ZATERDAG 19 MAART 1927
18e Jaargang.
NO. ÖS^O
Sou/to/irfc
ABONNEMENTSPRIJS bedraagtblj vooruitbetaling
f Leiden 19 cent per week I 2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
mco per post I 2.95 per kwartaaL
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
gaai tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
etaling Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
iiiagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgeznnderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
z dubbele van het tarief berekend z
Kleine advertentiën. van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
buur, koop eu verkoop 10.50.
tinei beslaat uil vijl bladen, waaronder
Geïllustreerd Zondagsblad.
f Zij, die zich met I April op
Leidsche Courant" abonneeren,
Hangen tot dien datum de courant
at Is.
Over Politiek.
het jongste nummer van „De Ge
nschap" wijst Albert Kuyle de aan-
nag tot de katholieke „jongeren" ge
it, om zich meer met politiek te gaan
aoeien, van de hand. „We weten maar
antwoord schrijft hij onder meer
van den gemiddelden straatjongen:
w9 gèk zijn. We doen niet mee. Nu
en morgen ook niet. U moet het doen
.ie andere jongeren: die strooiblijet-
rondbrengen, op fietsen rijden in den
hezingsoptocht en 's avonds op hooge
Iers de stad beplakken."
zijn nu heusch genoeg karakters
iorven, levens vergald, beginselen ver-
Sen; er is genoeg cultureele waard©
inoeid. Wij weten al bijna niet meer
er gebeurt. Of van Wijnbergen nog
t, en of het Politiek Advies is opge
ld. Of Colijn over ons tevreden is en
je coalitie nog bestaat. We hebben
tte dingen te doen."
fc„N. Haarl. Crt." teekent hierbij aan:
Hen mag er zich toch eigenlijk wel
over verwonderen, hoe een nuchter,
ilandig denkend mensch dergelijke
•ens kan neerschrijven en hoe iemand,
toch aanspraak wil maken op eenige
ng van anderen, zich kan blameeren,
dergelijke redeneeringen ten beste te
a, die zoo duidelijk als de dag too-
dat de schrijver niet het minste be-
hpeft van hetgeen hij z©gt."
onsens, als waaraan bovengenoemde
gere" zich schuldig maakt, dorgelij
lonsens hoort men, helaas, ook wel uit
mond van ouderen, ja zelfB van in het
ibaar-godsdienstige en in het charita-
lever vooraanstaande lieden 1
Is vale oppervlakkigheid, die aldus
denken zóó tegen alle realiteit in.
realiteit,*de werkelijkheid toch
dat c 9 politiek van grooten invloed
zijn en i s op de stoffelijke, de gees-
jk© en godsdienstige belangen van een
fie dus p e r 8 e aan politiek niets wil
q, wil zich onverschillig tooneity wil on-
ichillig z ij n voor die belangen, inzoo-
deze, onmiskenbaar, samen-
igen met, vast zitten aan de politiek 1
eden voor onverschilligheid in de po-
ik meent men vaak te mogen vinden
een n bevredigen afvaardiging van
Katholieke partij in Kamer of Sta-
of Raad.
■ar, erstens, kan daarin nooit een
loende, een verontschuldigende mo-
fering liggen.
'ervolgens: is men ©r vaak niet
If door laksheid mede-oorzaak van,'
die afvaardiging niet zoodanig is als
wenscht, als men meent dat in ®t
meen belang noodig is. Komt men
I op de ver0aderingen der
i?s ve r e e n i g i n g?
oor dit gevaldie vergaderingen waar
de candidaten worden gesteld en geko-
en blijft daarvan maar al te dikwijls
!J en gaat dan in huis en op straat
itiseeren!
0 dit verband willen wij den wensch
•preken, dat do vergadering der R. K.
irer. te Leiden op a.s. Woensdag,
"op de candidaten voor den gemeente-
1 zullen worden aangewezen, goed be-
zal zijn.
BUITENLAMP
Ontwapenings - kwestie.
Het voorstel van Coolidge.
weecl o uitnood iging aan
Italië.
foar de New York Herald uit Rome
lfemt, heeft Fletcher, de Amerikaau-
gezant aldaar, Donderdag aan de
liaanscho regeering de tweede Aineri-
Nche nota overhandigd inzake de
Wieme ontwapennig, die vrijwel over
doet komen met de tweede nota aan
inkrijk.
k® zegt, dat de nota de hoop uit-
dat men tot overeenstemming
komen inzake de beperking van de
kleine schepen, die niet zijn opgc-
91 in de overeenkomst van Washing-
T&n 1922. Evenals aan Frankrijk,
*«en de Ver. Staten aan Italië een
Reiner aan- te wijzen, als dat land
T°Hedig gevolmachtigde wil zenden.
Albanië.
WORDT ALBANIê BEDREIGD?
Italië slaat alarm.
Onthullingen van de
„Giornale d'Italia.''
De „Giornale d'Italia" komt met ont
hullingen omtrent actieve militaire voor
bereidingen van Joegoslavië aan de Ita-
liaansche en Alhancesche grenzen. De
correspondent van dit blad te Belgrado
zegt deze inlichtingen uit betrouwbare
bronnen verregen to hebben.
Hij geeft een nogal alarmeerende en
gedetailleerde beschrijving van een mili
tair plan, dat in het geheim is voorbe
reid door den Jocgoslavischen generalen
staf onder de persoonlijke leiding van
koning Alexander, een plan, dat de cor
respondent niet aarzelt een mobilisatie
te noemen. Volgens den correspondent
zijn nauwkeurige orders gegeven door
den generalen staf met betrekking tot de
opstelling der Joegoslavische legercorp
sen in do betreffende gebieden, namelijk
aan de Italiaansche en Albaneesche
grenzen.
Deze militaire voorbereidingen, zoo
beweert het blad, zijn in de laatste paar
dagen bespoedigd en in de opleidings
scholen voor officieren worden spoed
cursussen gegeven.
In Joegoslavische militaire kringen is
men er vast van overtuigd, dat Joego
slavië binnenkort in een militair conflict
gewikkeld zal worden. Naar beweerd
wordt, orgc^niseeren de autoriteiten ko-
mitadjis, die gebruikt moeten worden bij
een eventueelen oorlog tegen Albanië. De
reorganisatie en den aanleg van spoor
wegen en gewone wegen en de dringende
bestellingen van kanonnen, machinegewe
ren en munitie, die in België geplaatst
zijn, beschouwt men als bewijzen voor
de oorlogszuchtige bedoelingen van 'Joe
goslavië.
Onrust in Albanië.
Italiaansche officieren te
Durazzo aangekomen.
Uit Tirana wordt gemeld: De agitatie,
die de Albaneesche revolutionnaire club
tegen het verdrag van Tirana ontwikke't,
neemt voortdurend toe. waarvoor als
krachtigste propagandamiddel de mili
taire toebereidselen van Italiaansche zijde
dienst doen. In de afgeloopen week zijn
niet minder dan vier Italiaansche sche
pen met proviand aangekomen. Voorts
zijn te Durazzo honderd Italiaansche
Qfficieren in burger gearriveerd, waarbij
aan de bevolking werd medegedeeld, dat
het ambtenaren van den topografischen
dienst waren. In waarheid is echter do
bedoeling, dat deze officieren in geval
van een hernieuwden opstand, de Ila-
liaansche vrijwilligers in Albanië zullen
aanvoeren
De president van Albanië, Achmed Zo-
goe is door zijn vroegere aanhangers in
den steek gelaten De grondbezitters uit
Mathi en Dibra, die hem in December
1924 aan het bewind hebben geholpen,
zijn hem thans in hooge mate vijandig
gezind Zij beschouwen den president als
een verrader en verk'aren, dat hij Alba
nië voor geld en de hem toegezegde Alba
neesche koningskroon aan Italië heeft
verkocht. Talrijke Mohammedaaneche
stamhoofden zijn over de Joegoslavische
grens gevlucht en maken gemeene zaak
met de radicalen.
De bevolking is zeer opgewonden door
de executie van vijftien leden van den
stam der Malissoren en van den wereld
geestelijke don Giva Gazloea. Slechts vijf
procent der bevolking is den president
trouw gebleven en zelfs hun trouw moet
nog met goud worden betaald.
Achmed Zogoe bey heerscht op dicta
toriale wijze. Het parlement is s'echts in
schijn een volksvertegenwoordiging. De
schatkist is leeg Ambtenaren, officieren
en gendarmerie hebben sedert vier maan
den geen salaris ontvangen. De uitzonde
ringstoestand vormt de basis van Ach-
med's bewind.
Ten einde dit bewind krachtig te kun
nen handhaven, heeft de president op 10
dezer alle reservisten onder de wapens
geroepen. De meesten hunner zijn even
wel niet opgekomen, doch hebben de wijk
genomen naar de bergen aan de Joegosla
vische grens, waar zij de bevelen van
Achmed's tegenstanders afwachten.
Op we'ke wijze do zeer ernstige toe
stand zich in de naaste toekomst zal ont
wikkelen, valt niet te voorspellen.
Daar thans tusschen Engeland en Ita
lië ten aanzien van Albanië geen tegen
stellingen meer bestaan, bestaat de moge
lijkheid van een bezetting der Albanee
sche kuststeden door Italiaansche troe
pen, ter bescherming van Achmed's be
wind.
Litauen.
Complot ontdekt.
Volgens een telegram uit Reval is bij
het 5e Litausche regiment infanterie een
organisatie ontdekt, die zich ten doel bad
gesteld het huidig bewind-Smelona ten
val te te brengen. Do commandant en alle
officieren van het regiment zijn gearres
teerd; de commandant zal voor oen krijgs
raad moeten verschijnen.
China.
DE CHINEESCHE WARBOEL.
De val van Nanking verwacht.
Do Zuidelijken reeds op 8 K.M.
afstand.
Volgens berichten uit betrouwbare bui-
tenlandsche bron zouden de nationalisten
nog slechts op 8 K.M. afstand van .Nan
king zijn. De gewonde soldaten van het
Sjantoengleger komen de stad reeds bin
nen. De bevolking neemt de vlucht, daar
zij vreest dat de Sjangtoeng-soldaten ex
cessen zullen begaan en dat de i .©stand
nog er£er zal worden, wanneer de troepen
naar de stad. worden teruggedreven. Men
•gelooft dat, wanneer Nanking den Zuide
lijken in handen valt, dit hun automatisch
ook Sjanghai zal overleveren, daar zij met
Nanking tevens den spoorweg beheer-
schen, die Sjanghai met het Noorden ver
bindt.
Do Noordelijke troepen hebben kleine
nederlagen geleden bij Taiping-an, bij
Woehoe en op 48 K.M. ten Zuiden van
Nanking. Naar gemeld wordt, hebben de
Zuidelijken aan den Oostelijken oever van
het Taihoe-meer Woekiang genomen. De
Sjanghai-Nanking-spoorweg werd gisteren
op twee plaatsen opgebroken. Een pant-
sertrein verraste evenwel een der benden,
die bezig waren met het vernielen van de
lijn. De bende moest vluchten, waarna de
lijn spoedig werd hersteld.
De stemming te Nanking is buitenge
woon zenuwachtig en de rivier is vol met
scheepjes, waarop zich vluchtelingen be
vinden. Tot nu toe zijn er geen aanwij
zingen, dat er hevig gevochten is. Het mi
litaire standpunt is, dat de Sjantoengtroe-
pen zich gemakkelijk in hun posities zul
len kunnen handhaven, wanneer zij ten
minste vast besloten zijn weerstand te
bieden, doch er loopen ge hten, dat do
plaatselijke commandant onderhandelin
gen voert met de -Kantonneezen.
De bedreiging van Sjanghai.
In staat van verdediging.
De voorbereidingen to Sjanghai zijn ge
heel voltooid. Do Britsche troepen bestaan
thans uit negen bataljons met artillerie
en een aantal pantserauto's. Do Fransche
legermacht bestaat uit 2000 man, waarvan
reeds 1 rine detachementen aan land zijn
gebracht, terwijl ook van do Italiaansche,
Spaansche, Nederlandsch© en Portugee-
sche oorlogsschepen troepen geland zijn.
Voorts beschikt men voor rlo verdediging
over vrijwilligers en do politiemacht van
den gemeenteraad, in totaal 2500 man. Do
Japanners hebben 900 man aan land ge
bracht voor de bescherming hunner onder
danen en eigendommen, terwijl er nog 500
in reserve zijn. Ook zijn 1500 Amerikaan-
sche mariniers beschikbaar, doch deze
zijn nog liet aan land gegaan.
Arbeidersterrorisme.
De toestand in de nederzetting wordt
steeds moeilijker door het terroristische
optreden der algemeene arbeidersunie.
Eenige arbeidersorganisaties, die door de
algemeene unie gedwongen werden, aan
do algemeene staking deel te nemen, heb
ben dit geweigerd, op grond van het feit,
dat do aangesloten arbeiders daardoor
groot© verliezen zouden lijden en omdat
zij bij vorige stakingen voldoende ondervin
ding hebben opgedaan omtrent de uitbe
taling van de ondersteuningen aan de sta
kers. Ten gevolge hiervan zijn ongeveer
20 arbeiders in den loop dezer maand op
last van de arbeidersunie vermoord, ten
einde zoodoende gehoorzaamheid aan de
algemeene arbeidersunie af te dwingen.
Do slachtoffers stonden allen als goede
werklieden bekend, die afkeerig waren
van stakingen.
Gedurende do afgeloopen week heeft
men onder allerlei voorwendsels verschei
dene stakingen uitgeroepen.
De algemeene staking
afgekondigd.
De algemeene arbeidersbond te Sjang
hai heeft de algemeene staking afgekon
digd..Zij begint heden en zal duren t ildat
de nationalistische legers Sjanghai binnen
rukken. Verklaard wordt dat de staking
zuiver politiek is.
D e Kantonneezen op 20 K.M.
afstand.
Do Kantonneesche troepen zijn tot op 20
K.M. Afstand van Sjanghai genaderd en
een ineenstorting van het geheele front
der Noordelijke troepen, dat 125 K.M. lang
is, wordt waarschijnlijk geacht. Door het
aankomen van gedemoraliseerde troepen
te Sjanghai wordt de toestand aldaar ern
stig.
blNtiEHLAND.
EERSTE KAMER.
HET NEDERLANDSCH—BELGISCH
VERDRAG.
De rede van den heer Colijn is het
hoogtepunt van den dag geworden 'ji
Eerst een verdediging van het
Verdrag door den Katholiek mr. Jans
sen, voorstander van dit Verdrag in
het belang van een goede verhouding tus
schen Nederland en België tenzij
er inderdaad een geheime Schelde-reser-
ve mocht bestaan.
Nog twee stemmen werden den Minis
ter toegezegd: die van den socialist Her
mans en van den heer Colijn.
Bijna twee en een half uur heeft de
hoer Colijn gesproken.
Voor deze rede bestond een bijzondere
belangstelling. Reeds dagen lang kon men
hooren fluisteren, dat de oud-Premier
zou wankelen en misschien zelfs wel naar
het kamp der tegenstanders zou over
gaan. Welnu, de heer Colijn is niet over
stag gegaan. Hij beeft zich uitdrukkelijk
als voorstander gepresenteerd. Het ver
drag- met hartstocht verdedigd en ten
slotte den Minister met weinige doch
warme woorden woorden gehuldigd voor
diens ministerieele levenswerk, dat het
Staatsblad echter niet bereiken zal. „De
verwerping van dit Verdrag is
z e k e r", aldus de heer Solijn met aplomb
Het maakte diepen indruk. Mr. v. Karne-
bcek geageerde niet althans niet Tip voordo
toeschouwers waarneembare wijze....
Sommigen verwachten reeds Woensdag
de stemming; 't lijkt ons nog niet waar
schijnlijk, dat dan de discussies geëindigd
zullen zijn.
MR. TROELSTRA OVER HET VERDRAG
In een artikel van mr. Troelstra in „Het
Volk", van teisteren lezen we:
„Ik handhaaf met de diepste overtui
ging, waartoe mijn jarenlange deelne
ming aan internationale onderhandelin
gen en mijne mede-behandeling van het
Belgisch Verdrag als lid der Parlemen
taire Commissie voor Buitenlandsche Za
ken gedurende de voorbereiding en wor
ding van dit Verdrag het recht geven,
mijn ernstige wjaarschuwing tegen de ver
werping. De buitenlandsche stemmen te
gen 'die verwerping nemen toe. Is zij een
maal een feit, dan zal menigeen, die te
goeder trouw heeft gemeend, ons volk
daarmede een dienst te bewijzen, schrik
ken voor de verantwoordelijkheid, die hij
daarmede op zich heeft genomen Het is
in dezen zin, dat ik de woorden „Ca-
veant consules Mogen do regeerders
oppassen!" to de mijno maak".
DE R. K. STAATSPARTIJ EN
R. K. VOLKSPARTIJ.
De geverrde onderhandelingen.
Zooals bekend werd op 19 December 1926
ecne bespreking gehouden onder leiding
van den heer C. Kuiper, lid der Tweede
Kamer, tusschen den voorzitter van het
Dagelijksch Bestuur der R. K. Staatspar-'
tij ééner-, en den voorzitter en wnd. secre
taris der R. K. Volkspartij anderzijds.
Op deze bijeenkomst werd afgesproken,
dat de voorzitter der R. K. Volkspartij een
rapport, dateerend uit het jaar 1923, zou
inzenden, hetwelk destijds reeds zou zijn
toegestuurd, doch nimmer het bestuur 1 -
R. K. Staatspartij heeft bereikt.
Dit rapport is destiids door do R. K.
Volkspartij gepubliceerd.
Op do toezending van dit rapport is de
navolgende briefwisseling gevolgd:
1. Brief van het Dag. Bestuur
dor R. K. Staatspartij.
's-Gravenhage, 3 Februari 1927.
Aan het
Dagelijksch Bestuur der R. K. Volkspartij
p.a. den heer W. C. Setteur,
Adriaanstraat 18, Utrecht.
Mijno Heeren.
Het Dagelijksch Bestuur der R. K.
Staatspartij heeft in zijn vergadering van
3 Februari j.l. kennis genomen van het
door Uwen Heer Voorzitter ingezonden
rapport eener Studie-Commissie uit het
Bestuur der R. K. Volkspartij van het jaar
1923 en van het verslag door den V' it-
ter uitgebracht over zijn onderhoud met
Uwen Voorzitter en wnd. Secretaris.
Naar aanleiding hiervan heeft het Da
gelijksch Bestuur voornoemd de eer, de
leden van Uw Dagelijksch Bestuur uit te
noodigen tot eene bespreking met ons Da
gelijksch Bestuur, met het doel elkander
in te lichten over de wederzijds bestaande
meeningen en opvattingen omtrent die
punten welker opheldering, naar ons
Bestuur vertrouwt, tot herstel der een
heid onder de Katholieken van Nederland
zou kunnen leiden.
Ons Bestuur stelt zich voor die bespre
king te houden Zaterdag, 12 Februari a.s.
des namiddags ten 4J4 uur te Utrecht in
het Kaste "1 van Antwerpen. Wij vertror
wen, dat de leden van Uw Dagelijksch Be
st uur aanwezig zul! u willen z.iio.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Volgens berichten uit Italië zou de Joe-
go-Slavfsche regeering toebereidselen ma
ken om een inval in Albanië te doen. On
rust in Albanië zelf. Italië zal Achmed
Zogoe handhaven.
De Kantonneezen bevinden zich op 8
K.M. van Nanking, welks val ieder
oogenblik wordt verwacht. Algemeene sta
king te Sjanghai De Kantonneezen zijn
Sjanghai tot op 20 K.M. genaderd.
Een orkaan in Arkansas. 8 dooden.
(Buitenlandsche Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
Oud-Minister Conjn verklaart zich in
de Eerste Kamer geestdriftig voorstander
van het NederlandschBelgisch Verdrag.
Het is zeker, dat het zal worden ver
worpen. (Overzicht, 1ste blad)
LEIDEN.
Het dreigend conflict aan de Hol!. Con
structie Werkplaatsen.
OMGEVING.
Wij geven een beschrijving van de nieu
we St.-Jozefskerk te Hillegom, die heden
is ingewijd.
ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN.
Ajo schrijft over oude „Kamer"-herin-
neringen. (3de blad).
Een beschouwing over het middel-
eeuwsch gedicht „Floris en Blanccfloer".
(3de blad).
Onze apologetische medewerker ver
volgt zijn beschouwing over de H. Com
munie. (3do b'ad).
TJw antwoord zien wij gaarne tegemoet.
Aanvaardt, Mijne Heeren, de verzeke
ring onzer hoogachting,
.g. RUYS DE BEERENBROTJCK,
Voorzitter,
w.g. F. G. O. J. M. TEULING8.
Secretaris.
2. Brief van het Bestuurder
R. K. V o 1 k s p a r t ij.
Tilburg, 8 Februari 1927.
No. 34/Doss: 123.
ONDERWERP:
Besprekingen R. K. Staatspartij.
Aan het Dagelijksch Bestuur der
R. K. Staatspartij
te '8-Hage.
Miino Heeren.
Tot ons leedwezen kunnen wij geen go-
volg geven aan Uwe uitnoodiging tot eeno
bespreking op 12 Februari a.s. te Utrecht.
Ons Hoofdbestuur kon in zijne laatst, ge
houden vergadering in meerde'•beid wel do
gevoerde besprekingen op 19 December j.l.
goedkeuren, doch stelde zich op hot stand
punt, dat: vooraleer nog verdere bespro
kingen kunnen plaats hebben, antwoord
dient te worden ingewacht op het thans
wederom toegezonden rapport, omdat
daaruit naar de meening van ons Hoofd
bestuur voldoend blijkt op welken grond
slag naar het ons voorkomt de oen
heid onder de Katholieken in Nederland
kan worden hersteld.
Uw antwoord op ons rapport z.ien wij
dan ook met belangstelling tegemoet, ten
einde het aan ons Hoofdbestuur te kun
nen voorleggen.
Wij zouden U derhalve willen verzoeken
met de indiening daarvan rekening te hou
den met den datum waarop ons Congres
zal worden gehouden, n.l. 20 Maart a.s.
Hoogachtend,
Namens het Dag. Bestuur der
om8ch Katholieke Volkspartij.
w.g. W. O. SETTEUR, Voorzitter,
w.g. FEL. DONDERS,
Partij-secretaris.
3. Brief van het Part ij bestuur
der B. K. Staatspartij.
's-HERTOGENBOSCH, 15 Maart 1927.
Aan het
Dagelijksch Bestuur der R. K. Volkspartij
p. a. Secretariaat Postbox 32 Tilburg.
Mijne Heeren,
Naar aanleiding van Uw schrijven dxL
8 Februari 1927 heeft het Dagelijksch Be
stuur der R. K. Staatspartij verslag uit
gebracht over de met Uw Bestuur ge
voerde onderhandelingen aan het Partij
bestuur.
Het Partijbestuur heeft in zijne verga
dering van 12 Maart j.l. besloten, U mede
te deqlen, dat de grondslag van Uw Rap
port van het jaar 1923 dat U aan het Da
gelijksch Bestuur der R. K. Staatspartij
inzoudt, en waaraan U nog immer vast
houdt, door de reorganisatie onzer partij
ongetwijfeld niet meer past op do huidige
situatie. Gezien Uw schrijven bovenver
meld, lijkt het thans het beste, het kiesre
glement voor de R. K. Staatspartij af te
wachten, waarvan binnenkort een ont
werp verschijnt, en dat in de eerstvolgende
Part ij vergadering zal worden behandeld.
Het Partijbestuur vertrouwt, dat daarn
door U aanleiding gevonden z.al worden.
