VRIJDAG f APRIL 1927
Qe Prov. Statenverkiezingen.
18e Jaargang.
No. 5531
3)e ftzicbelre (Sou^cmt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagtblj vooruitbetaling
ry of LeideD 19 cent pei week I 2.50 per kwartaal
Kil onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
finco per post I 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver-
yubaai tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
;0on<lausblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen i.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewona advarlentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
z dubbele van het tarief berekend. r
Kleine advarlentiën. van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagi buur en ver
huur, koop en verkoop t Ü.SO.
II «MER BESTAAI Uil DRIE BLADEN.
Een waarschuwend en aanspo
rend woord van het Dagelijksch
Bestuur der R. K. Staatspartij.
Aan de R. K. Kiezers in Nederland!
In den loop der volgende week worden
verkiezingen gehouden voor de sa
menstelling der Provinciale Staten-col-
jjjje's. Dit is een zéér belangrijk politiek
nn, het mag merkwaardig hee
lt in de practijk velen dit n et be
en beseffen, blijkens de mindere
"opkomst der kiesgerechtigden ter stom-
is vooral hierom, dat bet Dage-
Bestuur der R. K. Staatspartij
jan den vooravond dezer verkiezingen
waarschuwend en aansporend woord
le R K. Kiezers in Nederland rich
ten wil
Waarschuwend: onderschat de betee-
inis en het groote belang der Staten-
rerk.ezingen niet.
Eerstens voor het bestuur van ieder
«west, waarbij het in de meeste provin-
es geenszins onverschillig zal zijn, hoe
groot de Roomsch-Katholieke fractie in
tel Slatencollege is.
Maar voor alle provincies geldt in ge
lijke mate, dat deze verkiezingen een al
gemeene krachtmeting zijn der politieke
partijen, en dat de leden der Provinciale
de kiezers zijn der Colleges van
Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer
iff Staten-Generaall Dit vooral is de
roote landelijke beteekenis van den ver-
iejingsstrijd der komende dagen!
Ieder lid der Staten brengt voor die
terkiezmg één stem uit, doch die éóne
item heeft een veel grootere stemwaarde
art. 114, 1. der Kieswet). De positie
er R. K. Staatspartij in de Eerste Ka-
toer houdt dus met dezen verkiezings
strijd onmiddellijk verband!
Uit he? besef van dit groot politiek be
lang oelt dan ook voort onze dringende
aansporing tot alle R. K. Kiezers om
stemplicht getrouw en goed te ver-
tullen
Uw stemrecht is tevens stemplicht, en
mrlijk niet alleen als strikt wettelijke,
kb ook als katholieke plicht.
Onze aansporing gelde in het bijzon-
fer de leden onzer R K. Staatspartij, en
tooral hen, die als bestuurders of pro
pagandisten de vlag onzer Partij verde-
jze laatste dagen zooveel ln
fa vermogen is!
Spant Uw uiterste krachten in!
Vooral na de reorganisatie onzer Par
tij voelen wij ons nog méér dan vroeger
h en sterk in ons groot landelijk partij-
Terband Dit spore U allen des te meer
tón Uw uiterste best te doen.
Doen wij onzen plicht, dan zal ook
vods Zegen op onzen vrijwillig volbrach-
politieken arbeid rusten en ons het
fflo zeer gewenschte succes brengen!
n" Dagelijksch Bestuur der R. K.
Namens het Bestuur,
De Partij-Secretaris;
FRANS TEULINGS.
Art 114, 1. der Kieswet luidt: „Elke
geldt, naar gelang der provincie
Jkar zij is uitgebracht, voor het volgen-
te aantal stemmen:
Noord-Brabant 117
Gelderland 120
Zuid-Holland 208
Noord-Holland 171
Zeeland 59
Utrecht 86
friesland 77
Overijsel 95
Groningen 82
Drente 61
G'mburg 100
j6 getallen worden telkens na de be-
lamaking der uitkomsten eener open-
re volkstelling herzien.
Godsdienst en politiek.
Woensdagavond is vanwege de afdee-
J heiden van den Vrijheidsbond een
ST?0 redering in het Nutsgebouw
j ouden in verband met de a.s. verkie-
>a?,Van ^en ^er Provinciale Staten,
tófin als sprekers optraden mevr. M. A.
en—Tervaerts Israels uit Den Haag en
teer J. Baak Jzn. te Leiden.
len hebben met warmte bepleit het
b» i»n op Uen Vrijhendsbond zooals
«uzelf spreekt.
l kdifor redevoeringen, die, te oordeo*
par het verslag in het „Leidsch Dag-
^<*1 gematigd waren, geeft ons niets
u 'ding tot opmerking, behalve één uit-
g yan den heer Baak.
26 zeide, volgens genoemd verslag:
's zoo jammer volgens spr., dat
dat de liberale partij de eerste so-
ijile wetgeving tot stand/ bracht, velen
Cl1 van haar hebben afgekeerd en
zich op politiek gebied geschaard heb
ben aan do zijde van de Christelijk
Histoi'ischen.
Wanneer zij op theologisch terrein
zich met de Chr. Historischen één
gevoelen laten zij dan ook op Chx.
Historischen stemmen, maar blijven
zij liberaal denken dan mogen zij, het
Chr. Historisch programma kunnen
de, daarin niet mee gaan.
In den Vrijheidsbond is voor pro-
testantsche en voor katholiek geloovi-
gen plaats.
DAt is onbegrijpelijk.
Eerst zegt de heer Baak, dat zij, die zich
op theologisch terrein met de Chr. Hist,
één gevoelen, dan ook maar op de Chr.
Hist, moeten stemmen waarmede wij
Let eens zijnl En dan beweert hij, heel po
sitief: „In den Vrijheidsbond is voor pro-
lestantsche en voor katholiek geloovigen
plaats". Hiermede zijn wij het niet
eens!
Deze spreker op de Vrijheidsbondsche
vergadering heeft 0. i. zichzelf wel wat te
gengesproken! Eerst erkende hij verband
tusschen Godsdienst en politiek; daarna
negeerde hij dat weer. Maar.de natuur
is sterker dan de leer; de waarheid dringt
dieper door dan de dwaling. En de waar
heid i b, dat er wel degelijk en inderdaad
verband bestaat tusschen Godsdienst en
politiek!
V „Een nieuwe heilige"
Wij lezen in „Het Handelsblad" onder
bovenstaanden titel:
Men schrijft ons:
In Dortmund is sprake van een
nieuwen heilige. Den 20sten Februari
1922 stierf daar de Franciscaner pa
ter Jordan Mai. Hij werd op het Oos-
ter-kerkhof begraven, zonder dat
iemand aan zijn verscheiden meer dan
gewone aandacht schonk. Hoe het nu
verder gekomen is, weet men niet.
Doch tegenwoordig gaat dè mare, dat
dit graf wonderkrachten doet. Het
graf wordt voortdurend door bidders
belegerd. Men ziet ze knielen en bid
den. Na het gebed nemen ze aarde van
het graf mee naar huis. Bijna dagelijks
moet de doodgraver verscheidene
kruiwagens aarde aanvoeren. Het
uiterlijk van het graf wint voortdurend
in schoonheid door de er gebrachte
Och, wat zijn die Katholieken toch naïef!
zoo zal menig liberaal lezer van boven
genoemd liberaal dagblad gedacht hebben,
toen hij het bovenstaande las.
Er gaat een „mare", dat bij het graf van
iemand wonderen gebeuren! Hoe de mare
„gekomen is, weet men niet!"
Enhet graf wordt belegerd door
menschen, die er iederen dag„ver
scheidene kruiwagens" aarde vandaan
halen en er geschenken naar toe sleepen!
En zóó heeft men.... „een nieuwe hei-
ligee" in de Katholieke Kerk!
Neen niet „och die naïeve Katholie
ken!", maar „och die verblinde of kwaad
willige er-maar-op-los-schrijvers"!
Zij weten of kunnen althans heel goed
weten, dat men onder de Katholieken niet
zoo maar wonderen aanneemt. En dat in
de Katholieke Kerk niet zoo maar.„een
nieuwe heilige" is gecreëerd!
Met zulk onbeduidend geschrijf meent
men echter de Katholieke Kerk te kunnen
blameeren.Dat is, naar 't schijnt, de
bedoeling. Die echter bij alle die denken
en wèldenken, ons inziens, mislukken
moet.
HET DAGHET.
Zoo schreef onze sportredacteur
enkele weken geleden, toen hij aan onze
lezers het verheugend feit kon mededee-
len, dat eindelijk betere dagen voor onzo
R.-K. Sportbeweging op komst waren.
In het bijzonder was hier sprake van
do R.-K. Voetbalbeweging in Leiden; im
mers ondanks het harde werken en vele
opofferingen van het bestuur der R.-K.
Voetbalvereeniging „Leiden" waren do
resultaten niet bevredigend. Nu echter dit
best. den daadwerkelijken steun heeft ver
kregen van verschillende vooraanstaande
Katholieke stadgenooten, hebben wij de
beste verwachtingen.
Doch, geachte lezers, willen wij volko
men slagen, hebben wij de medewerking
noodig van alle Katholieke stadgenooten.
Als wij zien dat men van andere zijde
ook niet stil zit en ook daar tracht de jon
ge menschen in hun sportvereeniging te
krijgen, moet dit toch voor ons een waar
schuwing zijn, om op onze hoede te zijn.
Daarom Katholieken van Leiden, steunt
onze zaak zooveel als in Uw vermogen
ligt.
Laat uwe kinderen zich aansluiten bij
onze R.-K. Sportvereenigingen; niet al
leen dat zij daar een zeer nuttige en ge
zonde ontspanning hebben, doch U helpt
tevens mede hen tot medewerkers te ma
ken van onze R.-K. zaak.
Bezoekt allen a.s. Zondag half 3 den ve
teranen-wedstrijd op het terrein van „Lei
den" (zie advertentie). Geeft u en uw jon
gens op als lid of donateur, waartoe aan
de kassa of aan het kleedgebouw gele
genheid is. Hiermede steunt U daadwer
kelijk onze goede zaak. Katholieken van
Leiden en Omstreken, Zondag a.s. in
grooten getale naar het terrein van „Lei
den"!
BUITENLAND
De Ontwapenings-kwestie.
DE VOORBEREIDENDE COMMISSIE.
De vermoedelijke resultaten.
Geen neiging om te
verminderen.
De
besprekingen der ontwapenings
commissie verliezen zich de laatste da
gen in militair-technische beschouwingen,
die gistermorgen hoofdzakelijk liepen over
de beperking der officieren en onder-of
ficieren, waaraan op verzoek van den
Italiaanschen generaal de Marinis ook de
beroepssoldaten zijn toegevoegd.
De heer de Brouckere kwam nogmaals
terug op de beperking van den diensttijd
als middel tot vermindering der aanvallen
de kracht van een volk, waarbij hij voor
stelde dat de staten, die den diensttijd
beperken, niet het recht zullen hebben de
hieruit voortvloeiende vermindering in
weerbaarheid te compenseeren door ver
meerdering van het aantal jaarlijks op te
roepen manschappen Dit ontlokte een
protest aan den Japannees Sato, die te
kennen gaf, dat Japan voornemens is
binnenkort den diensttijd van 22 maanden
tot 18 maanden te beperken, doch daar
door genoodzaakt is het aantal manschap
pen te vermeerderen. Japan wil daarom
de staten vrij laten den duur van den
dienstplicht te bepalen en slechts door
.de conferentie te laten constateeeren do
algemeene neiging tot fi^rn:'ridering.
Ook gisteren bleek weer overtuigend hoe
weinig staten feitelijk geneigd zijn hun
weerbaarheid te verminderen Veelmeer
wordt gezocht naar formules, die het den
staten mogelijk maakt hun bewapening te
handhaven dan wel naar die, welke de be
wapeningen inkrimpen Hoewel thans
slechts een schema voor een conventie
wordt opgesteld, waarin de conferentie de
getalen zal hebben in te vullen, is te voor
zien, dat het resultaat der eerste ontwape
ningsconferentie ondanks het protest van
Duischland en den wensch van sommi
ge staten om verder te gaan, voorname-'
lijk zal zijn een stabiliseer ing der bewa
pening, waardoor aan den bewapenings
wedloop paal en perk kan worden ge
steld.
Albanië.
het italiaansch—joego-slavisch
conflict.
Waarom Mussoüni de alarmklok luidde.
onder h oud met
B 0 d r e r o.
generaal
De speciale verslaggever van de „Petit
Parisien" heeft te Belgrado een onder
houd gehad met den Italiaanschen ge
zant, generaal Bodrero.
Waarom, zoo vroeg de verslaggever,
meende de Reg. te Rome te moeten aan
nemen. dat Joego-Slavië militaire maat
regelen trof tegen Albanië?
Men moet letten op de voorgeschie
denis, antwoordde Bodrero; aan de Joe-
go-SlavischAlbaneesche grens wemelt
het van Komitadji's, meestal vreedzame
boeren, maar bij tijden gevaarlijke partij
gangers. Met hnn hulp bracht Joego-SIa-
viö twee jaar geleden Achmed Zogoe in
Albanië aan het bewind Welnu, kort ge
leden hadden wij den indruk, dat een der
gelijke manoeuvre zich zou herhalen. Men
begrijpt, dat de Italiaansch0 regeering,
die, met instemming der mogendheden,
een groot beschavingswerk in Albanië ver
richt, niet wil, dat dit werk door troebelen
wordt vernietigd. Als Mussolini do alarm
klok heeft geluid, dan was dat uitsluitend
om een ramp te vermijden.
Ik heb den indruk gekregen, zei de
man van de „Petit Parisien", dat de he
vigheid van het gelui volstrekt niet even
redig was aan de werkelijke grootte van
hot gevaar.
Daar ben ik het niet mee eens, aldus
Bodrero. In streken waar bijna altijd la
tent oorlog is, kan de minste onrust ern
stige gevolgen hebben.
Een Komitadji-opstand, gesteund aan
de andere zijde van de grens, kan gemak
kelijk in een ernstig conflict ontaarden.
Wij hadden reden te vreezen, dat het daar
toe komen zou. Want u weet, de Joego-
Slaven vinden het niet aangenaam, dat de
Italianen in Albanië zitten. Hun devies is:
„de Balkan voor de Balkanvolken".
Vijftien doodvonnissen in Albanië.
231 opstandelingen krijgen
gevangenisstraf.
Naar een te Skoetari verschijnend blad
meldt, heeft de krijgsraad ïn verband met
den tegen Achmed bey Zogoe gerichten
opstand in Noord-Albanië van November
j.l. 15 personen ter dood veroordeeld. Ver
der zijn 231 opstandelingen veroordeeld
tot gevangenisstraffen van in totaal 1598
jaar. Veertien verdachten, die naar het
buitenland zijn uitgeweken, zijn bij verstek
ter dood veroordeeld, terwijl tegen 26 ver
dachten het proces nog hangende is.
Marokko
.Opleving der onlusten.
Ernstige verliezen voor
de Spanjaarden.
In verschillende deelen van de Spaan-
sche zone in Marokko hebben weer onlus
ten plaats, die echter geen verband met
elkaar houden. In het Ktama-district nabij
de grens der Spaansche zone, waar in de
eerste week van Maart een opstandige be
weging is uitgebroken, wordt de toestand
verontrustend genoemd. De Spaansche
troepen zijn hier in een hinderlaag gelokt
en hebben ernstige verliezen geleden. Er
zijn thans versterkingen gezonden.
Volgens andere berichten is ook opgetre
den tegen Ahd-cl-Krim Udrassi in het ge-
bier van de Beni Idir, ten Zuid-Westen
van Tctoean, waar hevig gevochten is. Een
Spaansche post in het Djebel Habeb-ge-
bied is door een opstandige bende aange
vallen, bij welk gevecht 15 Spanjaarden
zijn gedood.
In het land van de beni Ghomara zijn
drie Spaansche posten door opstandelin
gen overmeesterd. Voorts heeft een ern
stig incident plaats gehad bij do Wad Loe-
'kos, waar het Spaansche kamp aan den
Tetoean-Sjesjoeanweg in het gebied van
de beni Hassan door rebellen is overvallen.
China
DE CH1NEESCHE CHAOS.
De onlusten te Nanking.
Gezamenlijke maatregelen.
Reuter verneemt, dat de Britsche regee-
ring ernstig onderzoekt welke maatregelen
door de mogendheden dienen genomen te
worden naar aanleiding van de gebeurte
nissen te Nanking.
Daar onder alle nationaliteiten slachtof
fers zijn to betreuren, is de Britsche regee
ring van raeening, dat alle reden bestaat
om gezamenlijk maatregelen te nemen. Op
het oogenblik worden reeds ondernande-
lingen gevoerd, die echter nog niet tot een
besluit hebben geleid. Het Britsche stand
punt is, dat de gepleegde daden van ge
weld niet gemakkelijk vergeven kunnen
worden. Do juistheid van dit standpunt
zal beter ingezien worden, als men er zich
rekenschap van geeft dat de verklaringen
der slachtoffers zelfs nog besnoeid moes
ten worden, voordat men ze kon publi-
ceeron.
Het ontwerp voor de schadevergoedings-
eiscben, die aan de Kantonneesche auto
riteiten zullen worden gesteld in verband
mot de daden van geweld te Nanking, is
opgestelden wordt door de betrokken mo
gendheden onderzocht.
De vraag, welke stappen gedaan zullen
worden, indien de eischen niet worden in
gewilligd, zal eveneens onmiddellijk onder
de oogen worden gezien, ten einde alles,
wat op een herhaling der incidenten ge
lijkt, te voorkomen.
De berichten, die heden uit Nanking ko
men, zeggen, dat de houding dor Kanton-
ceezen aldaar jegens de buitenlanders
steeds feller wordt.
De toestand aan do rivieroevers maakt
het voor buitenlanders gevaarlijk aan land
te gaan. Twee buitenlandsche schepen,
die den vorigen nacht do haven verlieten,
zijn hevig beschoten. Kanonnen op de
heuvels en op de stadsmuren worden ge
richt op alle schepen, die de haven bin
nenkomen. Er hebben opnieuw plunderin
gen plaats gehad in huizen van buiten
landers.
De toestand te Sjanghai.
Be zetting onnoodig?
De Kantonneesche opperbevelhebber
Tsjang Kai-sjek heeft de vertegenwoordi
gers van do buitenlandsche pers te Sjang
hai bijeengeroepen en de volgende verkla-
ring afgelegd:
„Ik heb persoonlijk bevel gegeven aan
den commandeerenden officier om streng
op te treden tegen de personen, die ver
antwoordelijk zijn voor het ln gevaar
brengen van het leven en de eigendommen
der vreemdelingen. Wanneer de nationa
listen schuldig zijn, zullen zij do volle ver
antwoordelijkheid voor het betalen eener
schadeloosstelling aanvaarden."
Tsjang Kai-sjek verkaarde mot nadruk,
dat de status van Sjanghai gewijzigd moet
worden. „Al dat prikkeldraad en die zand-
zakkenbarricaden zijn buitengewoon ver
nederend; toen do Noordelijke hier waren,
werdon dergelijke voorzorgsmaatregelen
niet genomen; waarom dan nu wel? Ik ge
voel dit als een meten met twee maten ten
gunste van de Ghineesche militaristen. Ik
ben zeer wel in staat, wet en orde te hand
haven. De aanwezigheid der buitenland
sche soldaten en oorlogsschepen en het
nog steeds voortdurende aanleggen van
prikkeldraadversperringen veroorzaken
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De mogendheden, vertegenwoordigd In
de voorbereidende ontwapeningscommis
sie, schijnen weinig animo te hebben
voor vermindering der bewapening.
Nieuwe onrust in Marokko.
De mogendheden in China overwegen
een gezamenlijk optreden naar aanleiding
van de gebeurtenissen te Nanking.
BINNENLAND.
De eiectrificatie van de lijn Rotterdam—*
Amsterdam, Een proefrit. Verschil
lende mededeelingen. (2de blad).
Naar aanleiding van het bezoek van
graaf Apponyl te Leiden op a.s. Dinsdag
heeft onze correspondente te Boedapest
een onderhoud met dezen Hongaarschen
Staatsman gehad. (3de blad).
De Eerste Kamer houdt algemeene bei
schouwingen over de Staatsbegrooting.
(Overzicht, 1ste blad).
De Tweede Kamer behandelt het web
ontwerp tegen besmettelijke ziekten. (Over
zicht, 1ste blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina geeft o.m. photo's van:
onzen nieuwen minister van Buitenland
sche Zaken; onzen nieuwen gezant te
Washington; een boomplantdag; een ver-
keersverbetering op den Rijksstraatweg De
SteegDieren,
een toenemende spanning tusschen vreem
delingen en Ghineezen."
Begin der staking te Hongkong?
Uit Hongkong wordt gemeld: De Ghinee
sche bemanning van oen der rivlerstoom-
booten heeft te Kanton het schip verlaten.
Het is nog niet bekend, wat de beman
ning daartoe heeft gebracht, 'Wh het
wordt mogelijk geacht, dat er he -in in
moet worden gezien van de lan' ver
wachte staking. Do Ghineesche matrozen
hebben onlangs gevraagd dat hun een lo
kaal ter beschikking zou worden gesteld
voor „ontspanningsdoele:nden", doch dit
verzoek is afgewezen ingevolge het ver
bod der regeering om anti-Engelscho ver
gaderingen te houden Kanton schijnt op
het oogenblik de minst roode stad onder
het nationalistisch bewind te zijn Do ver-
eeniging van aanhangers van Soen Jat-
sen, den vader der Ghineesche nationalis
tische beweging, welke vereoniging verle
den jaar ontbonden werd, is weer her
leefd. en als eerste daad heeft zij een anti
communistische proclamatie uitgevaar-
digd Verder is een anti-communist'sch
Chinees benoemd tot leider der universi
teit, die gewijd is aan Soen J°'-sen, welke
tot dusver oen der roode bolwerken was.
Wexicc.
Mexicaansr.h bandietisme.
Do Mexicaansche legerautorileilen lo
Guadelajara hebben een vergeefscho po
ging gedaan om den Amerikaan Edgar
Morris Wilkings, die Zondag j.l met zijn
tienjarig zoontje door bandieten is ont
voerd en voor wien een losgeld van 40.000
pesetas wordt geëischt, in vrijheid te stel
len. De Amerikaansche consul Dwyra
heeft aan het departement van Builenscho
Zaken gerapporteerd, dat er schermutse
lingen hebben plaats gehad tusschen de
Mexicaansche soldaten en de bandieten,
doch zonder resultaat. Het zoontjo is in
middels in vrijheid gesteld on naar Guade
lajara gezonden met den schrifte'ijkon
eisch inzake het losgeld. De Mexicaansche
autoriteiten zijn voornemens, nogmaals
een poging te doen om den Amerikaan to
bevrijden.
BINNENLAND.
EERSTE KAMER.
OVERZICHT.
Algemeene beschouwingen.
Do heer W i b a u t (S. D.) heeft in z'n
korte begrootingsrode o.a. ©en pleidooi
gehouden voor het vrije ruilverkeer.
Ln 't algemeen kon de heer G o 1 ij n
(A. R.), de volgend© spreker, zich mot
het regeeringsbleid vereenigen, er was
voor hem dan ook geen aanleiding voor
algemeene beschouwingen. Alleen wilde
hij zeggen dat het voorzichtig financieel
beleid der Rogeering meer waardeering
verdiende. Bij het accres der middelen
zijn wij aangewezen op hetgeen uit Indi
sche baten toevloeit en als hierin veran
dering kwam, zou men z. i. merken dat
onze eigen welvaart veel minder groot
is dan sommigen wel denken.
Wat de handelspolitiek betreft sloot
spr. zich aan bij prof. Diepenhorst en
bepleitte een gedifferentieerd tarief to-
