WOENSDAG I JUNI 1927 18e Jaargang. No. 5581 2)e ^idóohd (Bou^omt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL Pij onZe AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd 1 J 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cent per regel Voor Ingezonden ftlededeelingen wordt het s dubbele van bet tarief berekend. r Kleine advertentlën, van ten hoogate 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver- huur, koop en verkoop IO.SO. 011 NUMMER BESTAAI IIIT DRIE BLADEN. BUITENLAND Mexico. DE WOELINGEN. Een Katholiek leider. René Gapistran Garza. Do bezielende leider van de oppositie te gen het Calles-regiem in Mexico is een jonge man van nog geen dertig jaren. Re né Capistran Garza, door zijn volgelingen met den naam van president der repu bliek betiteld. Garza was nog slechts achttien jaar, toen bij de Katholieke Gezellenvereeni- ging van Mexico stichtte, een organisatie welke twee jaar later reeds haar eigen blad „El Futuro" uitgaf. Het orgaan voer de zoo'n feilen strijd tegen Garranza, dat Garza gevangen genomen en naar Noord- Mexico verbannen werd. Hier rustte hij niet. Binnen een paar jaar was hij om z'n vurige welsprekend heid beroemd door het geheele land en zijn bekwaamste tegenstanders konden zich niet langer ontveinzen, dat er een man was opgestaan, met wien zij vroeg of laat den degen zouden moeten kruisen. Hoe hij de ingedommelde Mexicanen wakker schudde? „De goede God zoo schreef hij heeft er zelf genoeg van, dat zijn Katho lieke Mexicanen altijd maar bidden om geduld en nog eens geduld en nooit om kracht en energie! Waar is onze trots, waarmee we ons erfgoed op godsdienstig en staatkundig gebied moeten verdedigen? We zijn voor de keus gesteld: onze kete nen verbreken of er in sterven!" Z'n woorden troffen doel. Op zekeren dag kondigden de aanplakbiljetten aan, dat René Garza zou spreken in 'n theater. De militairen bezetten 't gebouw. Garza leid de de menigte naar den tuin van 'n ho tel. Hij verliet de plaats als gevangene, maarhij had gezegd wat hij to zeg gen had. In een proclamatie „van de bergen", onderteekend door hem en drie gene raals, ontvouwde Garza als volgt het pro gram van de oppositie: „Onze oppositie ts geen revolutie, 't Is een beweging gericht tegen de werkelijke revolutie Mexico heeft den plicht, zich te bevrijden van zijn tirannen. Wij ver langen voorrechten voor niemand, maar recht voor allen. Het uur van den strijd is gekomen; het uur van de overwinning is in de hand van God. Onze eischen zijn: Vrijheid van godsdienst op den grondslag van absolute onafhankelijkheid van Kérk en Staat. Vrijheid van onderwijs, politieke vrijheid, vrijheid voor de pers. Bescher ming van de werkende klasse. Veiligheid voor persoonlijke eigendommen. Onze zaak is heilig, steunt ze met al uw krachten." De strenge censuur op de pers is oor zaak, dat weinig van wat in Mexico voor valt tot ons doordringt. Tot dit weinige behoort ook, dat door de regeering aan Garza een schitterende positie werd aan geboden, als hij de bestrijding van de in zichten der regeering wil laten varen. Intusschen heeft zich te Rome Piaz za San Agostino 20 een internationaal secretariaat gevormd om authentieke ge gevens omtrent de gebeurtenissen in Mexico te verzamelen en te verspreiden. Het werd tijd dat tegenover den laster van de Calles-regeering de waarheid in het licht worde gesteld. Duitschland De strijd om de vlag. De rijksvlag te München verbrand. Naar aanleiding van een Zondag te Munch en gehouden vergadering der ver- eeniging Reichsbanner, waaraan ook oud- rijkskanselier dr. Wirth en „Oberpraesi- dent Hoersing deelnamen, had het vak- vereenigingsgebouw te München de zwart «h? u Sond en-rijks vlag geheschen. Om streeks tien uur 's avonds gingen ph&tse- llflg de straatlantaarns uit, terwijl de zv art-rood-gouden vlag in vlammen op ging ^°ens Berlijnsche „Montagpost" is e dader vermoedelijk een jonge man, die n de versieringen van den ingang om oog was geklauterd, de vlag met ben- ne had bespoten en haar daarna had vnn^u j1' terwÏÏ 2^n medeplichtigen ret dooven en weer ontsteken der «raatlantaarns zorgden. Spanje weder een parlement in spanje Toezegging van Primo de Rivera. daframo de R*vera heeft medegedeeld, 5n«r VCK?r£estelde Nationale Vergade- zal °ieuwo grondwet en een kieswet mesten die aan ^et parle- lanrvt worden voorgelegd. Dezo be- tieva 'l i P^dedeeling is de eerste defini- een JS der reee«ring om wederom parlement en een constitutioneel re gime in te stellen, die sedert het aan het bewind komen als dictator van Primo de Rivera niet meer bestonden. Griekenland REVOLUTIE-GERUCHTEN. Dreigende opstand der militaristen. Venizclos voor een plebisciet. De geruchten, volgens welke een nieu we militaire revolutie in de naaste toe komst te verwachten zou zijn, doen steeds hardnekkiger de ronde. Do toestand wordt thans buitengewoon kritiek geacht, daar de militairisten dreigen, onmiddellijk in opstand te zullen komen. De militaire revolutie zou het doel heb ben den terugkeer tot het leger van on geveer 600 ontslagen royalistische offi cieren te verhinderen. Venizelos stelt voor binnen zes weken een plebisciet te houden betreffend© het regime van een coalitie-kabinet met deelneming der roya listische partijen. Rusland De positie van Trotski. Een waarschuwing van het partijbestuur. Het bestuur der communistische inter nationale heeft een resolutie aangenomen, waarin wordt voorgesteld Trotski uit de partij te sluiten indien hij mocht voort gaan met zijn op oneenigheid in do par tij gerichte activiteit, welke onvereenig- baar is met zijn functie in het partijbe stuur. Anderzijds doet het bestuur een be roep op het proletariaat der geheele we reld teneinde de Ghineesche revolutie te bevorderen en de Sovjet-republieken te steunen, waarbij verklaard wordt, dat de breuk tusschen Engeland en Sovjet-Rus land er op wijst, „dat er ernstig oorlogs gevaar aanwezig is." Het verloop van hét bestuur der com munistische internationale, dat van 18 tot 30 Mei te Moskou vergaderd heeft, bewijst in .de eerste plaats den ernstigen strijd, dien men ook hier met de inwen dige oppositie heeft moeten voeren. Be langrijker dan de oproep aan de arbei ders aller volken en aan de onderdrukte volken der geheele wereld, en belangrijker dan de resolutie betreffende do revolutie in China is de poging om het optreden der oppositie als „verraderswerk" voor te stellen. Trotski, die de toelating van Zinowjef tot de zittingen verlangde, ging, ondersteund door Woejowitsj en zich be roepende op Radek en Zinowjef, over tot een uiterst scherpen aanval op de offi- cieele partij-politiek. De indertijd door Zinowjef begonnen strijd zette hij tien maal krachtiger voort en reeds trad hij op als leider van een zeer nauw aaneen gesloten oppositie-blok. Do program-rede van Trotski had groote opwinding veroorzaakt. Hij ver klaarde, tegenover het voortdurende wij zen op het dreigende oorlogsgevaar" tengevolge van het afbreken der betrek kingen met Engeland, dat het grootste gevaar van alle de bolsjewistische disci pline en het hiüdige partij-regime is. Hij verklaarde, dat de oppositie vast besloten is, den strijd tot het uiterste voort te zet ten, ondanks alle pogingen om haar den mond te snoeren. „Wij zullen tot het pinde tegen dezen koers strijden'' zeide hij Voorts oefende hij in zijn rede critiek uit op de Chineesche politiek en op de opportunistische van Lenin afwijkende laktiek, welke door het partijbestuur ge volgd wordt. Dit heeft blijkbaar een niet geringen indruk gemaakt, want het be stuur acht het 'noodig, in eindelooze uit eenzettingen op de door Trotski uitge oefende critiek in te gaan. Egypte De kwestie met Engeland. Minnelijke regeling verwacht. Uit Cairo wordt gemeld, dat het Egyptische kabinet de nota besproken heeft, en Reuter meent te weten, dat do beraadslagingen zich kenmerkten door kalmte en gematigdheid. Naar verluidt zal in het antwoord nogmaals het stand punt der regeering worden uiteengezet, vandaar dat er tijd noodig is om over den toestand te beraadslagen. Over het algemeen schijnt de stem ming in Egypte kalm genoeg te zijn om de verwachting te rechtvaardigen, dat een bevredigende oplossing zal worden bereikt, want ongetwijfeld bestaat het ernstige verlangen met Groot-Brittanniëi vriendschappelijke betrekkingen te onder houden. China. de chineesche warboel. Nieuwe successen der Zuidelijken. Versterking van de buiten- landscho troepen. Volgens berichten uit China heeft het leger van Tsjang Kai-sjek de linie aan de Hoeai-rivier geforceerd. Een ander le ger der Zuidelijken zou het belangrijke spoorweg-kruispunt Tsjengtsjau ten Wes ten van Kaifeng in de provincie Honan bezet hebben. Uit Sjanghai wordt gemeld, dat na een grondig onderzoek, en rekening houdende met een mogelijke debacle der Noordelijke strijdkrachten en met de jongste gebeur tenissen te Nanking en aan de Blauwe Ri vier, besloten is dat het ffectief der bui- tenlandsche troepen te Ti. itsjin en Peking versterkt dient te worden van 7000 tot 16.000 man, ter bescherming van het le ven en de eigendommen der vreemdelin gen. Naar men gelooft zullen Groot Brit- tannie, de Ver. Staten, Frankrijk en Ja pan elk een troepenmacht ter sterkte van een brigade tusschen Tientsjin en Peking stationneeren. Men bestudeert thans een verdeeling de zer troepen ter bescherming der spoor wegverbindingen tusschen Peking en Tientsjin, zoowel door middel van pa trouilles als door vliegtuigen. Aan de Brit- sche vrouwen en kinderen, woonachtig buiten de legafie-wijk te Peking, is de raad gegeven uit de stad te vertrekken. De A m e r i k a a ns c h e legatie denkt aan vertrekken. In verband met de mogelijke ongeregeld heden- in Noord-China heeft Coolidge zijn goedkeuring gegeven aan een plan, be- oogende om eventueel de Amerikaansche legatie te verplaatsen van Peking naar een plaats, welke dichter bij de kust is gelegen Chineesch dorp door bandieten uitgemoord Drieduizend bewoners over de kling gejaagd. Naar wij gisteren in een kort telegram nog konden melden, hebben bandieten in de provincie Sjantoeng een geheel dorp van 3000 inwoners uitgemoord. Een rooversbende van duizend man on der leiding van zekeren Lioe Hei-tsji, viel het dorp Hongsjau aan. De dorpelingen verweerden zich dapper en slaagden er in, de bandieten verscheidene dagen in be dwang te houden. Eindelijk raakte echtwr ;iel water en Je* ammunitie in Hongsjau op, en vroegen de dorpelingen om een wapens talstand. Lioe deelde hun delegatie echter mede, dat hij het dorp zou bestormen en geen kwartier zou geven. De strijd werd daarop hervat, en ook de vrouwen en kinderen namen deel aan de wanhopige worsteling.. Het baatte niet. De bandieten stroomden bet dorp binnen en richtten een schrikkelijk bloedbad aan. Slechts dertig dorpelingen wisten te ont komen. De provinciale regeering van Sjangtoeng heeft troepen gezonden om de bandieten te achtervolgen. Anti-fascisten contra fascisten. Twee zwarthemden te New-York gedood. De plechtige stemming van Memorial Day (Herdenkingsdag van den Wereld oorlog) is Maandag te New-York door drie incidenten verstoord. Twee Italiaan- sche fascisten, die op weg waren naar een groep van vierhonderd Zwarthemden, die deel zouden nemen aan de parade van oorlogsveteranen zijn door anti-fascisten vermoord, zonder dat de meer dan hon- der toeschouwers tusschenbeide kwamen. De moordenaars ontsnapten in do dicht bevolkte Italiaansche volkswijk. Een Ita liaan word later onder verdenking, den moord te hebben gepleegd, gearresteerd. t&lf&lfi$ENLAND. TWEEDE KAMER. De collectieve arbeidsovereenkomst. De agenda voor de thans begonnen serie Kamer-vergaderingen bevatte voorloopig een tiental kleine wetsontwerpen en tot slot de nadere regeling van de Collectieve Arbeidsovereenkomst en de samenvoeging van de militaire departementen. Het eerste tiental vorderde weinig tijd. Alleen de suppletoire Justitie-begrooting, waarbij gelden worden aangevraagd voor twee nieuwe raadsheeren in den Hoogen Raad en twee rechters voor de Haagsche rechtbank, lokte even mr. Knottenbelt uit zijn tent met een goed woord voor de even eens zwaar belaste rechtbank te Dord recht. Over do versterking van den Hoo gen Raad en de Haagsche rechtbank werd niet gesproken; de behoefte daaraan werd algemeen erkend en heeft zich reeds te lang doen gevoelen. De vergadering werd voorts geheel in beslag genomen door algemeene beschou wingen over de nadere regeling van do C.A.O., waarop minister Donner heden van antwoord zal dienen. Dit wetsontwerp beteekent ten slotte niet veel en geeft eenige formules ter ver duidelijking van de geldende' privaatrech telijke regeling. Prof. Veraart (R. K.) gaf een warm pleidooi voor een publiekrechtelijke rege ling. Hij wees erop, dat het Collectieve Arbeidscontract zich zoodanig ontwikkeld heeft dat het allerminst nog kan worden gelijkgesteld met een gewoon contract. Het is voor ons bedrijfsleven en voor ons maatschappelijk leven van ontzaglijke be- teekenis geworden (en er zijn collectieve contracten, waarbij 40.000 arbeiders en 1000 werkgevers betrokken zijn). Bij ver breking van vele collectieve arbeidsover eenkomsten zou de schade voor het maat schappelijk leven niet te schatten zijn. Daaruit volgt, dat de opvatting, dat we hier te doen hebben met een privaatrech telijke overeenkomst, feitelijk niet deugt. Het collectief contract, ofschoon nog pri vaatrechtelijk geregeld, heeft zich prac- tisch reeds de rechtspraak verzekerd, wel ke het behoeft, doch die eigenlijk onver- eenigbaar is met een privaatrechtelijke regeling. Trouwens de publiekrechtelijke regeling is steeds beschouwd als het eind doel, waarvan men aanvankelijk moest af zien, omdat er geen voldoende krachtige organisaties waren om de collectieve ar beidsovereenkomsten te dragen. En nu komt dit wetsontwerp met een reeks deels nuttelooze, deels hinderlijke bepalingen, waarvan het ergste is, dat de regeling in het arbeidscontract wordt ge consolideerd in de verkeerde richting. Daarom hebben we, meenden de heer Veraart aan dit wetsontwerp niets en bleek de afgevaardigde aanvankelijk niet geneigd er zijn stem aan te geven. De heer Knottenbelt (V. B.), die het woord voerde voor het conservatisme van den Vrijheidsbond, was evenwel van oordeel, dat nog to veel bepalingen in het wetsontwerp feitelijk buiten het privaat recht vallen en zich eenigszins bewegen op het terrein van het publieke recht, waarop do afgevaardigde ten aanzien van het col lectieve arbeidscontract vooruitstrevende spoken ziet. En daarom wilde ook hij nog niet zeggen of hij wel zal voorstemmen. De Socialistische heer Stenhuis en de Vrijzinnig-Democratische heer Oud bleken „gematigd onverschillig" voor het wetsontwerp. Ze zijn beide voor een pu bliekrechtelijke regeling en ontdekken daarvan niets in het ontwerp. De heer Kersten $1. G.) zal "tegen het wetsontwerp stemmen; hij vreest er namelijk van, dat de dwang tot toetre ding tot de organisatie er door zal toene men. De lieer Sannes (S.D.) kwam met een motie ten gunste van leekenrechtspraak ten aanzien van het collectief arbeidscon tract; een motie waarbij de Kamer den wensch zou uitspreken, dat aan de recht spraak, voortvloeiende uit de coUectieve arbeidsovereenkomsten, ook niet tot de rechterlijke macht behoorende personen zouden deelnemen en do Regeering zou uitnoodigen zoo spoedig mogelijk een wetsontwerp daartoe in te dienen. De V oorzitter wilde deze motie laten be handelen op nader te bepalen dag. De Kamer ging evenwel mee met den heer Sannes, die dadelijk behandeling verlang de en verwierp het voorstel met 36 tegen 33 stemmen. Van de Katholieke fractie sprak nog de heer Kortenhorst, die geen voorstan der is van do door den heer Veraart voor gestane bedrijfsorganisatie en daatrom heel wat gunstiger over het wetsontwerp kon denken, ook al preekte hij er niet Do heer Kortenhorst ziet in het wets ontwerp een compromis tusschen Justitie en Arbeid, waarbij Justitie aan het lang ste eind heeft getrokken, waardoor do so ciale beteekenis van het wetsontwerp niet groot is. En spreker kon dan ook begrij pen, dat hot teleurstellend is voor hen, die ook de loonsbepaling willen brengen tot de bevoegdheid van bedrijfsorganen, want daarvan wendt het ontwerp zich principieel af. Maar juist omdat de heer Kortenhorst, anders dan de heer Veraart, in de ont wikkeling van het collectief contract geen ontwikkeling ziet in de richting van do publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, meent hij dat het ontwerp gaat in de richting der practijk en dat het geen be letsel is voor verdere ontwikkeling van het collectieve contract. En daarom aanvaardt hij het voorstel gaarne op afbetaling en in afwachting van verdergaande regelin gen, bijvoorbeeld een regeling der arbi trage cn do bindendverklaring, welke ook hij wel wil. De heer Heemskerk (A. R.) beval de motie-Sannes aan in de welwillende overweging des Ministers en do heer Krijger (Chr. H.) noemde het wetsont werp „een stap in de goede richting". r.-k. werkliedenverbond. Voorjaarsvergadering. Gistermorgen is in een der zalen van thet Doelcncomplex te Rotterdam do voorjaars- verbondsvergadering van het R.-K. Werk liedenverbond in Nederland geopend. De voorzitter, de heer A. C. de Bruijn, opende de bijeenkomst met een rede, waarin hij allereerst opmerkte, dat propagandistische overwegingen er toe hebben geleid deze vergadering ook eens buiten Utrecht te houden. Na afloop van deze redo van den heer HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Primo de Rivera heeft toegezegd weer een parlement te zullen instellen. Nieuwe successen der Zuidelijken In China. BINNENLAND. De Koningin en Prinses Juliana hebben gisteren door den microfoon van den Phi lips' zender te Eindhoven West-lndië per draadlooze toegesproken. (3de blad). De Tweede Kamar behandelt een wets ontwerp inzake nadere regeling van de collectieve arbeidsovereenkomst. (Over zicht, 1ste blad). Een vergadering van het R.-K. Werk liedenverbond. (lsto blad). Voor het Hoog Militair Gerechtshof is gisteren tegen den majoor van de militaire administratie, W. H. E., gewezen hoofd van het Centraal Magazijn te Woerden, wegens onregelmatigheden vier jaar gc- vangenistraf geëischt met ontslag uit deir militairen dienst. (Rechtzaken, lsle blad). Voorloopig Verslag inzake den Post- raad. (2de blad). Onze Geïllustreerde Pagina De photo-pagina geeft o.m. photo's van: den Oceaanvliegor Lindbergh; de aanva ring van een laadbrug te Rotterdam; ver scheidene sport-gebeurtenissen. De Bruijn, die hartelijk werd toegejuicht, vroeg de heer Brouwer het woord om na mens do commissie voor een vaandel van het R-K. Werkliedenverbond, to vertellen van het werken der commissie. Toen tweo jaar geleden de eenheid der katholieke ar beidersbeweging een feit was geworden, werd ook de behoefte gevoeld aan een vaan of vlag, als symbool van de allen omvatten- de Üc keuzo vieLt>P oen groote vlag, welke werd ontworpen door archi tect Han Groenewegen. Nadat de vlag was onthuld, gaf de heer Brouwer een verklaring van de voorstel ling. De vlag werd gewijd door Pastoor J. G. v. Schaik Goedgekeurd werden de jaarverslagen Na herkiezing van bestuursleden en ver kiezing van den heer G. Norbart voor den Bredaschen Bond, hield de heer Willem Nieuwenhuis een rede over de „godsdien- stig-zedelijke beteekenis van den arbeid". Waar wij reeds eenigen tijd terug een uit voerig verslag van deze ook in do bijoen- komst van het comité Katholiek Rotterdam gehouden rede hebben opgenomen, mogen we volstaan met hier in het kort den in houd ervan te releveeren. Het geluk van den H. Franciscus van Assisië lag in do consequento en volledige toepassing van de wet van hot geven, de wet, welke geheel het leven der kerk bc- heerscht. Ook in de wereld van den arbeid moet die wet heerschen, wil de arbeid geluk geven en niet zooals thans voor de meeste menschen een oorzaak zijn voor ontevre denheid. Door het vergeten van die wet is de ar beid in verval gekomen. Iedere arbeid zal met tegenzin worden verricht, als in den arbeid niet meer wordt gezien dan het tij delijke. Arbeid is eerst leven. Arbeid is een afschaduwing van God, de actus purissi- mus. Zoo ziet Sint Thomas den arbeid. En als Thomas het heeft over de ondeueden, die den arbeid beletten vruchtdragend lo zijn of door den arbeid worden bedwongen, dan is het of hij over do eeuwen heen reeds heeft geteekend de groote kwalen, die onzen tijd vooral bedreigen: de lamlendig heid, de kleingeestigheid, de karigheid, do moedeloosheid en de tuchteloosheid Wil do maatschappij verlost worden van dezo kwalen, dan moef de arbeid weer worden bezien in de waarde, waarin het christen dom hem heeft geplaatst en waarvan hel economisch liberalisme hem heeft beroofd. De redding van den arbeid is niet mogelijk door wetten, stelsels en organisaties, maar alleen door het besef, dat de arbeid ons dichter moet brengen tot het hart van den arbeid, God zelf. Do inleiding werd met een enthousiast applaus ontvangen. De heer Do Bruin dankte den spreker en de Amsterdamsche veteraan, de heer Smit, zeide het te betreuren, dat er op deze vergadering nog slechts twee vrouwen aan wezig zijn. Ook zij moeten die gedachte, welke de heer Nieuwenhuis ontvouwde, in zich opnemen. Hierna werd het woord verleend aan den heer Henri Hermans, voor het houden van zijne inleiding over: „Wat is noodig om in de huidige omstandigheden ons eco nomisch leven te behoeden voor de nadee- len, waarmede de buitenlandsche concur rentie het bedreigt". De heer Hermans begon met den draak to steken met het doctrinairo stelsel van do onthouding. Stelsel van „vrijhandel" en „bescherming", waaromtrent, vooral door inconsequentie en onzuivero toepassing, veel misverstand bestaat, zijn kwesties van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1