ZATERDAG 2 APRIL 1927
No. 5532
DENSDAG 6 APRIL
3)e Zeidbehz 6oti^ant
13e Jaargang.
ABONNEMENTSPRIJS bedraagtblj vooruitbetaling
I LeideD 19 cent pei week I 2.50 pei kwartaal
onif AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
:co Post 2.95 per kwartaal
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
gaai tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor-
jetaling Atzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
„Jagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertontlAn 30 oenl per roget
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
z dubbele van het tarief berekend. r
Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
g nimmer beslaat uit zes bladen, waaronder
Üuslreerd Zondagsblad.
(foensdag 6 April is voor alle kiezers,
ook in 't bijzonder voor de Katholieke
i, in de provincie Zuid-Holland
een belangrijke dag. De stembus
ben dan weer, om hun stemplicht
ioen als burger en als Katholiek, om
stemmen en op de lijst
R K. Staatspartij te gaan
amen.
ïaarom is ook deze verkiezing een
de Prov. Staten en niet voor Ka-
of Raad zoo belangrijk, en waar-
moeten wij ook bij deze stemming
fjcipieel stemmen?
ïaaroin ook deze verkiezing zoo be-
pijk is, dat zullen wij straks nader
«jzelten.
op de eerste plaats een antwoord
ie vraag:
laarcm ook nu principieel stemmen?
dan is ons antwoord tweeledig.
Eerstens, omdat wij
bij elke verkiezing principieel
a op de lijst der R. K. Staatspartij,
stemmen.
jat moest eigenlijk iedere Katholiek
fanzelfsprekend inzien,
ilacbi is geen recht; doch maar al te
wordt het recht miskend vai- den-
die geen macht heeft!
Ed daarom alièèn reeds, om n.l.
gevaar voor miskenning onzer recit
als Katholieken zoo gering mogelijk
ioen zijn, daarom moeten wij een zoo
mogelijke kracht ontwikkelen bij
stembus, bij elke stembus: voor Ka-
Staten of Raad.
laar r is een dieper liggende reden,
irom wij bij elke verkiezing princi-
moeten stemmen. En dat is deze:
dat bij elke verkiezing direct princio-
in het geding zijn.
Och neen, wij, Katholieken, zijn niet
leidraagzaam, ten opzichte van hén,
met ons in levensbeginsel verschil-
Volstrekt nietl Zulk zou strijden
de plichten van onzen Godsdienst.
En ook zijn wij niet blind voor wat
ieren goeds hebben in hun, op een
het onze strijdig levensbeginsel ge
viseerde politieke partij. Wij kunnen
urdeeren!
ïaar vast blijft staan, objectief ge
en al zakelijk dat anderen en wij
het terrein van het Staatsbestuur, in
«ebreiden en beperkten zin, verschil
de en niet met elkaar tegenstrijdige
patelen hebben! En dat beginsel-
schil mag bij geen verkiezing worden
toezeld, worden miskend. Bij elke
lezing kunnen wij niet anders, en
wij verplicht: principieel te stem-
I
de tweede plaats, moeten' wij ook
Woensdag principieel stemmen, om
ar voor deze verkiezing ook
speciale redenen
die ons daartoe moeten bewegen.
tol wij er alleen hier op wijzen, dat
Staten kiezen de Gedeputeer-
Sla t e n, die 'n zeer veel beteekenende
dit hebben, en kiezen de Eerste Ka-
wier belangrijke beteekenis vooral
nu de verwerping van het Neder-
®ch—Belgisch Verdrag nog versch
to geheugen ligt niet zal worden
tend.
5 zullen dit, zoo mogelijk, nog dui-
®er inzien, als wij nu in het kort
beantwoorden do andere vraag:
'aarom Is ook de Staten-verkiezing
belangrijk?
verkiezingen van de Provinciale
to hebben drieërlei beteekenis.
wreerst om de samenstelling der
to zelf.
de tweede plaats, omdat de Staten
ellege van Gedeputeerden kiezen,
de derde plaats, omdat de leden der
tociale Staten de Eersto Kamer
Om de Staten zelf.
boroei'61 hebben de Staten-verkiezin-
beteekenis om de samenstelling der
a zelf. De sociale taak, welke deze
toen to vervullen hebben, breidt zich
uit. Op allerlei terrein is do Pro
ton vertegenwoordiging thans werk-
Provinciale Staten hebben een
*®«unheid, welke zeker meermalen
«utieke en ook de Godsdienstige be-
jto? van de leden raakt. Dat komt
uit o.a. bij vragen over: zelfbe-
ton krankzinnigengestichten óf sub-
jjj 8> van gemeentelijke of confes-
6 inrichtingen, bij tallooze subsi
dies.
Om de Gedeputeerde Staten.
In de tweede plaats hebben de Staten
verkiezingen beteekenis, omdat de Staten
het college van Gedeputeerden kiezen.
Het groote belang nu van de verkie
zing van Gedeputeerden is, dat aan dit
college bij de wet het toezicht op nage
noeg alle besluiten der gemeenteraden
is opgedragen. Behoudens beroep op de
landsregeering in een aantal gevallen,
kunnen die besluiten zonder goedkeuring
van Gedeputeerden niet in werking tre
den. Deze groote macht nu kunnen Gede
puteerden zoowel ten goede als ten kwa
de aanwenden. De practijk leert, dat men
alle gemeenteraden niet maar vrijelijk
kan laten begaan.
Wie dus zich niet laat gelegen liggen
aan de samenstelling van do Provinciale
Staten, toont zich daardoor ten slotte
ook in zeker opzicht onverschillig voor
den gang in de verschillende gemeenten,
mer, want:
Om de Eerste Kamer.
En óók tot op zekere hoogte voor de
wetgevende werking Yan de Tweede Ka
mer.
In de derde plaats hebben de Sta-
ten-verk.czingen beteekenis, omdat de le
den der Provinciale Staten de Eerste
Kamer kiezen en bijna alle besluiten der
Tweede Kamer aan de goedkeuring der
Eerste Kamer onderworpen zijn.
't Is om alle deze redenen duidelijk,
dat alle Katholieke Kiezers en Kieze
ressen a.s. Woensdag 6 April stemmen
op de Katholieke lijst, d.i. in Zuid-Hol
land
LIJST NO. 12.
V „Nog wel een enkele Roomsche
er bij".
In de dagen, die aan verkiezing vooraf
gaan, krijgt men heel veel raars onder do
oogen.
Iedere partij moet er naar streven, om
in de propaganda-lectuur oprecht en waar
dig te zijn maar niet iedere pariij doet
zulks, in ieder geval slaagt niet iedere par
tij in dat streven.
Wij hebben hier voor ons een brochure,
die innoudt een rede, uitgesproken door
ds. G. H. Kersten, lid van de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal, op de Algemee-
ne Vergadering der Staatk. Geref. Partij,
in April 1926.
Deze rede wordt, met een voorwoord van
ds. Kersten, door genoemde partij als bro
chure uitgegeven, als propaganda voor de
a.s. Staten-verkiezing.
Deze brochure kan men, hoe men ook
denke over hare waardigheid, niet ontzeg
gen dat zij oprecht is.
Oprecht in l^aar onverbloemd anti
papisme. i
En de Antirev. en de Chr. Hist, partij
wordt verweten, dat zij met Rome willen
samenwerken.
Maar ook de, van de Chr. Hist, afge
scheiden Herv. Staatspartij met haar lei
der ds. Lingbeek, is niet anti-papistisch
Lees welk 'n euveldaad ds. Lingbeek
heeft bedreven.
Hij heeft gezegd:
„Ik meen dat in een in meerderheid
„Protestantsch iand dan de weg was, dat
„een zaken-kabinet werd "eformeerd, uii
„in meerderheid Protestantsche mannen
„van linker- en rechterzijde, met een en-
„kele Roomsche er bij".
En naar aanleiding van deze uitspraak
merkt ds. Kersten op:
Nog wel met een Roomsche er bij! En
dat om de eenheid onder 't volk te be
waren. Een éénheid, die or niet ia; die
in z'n diepsten wortel niet bestaat.
De vette letters en het uitroepteeken zijn
van ds. Kersten.
Ziehier de man geteekend.
't Is verschrikkelijk, dat een dominé, ds.
Lingbeek, een ministerie wil hebben waar
in ook een Roomsche is!
't Is verschrikkelijk in een land, waarin
ongeveer 1/3 der bevolking Ka
tholiek i sl
't Is verschrikkelijk in een land, waarin
geen kerk zooveel volgelingen
telt als de Katholieke Kerk
tenzij men onder „Protestant" een aller
wonderlijkst allegaartje zou willen reke
nen!
Men ziet, waartoe 't zou gaan als een
richting-ds. Kersten aan invloed zou win
nen!
't Is zoo waar, dat een klein-land groot
kan zijn in zijn mannen en aan die waar
heid denken we als wij kennis nemen van
de breede opvattingen van den leider der
Staatk. Geref. Partij!
BUITENLAND
De Ontwapenings- kwestie.
DE VOORBEREIDENDE COMMISSIE.
Compromis inzake den diensttijd.
Beperking der militaire lucht-
strijdkrachten.
In de ontwapeningscommissie te Genève
is gistermorgen een compromis tot stand
gekomen, met betrekking tot de kwestie
van den diensttijd.
Krachtens dit compromis mag voor de
Staten met verplichten militairen diens»,
de totale diensttijd van het jaarlijksch cou
tingent het cijfer niet overschrijden, dat
voor iederen staat in de ontwapeningscon
ventie zal worden vastgesteld Het staat
den verdragsluitenden mogendheden na
tuurlijk vrij, onder het vastgestelde cijfer
te blijven.
Onmiddellijk daarop maakte de com
missie een aanvang met do beraadslagin
gen over de beperking der luchtstrijdkracb
ten, waarbij direct weder de Engelsch-
Fransche tegenstelling in al'e scherpte
aan den dag trad. Engeland wenscht na
melijk uitsluitend het aantal der militai
re vliegtuigen en luchtschepen te beper
ken, terwijl Frankrijk tevens het perso
neel wil beperken, daarbij eventueel reke
ning houdend met de civiele luchtvaart.
De Engelsche gedelegeerde, lord Robert
Cecil, verklaarde, dat bij in deze aange
legenheid geen intransigent standpunt wil
innemen Echter wensehte hij de aandacht
te vestigen op de moe'lijkheid. om onder
scheid te maken tusschen militaire en ci
viele luchtvaart, hetgeen vooral gold met
betrekking tot het personeel
Do Fransche gedelegeerde, Paul Bon
cour, daarentegen betoogde, dat het toch
niet aangaat al'een bij de strijdkrachten te
land de afgerichte reserves te benerken, en
deze bij de luchtstrijdkrachten buiten be
schouwing te laten
De gezant der Vc-ree 'ede Staten te
Bern. Gibson, en #e Z^pLe^ rezant ie
Bern, Hennings verdedigden het in de
subcommissie ook door Duitschland inge
nomen standpunt, dat alleen de militaire
luchtvaart onder de beperkingsbepalingen
mag vallen.
Roemenië.
De toestand van den koning.
Volgens berichten uit Boekarest moet
de toestand van den Roemeenschen ko
ning, wiens gezondheid toch reeds uiterst
precair is, zeer ernstig zijn geworden door
een aanval van influenza. Reeds werd ge
meld. dat zijn overlijden elk oogenbük
verwacht kon worden, doch hedenmorgen
kwam het bericht, dat s konings toestand
weer redelijk wel was.
Anti-semietische studentenrelletjcs.
In verschillende Roemeensche universi
teitssteden zijn in den laatsten tijd studen
tenrelletjes met een anti-semiet:sch karak
ter uitgebroken Te Klausenburg werden
Joodsche studenten te bloede geranseld,
te Czernowitz trokken de studenten door
de straten der stad en vernielden zij de
vensterruiten en uitstallingen der Jood
sche winkeliers
Marokko
OPNIEUW EEN ERNSTIGE TOESTAND
De Ktama's zijn in vollen opstand.
Spaausche kolonne in de pan
gehakt.
Uit Rabat wordt aan de „Matin" ge
meld, dat er uit de Spaanscho zone ern
stige berichten worden ontvangen. De
Ktama's zijn in vollen opstand. De Spaau
sche post te Bab Flib is naar de Fran-
schen gevlucht De Spaausche kolonne van
kapitein Ostaritz is bij een poging om Bab
Flib te hernemen in nauwe bergpassen, in
de pan gehakt.
China
TSJANG KAI-SJEK IN ONGENADE.
Openlijke breuk met de Communisten.
Revolutie in de revolution-
naire beweging.
Uit gezaghebbende bron verneemt de
„United Press", dat de verwijdering van
den opperbevelhebber der Ivantonneescho
troepen, generaal Tsjang Kai-sjek, uit de
Kwomintang aanstaande is. Reeds zijn van
Hankau uit instructies te dien aanzien ge
geven, die echter niet vóór do volgende
week ten uitvoer zulen worden gelegd.
Naar men verwacht zal Tsjang Kai-
sjek's val den strijd, die thans in den boo-
zem van de Kwomintang wordt gevoerd,
openlijk aan den dag doen treden. Een
revolutie in de revolutionaire beweging
wordt voorzien, in verband waarmede
Tsjang en zijn generaals evenals de natio
nalistische autoriteiten onophoudelijk con-
fereeren.
Tsjang concentreert, naar wordt verno
men, de hem trouwe troepen in de nabij
heid van Sjanghai, en men gelooft, dat de
mogelijkheid bestaat, dat hu' zich onenliik
tegen Hankau zau verzetten, het régime van
den Kantonneeschen minister van Buiten-
landsche Zaken, Tsjen, en van diens Rus-
sischen adviseur, Borodin, zal omverwer
pen en een eigen regeering vormen.
De vertegenwoordigers der buitenland-
sche mogendheden zijn in voortdurende
voeling met hun respectiew regeeringen
en men verwacht, dat de mogendheden
spoedig definitieve verklaringen zullen af
leggen.
Voorts gelooft men dat de aankomst te
Amoy van oen Japansch eskader, bestaan
de uit drie slagkruisers, vijf lichte krui
sers, veertien torpedojagers en vijf duik-
booten, in verband staat met de zich ver
scherpende situatie in China.
De evacuatie van buitenlanders uit het
binnenland duurt nog steeds voort.
Volgens den „Times"-correspondent te
Sjanghai komen er berichten uit Kanton,
dat de nationalistische regeering reeds een
decreet zou hebben uitgevaardigd waarbij
Tsjang Kai-sjek ook onthevoi wordt van
zijn post als opperbevelhebber van de Zui
delijke troepen. In kringen van het Kwo
mintang te Sjanghai wordt erkend, dat een
dergelijk besluit onvermijdelijk is gewor
den, nu de breuk tusschen Tsjang en de
communi ten, die in de nationalistische
partij de leiding hebben, niet meer te over
bruggen is.
De uiterst-linksche Chineesche bladen
vallen intusschen Tsjang voortdurend he
vig aan Japan wordt daarbij beschuldigd
van intriges om een verbonu tusschen
Tsjang Kai-sjek en Tsjang Tso-»in tot stand
te brengen, ter bestrijding van den Rus-
sischen invloed in China.
Ontruiming van Kanton.
Vierentwintig mannen, vrouwen en kin
deren zijn te(Hongkong aangekomen; voor
het meerendeel komen zij uit de Christe
lijk universiteit te Kanton.
Uit Sjamien wordt gemeld dat de Brit-
sche vrouwen en kinderen bevel hebben
gekregen, Kanton te ontruimen en zich
naar Sjamien of Hongkong te begeven
Mer ï.vacM een detachement "BritscTie
soldaten voor de verdediging van Sjamien,
de Europeesche wijk van Canton.
Van het Vaticaan.
Het gouden feest van Kardinaal Gasparrl.
Een geschenk des Pausen.
Men seint uit Rome aan de „Msbd.":
Het gouden priesterfeest van den kar-
dinaal-staatsseretaris Gasparri is Donder
dag, gelijk aangekondigd, alleen in intie-
men kring gevierd
De hooge jubilaris droeg een stille H. Mis
op in de Capella Paolina, in tegenwoor
digheid van familieleden en vrienden.
De Paus schonk den kardinaal een gou
den kelk, door wijlen den Fransclien kar
dinaal Richard bij testament aan Paus
Pius X z.g nagelaten.
Het geschenk was vergezeld van een ge
schreven opdracht.
BIMWEliUHD
EERSTE KAMER.
OVERZICHT.
De Minister-President aan het woord.
Minister De Goor hoeft op de
algemeene beschouwingen geantwoord.
Drie punten waren de belangrijkste. Dat
zijn: De Belgische kwestie, de financiën
en de handelspolitiek
Wat het eerste punt aangaat, merkte
de Minister op dat het kab net, bij zijn
optreden, het Belgische tractaat gereed
en namens de bei do regeeringen getee
kend had gevonden. Het was toen een
eisch van politiek fatsoen geacht om dat
tractaat aan het oordeel der Volksverte
genwoordiging te onderwerpen en het te
doen verdedigen door den man, die daar
voor het allermeest geschikt was Maar
een programpunt van dit kabinet was
het dus niet en liet was nooit als zooda
nig behandeld. Nu het echter is verwor
pen, moet de te volgen gedragslijn in de
Belgische kwestie worden bepaald en
dat wordt wèl een zaak van het heele
kabinet.
Ten aanzien van de financiën betoog
de de minister, dat de opbrengst der
m'ddelen over de eerste twee maanden
van 1926 weliswaar 5.8 millioen boven
de raming is, maar dat men deze uit
komst niet mag nomen als maatstaf voor
die van het heele jaar. Want in die 5.8
millioen zit een meevaller van vier mil
lioen van de rijwielbelasting en die
wordt bijna geheel in niereerste maan
den betaald. Trekt men dio er af, dan
houdt men 1.8 millioen over twee maan
den over en vermenigvuldigt men dat
met zes dan krijgt men een kleine elf
millioen, waarvan echter bij de belas
tingverlaging reeds acht millioen is ver
disconteerd.
Vrij uitvoerig sprak de minister over
de handelspolitiek, waarbij hij zich
hoewel gematigd toch vrijhandclaar
verklaarde, ondanks alles.
Na do rede van den Minister cn korte
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
In de voorbereidende ontwapenings
commissie is een compromis getroffen
inzake den diensttijd.
De toestand van den Roemeenschen
koning ernstig.
Opnieuw een ernstige toestand in Ma
rokko.
Tsjang Kai Sjek in ongenade. Een
openlijke breuk met de communisten.
BINNENLAND.
In de Eerste Kamer zijn de algemeene
beschouwingen over de >taatsbegrooting
gesloten. Aan de orde zijn de verschillende
hoofdstukken (Overzicht, lsto blad)
De Tweede Kamer heeft aangenomen het
wetsontwerp inzake Naamlooze Vennoot
schappen. De behandeling van het wets
ontwerp inzake besmettelijke ziekten is na
de aanneming van een amendement go-
schorst (Overzicht, 1ste blad).
Ingediend is een wetsontwerp tot instel
ling van een Postraad voor Int Staatsbe
drijf van de Posterijen, de Telegrafie ea
Telefonie (1ste blad).
Een partieele herziening vai do Woning
wet Is in voorbereiding (1ste blad).
In ons land, te Nijmegen, wordt geves
tigd een Centraal Bureau voor de R.-K.
Universiteiten (1ste blad).
LEIDEN.
In de Lakenhal i: heden geopend een
tentoonstelling van de werken van den
Leidschen schilder Floris Verster (5do bl.)
ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN
Een artikel In het eerste lad beschouwt
de beteekenis en de belangrijkheid der ver
kiezingen voor de Prov. Staten (ls»e blad).
Naar aanleiding van eenige artikelen
in „Oe Tribune", 't communistisch dagblad,
bespreken wij de vraag, hoe wij als Katho
lieken staan ten opzichte van do burgerlij
ke beleefdheid (2de blad).
Onze apologetische medewerker be
schouwt de bijzondere waarde van het bid
den van de gebeden der Kerk (3de blad).
Onze medewerker Ajo trekt een parallel
tusschen de twee groote Katholieke Staats
mannen Mgr. Schaepman en Mgr. Nolens
(3de blad).
De letterkundige medewerker bespreekt
enkele schoone Lente-zangen (3de blad).
replieken is men kalm aan de hoofd
stukken begonnen-
Bij de begrooling vau financiën hoeft
de minister medegedeeld, dat bet rap
port van de commissie van Scbaik (do
tabakscommissie) op komst is Dat was
bekend. Reeds maanden geleden was
door den minister gezegd, dat het in het
voorjaar komen zou, maar er is nog
niets te zien. Het wachten duurt, zooals
trouwens altijd in dergelijke zaken, wel
erg lang
Een lijdensgeschiedenis, cn niet ecu
„Leiden's" geschiedenis, zooals mr Men-
dels interrumpeerde, liet jhr. mr. De
G ij e 1 a a r (Chr. H.) hoeren over zijn
ervaringen opgedaan met hel schatten
van vermogens en goederen door belas
ting-ambtenaren, waaronder er z. i. zijn
die er plezier in hebben de men3clien te
tyraniseeren. Hij vroeg oen aanschrijving
aan de ambtenaren.
TWEEDE KAMER.
OVERZICHT.
Wetsontwerp besmetteii.ke ziekten.
Een paar uren gingen gisteren nog heen
aan de behandeling der principieele amen
dementen van den heer B ij I e v e I d (A.-
R.) op het wetsontwerp, houdende voor
zieningen tegen besmettelijke ziekten, door
welke amendementen een regeling in de
wet zou komen, ter tegemoetkoming aan
gewetensbezwaren tegen inenting. Zeer
uitvoerig heeft de heer B ij 1 e v e 1 d (A.-
R.) zijn amendementen verdedigd..
Minister Slotemaker de Bruine
verklaarde het o.i. overdreven-zakelijk
onaannemelijk, omdat het een politieke
strekking had.
Bij de stemming bleken alleen do anti
revolutionairen en de heeren Zandt
cn Kersten (St. Ger. Partijl vóór de
amendementen van den heer Bijleveld, die
verworpen werden.
Wie gedacht mocht hebben dat na ver
werping van de amendementen de wet in.
veilige haven was, kwam bedrogen uit,
want na do aanneming van een amende
ment van de commissie van rapporteurs op
artikel 18 vroeg de minister schorsing en
kon de Kamer naar huis gaan. In dit wets
ontwerp worden maatregelen voorgeschre
ven ten opzichte van verdachten en bacil-
