 's Ministers oordeel een gevaar oplevert voor de openbare orde en goede zeden? Zoo neen, wekt dan niet die weigering den schijn een gevaar te weren, dat inder daad ongemoeid blijft? Zou het niet do voorkeur verdienen in dien dit stelsel van erkenning van vereeni gingen werd vervangen door een registra tie als bedoeld in het ontwerp van Raalte van 1906? Wil de Minister do voorbereiding van een regeling in dien trant over wegen? Het antwoord van Minister Don- n e r was duidelijk en volmaakt afdoende. Z.Exc. had bij het nemen zijner beschik king te overwegen op do N. M. Bond als rechtspersoon mag bestaan. Strijd met do wet is niet gelegen in het doel van een Bond: verspreiding van kennis omtrent HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Een Poolsch luitenant in Rusland te rechtgesteld. Men verwacht daarvan een verscherping van de spanning tusschen Polen en Rusland. Uit Canada wordt niet-officieel bericht, dat aldaar de Fransche vliegers Nunges- ser en Coli levend zouden zijn gevonden? (Luchtvaart). Het K. L. M.-vliegtuig, dat naar Indië vliegt, is gisteren behouden te Boedapest aangekomen. (Luchtvaart) BINNENLAND. Verlaging van de posttarieven. (lsto blad). Verlaging van de tarieven voor het ver voer van vee over de Ned. Spoorwegen. (lste blad). Verschenen is de Memorie van Ant woord op het voorloopig verslag der Tweede Kamer inzake het wetsontwerp tot invoering van het verplichte zevende leerjaar, (lste blad). In de Tweede Kamerzitting heeft de heer Kleerekoper gistermiddag zijn inter pellatie gehouden voor het weigeren van de erkenning van den Nieuw-Malthusiaan- schen Bond. (Overzicht, lste blad). middelen tot gezinsbeperking En de vraag of het statuair omschreven doel strijdig is met openbare orde en goede ze den, kon de Minister onbeantwoord laten. Want hij mocht ten aanzien van de rechts persoonlijkheid den Bond beoordeelen bui ten verband met zijn statuten, doch in verband met de feitelijk heid van strek kincr en doel. Deze nu zijn hoogst-1 verwer pelijk, gelet op de werkzaamheden van den Bond, welk gevaar opleveren voor het be volkingsvraagstuk; welke zich ook uitstrek ken tot ongehuwden en welke noodwendig abortus in de hand moeten werken En daarom was weigering der rechtspersoon lijkheid plicht van do overheid. Daarom is het zelfs niet uitgesloten, dat de overheid verder moet gaan met haar bestrijding dan thans de wet reeds moge lijk maakt. En als do weigering der Ko ninklijke goedkeuring afbreuk doet aan do werkzaamheden van den Bond, zal dc- MJ- nister zich daarover verheugen Wel gevoelt de Minister, dat or bezwa ren bestaan in verband met de geldendo regeling der erkenning van voreonigingen, maar een oplossing in den geest van het ontwerp-van Raalte, acht hij verkeerd, omdat daarbij iedere preventieve controle ontbreekt. Een motie van den heer Kleerekooper, waarbij hij de Koninklijke goedkeurine af wilde schaffen en vervangen door een een voudige inschrijving in oen register, werd ten slotte ingetrokken, om ze lator in te dienen, los van dit debat. Een stemming zou hebben bewezen, dat de coalitie nog bestaat!.... De anti-rev Minister Donner heeft do interpellatie in een mooi-principicel betoog beantwoord, waarvoor de lieer v S c h a i k (R. K.) den Minister hulde bracht. Tegen zes uur gingen, zonder eenige dis cussie, een groot aantal wetsontwerpen onder den hamer van den voorzitter door, zoodat heden reeds dadelijk begonnen kon worden met het wetsontwerp betreffende d1* Centrale Middenstandscredictbank HET 7e LEERJAAR. De Memorie van Antwoord. Met teleurstelling vernam de minister, blijkens zijn Memorie van Antwoord in zake de wetsontwerpen tot wijziging van de artikelen 56, 97 en 203 der Lager On derwijswet 1290 en tot wijziging van art. 3 der Leerplichtwet, zooals het wordt gele zen krachtens de wet van 30 Juni 1924, Stbl. 319, dat vele leden het bij deze wets ontwerpen bepaalde te eenenmale onvol doende achten. Geen onmiddellijke invoering van de zevenjarige leerverplichting. Ook thans moet de minister zich blij ven verzetten tegen onmiddellijke weder invoering van de zevenjarige leerverplich ting, niet alleen omdat hij het noodzakelijk acht, dat de maatregelen om overal het onderwijs in dat leerjaar te kunnen volgen voorafgaan, maar ook omdat de Regeering do geldelijke gevolgen eener onmiddellijke wederinvoering niet voor haar rekening kan nemen. Dit standpunt wordt uitvoerig uiteenge zet. Het aantal leerlingen in het Rijk. Aan deze Memorie van Antwoord is toe gevoegd een staat, waaruit blijkt, dat op 31 December 1926 het totaal aantal leer lingen in het Rijk was 1.000.610. Het aan tal leerlingen in hot zevende leerjaar be droeg 39.613, waarvan 19.218 leerplichtig waren. Voor de openbare scholen zijn deze aantallen resp. 488.009, 17.379 en 8.116, voor do protest-antsche scholen 230.583,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1