DINSDAG 19 APKIL 1927 Naar aanleiding van een S.D.A.P.'sch Congres. 18e Jaargang. No. 5545 3)e £eidóelve (Bou/icmt Pt aBONNEMENTSPRIJS bedraagtbl) vooruitbetaling Vooi LeideD 19 cent pei week 12.50 per kwartaal, gij onz* Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per poat t t 2.95 per kwartaal, get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL.-INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTt Gewono advertontlën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het - dubbele van het tarief oorokend. s Kleine advertentlön, van ton hoogste 80 woorden, wMrln betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huur en ver huur, koop eu verkoop 10.50. 011 NUMMER BESTAAI Uil DRIE BLADEN. Do S.D.A.P. heeft weer haar Paasch- gehouden. Zooals 't de laatste ja- steeds geweest is: met een heel kalm verloop. Het meest opvallend verschijnsel in do cougresseu der S.D.A.P. van de laatste jaren is de botsing tusschen twee stroo- mingen: de een meer revolutionair, hetzij in uiterlijk en in wezen, hetzij alleen in het uiterlijke (wat bij de meerderheid het 'al schijnt te wezen); de ander meèr „burgerlijk", zich meer voegend naar en aanpassend aan de feitelijke omstandighe den, om zoo van het socialistisch ideaal te maken, wat er met „burgerlijk" fatsoen ran te maken is Maar die botsing is heel vreedzaam en zelfs min of meer gemoedelijk. Er wordt van weerszijden 'n wel wat krachtige terminologie gebruikt en zonder wederzijd- acho protesten kan het niet verloopen maar nu eens wint de een en dan weer de andere richting, envhet blijft zoo ongeveer ~'s 't was. Op het verloop van den lsten congres- ig, Zaterdag, willen wij hier eenige kantteekeningen maken. Ontwapening en„ploerten, schurken en misdadigers". Do Voorz. van het Partijbestuur, Henri Polak, heeft een in rustigen toon gehouden openingsrede gehouden. Hij wees daarin op het mislukken van de in Engeland in het afgeloopen jaar ge proclameerde algemeene werkstaking, en verbond daaraan deze waarschuwing, die hem ongetwijfeld van communistische zij de de kwalificatie „handlanger van het kapitalisme" of iets dergelijks zal doen toekomen: „Deze laatste (de algemeene werksta king) was een mislukking en daardoor te vens een waarschuwing voor diegenen, dio in landen, waar de arbeiders veel minder sterk zijn georganiseerd dan in Groot-Brit- tannië, en er van eenheid, als in dp.t land bestaat, geen sprake is, doorgaan de alge meene werkstaking aan te bevelen en voor te stellen als het middel tot het verwezen lijken van allerlei verlangens". Niet tot een algemeene werkstaking of andere revolutionaire gewelddaden spoor de de partij-voorzitter aan. maar hij hield zijn volgelingen de ontwapening voor Dogen als hun streven en him ideaal: „Het is en blijft de taak van het socialis tisch denkende en handelende gedeelte der arbeidersklasse, om alles in het werk te stellen, dat tot het afwenden van alle oor logsgevaar, tot het onmogelijk maken van oorlogsvoering, bijdragen kan". Prachtig! Hiermede kan zich het Katholiek i,denkende en handelende gedeelte" der ge- heele bevolking niet alleen vereenigen, maar wij kunnen verklaren en. wij mogen vaststellen, dat hierin de Paus en Rome Voorg a a t! Maarde heer Henri Polak had hieraan kunnen toevoegen, dat dit stre len naar het „afwenden van alle oorlogs gevaar" (of althans aanmerkelijk vermin deren van het oorlogsgevaar door aanzien lijke beperking in de bewapeningen) voor zoo ongeveer 90 pet. internationaal toöet geschieden, zooals de Katholieken openlijk en duidelijk erkennen en toegeven Hij had dit aan zijn aansporing tot ont wapening kunnen toevoegen, omdat de socialisten en évenzeer de communisten, waar zij, meer dan hier, in de gelegenheid zijn, bij bet landbestuur leuzen in werke lijkheid, theorie in practijk om te zetten, ook niet er aan denken, de ontwapening j nationaal aan te vangen! He heer Polak had dat kunnen zeggen, ja eerlijkheid en oprechtheid, maar hij heeft zulks niet gewild, verklaarbaar, om dat een breede massa van zijn volgelingen Ou eenmaal door hun leiders in den waan 13 gebracht dat Nederland, zonder éénig ernstig gevaar voor nationale schado en schande, morgen op den dag zich zou kim den ontwapenen en totaal ntwapenen En die massa, zoo opgevoed en bewust daar zulke opvattingen hoen geleid, moet Worden ontzienl Een teekenende uitdrukking van de hier aangeduide geestesgesteldheid gaf wel la- !er( °P den eersten congres-dag een der de alers, iemand uit Rotterdam, die den Am- wf.rdamschen socialistischen wethouder ^ibaut verweet, dat deze een oorlogsschip wdj meenen een Italiaansch had be- ocht. Gezegd had moeten worden, aldus Lp20 afeevaardigde: „met ploerten, schur- 011 misdadigers, willen wij geen ge- eensehap hebben" Da's fijn gezeid! dachten velen onder de congres-bezoekers en er was geroep van „juistl"! Ziehier, welke verwrongen voorstellingen en schee- ve waardeeringen volksmenners in den volksgeest kunnen indringen; in dit geval inzake het ontwapenings-vraagstukl Niet te midden van het „ape- spul". Het leeuwen-aandeel van den eersten congres-dag is in beslag genomen door een debat over het bijwonen van de open- ningszitting der Staten-Generaal door so cialistische Kamerleden. Er kwamen voor- en tegenstanders aan het woord: de botsing van stroomingen, waarop wij in het begin van dit artikel wezen. De spreker, die de discussie over het onderwerp aansneed, een afgevaardig de uit Den Haag, zeide dat het beter was geweest als de partijgenooten de opening der Staten-Generaal niet hadden bijge woond en niet te midden van het „ape- spul" aanwezig waren geweest. Wij heb ben, meent spr., noch in gekleeds jas, noch in colbertcostuum, noch in ambtscos- stuum tegenwoordig te zijn. Misschien zijn er wel partijgenooten, die in het mooie pakje aanwezig zouden willen zijn. (Pro testen). Maar wij hebben er niet te maken. Wij eischen, dat onze republikeinsche ge voelens niet worden gekwetst. Wij zijn ten slotte republikein en wij hebben dit ook te toonen als straks bij het zitting nemen van socialistische ministers onze aanwezigheid noodzakelijkheid is, aldus deze afgevaar digde. Wie wind zaait zal storm oogsten. Waar socialistische propagandisten jaren-lang, zoolang geen socialistisch Kamerlid de opening der Staten-Generaal bijwoonde, uit deze grondwettelijke gebeurtenis waar aan toch eigenlijk niemand zich moest kunnen ergeren! immer propaganda- munt voor de partij hebben weten te slaan daar plukken de leiders nu de vruch ten van zulk 'n oppervlakkig-opgezette agi tatie; en hun worden naar het hoofd ge slingerd uitdrukkingen, die ontleend zijn aEin het door hen op tijd óók zoo graag gebruikte vocabulaire! De discussie over dit belangrijke!? onderwerp eindigde Zaterdagmiddag met 't indienen van 'n motie, door den heer Frank van der Goes uit Hilversum, waarin do Kamerfractie werd verzocht voortaan bij de opening der Staten-Generaal door H M. de Koningin niet meer tegen te zijn. In de avondzitting wist echter het par tijbestuur de vergadering een motie te doen aannemen, strekkende om aan de fracties de beslissing over het bijwonen van de opening der Staten-Generaal over to laten, uit de aanwezigheid van een deel harer leden moet niet worden afgeleid, dat de fracties of een deel harer leden het stand punt der partij ten opzichte van het ko ningschap zouden hebben verlaten. Lang leve de vrijheidl En: weg weg mei de vrijheid! Door de hierboven gememoreerde dis cussie uitte verscheidene afgevaardigden hun ontstemming over het feit, dat de so cialistische Kamerleden inzake het Neder- landsch-Belgisch Verdrag niet eenstemmig zijn geweest.... 'n Frappante tegenstelling tusschen de R.-K. Staatspartij en de S.D.A.P. Voor beide partijen was het vraagstuk van het Nederlandsch-Belgisch Verdrag een vrije kwestie. Maar.... in de S.D. A.P. keurt men het scherp af, dat er om trent deze kwestie die volstrekt niet als een partij-kwestie kon worden beschouwd onder de afgevaardigden geen eenstem migheid was en in de R.-K. Staatspar tij denkt er geen kiezer over, om het den katholieken afgevaardigden in Tweede Ka mer en Senaat kwalijk te duiden, dat zij in deze niet eensgezind waren! 't Is in de S.D.A.P. maar al te vaak: Lang leve de vrijheid.in de theorie,! En: Weg met de vrijheid in de prac tijk! Een oolijkerd in de politiek. Ten slotte 'n „note comiquo". De heer Drees uit 's-Gravenhago had 't ook al bij de debatten over de opening der Sta ten-Generaal over de samenwerking van S.D.A.P. en R.-K. Staatspartij. En hij zei- de, dat 't voor hem vast staat, dat naar zijn overtuiging de Katholieke Staatspar tij, zooals die nu is samengesteld, helzeer onwaarschijnlijk maakt, dat zij voor de naaste toekomst zoodanig zou zijn, dat wij bereid zouden zijn met haar samen te gaan II Deze oolijke politicus wilde de eer aan zichzelf houdenl! De voorzitter van de Kamerfractie, ir. J. W. Albarda, drukte zich later wat voor zichtiger uit, toen hij zeide, dat do R.-K. Kamerfractie nog wel 'ns zou kunnen ver anderen, zoodat samenwerking wel moge lijk zou zijn! Morgen een en ander naar_ aanleiding i van den tweeden en derden BUITENLAND Volkenbond HET WOROFSKl-GESCHIL Tusschen Rusland en Zwitserland. Thans eindelijk b ij gelegd. Naar men weet, hoeft Sovjet-Rusland nooit aan de besprekingen van den Vol kenhond willen deelnemen! omdat deze steeds te Genève werden gehouden en Zwitserland de laatste jaren geen goede vrienden was met Rusland. Wegens een aanslag n.l. op den Russischen gedele geerde Worofski. De moordenaar van #dezgn bolsjewiek werd vrijgesproken en Zwitserland wei gerde te voldoen aan den Sovjt-eisch tot toekenning van oen schadeloosstelling aan de dochter van Worofski. Deze kwestie is nu eindelijk bijgelegd na onderhandelingen tusschen den Zwit- serschen en den Russischen gezant te Berlijn. Zwitserland is bereid de dochter van Worofski een financieela tegemoetkoming te geven, terwijl Sovjet-Rusland Zwitser land schadevergoeding wil geven op grond van plundering van het Zwitsersche ge zantschap in Rusland Door deze overeenkomst zijn de bezwa ren van de Sovjetregeering tegen deelne ming aan conferenties van den Volken bond te Genève verdwenen. De Duitsche bladen beschouwen de bij- Igging van het Russiscb-Zwitsersch ge schil als van groote politieke beteekenis Men wijst er op, dat de Duitsche regee ring zich ingespannen heeft om dit go- schil eindelijk uit den weg te ruimen. Men verwacht nu, dat Rusland aan de inter nationale economische conferentie in Mei a.s. zal deeJnemen en dat het eveneens de uitnoodiging voor de ontwapeningsconfe rentie zal aanvaarden Hongarije. Aartshertog Albrechts koningskansen. Zijn Bethlen en Mussolini hot e e n c? Volgens een bericht aan de „Vossïsche Zeitung"*uit Boedapest is te Rome tus schen graaf Bethlen en Mussolini onder handeld over de bezetting van den Hon- gaarschen koningstroon. Mussolini zou voor een candidatuur van aartshertog Al- brecht gewonnen zijn. Bethlen zou even eens met het Vaticaan onderhandeld heb ben. Men zou te Boedapest van Engelse he zijde de verzekering hebben gekregen, dat niets aan een spoedige koningskeuze in den weg staat. Ook de reis van graaf Ku- no Klebelsberg zou in verband gestaan hebben met de verheffing van Abrecht tot koning. Volgens den correspondent van ge noemd blad staat er geen enkele onover komelijke hinderpaal meer voor Albrechts keuze. Ook het Vaticaan zou voor dit plan ge wonnen zijn. Albrecht zou een nationaal Hongaarsch vorst zijn en geen aanspra ken kunnen doen gelden op de vroegere Habsburgsche kroonlanden en daarom volkomen passen in het program van Mus solini. die geen verbinding wensebt van Hongarije met andere Donau-staten Hor- thy is sedert jaren een voorstander der candidatuur-Albrecht De kansen van don legitimistischen koning Otto worden alge meen als gering heschouwd. Joego-Slavië Kabinetscrisis. De Joego-Slavische regeering heeft Za terdagavond haar ontslag ingediend. Do beslissende ministerraad werd 's avonds om 7 uur gehouden en om half acht begaf zich de premier Oezoenowitsj naar den koning om het besluit van het kabinet mede te deelen. Do koning nam het ont slag aan. De regeering motiveert het ontslag met de verklaring, dat slechts een kabinet op breeder basis de noodzakelijke economi sche hervormingen kan doorvoeren. Den zeventienden zou de Skoeptsjlina bijeen komen en het was te verwachten, dat do minister van Binnenlandscho Zaken een nederlaag zou lijden. Een nieuw kabinet is reeds gevormd onder voorzitterschap van Voekitsjevitsj. Marokko De herleefde opstand. Hevige gevechten. Uit Madrid wordt gemeld: Do kolonne- Mela is het Wed Warga gepasseerd. Be langrijke versterkingen en een konvooi levensmiddelen, bestemd voor de kolonne- Solana, welke een positie inneemt op de hoogten van Warga, zijn oveneens het Wed Warga overgetrokken na hevige ge vechten, waarbij de opstandelingen twee honderd doodien op het terrein achter lieten. China. TSJEN'S ANTWOORD. Onbevredigend geacht. Een nieuwe nota der mogend- hoden verwacht. Reuter verneemt, dat de gezanten van Engeland, Frankrijk, Italië, Japan en de Vareenigde Staten aan hun regeeringen hebben medegedeeld, dat de antwoord nota's van Tsjen volkomen onbevredigend zijn. Er wordt niet in geantwoord op do beschuldigingen, vervat in de nota's der mogendheden, en zaj zijn er op berekend, oneenighoid tusschen de mogendheden te zaaien. Men acht het mogelijk, dat een nieuwe mededeeling tot Tsjen zal worden ge richt met het doel, een nauwkeurig om lijnd antwoord op de verschillende in de eerste nota voorkomende punten* te ver krijgen. Men verwacht, dat de nieuwe nota een krachtiger toon zal aanslaan en misschien een bepaald tijdsbestek zal noemen, binnen hetwelk aan de gestelde eischen zal moeten worden voldaan. TEGEN DE COMMUNISTEN. Een toenemende actie. Ingewikkelde toestanden. Uit de verwarde berichten, die gedu rende do Paaschdagen te Londen van China ontvangen zijn, blijkt in ieder ge val, dat de anti-communistische cara- pagno van Tsjang Kai-sjek en zijn gene raals nog steeds in scherpte toeneemt. Vooral te Kanton wordt krachtig opge treden. Talrijke communisten werden ge dood of gewond, tweeduizend gearres teerd, de rooden zijn uit het plaatselijk bewind verwijderd. In verschillende an dere plaatsen wordt op gelijke wijze op getreden. Bovendien is te Kanton beslag gelegd op de Centrale Bank, die do voor naamste bronnen van inkomsten der communisten beheert, waardoor oen ein de wordt gemaakt aan do geldzendingen uit Hankau. Te Hankau en in andere plaatsen aan den Jangtse, waar de communisten nog steeds het bewind in handen hebben, maar vooral te Nankau, is do toestand buitengewoon ernstig. De communisten treden er des te heftiger op, nu de meer derheid van het land tegen hen is. Zaterdag j.l. vertrok de Britsche tor pedojager „Vindictive'' naar Hankau, terwijl nog twee Amerikaanscho torpodo- jagers daarheen gedirigeerd worden om zich eveneens aan te sluiten bij de daar verzamelde vloot. Op alle schepen, die den Jangtse opvaren wordt van de oevers gevuurd. De Amerkaanscho torpedojager „Ford'' was twee keer aan geweervuur blootgesteld, doch dit werd niet beant woord. Te Sjanghai wordt verklaard, dat de Noordelijke troepen thans weder op don terugtocht zijn, hoewel zij Zatordag Poe- kau nog bezet hielden. Latero berichten spreken ook van de bezetting van Poo- kau en Jangtsjau door do nationalisten, doch vinden geen bevestiging in een draadloos bericht uit Nanking van Maan dag, dat Poekau nog steeds van Nan king uit gebombardeerd wordt. Zeker is, dat de berichten over een te rugtocht der Noordelijken met voorbehoud dienen te worden aanvaard, daar er geen reden is om aan te nemen, dat militaire overwegingen tot dezen terugtocht dwin gen. Deze zou veeleer oen gevolg zijn van een overeenkomst tusschen Tsjang Kai- sjek en de Noordelijken, ter combinatie van de actie tegen de communisten. De toestand is dus ingewikkelder dan ooit. Er is een zuiver communistische or ganisatie volgens he»t bekende Moskou- sche stelsel te Hankau, die ook te Kioe- kiang een invloedrijke organisatie be7.it. Voorts is er een organisatie van onde finieerbaar karakter, noch rood, noch rose, onder leiding van Tsjen Tiao-jocan te Anhwei. Verder heeft men te Nanking en Sjanghai de organisatie van Tsjang Kai-sjek, die, zooals zij zelf beweert, wel sympathiek tegenover Rusland staat, doch de macht van de Russische agenten in China wil vernietigen, en ten slotte Soen Tsjocanfang ergens aan den spoorweg SjanghaiNanking, wiens leger, nu de zwakke elementen ©ruit verdwenen zijn, geen onbelangrijke str/1 macht wordt ge acht Men kan van Soen Tsjoean-fang steeds verwachten, dat bij vlugge acties op eigen gelegenheid onderneemt. Ten slotte heeft men wat men meestal de hoofdmacht der Noordelijken noemt en in werkelijkheid een verzameling is van al dan niet har- monieerende elementen. Communisten te Mandsjoerije geëxecuteerd. Do Sovjet-pers maakt nog steeds mel ding van ariti-communifitische maatrege len, die door de Chlneesche autoriteiten in Mandsjoerije worden genomen, \^artoc ook de executies van verschillende com munisten behooren. Vrijdag jl. gaf de mi litaire comandant in een dorp nabij Char- bin bevel twaalf personen te executceren, namelijk zes Chineesche studenten, drie vakvereenigingsleiders, twee communisten en den voorzitter der plaatselijke han- cielsassociatie, allen beschuldigd van revo- lutionnaire agitatie. Do gearresteerden moesten eerst door de straten loopen met oen plakkaat op den rug, waarop in liet Russisch en Chineesch te lezen stond: „Dit zijn verraders, die het land aan de HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het geschil tusschen Sovjet-Rusland en Zwitserland bijgelegd. Toenemende actie togen de communis ten In China. De toestand wordt hoe lan ger hoe ingewikkelder. Zendelingen ver moord. In België heeft een mijnramp plaats gehad, waarbij 'n 25-tal personen zijn om gekomen. (Buitenl. Berichten 3do blad). Groote overstroomingen van de Missis- sïpl. (Buitenl Berichten 3de blad). Fokker bij een vliegongeval in Amerika gewend. (Luchtvaart lsto blad):. BINNENLAND. Een ernstig tramongeluk bij Voor schoten (Omgeving lsto blad). Het 25-jarig priesterfeest van pater Borromeus de Grecve O. F. M. (Kerknieuws 3de blad). In het Holland Huis te Brussel is oen Nederlandschc bloemententoonstelling ge opend. (3de blad). Het Paaschcongres der S. D. A. P. (Artikel, lste blad) De 100.000ste Groninger geboren. (Ge mengde Berichten, 3de blad). Het cyaankali-drama in Den Haag. (Go- mengde Berichten, 8de blad). Voetbalwedstrijd NederlandTsjecho- Slowakijc 81 (Sport, 2do blad). bolsjewsiton willen verkoopen. Vandaag zullen zij sterven door het zwaard" Zendelingen ontvoerd en vermoord. De Amerikaansche zendelinge, mies Mo Craig, en de Canadecsche zendelingen mr mrs. Slichler met hun vior-jarig doch tertje en hun zoontje, die onlangs uit Ans- joenfoe (Kweitsjau) zijn vertrokken naar Joennanfoe, zijn onderweg voordat zij laatstgenoemde stad bereikten door ban dieten gevangengenomen De heer Slitcher on zijn dochtertje werden vernoord, ter wijl de anderen doorde bandieten zijn weggevoerd. Reuter meldt uit Sjanghai, dat duizen den protostantsche zendelingen China hebben verlaten. Van degenen, die blijven, hebben de raeesten do wijk genomen naar ae verdragshavens. Ook van de Katholieke missionarissen werden velen gedwongen hun missiepos ten to verlaten. De Chineesche gezant te Tokio. Uit Tokio wordt gemeld, dat de C.iinec- sche gezant naar China is vertrokken Do icden voor zijn vertrek schijnt te zijn, dat hij in langen tijd geen salaris heeft ont vangen. Japan. Kabinetscrisis in Japan. Gevolg van do Taiwan-bank affaire. Het Japansche kabinet is afgetreden. Dit geschieddo na een bijeenkomst van den raad van state, welke ook door den keizer werd bijgewoond, op welke bijeen komst met 19 tegen 11 stemmen het ver zoek van den premier werd verworpen lot vaardiging van een keizerlijk besluit, waarbij staatssteun aan de Taiwan-bank zou worden goedgekeurd. BINNENLAND Werkloosheidssteun. Naar „Do Volkskrant" verneemt hooft do Veroeniging van Noderlandecho Ge meenten aan den Nederlandschen Werk- loosheidsraad voor zijn vergadering, wel ke Zatordag 23 April in hot Departement van Arbeid wordt gehouden, het volgende voorstel, voorzien van een uitvoerige me morie, tor behandeling ingezonden: lo. aan den minister van Arbeid to ver zoeken, zoodanige maatregelen te willen bevorderen, dat de uitkcoringatermijn der wcrkloozenkassen zoodanig wordo ver lengd, dat althans bij normale werkloos heid do teigen werkloosheid verzekerde ar beiders lechts bij uitzondering op steun uit anderen hoofde zullen zijn aangewe zen; 2e zich te richten tot den Raad van Mi- nisters met hot verzoek do werkverrui ming in het algemeen en in hot bijzonder in die streken cn gemeenten, waar buiten gewone worklooshoid heorscht, te willen bovorderen, o.a. door het Btcunen van do uitvoering van openbare werken. J. H. Liefrink, t Te 'fl-Gravenhage is overleden den heoï J. II Liefrink, oud-lid van dn Raad van. Ned.-Indië Dc overledene werd 18 Nov. 1862 U Leiden geboren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1