ZATERDAG 14 MEI 1927 18e Jaargang. No. 5567 9&£eidbob<i(2owcm\k De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling Voor LeideD 19 cent per week 12.50 per kwartaal Ru onz* Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco pel post I 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver- krij"baai tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Lngezonden Mededeelingen wordt het dubbele vaD bet tarief berekend v Ktoïne adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop I Ü.50. Oil nup'dier bestaat uit vijt bladen, waaronder (el Seïllustrcerd Zondagsblad. ZOMERTIJD. Wij herinneren er aan dat in den nacht van Zaterdag op Zondag de Zomertijd in gaat. Ten einde zich ongewenschte verras singen op Zondagmorgen te besparen, zgl men goed doen reeds HEDENAVOND de uurwerken EEN UUR VOORUIT te zet ten. VOLKENBONDSDAG. De Minister van Onderwijs heeft alle lagere, m.ddelbare en voorbereidend hoo- gere scholen ook de kweek- en nor maal-scholen uitgenoodigd, den löen Mei a s. de beteekenis van den Volken bond te behandelen. Ue minister heeft 13 Mei gekozen, omdat op 18 Mei 1899 te 'a-Gravenhage de eerste Vredesconferentie bijeenkwam. Zoo wordt dan de 18e Mei Volken- bondsdag. Gedachtig aan het woord: „"Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst", heeft de m nister van Onderwijs de jeugd nader wilien brengen tot het vredeswerk, dat z'n middelpunt in Genève heeft, opdat dezo hoop der toekomst moge medewer ken tol een toekomst van hoop. Do jeugd moge opgroeien in de vredes- geuachte, meer dan wij, ouderen, die den oorlogsgeest hebben zien. groeien en de uitbarsting van den gruwel der verwoes ting hebben meegemaakt in den grooten wereldbrand. Wie de wolken tegen elkaar heeft zien opstaan en nog dagelijks het wantrouwen tusschen de naties onderling bespeurt, is wat sceptisch gezind ten opzichte van den Volkenhond. Daarom kan het geen kwaad, ook voor anderen dan de leerlin gen van bovengenoemde scholen ook voor ben, die reeds gevormd zijn in do vaak harde school des levens de betee kenis van den Volkenbond te behandelen. De kracht van den Volkenbond wordt zoo dikwijls overschat, doch zijn beteeke nis wordt nog vaker onderschat. Zooals iedere instelling moet ook do Volkenbond met het klimmen der jaren toenemen in invloed en kracht en kan hij niet qanstonds orde scheppen in een wereld, die door den oorlog uit haar voe gen is gelicht. De Volkenbond is nog een jonge instelling, die door voorzichtigheid en bele.d zich moet instellen op een geheel nieuwe en zeer zware taak. Voortgekomen uit het Verdrag van Versailles, dat een einde maakte aan den wereldoorlog, droeg de Volkenhond aan vankelijk teveel het karakter van een ge allieerd instituut, en maakte hij den in druk alsof hij in het leven was geroepen als een werktuig in de handen der voor naamste geallieerde mogendheden om hun wil op het continent van Europa door te drijven. Door het toetfeden van verscheidene voormalig neutrale landen werd dit karakter eenigszins weggeno men, doch het gewekto wantrouwen bleef als een schaduw rusten op do jonge plant en werkte belemmerend op z'n ontwikke ling. Eerst door het toetreden van Duitsch land in het vorig jaar heeft de Volken bond z'n eenzijdig karakter in Europa althans verloren. De meeste invloedrijke landen van Europa zijn thans lid van den Bond. Rusland heeft zich tot nu toe af zijdig gehouden, evenals Turkije, terwijl Spanje zich verleden jaar terugtrok, toen het z'n eisch inzake een permanenten zetel in den Volkenbondsraad niet zag ingewilligd. Wanneer men dus niet al te nauw ziet, kan men wat betreft Europa zoggen, dat de Volkenbond allo volkeren omvat Rusland begint, al is bet geen lid, toch weer mee te doen met het practische werk van den Bond, nu het geschil met Zwit serland is opgelost en de Sovjets een delegatie hebben gezonden naar de eco- nomische wereldconferentie. Doch beziet men de geheele wereld, dan is de naam van „Bond van alle volken" ®og zeer euphemistisch. Verscheidene Zuid-Amerikaanscbe Staten zijn lid vraag niet hoe Afrika is door Zuid- Afrika als Britsch Dominion vertegen woordigd, AziG is vertegenwoordigd door Japan en China (niet te vergetenl) en Australië is als Britsch Dominion lid van den Bond, maar wat beteekent dit alles practisch, zoolang het meest belangrijke van alle landen, het land dat men met den naam van Nieuwe Wereld kan stellen tegenover de Oude Wereld, n.l. de Ver ben. Staten van Amerika niet zijn aange sloten. De Vereen. Staten zijn mis schien niet ten onrechte bevreesd, dat, als zij zich teveel bemoeien met de zaken het gedesorganiseerde Europa, zij wel ®ens gedwongen konden worden tot hel pen en dan verwachten zij van zulk een U«P meer schade dan baat. Dat alles werkt er niet toe mee om den Volkenbond die kracht te geven, welke hij noodzakelijk hebben moet. Van den anderen kant moet men de be teekenis, welke de Bond reeds thans heeft, niet onderschatten. De Bond heeft reeds veel tot stand ge bracht. Geschillen tusschen de naties zijn er reeds opgelost misschien niet altijd op een voor alle partijen even bevredi gende manier, maar zouden zij zonder Volkenbond beter zijn opgelost? Vervol gens bedenke men, hoeveel conferenties er reeds onder zijn auspicüin te Genève zijn gehouden. Ook in dit opzicht kan men niet altijd van een volledig succes spreken maar is het niet veel gewonnen, wanneer de volkeren hij elkaar komen, om over de groote problemen met elkander van gedachten te wisselen? Zelfs al zou de a.s. ontwapeningscon ferentie, al zou de economische conferen tie op niets uitloopen, dan is het begin toch gemaakt. De staten en de volken hebben hun standpunten uiteengezet en besproken. Men weet waar de schoen wringt en na de oorzaken te hebben op gespoord kan men met meer kans op succes zich wijden aan de bestrijding daarvan. Door den Volkenbond is Genève ge worden een middelpunt van internatio nale actie. En hierin ligt misschien wel do grootste beteekenis van den Volken bond. De Volkenbond als centrum, do Volkenbond als bindmiddel tusschen de volken, de Volkenbond als moreele macht boven de souvereino staten. Tot nog toe heerschte de meening onder de Staten, dat iedere staat souverein was, geen macht boven zich duldde. Wanneer hij verdragen sloot met een anderen staat of oorlog voerde, dan had een der- do staat daarmede niets uit te staan, ten zij hij door vrijwillige verdragen zich verbonden had tot hulpverleening. Doch nu breekt de idee zich meer en meer baan, dat er nog een hoogere macht staat boven de souvereiniteit van den enkeion slaat. Dat iedere staat maar niet kan doen wat hij wil, doch dat de hulp van den Volkenbond kan worden inge roepen, jazelfs dat bij tweedracht de be slissing van den Bond moet worden in geroepen. In zijn volheid is deze idee nog geen werkelijkheid geworden, maar het begin is er. Dat besef moet levendig gemaakt wor- len onder de volkeren; de volkeren, die uun regeeringen zullen dwingen te han delen naar hetgeen er leeft in breede la gen der menschelijke maatschappij. En daarom moet het volk vertrouwd worden gemaakt met het werk van den Volkenbond. Do Volkenbondsgedachte moet leven onder het volk. V De verkiezing voor den Leidschen gemeenteraad. De Vrijheidsbond is in actie voor de Gemeenteraadsverkiezing. Dezo week is een matig bezochte vergadering van de afdeeling Leiden van den Vrijheidsbond gehouden, waar als sprekers optraden de eerste 4 candidaten dier partij voor den Gemeenteraad, de heeren Aug. L. Reimeringer, Ir. A. Bos man, Mr. A. J. Romijn en B. Moolen- burgh. Wij willen hier 'n enkele opmerking maken naar aanleiding van wat op deze bijeenkomst is gezegd en beweerd. Do eerste spreker do heer Aug. L. Rei meringer legde den nadruk op de vrij heid. Daarom is hij tegen oen tapverbod, tegen een overdreven Zondagsrust, tegen te veel politiebepalingen. Hoe dwaas, dat het verboden is zulk oen gezond voedsel als melk op Zondag te bezorgen, zeide spreker. Men behoeft geen Vrijheidsbonder te zijn, om tegen een lapverbod te wezen. En tegen overdreven Zondagsrust, tegen te veel politiebepalingen daar tegen is ieder verstandig mensch. 't Is maar de vraag, wat men onder overdre ven en te veel verstaat daarop komt het aanl Dat het verbod van de melkbe- zorging op Zondag een dwaasheid is, zullen velen, die zich niet kalmpjes van melk op Zondag kunnen laten voor zien, maar zelf voor het rondbrengen moeten zorgen en, dikwijls door anderer slour en gemakzucht, daartoe gedrongeD, daarvoor bun Zondagsrust voor 'n deel moeten opofferen, tegenspreken! Deze spreker wees verder op de hou ding van de afgevaardigden van den Vrij heidsbond bij beoordeeling van sollicita ties waarbij zij in de cersto plaats vra gen naar de kundo en do geschiktheid van den sollicitant, zonder dadelijk te vragen naar politieke kleur aldus het verslag in hel „Lcidsch Dagblad." Do Vrijheidsbond vraagt niet „dade- 1 ij k" naar politieke kleur dat is aar dig gezegd. Maar ton slotte komt het op bet al dan niet „d a d e 1 ij k" vragen weinig aan! Zeer terecht merkte een deba ter op het einde der vergadering de anti- rev. journalist de heer Brak op, dat niemand zich zoodanig aan partijdigheid bij benoemingen heeft schuldig gemaakt als het liberalisme ten tijde zijner maclil en ook vaak nu nog, als men er de kans toe heeft! Wie boter op z'n hoofd heeft De tweede spreker, ir. Bosman, sprak over de zuinigheid in het gemeentebe stuur. De gemeente zal volgens spr. ver standig doen, naast den technischen ook een cominercieelen bestuurder in de be drijven aan te stellen, evenals in de par ticuliere bedrijven, in onderling overleg werkende. Of wel men hervorme de Com missies van Bijstand en kieze daarin in- plaats van leden van den Gemeenteraad, bekende bedrijfsleiders, genegen hun za kenkennis en handelservaringen voor de gemeenschap beschikbaar te stellen, aldus spreker. Do bescheidenheid zal de geachte spreker hebben verboden, om op te mer ken, dat men wèl leden van den gemeente raad in de Commissies van Bijstand zal kunnen kiezen, zooals hij zelf.... als hij eenmaal raadslid zal ziju gekozen. Wij mogen ir. Bosman cr op opmerk zaam maken, dat er ook nog een ge meentewet is, waarmede in deze, inzake bedoelde Commissies nu eenmaal reke ning moet worden gehouden. Vervolgens sprak mr. Romijn over „Ont houding van onnoodige overheidsinmen ging en beperking van bureaucratische heerschappij van ambtenaren, rpet name de brandweer." In het pers-verslag van deze redevoe ring, dat heel kort was, hebben we wei nig of geen concrete aanwijzingen kunnen vinden van wat de spreker bedoelde, spe ciaal ook niet wat betreft de brandweer. Intnsschen: tegen „onnoodige" over heidsinmenging en tegen „bureaucrati sche heerschappij" van ambtenaren zijn wij en de katholieke raadsfractie zeker een stuk gekant als mr. Romijn en de Vrijheidsbond. Ten slotte sprak nog de lieer Moo- lenburgh die weer op de drukkende be lastingen, welke volgens spr. een belemme ring vormen, dat person». V. h hier zul len vestigen, terwijl zij het vertrek van anderen bevorderen. Hiermede zijn alle partijen het eens zéker alle niet-socialistische partijen. De Vrijheidsbond kan dit program-punt niet als uitsluitend het zijne beschouwen! Wat wij, na ernstige beschouwing, iu hot Vrijheidsbond-program als goed kun nen erkennen, vinden wij ook op ons Ka tholiek program. Voor geen. Katholieken kiezer of Ka tholieke kiezers kan er aanleiding zijn om op den Vrijheidsbond te stemmen. Alle Katholieke Leidsche kiezers en kiezeressen stemmen op Dinsdag 24 Mei op lijst 10. @UiT!£ÜLA!&!D Volkenbond DE ECONOMISCHE CONFERENTIE. Een acccord breikt. Inzake tarioven en nomen clatuur. Gistermiddag werden do verschillen de commissievergaderingen der economi sche conferentie voornamelijk met geslo ten deuren gehouden. Na nog een taaien tegenstand te hebben overwonnen, is men in zake de tarieven tot een principieel ac- coord kunnen komen over de formulee ring der resoluties; de redactie dier re soluties zal echter eerst (heden) Zaterdag plaats vinden. Ook ten aanzien der nomenclatuur werd overeenstemming verkregen, terwijl ten slotte met betrekking tot de zoo belang rijke kwesties van nationalisatie der in dustrie en industrieele cartels binnen kort oen volledig accoord is te wachten Het voorstel Lovink. Aanvaarding verzekerd. De laudhouwconunissie der economische conferentie zal heden waarschijnlijk haar laatste zitting houden Naar de „Msbverneemt, is de aan vaarding van het voorstel-Lovink verze kerd. De conferentie zal den wenscli uit spreken, dat dc invoerverboden van bloe men en planten op grond van beweerd ge vaar voor een binnensluipen van p'anlon- ziektcn slechts zullen worden uitgevaar digd na internationaal wetenschappelijk onderzoek dier gevaren, onder uitsluiting van economische overwegingen. Lovink heeft van tal van gedelegeer den krachtigen steun ontvangen en ook de Amerikaansche gedelegeerden verzetten zich niet. Indien de wensch der economische con ferentie het noodjge g-evo!g zal verkrij gen, zullen de Nederlandsche land- en tuin bouw voor millioenen guldens gebaat worden door deze volkenbondsconferentie en Lovinks overtuigend initiatief. Frankrijk. Om de immuniteit der Fransche communisten. Een handige poets gebakken. De Fransche regeering is onverwacht op moeilijkheden gestuit hij haar cam pagne tegen de communisten. Zooals in dertijd geme'd, had zij o.a. ook besloten vervolgingen in te stellen togen eenige com munistische afgevaardigden wegens op ruiende propaganda en zij wendde zich daarom tot de Kamer om opheffing der immuniteit dezer afgevaardigden te ver krijgen. De procedure, die iu dergelijke gevallen gevolgd wordt, is, dat elke afdeeling der Kamer een lid benoemt, dat zitting neemt in een commissie, die de kwestie moet onderzoeken. De afdee'ingen zouden Don derdag bijeenkomen om de commissie Ie kiezen, welke zou beslissen over de op heffing der immuniteit van Doriot en Vaillant-Couturier. Deze bijeenkomsten waren om twee uur uitgeschreven, maar zooals gewoonlijk arriveerden de meeste leden, waaronder nagenoeg alle conserva tieven en gematigden, een half uur te laat, en het b'eek toen dat de communisten hun een poets hadden gebakken. Na de socialisten en eenige roodcre ra dicalen voor hun zaak te hebben gewon nen, hadden zij hun legertje om twee uur precies gemobiliseerd en zoodoende had den de meeste afdeelingen de kwestie reeds behandeld voordat dc andero leden gear- riverd waren. Het resultaat was natuur lij^. dat een commissie samengesteld is, be staande uit drie communisten, drie socia listen en twee andere afgevaardigden, wier houding twijfelachtig is, zoodat het bijna zeker is, dat de aangevraagde ophef fing der immuniteit geweigerd zal wor den. Engeland DE HUISZOEKING BIJ ARCOS. De -ureaux nog steeds bezet. De brandkasten worden opengebroken. De Londenscho avondbladen melden, dat do politie do bureelen van de Arcos nog steeds bezet houdt, omdat do Russen weigeren, de sleutels van twee brandkas ten te overhandigen. De politie heeft nog drie andero brandkasten ontdekt., welke door paneelen in de muren verborgen wa ren. De politie heeft een mechajuseh.cn bo- tonbrekor, koevoeten, houweelen en eon zuurstofapparaat laten komen voor het openen der vijf brandkasten in het go- bouw van de Arcos, daar do Russen blij ven weigeren, de sleutels te overhandigen. Wat de Arcos is. Dc Arcos is een naanüooze vennootschap met Russisch kapitaal en was de eerste handelsorganisatie, die na de hervatting van de handelsbetrekkingen tusschen En geland en sovjet-Rusland is gesticht. Zij werd opgericht voor hot koopen en verkoo- pen, den in- en uitvoer van gooderen van allerlei soort en de staf van bet personeel bestond uit ruim 1000 personen. Do Russische handelsdelegatie, welker leider persoonlijk de diplomatieke immu niteit geniet, is in hot zelfde gebouw onder gebracht-. Volgens de „Times" zijn bij de huiszoeking tal van propagandafilms ge vonden. Groote beroering in politieke kringen. Do inval in de kantoorlokalen der Arcos heeft niet alleen do nieuwsgierigheid van hot publiek gewekt, doch ook grooto be roering in politiek© kringen doen ontstaan. In het Lagerhuis werden den minister van Binnenlandsche Zaken talrijke vragen gesteld. Minister Joynson Hicks liet er zich niet over uit, of hij vooraf overleg heeft ge pleegd met het kabinet of mot den minis ter van Buitenlandscho Zaken sir Austen Chamberlain, doch naar verluidt waren behalve hij slechts een of twee ministers op do hoogte van don inval. De verant woordelijkheid hiervoor berust echter uit sluitend bij den minister van Binnenland sche Zaken. Men meent, dat air William ditmaal zeer grondige redenen heeft gehad om zijn toestemming tot den inval in het Arcosgebouw te geven, want de conse quenties van dezen stap zullen in elk ge val van zeer wijde strekking zijn, wat ook door het onderzoek der Arcos-papie- ren aan het licht zal komen. Algemeen is men van mccning, dat hier na handhaving van de Engelsch-Russisehe handelsovereenkomst moeilijk zal worden. Dezo handelsovereenkomst is totnogtoe voor den Engclschen handel van zooveel belang geacht, dat op grond daarvan sir Austen Chamberlain geweigerd heeft, haar op to zeggen, al zou de Engelsche rogee- ring, naar hij zelf verklaarde, daartoo uog zoozeer gerechtigd zijn. Wanneer er echter niets van ernstigen aard aan het licht mocht komen, zal do positie van den minister van Binnenland sche Zaken wel heel moeilijk worden en do „Manchester Guardian" eiseht in dat geval reeds bij voorbaat zijn aftreden. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Op de economische conferentie te Genevè is overeenstemming op eenige punten be reikt. De huiszoeking in de gebouwen van de Arcos te Londen heeft heel wat beroering gewekt. Gemeld wordt, dat de machine van Nun- gesser en Coli gehoord is boven New Foundland. Men zoekt thans het land af (Luchtvaart. 2do blad). Nieuwe dijkdoorbraken langs de Missis sippi (Buitenlandsche Berichten, 2de blad). Paniek op de Be -;he Beurs (Finan ciën en Oeconomic, Tste blad). BINNENLAND. Benoeming van een lector aan de R.-K. Universiteit te Nijmegen (1ste blad). Nadere inlichtingen van mr. dr. A. A. v. Rhijn over de concept-regeling van het pen sioenfonds der typografen (1ste blad) Een expositie van werken va., den schil der Jan Mankes (Lettoren en Kunst, 4de blad). ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN. Een artikel over de beteekenis van den Volkenbond (1sfo blad). Een aeschouwing over den Liinburgschen dichter Heinrich van Veldeke, wiens 800- jarigs geboortedag wordt gevierd (3de bl.) Onze apologetische medewerker be schouwt de Christelijke liefde (3de blad). Ajo bespreekt de geschiedenis der Katho lieke Illustratie (3de blad). Do Labour-parly zal Maandag a.s. in het Lagerhuis op dezo kwestie terugkomen en to^enb officieel antwoord eisehen op vraag of behalve de lokalen van de .A ook do bureaux van do officieele P scho handelsdelegatie onderzocht welke zich in hetzelfde gebouw be vin Volgens hot handelsverdrag van 1921 ge niet de delegatie hot privilege van diplo matieke onschendbaarheid. Daar echter de kantoren van de delega tie ook onderzocht zijn, schijnt de Engel- Bcho regeering rodonon to hebben om <lo gchccle diHom**'immuniteit op to heffen nape inuruk te Geneve. Ho borieht der te Londen in de gebou wen der „Arcos" gehouden huiszoeking heeft bij do gedelegeerden der econoini- scho conferentie to Genève diepen indruk gemaakt. Herhaaldelijk werd in do krin gen der gedelegeerden in dit verband be toogd, dat het misbruik, hetwelk door do Russen van clo hun verleende gastvrijheid wordt gemaakt, aantoont, dat de werkelij ke bedoeling der Sovjetregcering is. met do overige staten handelsbetrekkingen aan to knoopen om dan on den dekmantel dezer handelsbetrekkingen de oogmerken der Moskouacho internationale te bevorde ren en te steunen. Uit do kringen der Jtu.ssisuiio delegatie wordt voorts in verband met do Londen scho gebeurtenissen nog verklaard, dat het hier een manoeuvre van Engelsche zijdo betreft, met het doel, do te Genève plaats vindende besprokingen tusschen do Russische en do overige delegaties, met namo do Amerikaansche delegatie, op ge voelige wijze te verstoren, daar de Russi sche delegatie, dank zij haar gematigde houding, or in geslaagd is vertrouwen te wekken en toenadering te verkrijgen. De leider der delegatie, Ossinski, betoogde, dat hot moeilijk zal zijn bezwarende do cumenten te vinden en hij voegde hieraan toe, dat de huiszoeking te Londen verband houdt met do te Peking bij de huiszoeking in do gebouwen vaji het Russische gezant schap gevonden vcrvalschto documenten. italië. Miss Gibson op vrije voeten. Wegens ontoerekenings vatbaarheid. Do commissie van instructie der bijzon dere rechtbank voor do verdediging van den staat to Rome, heeft miss Violet Gib son, die zooals men weet oen aanslag op Mussolini heeft gepleegd, wegens volledige ontoerekeningsvatbaarheid van rechtsver volging ontslagen. Miss Gizson is gister morgen, vergezeld van haar zuster alsmede van een Italiaanscho en drio Engelsche verpleegsters naar Engeland vertrokken. Een stichtende bckeering. Men schrijft uit Rome aan de „Msb.": „Do Osservatore Romano" maakt mej- ding van den terugkeer van een afgeval len priester in den schoot der Kerk. Hot is de geestelijke Pietro Sartoris, die spoe dig na zijn wijding zijn toog uittrok om zich aan de communistische propaganda

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1