ZATERDAG 7 MEI 1927
18e Jaargang.
No. 5561
3)e £cicbdie (BouAcmt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
Bij onze AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlSn 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
r dubbele van het tarief berekend r
Kleine edvertenllën. vao ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huor en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Oil nummer bestaal uit vijl bladen, waaronder
hel Eeïlluslreerd Zondagsblad.
V Zijn de sociale verhoudingen
Christelijk?
Op deze vraag kan niet een bevestigend
antwoord worden gegeven!
Zeker, er zijn sociale verhoudingen in
beperkten kring, die kunnen worden ge
zien en goed bevonden in het licht der
Christelijke beginselen. Maar in het alge
meen genomen zijn de sociale verhoudin
gen in onze maatschappij verre van
Christelijk, zijn zij vierkant in tegen
spraak met de Christelijke beginselen!
Degene, die Christen willen zijn, niet
slechts in naam maar ook in daad, moeten
doordrongen zijn van den plicht, om die
sociale verhoudingen te baseeren op
de Christelijke beginselen!
Do socioloog, de Oostenrijksche Jezuiet
dr. Ferd Frodl zeide onlangs:
„Wij zien, hoe in de laatste eeuw door
het verzuim van velen, die geroepen wa
ren het werkende volk te leiden, honderd
duizenden, millioenen door de dwaalleer
van het socialisme verloren gingen. Stel
len wij ons nu de vraag: hoe winnen wij
do ziel van den werkman?
Wij winnen ze niet met ruw verweer
tegen het socialisme. Wij winnen ze al
leen door een waarachtige, sociale, diep-
apostolische gezindheid, die ons bewust
maakt, dat de werkman het offer is eener
beslist onchristelijke, absoluut niet door
God-gewilde „Gesellschaft- und Rechts-
ordnung", aan welker hervorming mee te
werken plicht is van iederen katholiek.
Het socialisme is een paalbouw boven
het proletarische water. Wordt dit water
afgeleid, dan verliest het socialisme elke
bestaansmogelijkheid."
Degenen onder ons die allèèn schelden
öp het socialisme en niets doen, het o zoo
goed vinden zooals het nu is zij mo
gen deze woorden ter harte nemen!
V Leeren en opvoeden.
Zou er in onzen tijd misschien niet te
veel worden „geleerd" en te weinig wor
den opgevoed? In en buiten de school!
Zouden er niet te veel ouders en leer
meesters zijn, die aan het „leeren'' een te
hooge waarde schenken in verhouding
tot de opvoeding?
Ons trof vanmorgen in de rubriek over
Onderwijs e.d. van het „Handelsblad"
deze opmerking:
Overigens hangt het slagen in het
leven in heel vele gevallen gelukkig
niet af van rapportcijfers, maar van
werklust, werkkracht, energie, doorzet
tingsvermogen en van nog vele andere
niet in cijfers uit te drukken waarden.
Dat moge we wel bedenken, 't Kan een
waarschuwing zijn voor ouders, wier kin
deren goed kunnen leeren en een bemoe
diging voor hen, die tobben met het lee
ren van hun kinderen.
Inderdaad, de eerste kunnen gemak
kelijk mislukken en van de tweeden kun
nen zonder bovenmenschelijke inspanning
goede, maatscbappelijk-nuttige menschen
worden gevormd.
't Is goed, hierover 'ns na te denken,
opdat blijve staan in de opleiding voor
het leven op de allereerste plaats de op
voeding, de vorming van een door het
verstand voorgelichten krachtigen wil!
Dat bepaalt 75 van de waarde, niet al
leen in de godsdienstige dus in de
voornaamste maar ook in de maat-
beteekenis van het leven!
ByiTEHLABSQ
Volkenbond
DE ECONOMISCHE CONFERENTIE.
Eon viertal practische aanbevelingen.
Het verloop der algemeene beschouwin
gen in de drie afgeloopen dagen der eco
nomische conferentie heeft doen blijken,
dat de kleinere staten van Europa in de
commissie voor handelspolitiek zullen aan
dringen op vooral vier hervormingen:
Ten eerste de veroordeeling der over
dreven hooge tarieven, die vervangen
moeten worden door tarieven met zuiver
fiscaal of hoogstens licht protectionistisch
karakter.
Ten tweede langere geldigheidsduur der
handelsverdragen.
Ten derde grootere uniformiteit der han
delsverdragen en vereenvoudiging der no
menclatuur.
rieu vierde loyale naleving der meestbe-
gunstigdngsclausule en aanvaarding eener
zoodanige interpretatie omtrent deze clau
sule, dat de tegenwoordige ontduikings
methoden voortaan niet meer mogelijk
zij 11.
Alen is niet zonder hoop, dat eenstem
migheid inzake deze praktische aanbeve
lingen aan de regeeringen mogelijk zal
«jn.
Nederlands moeilijkheden.
Een rapport van den heer Col ij n
De heer H. Colijn, lid der Nederlandache
delegatie, heeft, naar de „R. K. Werkge
ver" meldt, omtrent de economische moei
lijkheden van ons land het volgende schrif
telijke rapport aan de Volkenbonds-oonfe-
rentie uitgebracht.
De schrijver onderscheidt die moeilijk
heden in drie deelens
I. Gedurende den oorlog zag de regee
ring zich genoodzaakt zeer kostbare mili
taire en andere maatregelen te nemen, die
zware financieel© lasten op het land heb
ben gelegd en die slecht te dragen waren
met behulp van nationale leeningen.
II. Na den oorlog heeft het verarmde
Europa niet meer in dezelfde ma te als vroe
ger de producten van den bodem en van
de nijverheid noch de artikelen, die door
handel en scheepvaart verwerkt werden,
kunnen opnemen.
Bovendien zijn verschillende landen er
in geslaagd op de internationale markt de
plaats in te nemen, die vroeger door Ne
derland werd bezet.
IIL Na den oorlog zijn verschillende
Staten overgegaan tot het instellen van
meerendeels zeer hooge douanetarieven,
tot vermeerdering der bestaande tarieven
en tot het scheppen zoowel van invoer-, als
van uitvoerverboden, ten einde him natio
nale voortbrengselen te beschermen tegen
de vreemde mededinging. Deze politiek
is voornamelijk gevolgd door de Staten,
voortgekomen uit het Verdrag van Ver
sailles.
Van Nederlandsch standpunt bezien
hangt het herstel van de economische om
standigheden vooral af van:
lo. Vaste munteenheden in alle landen;
2o. De beperking van de invoerrechten
tot fiscale doeleinden of ten hoogste tot
een zeer lichte bescherming der nationale
producten;
3o. De afschaffing van verschillende an
dere maatregelen die ten dool hebben den
handel te belemmeren, gelijk boven om
schreven, en de vaststelling, dat de sani
taire maatregelen strikt beperkt moeten
worden tot het sanitaire doel, waarvoor zij
ingesteld zijn;
4o. De zorg om de vermijden, dat door
ongelijke toepassing van maatregelen van
sociale wetgeving, de productievoorwaar-
den in zekere landen ongunstig worden
beïnvloed
5o. Het scheppen, zoo eenigszins moge
lijk, van gelijke voorwaarden, door het af
sluiten van handelsverdragen, gebaseerd
op de eerlijke toepassing van het meestbe-
gunstigingsbeginsel; vermeden moet wor
den, dat deze behandeling illusoir wordt
gemaakt door een te ver doorgevoerde
Om dat te bereiken is noodig de instel
ling van verplichte arbitrage, zooals deze
reeds in meerdere tractaten bestaat;
60. De zorg om te vermijden, dat de han
del uit zijn normale banen wordt gevoerd
ten gunste van andere wegen, door de in
stelling van voorkeurstarieven op do ver
keersmiddelen (bijvoorbeeld de voorkeur
tarieven op de spoorwegen).
De Ontwapeningskwestie.
De Drie-Mogendheden conferentie.
Op 20 Juni te Genève.
Naar de „Chicago Tribune" verneemt,
zal de drie-mogendheden conferentie aan
gaande de ontwapening ter zee, voorge
steld door president Coolidge, op 20 Juni
te Genève worden gehouden.
Volgens het blad gelooft men voorts te
Genève, dat Italië en Frankrijk door
waarnemers ter conferentie vertegenwoor
digd zullen zijn.
Italië.
Vrijwillige loonsverlaging.
Naar de Milaneesche correspondent van
de Times aan zijn blad meldt, heeft Tu-
rati, de secretaris-generaal van de fascis
tische partij, telegrafisch aan Mussolini
laten weten, dat 20.000 landarbeiders uit
het district Brescia, vergaderd op een in
drukwekkende bijeenkomst, een loonsver
laging van 10 percent neerkomende op
2% lire per dag hebben aanvaard. Zij
hebben dit, naar Turati zegt, gedaan om
de politiek van herstel van de waarde van
de lire te steunen en de verlaging van de
kosten van levensonderhoud te verhaasten.
De „Popoio dTtalia" stelt do Bresciaan-
sche landarbeiders ten voorbeeld aan de
patroons en aan de fabrieksarbeiders, die
in deze dagen angstig zooken naar een
punt van evenwicht. De politiek van her
stel van de lire, zegt het blad, moet ge
volgd worden door een periode van pijn
lijke normalisatie, welke gemakkelijker
zal te bereiken zijn als overwegingen van
louter zelfzucht terzijde worden gesteld.
Rusland
Kerken in de Oekraine gesloten.
In de Oekraine zijn een aantal Katholie
ke en orthodoxe kerken en synagogen door
de autoriteiten voor den eeredienst geslo
ten en voor andero cultureele doeleinden
beschikbaar gesteld. De sluiting is het ge
volg van een verzoek van verschillende
arbeiders- en boerenorgajxisaties, die ver
klaarden, dat de kerken vrijwel door geen
arbeiders meer bezocht worden.
China.
DE CHINEESCHE CHAOS.
De krijgsoperaties.
Een succes der Noordelijken.
Volgens een bericht uit Shanghai wordt
uit het hoofdkwartier der nationalisten
gemeld, dat Jangchow Donderdag her
overd is, nadat groote afdeelingen troepen
over de Jang-tse waren gegaan en or zeer
hevige gevechten waren geleverd, waarin
4000 dooden en gewonden, in hoofdzaak
nationalisten gevallen zijn.
Tsjang Soen Tsjang is een offensief te
gen de nationalisten begonnen, waarbij
hij de nationalisten teruggedreven heeft
en Anking en andere plaatsen aan den
Zuidelijken oever heeft veroverd.
Uit Tsjinkiang wordt gemeld, dat de
Zuidelijke troepen, die de Britsche conces
sie en het consulaat aldaar bezet hebben
Woensdagavond zijn vertrokken.
Verder wordt gemold, dat vliegtuigen
uit Nangking van Tsjang Kai-sjek's leger
Woensdag de troepen van Soen Tsjoen-
fang te Jangtsjau en Sjiherwei gebombar
deerd hebben, waardoor in laatsgenoemde
plaats brand ontstond.
Communistische troepen naar Swatau.
De Britsche admiraliteit meent te we
ten, dat communistische troepen oprukken
naar Swatau met de bedoeling deze stad
in brand te steken; de troepen bevinden
zich thans reeds op slechts zeventien mijl
afstand van Swatau.
Amerika
Liquidatie van den Nicaraguaanschen
burgeroorlog.
De leider van de liberale strijdkrachten
in Nicaragua, generaal Moncada heeft
voorbereidingen getrof'on voor het ver
spreiden van een proclamatie aan rijn vol
gelingen, waarin hij hun verzoekt de wa
pens in te leveren en naar hun woonste
den terug te keeren. De conservatieve
troepen hebben reeds een aanvang ge
maakt met het uitleveren der wapens aan
de Amerikaansche marine.
De conservatieve president, Diaz, tee-
kende gisteren een algemeen amnestie-de
creet, dat door geheel Managua verspreid
werd. De verkiezingen zullen in 1928
plaats hebben.
Rumoerig Mexico.
Tweehonderd Mexicaansche
rebellen gedood.
Speciale telegrammen uit Guadalajara
melden, dat in gevechten met do federale
troepen tweehonderd rebellen zijn gedood.
Australië.
De nieuwe hoofdstad.
Canberra Maandag ingewijd.
Maandag a.s. zal de Hertog van York,
de tweede zoon van den koning van En
geland, het parlementsgebouw in Can
berra, don nieuwen zetel der Australische
regeering, plechtig inwijden, nadat zeven
jaar geleden de Prins van Wales den eer
sten steen er van legde.
Een bittere strijd is aan de definitieve
keuzo dezer hoofdstad voorafgegaan. Syd
ney en Melbourne, de twee grootste steden
van Australië, meenden beide aanspraken
te kunnen doen gelden, zoodat ten slotte
werd besloten den zetel van de regeering
van het Gemeenebest naar een nieuw te
stichten stad over te brengen. Lange ja
ren werd er toen gehaspeld over de vraag
welke der Australische staten de nieuwo
stad binnen zijn grenzen zou krijgen,
waarbij Nieuw Zuid-Wales zegevierde. Do
stad mocht evenwel noch te dicht bij Mel
bourne, noch te dicht bij Sydney worden
gesticht, daar anders een van deze heide
steden er te veel voordeel van zou genie
ten. Vier parlementen bepaalden achter
eenvolgens do plaats, waar Canberra zou
verrijzen; telkens echter werd het geno
men besluit door het nieuwe parlement
ongedaan gemaakt. Eindelijk viel de de
finitieve beslissing en kocht de Australi
sche regeering van Nieuw Zuid-Walcs
een stuk land met een oppervlakte van
912 vierk. mijlen, waar doorheen twee ri
vieren, de Murrumbridge en do Molonglo,
stroomen; aan deze laatste ligt Canberra.
Oogenschijnlijk een allerdwaast plan
om op een uitgestrekt zandterrein een
stad te gaan bouwen, terwijl zich twee
prachtige havensteden, Sydney en Mel
bourne, in do onmiddellijke nabijheid be
vinden. In 1912 werd een internationale
prijsvraag uitgeschreven voor een plan
der nieuwe stad. Daar de voorwaarden
dezer prijsvraag het Royal Institute of
British Architects noch het Institute of
Civil Engineers voldeden, bleven de En-
gelsche architecten buiten mededinging.
Dit had tengevolge, dat do drie voornaam
ste prijzen aan buitenlanders toevielen:
aan een Amerikaanschen, Finscben en
Franschen architect.
Het Parlement echter, dat overmorgen
zal worden geopend, is door Britten, of
liever Australiërs, gebouwd. Er was aan
vankelijk ook een prijsvraag voor uitge
schreven, maar de oorlog kwam tusschen
beide en toen later de geheele zaak op een
minder kostbare leest moest worden ge
schoeid, kreeg een Australische firma de
opdracht. Het gebouw biedt plaats voor
56 Hooger- en 112 Lagerhuisleden.
Met groote voortvarendheid is aan den
bouw van Canberra gewerkt. In 1923 ves
tigde de directeur-generaal van open
bare werken er zich. In 1924 werd de be
volking reeds op meer dan 3600 zielen
geschat; voor de arbeiders was voordien
al een gansche wijk verrezen. Bij den
aanleg is met alle eischen van modernen
stedenbouw en hygiëne rekening gehou-
B131E3E91L3HD
De opheffing der Huurwetten.
Krijgt Amsterdam een
gemeentelijke verordening?
Zooals onzen lezers bekend is, zullen
krachtens drie op 18 Jan. 1.1. gedagtcelcen-
do Koninklijke Besluiten na 18 Juli zijn
vervallen de Huurcommissiowet, de Huur-
opzeggingswet en do Huuraanzeggingswet,
omdat volgens genoemde Koninklijke Be
sluiten de omstandigheden het voortbe
staan dior wetten na dezen laatsten datum
niet meer noodig maken.
B. en W. van Amsterdam stellen nu don
Raad voor, een besluit te nemen door het
aannemen van oen concept-verordening te
gen onredelijke huuropdrijving, die de
Commissie voor do Strafverordeningen op
hun uitnoodiging heeft samengesteld.
In een nota tot den Raad doelen de wet
houders dr. I. H. J. Vos, Jan ter Haar Jr.
on J. H. A. L. von Frijtag Drabbo mede,
dat zij overwegend bezwaar hebben, om
aan de vaststelling van een zoodanige
verordening mede te werken.
Uit het Houtbedrijf.
Het collectief contract.
De minister van Arbeid, H. en N. heeft,
beschikkende op een verzoek van den Ne-
derl. Houtbond te Amsterdam dat in de
ondernemingen (houthandel, houtzagerijen
-schaverijen) te Amsterdam, Leiden en
Hengelo van de tot het collectief contract
voor het houtbedrijf toegetreden werkge
vers arbeid mag worden verricht, in af
wijking van het bepaalde bij art. 24 der
Arbeidswet 1919, vergund dat van 13
Juni tot en met 24 Sept. a.s. door do ar
beiders, werkzaam in die ondernemingen
op de eerste vijf werkdagen der week ten
hoogste negen uren per dag en op Za
terdag ten hoogste vijf en een half uur
arbeid wordt verricht, met dien verstan
de, dat door jeugdige personen beneden
16 jaar niet langer dan 48 uren per week
arbeid mag worden verricht. Aan deze
beschikking zijn voorts cenige voorwaar
den verbonden.
De zilveren Staatsmijnen.
De goede gewoonte getrouw, heeft de di
rectie der Staatsmijnen gemeend, ter ge
legenheid van het 25-jarig jubileum, aan
belangstellenden een Gedenkboek te moe
ten aanbieden. Het werk, dat wat uitvoe
ring betreft tot in de kleinste bijzonder
heden is verzorgd, geeft in een zestal
hoofdstukken een beknopt overzicht van
het ontstaan en de verdere ontwikkeling
gedurende de afgeloopen 25 jaren vnn de
Staatsmijnen. Het is tevens verrijkt met
eenige grafieken en schitterende foto's.
Gisteravond is te Heerlen in restaurant
„Limburgia" een feestmaal gegeven, waar
bij o.m. aanzaten Prins Hendrik en do mi
nisters Van der Vegte, Waszink, Lambooy
en Slotemaker de Bruine.
Zoowel te Amsterdam als te Rotter
dam stellen B en W. voor, het vermenig-
vuldigingscijfer voor de plaatselijke in
komstenbelasting te handhaven.
Te Amsterdam is overleden de heer
A. J. do Haan, in den ouderdom van 70
jaren, een zeer bekend aannemer
lEttcran en Kunst
Dr. W. Rooyaards.
Dr. W. Rooyaards is to Nice ongesteld
geworden. Hij moet het bed houden.
STADSNIEUWS
DE ST. FRANCISCUSFEESTEN.
Het Oratorium.
Wij herinneren er aan, dat er morgen,
Zondag, in de vestibule van de Stadsge
hoorzaal, van 122 uur, plaatsbesprckon
is voor de officieele uitvoering van a.s.
Dinsdag.
Dan zijn er ook, voorzoover nog niet uit
verkocht, kaarten verkrijgbaar k f2.50 en
1.50.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een viertal practische aanbevelingen
ter economische conferentie te Genève.
Een rapport van Colijn.
De burgeroorlog in Nicaragua wordt
geliquideerd.
Iets over de nieuwe hoofdstad van
Australië.
BINNENLAND.
Een vergadering van Ned. Radio-ver-
eenigingen (2de blad).
Zal er te Amsterdam een gemeentelijke
verordening in plaats van de Huurwet
ten komen? (1ste blad)
Er zal een congres over emigratie worder.
gehouden. (2de blad)
ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN.
Ajo schrijft over den grooten bouwmees
ter Cuypers. (3de blad).
Onze letterkundige medewerker begint
een beschouwing over ballade en romance.
(3de blad).
Onze Apologetische medewerker behan
deld de beteekenis van de naastenliefde.
(3de blad).
Wij geven een uitvoerig verslag van de
door dr. Zimmerman op de oeconomische
conferentie te Genève gehouden redevoe
ring. (Financiën en Oeconomio, 4de blad).
De generale repetitie toegankelijk.
Gezien de groote verkoop van kaarten
voor de uitvoering van a.s. Dinsdag, heeft
hot comité besloten, Maandag ook de ge
nerale repetitie toegankelijk te stellen.
Deze medcdcoling zal velen verblijden. De
entreeprijs bedraagt dan slechts 50 cents
plus 5 cents stedelijke belasting. Wie dus
Dinsdagavond om do een of andere rodeo
niet kan, wordt Maandagavond in de ge
legenheid gesteld het oratorium „Francis-
cus" te gaan bijwonen, en te genieten van
koor, solisten cn orkest.
Blijkens een advertentie in dit nummer
zijn voor de uitvoering van Maandag
kaarten alleen verkrijgbaar Maandag aan
de zaal van 122 en 's avonds van 7
uur af.
Het Italiaansch Volksfeest.
Het tentoonstellingscomité verzoekt allen
dames, medewerksters aan 't „Italiaanscho
Volksfeest" a.s. Donderdagavond te half
7 uur in Italiaansch costuum aanwezig to
zijn in de Stadsgehoorzaal, ingang Aal
markt. Toegangsbewijzen mode brengen.
De loterij.
De dames, die nog loten of gelden daar
van onder hunne berusting hebben, wor
den verzocht Maandagmiddag 4 uur te ko
men afrekenen in de Militaire Vcreeni-
ging-
DE ZUSTERS CARMELITESSEN.
De Zusters Garmelitessen zullen weer
haar jaarlijksche rondgang doen.
Een rondang voor de armen. Voor
do honderd kinderen, die zij dagelijks ver
zorgen, en aan wie zij geven een naar
ziel en lichaam boede opvoeding!
Wat aan deze Zusters wordt gegeven is
goed gegeven! Zij, die zichzelf geven
voor de armen, maken aanspraak op
aller .daadwerkelijken steun.
Daar do Zusters nu slechts 14 dagen
verlof hebben gekregen om In de stad te
collecteeren vorige keeren 'n maand
wordt men verzocht, bij het eerste bezoek
zijn gift te geven; de zusters kunnen be
zwaarlijk terugkomen.
Volksbondsnieuws.
Radio.
Voor de leden van den R.-K. Volks
bond en hun huisgenooten is er in het
Bondsgebouw wederom gelegenheid a.s.
Zondag 's morgens om 10 uur te komen
luisteren naar oen uitzending van de
Eerw. Paters Carmelieten te Oss. Hot
belooft een schitterende ochtend te wor
den. Zio Radio-agenda hedenavond.
A.s. Dinsdagavond is er ook gelegen
heid to komen luisteren naar den R.-K.
Radio-avond te Eindhoven.
Sint Antonius-patronaat.
Morgen na do Hoogmis tot 's middags
3 uur is do gelegenheid opengesteld lot
het bezichtigen van het nieuwe St. An
tonius-patronaat aan de Hazowindsteeg.
Iedereen, die belangstellend ia voor het
jeugdwerk, moet dit schitterend gerestau
reerde en voor het beoogde doel prachlie
ingerichte gebouw bezichtigen. Hij zal
erkennen, dat hier met spaarzaamheid en
ijver iets groolsch is tot stand gebracht.
