VRIJDAG II MAART 1927
No. 5513
R.K. HANDELSHOOGESCHOOL.
De Ontwapenings-kwestie.
18e Jaargang.
£cicboke (Bou/tcmï
A0ONNEMENTSPRIJS bedraagtblj vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
K onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
TLco l'°9t 1 2,95 per kwartaal
(ieillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver-
Biiifbaai tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
|tbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
ImiUeflblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewono advortentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. z
Kleine advortentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop IU.50. 1
nummer bestaat uit drie bladen.
De Aartsbisschop en Bisschoppen van
Ijcderland aan de Htm toevertrouwde Ge-
jvigen, taligheid in den Heer.
Het was ongetwijfeld een bijzonder ver-
igende mededeeling, die het Curatorium
R.-K. Leergangen te Tilburg tegen
kersimis van het vorig jaar mocht publi-
:en, toei het meldde, erin geslaagd te
de voorbereiding van de R.-K. Han-
ilshoogeschool zoover te brengen, dat de
pening daarvan tegen September van
t jaar mag worden tegemoet gezien,
r Wij in Maart 1924 beslisten, dat de
Handelshoogeschool te Tilburg ge-
[d zou worden en aan het Curatorium
r R.-K. Leergangen de opdracht gaven
zo zoo hoog-noodige stichting voor
bomach-katholiek Nederlan'd tot stand te
|rengen, heeft het Ons en zeer zeker met
i het katholieke volk van Nederland
Silerinate verheugd, dat het Curatorium
|eze zoo belangrijke zaak met zoo groote
portvarendbeid tot het gewenschte einde
leeft mogen brengen.
Immers, naar Wij mochten vernemen,
door de gemeente Tilburg, de provin-
l Noord-Brabant, verschillende Kamera
i Koophandel en meerdere gemeenten
Noord-Brabant en Limburg zoodanige
psidies toegezegd, dat daardoor te za-
i met de collegegelden en particuliere
julijksche bijdragen, althans voor het
de exploitatie-kosten zullen kun-
I worden bestreden.
laarop heeft ook de benoeming van een
brireffelü'ken staf van Professoren, Lec-
lupcu en verdere Docenten kunnen plaats
an, zoodat na deze moeilijke voorberei
•jfcde werkzaamheden de stichting der R.-
Handelshoogeschool een feit is gewor-
t feit, dat zoo spoedig na de stichting
r R.-K. Universiteit te Nijmegen, ook
3 stichting voor Hooger Onderwijs
eendrachtige en hulpvaardige
peüwerking van zoovelen is mogelijk
takt, is voor Ons een reden totge-
^htvaardigden trots en van groote dank-
rheid, en van ganscher harte wenschen
dat deze jongste loot aan den zoo
Jelderig groeienden en rijk bloeienden
|>om van ons Bijzonder Onderwijs voor
katholiek Nederland overvloedige
fcchten moge gaan dragen. Doch Wij
luen Ons niet bepalen alleen tot gulle on
plölijke wenschen.
Waar de inkomsten der St. Radboud-
[Sebtiüg nauwelijks toereikend zijn, om
en stijgende uitgaven dér R.-K.
jbver3iteit te Nijmegen te bestrijden, kan
fl stichting zeer tot Ons leedwezen niets
^agen voor de Hoogeschool te Tilburg,
a toch is het noodig, dat ook voor deze
f stamkapitaal bijeengebracht worde,
I de eerste installatie van loborato-
bibliotheek en verdere latere uitbrei-
feen kunnen worden bekostigd, terwijl
p een financieele reserve voor een stich-
I ala deze een noodzakelijke voorwaar-
r
is daarom, dat Wij niet alleen met
instemming, maar ook met allen
Mang, die in Ons is, den oproep, dien
f ^atorium der R.-K. Handels hooge-
jWöl aan de Geloovigen van Nederland
l richten, om bijdragen voor dat stam-
I te vragen, steunen en onderschrij
Ij ia zelfs tot den Onzen willen maken,
jttal het Onderwijs in eiken vorm een
Fndere taak is van het aan Ons toe-
fouwde ambt.
de noodzakelijkheid van deze Hoo-
1 zijn Wij ten volle overtuigd. Wij
Pn het Ons niet verhelen, dat juist op
lo'-bicd van handel en economie de ka-
'-"o beginselen zoo vaak niet voldoen-
I?1 Techt komen, ja zelfs miskend
^al ^aar voor geoorloofd geacht
wat op ander terrein vanzelfspre-
a ongeoorloofd gebrandmerkt wordt
ra grootsche en zeer verantwoordelijke
ls voor deze Hoogechool weggelegd.
ffmo®ten alleen de juiste beginse-
I a katholieke moraal en ethica wor-
1 onderwezen, maar ook hun practische
a,n£ op handel en industrie moet
Wftrden geleeraard. daar moeten de
toekomstige leiders worden gekweekt, die
bij de zeer prijzenswaardige behartiging
van hun eigenbelang ook aan de belangen
van anderen niet zullen tekort doen.
Zoo zal ook deze Hoogeschool een voor
treffelijk middel kunnen worden om den
vrede van Christus in Christus' rijk te
helpen vestigen, verbreiden en versterken.
De milde bijdragen van de Geloovigen
in Nederland mogen daarom het zoo nood
zakelijke financieele fundament leggen,
waarop deze stichting haar gebouw van
wetenschap, in dienst van het ons allen
dierbaar geloof, kunne optrekken, en met
het volste vertrouwen verwachten Wij,
dat de zoo dikwijls ingeroepen en telkens
weer zoo schitterend geopenbaarde mild
dadigheid van Katholiek Nederland ook
aan dezen, Onzen oproep gehoor zal geven,
en zoo metterdaad ook zal toonen, dat het
met blijdschap wil medehelpen aan dezen
nieuwen en belangrijken voortgang van
onze Katholieke emancipatie.
Gegeven den 7den Maart 1927.
t H. VAN DE WATERING,
Aartsbisschop van Utrecht,
t A. J. CALLIER,
Bisschop van Haarlem,
t L. J. A. H. SCHRIJNEN,
Bisschop van Roermond,
t P. A. W. HOPMANS,
Bisschop van Breda,
t A. F. DIEPEN,
Bisschop van 's Bosch.
BUiTENLAND
De maritieme conferentie.
Engeland aanvaardt het
voorstel definitief.
De Britsche regeering heeft haar gezant
te Washington opdracht gegeven het voor
stel voor een drie-mogendheden conferen
tie aangaande de beperking der bewape
ning ter zee, te aanvaarden.
Wa arschijnlijk in Juni bijeen.
Naar het „Berliner Tageblatt" in Wash
ington verneemt, zal de maritieme confe
rentie der drie mogendheden (V.S., Enge
land en Japan) kort na 1 Juni te Genève
beginnen.
Volkenbond
De Raad bijeen.
Een openbare zitting.
De Volkenbondsraad hield gisterochtend
een openbare zitting* welke nagenoeg ge
heel aan kwesties van economischen en fi-
nancieelen aard werd gewijd.
Vandervelde bracht rapporten uit over
de bevredigende vorderingen, de laatste
maanden gemaakt met het werk der vesti
ging van de Bulgaarsche vluchtelingen,
over de hervorming van het bank- en
muntwezen in Estland, over de Estland-
scbe leening, over de Grieksche vluchte
lingen en den financieelen toestand van
Danzig.
Genoemde rapporten, speciaal dat over
den financieelen toestand van Danzig en
aan deze vrijstad te verleenen leening on
der auspiciën van den Volkenbond, wer
den eenstemmig door den raad goedge
keurd.
De a.s. economische conferentie.
De Volkenbondsraad besloot op voorstel
van Stresemann, dat de voorzitter der
economische conferentie, Theunis, overleg
zal plegen met de internationale vrou
wenorganisaties inzake de benoeming van
drie vrouwe gedelegeerden
De Volkenbondsraad stelde vast, dat tot
dusverre slechts een vrouw, mevrouw
Freundlich (Oostenrijk) benoemd is en
meende, dat een sterkere vertegenwoordi
ging der vrouwen gewenscht is, omdat de
vrouwen in het huishouden vaak het
zwaarst lijden onder de plotselinge wijzi
gingen der economische toestanden.
Engeland
De begrooting van luchtvaart.
Een rede van Hoare.
Sir Samuel Hoare de luchtvaarlminisler
heeft gisteren zijn jaarlijksche redevoering
over de politiek van het luchtvaartmini
sterie gehouden naar aanleiding van het
besluit van het lagerhuis, om tot de be
handeling van de luchtvaartbegrooting
over te gaan.
Sir Hoare kondigde daarbij aan, dat er
in het a.s. jaar een aantal vluchten zal
worden ghouden over geheel Afrika van
Kaapstad tot Cairo
De Zuid-Afrikaansche luchtstrijdkrach
ten zullen daaraan met de Engelsche
strijdkrachten in F.cvnte deelnemen, ter
wijl de kroonkolonies in Oost-Afrika en
Soedan daartoe zullen bijdragen door sub
sidies, welke zij hebben toegezegd.
Voorzoover hem bekend was, zullen dit
de eerste vluchten over langen afstaiA
zijn, welke volgens het stelsel van de im
periale samenwerking worden uitgevoerd.
Wellicht zal zich uit dit kleine begin ge
leidelijk een geregelde luohtroute ontwikke
len, waardoor Egypte e*,n verbinding met
Zuid-Afrika krijgt.
Afgezien van deze bijzondere vluchten
ligt het in de bedoeling, om voor de ge
regelde oefening van de luchtstrijdkrach
ten rijksvluchten óver langen afstand te
laten uitvoeren.
Ook wordt voorgesteld om met de voor
bereidende werkzaamheden voor het ge
reed maken van landingsterreinen op de
luchtroute naar Singapore te beginnen en
voor het eerst naar het verre Oosten vlieg-
booten te laten vertrekken, die o a. tot
taak zul'en hebben om met de kon nklijke
luchtstrijdkrachten samen te werken
In zijn rede in het lagerhuis verklaarde
minister Hoare, nog. dat de twee nieuwe
bestuurbare luchtschepen, welke in aan
bouw zijn, van zoodanige afmetingen zijn,
dat ze 200 man met volledige wapenuit
rusting kunnen vervoeren'.
De labourafgevaardigde Lee Smith bo-
critiseerde do uitgaven voor de luchtvaart
en verweet de regeering, met Frankrijk een
nieuwen wedstrijd in bewapening te zijn
begonnen.
Italië.
Dc positie van de pers.
Een radicale zuivering.
De Italiaansche pers maakt in de laat
ste tijden moeilijke dagen mede. De regee
ring blijkt van oordeel, dat het aantal pers
organen veel te groot is en «er onnoodig
krachten worden verspild in een harde
concurrentie, waardoor tevens het peil der
kranten daalt, aangezien de meeste slechts
enkele goede journalisten aan zich kunnen
verbinden en voor de rest met minder
waardige krachten werken die zich een
voudig het pracdicaat journalist aanmati
gen, er de voordeelen van genieten en ab
soluut niet bekwaam zijn, bun taak naar
behooren te vervullen
Ingevolge deze overwegingen hebben een
aantal couranten de uitgave moeten staken
of zijn met andere gecombineerd.
De journalisten zelf ondervonden hier
van natuurlijk de nadee'Ige gevolgen. Zoo
is in Rome alleen volgens niet-officieele
mededeelingen het aantal persmen-
schen teruggebracht van 700 tot.... 355
Niet allen hebben de journalistiek moeten
verlaten, maar de niet-erkenden mogen
zich geen journalist noemen, ook al wer
ken ze nog aan een blad Ze kunnen geen
aanspraak maken op de aan hej vak ver
bonden privilegies. Uiteraard hebben alle
niet-fascistische elementen, die tot dusver
gehandhaafd waren, maar niet zuiver op
de graat werden bevonden, het loodje moe
ten leggen.
Bulgarije.
Een communistisch complot.
Talrijke arrestaties.
Do „Matin" verneemt uit Sofia: In ver
band met den moord op den chef der Bul
gaarsche politie, Iwan Ikonomof, heeft een
groot aantal arrestaties plaats gehad te
Sofia en in de provincie
Te Cirpan is het tot een botsing geko
men tusschen boeren, die men wilde ar
resteeren. dn gendarmes Verscheidene ge
weerschoten werden gewisseld en aan bei
de zijdpfl werden talrijke personen gewond
In een arbeiderswijk te Sofia hoeft de
politie uitgebreide razzia's gehouden.
Do autoriteiten hebben verklaard een
zeer uitgebreide communistische simon-
zvfrering te hebben ontdekt, die gelijktijdig
met kracht in verschillende Balkan-landen
moest uitbreken.
Rusland
LetlandschRussisch Verdrag.
Een no n-a gressie-overeenkomst
De Sovjet-vertegenwoordiger Aralof en
de Letlandsche minister van Buitenland-
sche Zaken, Zielens, hebben Woensdag het
Letlandsch-Russisch politiek verdrag gepa
rafeerd Zielens verklaarde officieel, dat
hiermede een nieuw stadium is bereikt bij
dc onderhandelingen over een verdrag,
dat, naar hij oprecht hoopte, den vrede
zal bevorderen en niet slechts een formee-
len vrede, doch een werkelijke vredelie
vende atmosfeer in de Baltische staten
zal scheppen.
Het verdrag is verdeeld in twee afdee-
lingen, die tegelijk geratificeerd moeten
worden. De eerste afdeeling betreft do non-
agressie-overcenkomst. Do tweede behan
delt de vredelievende wijze, waarop even-
tueele conflicten en geschillen geregeld
zullen worden.
De definitief geregelde punten bepalen,
dat elk der twee partijen neutraal zal blij
ven wanneer de andere wordt aangevallen
door oen derde partij, en dat geen der
twee partijen deel zal nemen aan coalities,
gericht tegen de politieke onafhankelijk
heid of territoriale integriteit van den
ander, of aan eenige coalitie voor een
financieelen of economischen boycot.
Wat de tweedo sectie van het verdrag
betreft, heeft Rusland toegestemd in de
benoeming van een verzoeningscommissie
mot een neutralen voorzitter, wat als een
belangrijke concessie van de Sovjets be
schouwd moet worden. Deze afdeeling is
nog niet geparafeerd, en de meeste punten
daarvan worden nog besproken.
Zielens verklaarde, dat do vrees, dat
Letland niet trouw zal blijven aan den Vol
kenbond, volkomen ongegrond is. Letland
wenscht slechts vrede en veiligheid, doch
zijn geografische positie vereischt speciale
overeenkomsten met zijn naburen, die nog
niet tot den Volkenbond zijn toegetreden
Letland evenwel wordt gedreven door den
geest van Locarno.
De tijd is gekomen, meent Zielens, om
de mogelijkheid te overwegen, een Ooste
lijk Locarno-verduag te sluiten tusschen dc
volken der Oostzeestaten, waaraan Fin
land, Estland, Letland, misschien ook Li-
tauen, en verder Rusland, Duitschland,
Frankrijk en Engeland zouden moeten
deelnemen.
China.
DE CHINEESCHE KWESTIE.
Het plan de campagne der Kantonneezcn
Aanval op Nanking verwacht.
Er is 'een u.tgeLreide campagne ont
dekt onder de Britsch-Indisclie soldalen
o.a. door het verspreiden van strooi-bil-
jaten, waarin wordt verzocht niet op de
Ghineezen te schieten en niet de impe
rialist sche aanmatiging en de machts
ontplooiing tegen China te steunen.
De eerstvolgende aanvallen der natio
nalisten zullen zich waarschijnlijk rich
ten tegen vkr punten terwijl tegelijk
Nanking zal worden aangevallen om de
legers van Tsjang Tsjoeng -tsjang in de
omgeving van Sjanghai af te snijden.
Kantons adviseurs.
Russen voor militaire en
financieele kwesties.
De correspondent van de „Frankfurter
Zlg.'' te Sjanghai is te Hankau geweest
en heeft daar do adviseurs der Kantou-
regcering bezocht.
Hij vertelt in den trant der Duitsehe
correspondenten zeer geestdriftig over
Borod.n, den adviseur van het Kwomin-
tang, volgens hem een „Weltmann", die
prachtig Engelsch spreekt en die over
oen geweldige dosis ironie (ook zelf
ironie) beschikt. Dan over prof. Victor
Stein, hoogleeraar aan de universite.t
te Leningrad, thans financieel adviseur
van de Kantonregecring. Hij is pas ceu
paar maanden in China, de eenige Rus,
die een offic.eele functie heeft aan een
der ministeries.
In het leger, erkent hij, is het Russi
sche element sterker vertegenwoordigd.
Adviseur van den opperbevelhebber is
generaal Galent, die echter al weken
ziok ligt in het ziekenhuis te Hankau.
Bijna iedere divisie heeft oen Russisch
officier in den staf. De vliegdienst wordt
eveneens hoofdzakelijk door Russen ge
leid, maar er zijn ook twee Duitsehe
vl egvr-officieren. Dit zijn echter alleen
technische adviseurs, die volgens den
correspondent waarschijnlijk minder in
vloed hebben dan de Russen, Engelsch en,
Amerikanen, Franschen, Duilschers en
Japanners, die in dienst staan van
Tsjang Tso-lin en Tsjang Tsoeng-tsjaug.
Maar niet alleen Russen werken als
buitenlanders aan de Kanton-min slerios
Een Duitsch ingenieur is adviseur van
het Verkeersminislerie; twee Duilschers
werken in de propaganda-afdeeling van
het hoofdkwartier. Een Amer kaan (vroe
ger aan de Hearst-pors verbonden) leidt
den persdienst der Kantonregeering en
een Engelschman(l) zij het ook in
Canada geboren is chef van den ge
zondheidsdienst in Woehan.
Al dio buitenlanders, zoo besluit de
correspondent, zien er afgemat uit. De
samenwerk ng met de nationalistische
Ghineezen vergt ook van hun zenuwen
veel.
EERSTE KAMER.
OVERZICHT.
HET NEDERLANDSCH-BELGISCH
VERDRAG.
De heer Van der Hoeven (Chr.
heeft gistermiddag zijn rede voortgezet en
nog twee tegenstanders zijn op hem ge
volgd de heeren do Savomin Loh-
man (Chr. H.) en Briët (A. R.). Do be
zwaren ook van laatstgenoemde waren al
thans zoo ernstig, dat men hem voorloo-
pig wel als zoodanig kan beschouwen.
Van de drie sprekers, die gisteren het
woord gevoerd hebben, heeft de heer Van
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het aantal slachtoffers van de aard
beving in Japan is gestegen tot circa
3000. ^Buitenl. Berichten,2do blad).
Engeland aanvaardt de uitnoodiginf
tot een drie-mogendheden-conferentie.
Een LetlandschRussisch verdrag op
komst.
Hoog water in Frankrijk. (Bultenl
Bcrichten, 2de blad).
BINNENLAND
H. M. de Koningin en Prinses Julians
zullen op 19 Maart een bezoek brenger
aan de Jaarbeurs te Utrecht en daarna de
gerestaureerde Domkerk aldaar bezichti
gen. (1ste blad).
Op den tweeden dag van de behande
ling van het NerierlandschBelgisch Ver
drag in de Eerste Kamer hebben de leden
v. d. Hoeven (C.-H.), de Savornin Loh-
man (C.-H.) en den heer Briët (A -R hei
woord gevoerd. (Overzicht 1ste bind)
De Tweede Kamer heeft g steren he»
wetsontwerp betreffende sera en vaccinj
voor menschelijk gebruik goedgekeurd cr
begon vervolgens met de voorstellen in
zake het rechtsgebied en zetels van recht
banken en kantongerechten. fOverziehl. Ie
blad).
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de Inkomsten-, Vermogens- en
Verdedigingsbelasting. waardoor neen af
trek zal worden tozgelafen ter zake van
lijfrenten enz., door ouders aan hun m n-
derjarige kinderen toenemend dsfp b'ad)
Er is ingesteld een Staatscommissie in
zake de regeling van het aanvallend onder
wijs voor de rijpere jennd. (2do blad).
Onze Geïll sireer. e ra ina
De pholopagina geeft o.m photo's van:
Do Maasbrug te Rotterdam; hel Jaar
beursgebouw te Utrecht; de zitting van dep
Volkenbond te Genèvo; de begrafenis vao
prof. dr. van Heynsbergen: W'llem Men
gelberg; Harlingen
der Hoeven hel tractaat vooraar lijk uit
occonomisch oogpunt beschouwd, terwijl
do heeren de Ravornin Lohman n-jH
het onderwerp van bist or :sch-juridiseh
standpunt hebben behandeld. Eerstge
noemde heeft daarbij moor hot accent ge
leed op de juridische basis van ondcr Ve
len van het tractaatlaatstgenoemde heeft
ook lang uitgoweid over den piditiek-his-
torischcn achtergrond onzer interns tinna le
betrekkingen.
De Schelde-rcserve vormt voor den heer
Lohman een onoverkomelijk bezwaar. Per-
tinont vroeg hij den minister te willen
verklaren, welke pogingen or in den laafc-
stori tijd van Nederlandscho zijde zijn ge
daan om tot Bchrapping der reserve te
komen en welke antwoorden België oj die
pogingen heeft gegeven. In de literatuur
over het Verdrag is sprake van een ont
werpovereenkomst, die tusschen Neder
land en België in hot gading zou zijn ge
weest om de regeling van de vaart van
Belgische oorlogsschepen over de Neder
landscho binnenwateren aan den Volken
bond op te dragen. De heer Lohman vroeg
den minister overlegging van deze con
cept-overeenkomst cn van do verklarin
gen, die daaromtrent door Nederland zijn
afgelegd.
Het betoog van den minister, alsof het
nieuwe Schelderegicm een cisch zou zijn
van de moderne ontwikkeling van het in
ternationaal rivmrenrecht werd door dezen
rechtsgeleerde met beslistheid verworpen.
Do heer Lohman verlangt ook met het
oog op do groot-Nodorland8che gedachte
verwerping van dit tractaat om de baan
vrij to maken voor een nieuw verdrag, dat
op de ba-sis van volledig© woderkeerigheid
het geheelo verkeersprobleem tusschen
Nederland en België oplost, alle politieke
kwoBties liquideert en meteen het kosten-
vraagstuk afdoet.
Do heer Brict uitte do prealabele klacht
omtrent de geheimzinnigheid van den mi
nister bij de voorbereiding van dit trao-
taal. Het kan dan ook niet anders dan
verbazing wekken, dat de minister ook bij
dit verdrag gemeend heeft het zonder de
adviezen van de bij zoovele netelige kwes
ties belanghebbende lichamen of op ande
re wijze betrokken organen te kunnen
stellen.
Do a.-r. afgevaardigdo stolde verder ton
aanzien van het Verdrag van 1839 voorop,
dat daarbij ons territoir gewaarborgd
werd. Men had daarom niet in do wijzi
ging van het statuut van België moeten
berusten zonder nieuwe waarborgen voor
ons territoir en onze veiligheid to verlan
gen. De regeering had echter do opheffing
van de neutraliteit van België, die ook in
ons belang v. te veel als een feit aan
vaard. Spreker beriep zich op prof. Co-
lcnbrander (in diens „Nederland en BeL
