ZATREDAG 5 MAART 1927
No. 5508
:8e Jaargang.
3)e ftzidóclve 6ou/fccm£
Ag0NNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
KI r Leiden *9 cent per week I 2.50 per kwartaal,
'mze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
per post 1 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
gaai tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
feualing. Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
Idapsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone odverl.nllln 30 oenl per regel
Voor Ingezonden Medodeelingen wordt het
z dubbele van bet tarief berekend. z
Kleine adverlentlön, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur on ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nr.net beslaat uit vijl bladen, waaronder
ütilleslreerd Zondagsblad.
Over vredelievendheid.
Jegeuen, dio do courant lozen en niet
rubriek Tweede Kamer overslaan, krij-
in deze dagen nog al wat te lezen
ontwapening,
fij hebben verleden week Zaterdag,
n wij een artikel van prof. dr. P. J.
over dit onderwerp plaatsten, nog
een kort woord aangegeven wat
ere Katholiek minstens inzake out
going moet begeeren, zoo veel mogelijk
jdwerkelijk. Dat is wij hcrha-
lo. Internationale ontwapening (prac-
ch zal dit beteekenen inkrimping van
bewapening tot een z.g. politie-leger)
ia, nationale beperking van de bewape-
ig, zoover dit in het internationaal ver-
nd, zoover dit ter afwering van oorlogs-
iar, ter bescherming en verdediging
bet land, mogelijk is. Verder gaande,
men de Katholieken in meening ver-
lilleu en verschillen zij ook wel feitelijk
meaning hoewel dit meeningsverschil
meer openbaart in theoreti-
hen opzet, dan in praotische, con-
conclusies. Eén verschil van
aetische beteekenis is dit kan
worden ontkend de al of niet na
tale afschaffing van den persoonlijken
Mtplicht. Doch d^ twee hier genoemde
ischen staan voor ons allen vast als
i-punten. Endaarom moet er ge-
irschuwd tegen eeneenzijdige actie
[D eenzijdige ontwapening; dat ia een
waarbij genoemde twee punten niet
positieve verlangens voorop staan
'ij, Katholieken, zijn vrede-lievend;
partij, geen godsdienstige of politie-
overtuiging heeft den vrede meer lief
wij!
vrede internationaal.
vrede ook in eigen land, onder eigen
laatste mag wel 'ns worden gezegd
lociaal-democraten, die nu in de Twee-
Kamer zoo breed-uit hun vrede-lievend-
willen ten toon spreiden wat doen
om in eigen land, ondanks meenings-
chillen en in daden levende tegenover-
elde en elkaar bestrijdende overrid
en, den vrede te bewaren!
at wij, Katholieken, daartegenover ons
is bewust, mogen zijn, dat de vrede is
geestelijk bezit, een zedelijk goed van
:e waarde. Wij moéten zijn in
a ouderlingen omgang een vrede-lie-
volk! Den vrede beminnend aller-
in eigen kring, in gezin, bij werk,
er familie, kennissen en vrienden, on-
met wie wij zijn verbonden door
heerlijke banden van het ééne geloof...
rrede beminnend o o k in onze i om-
met Alle andersdenkenden, als zoo-
Dit beteekent geenszins ver-
fcling van beginselen, onderdrukking
overtuiging, neutraliteitVolstrekt
ook bij het belijden en beleven van
princiepen, ook bij het fier klour-be-
:en> als Katholiek, kunnen en moéten
w naar streven, den vrede te bewa-1
positief naar de vrede te streven,
voor zijn beginselen altijd uitko-
an^ opkomend, en tegelijkertijd een
rachtig vrede-lievend volk dat moet
Wfl worden getuigd van hen, die
utus' leerlingen willen zijn; dat moet
oen worden verklaard van de Ka-tho-
«I
BUfiTENLAND
Frankrijk.
Oe buitenlansche werkkrachten.
Strengere bepalingen.
eeds lang had de regeering het voor-
5 maatregelen te treffen tegenover
utenlandsche arbeidskrachten zoowel
ai»tair als economisch opzicht. Naar
js meldt, is hieraan thans uitvoering
Jn en is besloten, dat elk inschrij-
■"owys of arbeidscontract voor bui-
iflscke arbeiders voortaan vergezeld
8aau van een medisch certificaat,
en van een visum van een Fransch
jyt Dit certificaat moet worden ver-
door een door den consul geaecredi-
Jjeneesheer. Het zal op kosten van
belanghebbende worden opgesteld,
dei visum zal kosteloos zijn.
asver was een medisch bewijs vol-
waarin werd verklaard, dat de be-
,jp,.Wa® gevaccineerd, geen bosmette-
«*te had, geen geestelijke stoornis
ideje en ^chamelijk in staat was te
la5i met den ec°nomischen toe-
aA j 1 <c sroote aantal buitenland--
JJjJjjitts in Frankrijk is de regee-
J^nihcht geweest, de volgende stren-
paiingen te dien opzichte in het
groepen.
ijij. vreemdeling, die zich naar
toii-i- ee^ om er Ge:D gesalarieer-
rifing te vervullen, moei voor-
Jn vau een arbeidscoutract, hetwelk,
wanneer de betrokkenen bestemd is voor
den arbeid in de nijverheid of den han
del, voorzien moet zijn van een visum van
den centralen dienst der buitenlandsche
arbeidskrachten van het Fransche depar
tement van arbeid, of, wanneer het een
arbeider, bestemd voor den landbouw, be
treft, van een visum van den arbeids
dienst van bet Fransche ministerie van
landbouw.
2 Elke vreemdeling, die niet voorzien is
van een dergelijk contract en die, na zich
met een gewoon paspoort naar Frankrijk
te hebben begeven, daar een gesalarieer-
den werkkring zal hebben bevonden, zal
geen identiteitskaart .kunnen krijgen en
het Fransche gebied dus moeien «verlaten.
3. Arbeiders, die reeds in Frankrijk
werkten, en, na tijdelijk naar hun eigen
land te zijn teruggekeerd, zich weer naar
Frankrijk hegeven om er hetzelfde werk te
verrichten, zullen geen nieuw contract be
hoeven te tooneü Zij zullen kunnen vol
staan met het toonen van een verlof-for
mulier «n van een terugroepingsbrief van
hun werkgever, welk schrijven door een
der beide genoemde Fransche departemen
ten moet worden geviseerd.
Engeland
Tegen den woeker.
Geldschieters moeten een
vergunning hebben.
Het Lagerhuis heeft zonder stemming
in tweede lezing de wet aangenomen be
treffende de geldschieters. De conservatie
ve indiener van het wetsontwerp, Bar
man, zeide, dat de wet niets bevat, dat
aan eerlijke geldschieters ook maar de
minste moeilijkheid in don weg legt, maar
de wet maakt het den oneerlijken wel las
tig 8468 ingeschreven geldschieters in En
geland zullen voor 15 pond een vergun
ning moeten vragen, nadat zij van de
plaatselijke autoriteiten een. bewijs van
goed gedrag hebben ontvangen. De wet
verbiedt den geldschieters circulaires te
verzenden. Alle bij oen leening betrokken
partijen moeten een contract teekenen,
waarvan een copic moet worden verstrekt
aan den geldnemer en het contract moet
alle bijzonderheden bevatten wat betreft
hoofdsom en interest.
Een vrouw kan geen geld leenen van
een geldschieter zonder dat de naam van
den echtgenoot op het contract voorkomt.
Het berekenen van samengesteldon inte
rest is verboden. De wet behandelt ook de
kwestie wat een onredelijke 'interest is,
waarbij 48 pot. als algemeene grens wordt
genomen.
Portugal
Een moordcomplot.
Vier communisten
gearresteerd.
De militaire politie heeft te Lissabon
vier communisten gearresteerd, die be
schuldigd worden een. lijst te bebben op
gesteld van personen, die gedood moesten
worden, als de jongste revolutie geslaagd
zou zijn. Zij zouden voorts het plan gehad
hebben de leiders der revolutie eveneens
om het leven te brengen, ten einde op die
wijze onrust in Portugal te verwekken.
Spanje
Oe Tangerkwestie.
Spanjo draait bij.
Van bevoegde zijde uit Madrid wordt ge
meld. dat de jongste instructies aan de
Spaansche gedelegeerden ter Tanger-con-
ferentie te Parijs neerkomen op een radi
cale wijziging in het Spaansche stand
punt. Naar gemeld wordt, heeft de Spaan
sche regeering besloten, niet langer aan
te dringen op inlijving van Tanger bij de
Spaansche zone in Marokko.
Spanjo stelt thans de volgende nieuwe
eischen: Spanje moet alle mogelijke waar
borgen krijgen voor de ontwikkeling der
Spaansche belangen, en wel door het toe
kennen van een bevoorrechte positie aau
Spaansche functionarissen in het bestuur
over Tanger. Verder zou aan Spanje een
soort intenationaal mandaat moeten wor
de toegekend, hetgeen naar het verklaart,
mogelijk is, zonder do bestaande verdragen
te schenden.
China.
DE CHINEESCHE CHAOS.
Anhwei sluit zich bij Canion aan.
De spoorweg T o e n t s i n-P o e k a u
afgesiieden.
Tsjen-Ting-Joeëh, do gouverneur van
Anhwei, heeft de onafhankelijkheid zijher
provincie afgekondigd en zich bij de Gan-
tonneezen aangesloten. Hij verklaart
voorts, dat hij den spoorweg Tientsin
Po'ekau heeft afgesneden. Hierdoor is de
hoofdmacht van het Tsjili-Sjantoeng leger
afgesneden van zijn operatiebasis, waar-,
door het zenden van verdere versterkingen
naar 't Sjangliai-district onmogelijk is ge
worden.
Tegelijkertijd doen do Kantonneezen een
aanval in Westelijke richting, met het
doel, hun troepen in Tsjekialig en Anlnvei
met elkaar in contacl to brengen.
Soengkiang door de Kanton
troepen genomen?
Volgens een bericht uit Kanton aan het
te Berlijn gevestigde Chineesche pers
agentschap, is Soengkiang door de Kanton
troepen ingenomen.
Do „Lenin" in beslag genomen.
Een draadloos bericht via Berlijn meldt,
dat te Sjanghai het Russisch schip „Le
nin" in beslag is genomen, daar het wa
pens voor de Kantonneezen aan boord
had.
Oe breuk bij de Nationalisten.
De jongste berichten uit Kanton beves
tigen, dat er een breuk is ontstaan in de
nationalistische gelederen.
Waarschijnlijk zal deze geen onmiddel-
lijken invloed hebben op den oorlog. De
„rooden" hebben met den Russischen ad
viseur Borodin te Hankau stelling geno
men, waar generaal Tang-Seng-tsji de
voornaamste militaire figuur is. De „roso"
daarentegen hebben zich geconcentreerd
te Nantsjang waar generaal Tsjang-Kai-
spek de militaire leiding in handen heeft.
Deze laatste heeft eveneens het beheer
over Kanton.
Weer een Standard Oil-boot in beslag
genomen.
Gisteren werd een aan de Standard Oil
toebehoorende stoombarkas gerequireerd
door Chineesche soldaten, die er mede de
rivier afzakten Do Aruerikaanscho admi
raal zond 60 marinesoldaten ter achter
volging uil, die de barkas 8 K.M. verder
stroomafwaarts inhaalden. Hoewel de
Chineesche soldaten gewapend waren,
vuurden zij niet, doch gaven zij de boot
aan de Amerikanen terug.
Het accoord van Hankau.
Teleurstelling voor de Britten
De Times meldt uit Sjankhai: De door
O'Mallcy mot Tsjen gesloLn ereenkomst
in zake de Engelsche concessie te Hankau
heeft hier ten tijde van de onderteekening
tot weinig commentaar aanleiding gegeven
omdat men critiek voorbarig achtte, zoo
lang de volledige voorwaard der aan
vullende overeenkomst niet bekend waren.
Deze volledige tekst is thans beschikbaar
en met bitterheid herinnert men zich nu,
dat in het Engelsche Lagerhuis de onder
teekening van de overeenkomst luide werd
toegejuicht. Het blijkt toch, dat de overeen
komst voor de betrokken 'Engelschen zeer
zwaro persoonlijke vérliezen medebrengt,
terwijl aan hot Engelsche prestige op be
treurenswaardige wijze afbreuk wordt
gedaan.
Verwacht werd, dat het gemengd Britsch-
Ghineesche beheer der concessie voldoende
garanties zal geven voor een behoorlijke
leiding van de concessie in de toekomst,
dat rekening gehouden zou worden met de
belangen van de buitenlandsche ambte
naren en dat zorg gedragen zou worden
voor afbetaling der buitenlandsche leenin
gen.
Het blijkt thans evenwel, dat het beheer
bijna geheel in Chineesche hunden zal ko
men en dat, hoewel de Engelschen ver
tegenwoordigd zullen zijn in den gemeen
teraad en hoewel de Engelsche handteekc-
ning vereischt wordt voor ..et aanwenden
der gemeentelijke geldmiddelen, deze voor
waarden in werkelijkheid zoo gemakkelijk
ontdoken kunnen worden, dat men er wei
nig beteekenis aan mag hechten.
Te Tientsin is het eerste gevolg van de
mededeeling in zake de Engelsche conces
sie geweest, dat de gemeentelijke obli
gaties onverkoopbaar waren en dat de
waardo van alle terreinen en gebouwen
soms met meer dan vijftig procent daalde.
To Hankau, waar nog slechtere voor
waarden verkregen werden, verwacht men
dat de waardedaling nog grooter zal zijn.
Het vertrouwen in de toekomst is vernie
tigd. Het bedrag der op het oogenblik uit-
staando gemeentelseningen 'is voor Han
kau ongeveer 65 duizend pond sterling;
voor de afbetaling is geen garantie gegeven
To Tientsin is het bedrag der gemeen
telijke leeningen ongeveer vier maal zoo
groot, zoodat de bezorgdheid omtrenl do
gemeentelijke obligaties daar eveneens
aanzienlijk is.
Te Sjaiighai heeft men natuurlijk groo-
le belangstelling voor hetgeen er te Han
kau gebeurt en voor wat, naar men ver
wacht, ook te Tientsin zal geschieden.
Ondanks het feit, dat de nederzetting hier
internationaal is, zouden do precedenten in
de buitcn'audschc nederzettingen elders den
Ghineozen te Sjanh&i als leiddraad kun
nen dienen hij de door hen te stellen
eischen.
Do waarde van do gronden en gehouwen
te Sjanghai is natuurlijk moeilijk Ie bere
kenen. doch eoriig idee hieromtrent kan
men verkrijgen door hel bedrag der uit
staande gemeentelijke lccnipgn. dat 'vijf
tig millioen taels is of ongeveer zc.cn
millioen pond sterling.
Wanneer in Sjaghai eenzelfde regeling
zou worden getroffen als in Hankau, zou
men doze' als een volkomen vernietiging
dor Engelsche brio:igon bi'-cimuwen
Amerika
De Russische Kerkeigendommen.
Eon overwinning voor da
Sovjets.
Het Hooggerechtshof te New-York ge
lastte al het eigendom der Russische Or
thodoxe Kerk, o.a. de kathedraal St. Ni-
colaas en ongeveer negentig andere eigen
dommen in twintig steden, over te dragen
aan den aartsbisschop Kedrewsky, den
vertegenwoordiger van do Heilige Synode
der Russische Kerk, die onder de Sovjet-
regeering functioneert. De eigendommen,
die millioenen dollars waard zijn, .zijn het
voorwerp geweest van een verbitterd,
langdurig geschil tusschen de vertegen
woordigers van het Sovjet- en het Tsaris
tisch regiem.
Buiten!. Berichten
Aardbevingen in Hongarije.
Verscheidene gebouwen
beschadigd.
Gisterochtend om 7.22 heeft, naar B.
T. A. meldt, een aardbeving plaats ge
had to Varpalola op tachtig K.M. van
Boedapest. De kerk en verscheideno hui-
zeil hebben aanzienlijke schade opgeloo-
pen. Een muur en zestig schoorsteenen
zijn ingestort.
Om 11.50 werd een nieuwe schok waar
genomen waardoor opnieuw een huis
werd vernield. Do schok werd ook te
Boedapest gevoeld.
"Wolff-bureau meldt verder, dat te Boe
dapest do aardbeving drie minuten lang
bespeurd werd. To Varpalota duurden de
schokkeu vijf tot zes seconden. Gelijktij
dig liet zich een onderaardsch gerommel
hooren Om 8.7 en negen uur volgden
korte nieuwe bevingen.
Overstrooniingen in Rusland.
32 visschers verdronken.
Naar wordt gemeld, is do stad Ghar-
kow door een groote overstrooming ge
teisterd. Door de autoriteiten zijn maat
regelen tot hulpverleening getroffen.
In den Dnjepr zijn 32 visschers ver
dronken.
Noodlottige brand te Lodz.
Het aantal slachtoffors nog
niet bekend.
In een te Lodz gevestigde spinnerij en
weverij is gisteren brand uitgebroken,
waarbij do arbeiders die op de tweede cn
derde verdieping van het gebouw werk
zaam waren, zich niiet meer in veiligheid
konden brengen.
Het aantal slachtoffers van de ramp
is tot dusverre nog niet bekend. Een
groot aantal arbeiders sprong uit de
vensters der derde verdieping op straat,
waarbij verscheidene arbeiders te pletter
sloegen en een aantal anderen zwaar
werden gewond
De oorzaak van den brand is nog on
bekend.
mMMEMLm®
WIJZIGING DER PROV. WET.
De zittingen over het geheele jaar.
Overdracht van bevoegdheden aan Gede
puteerden. Ook vrouwen benoembaar
tot Griffier der Staten.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging en aanvulling van de Provinciale wet.
Allereerst wordt voorgesteld een wijzi
ging van art. 37 der Provinciale wet,
waardoor ook do vrouw benoembaar wordt
tot griffier der Staten. De benoembaar
heid van de vrouw tot dit ambt brengt
echter mede, dat onder do incomptabili-
teiten, vervat in artikel 38, wordt opgeno
men huwelijk.
In de tweede plaats wordt een wijziging
voorgesteld van artikel 38, wordt opgeno-
cen gelijkmatige verdeeling van do gewo
ne zittingen der Staten over het kalender
jaar mogelijk wordt. Naar in de Memorie
van Toelichting wordt betoogd, zal deze
wijziging ten goede komen aan de behan
deling van de provinciale begrootingen
door de Staten.
In verband met de voorgestelde wijzi
ging zal bezwaarlijk meer van een „zomer-
zitting" kunnen worden gesproken. Daar
om zal deze term uit de wet verdwijnen.
Ten slotte biedt het ontwerp de moge
lijkheid dat do Provinciale Stalen bepaal
de in de wet omschreven bevoegdheden
overlaten aan Ged. Staten. Naar de toe
lichting opmerkt, wordt deze wijziging
noodzakelijk geacht met het oog op het
feit, dat de Provinciale Staten veel min
der bijeenkomen dan de gemeenteraden,
zoodat het uitlokken Van besluiten van
fl^d. Stalen in zake gemeentelijke aange
legenheden vaak tot ernstige vertraging
aanleiding geeft.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Strengere bepalingen voor vreemde ar*
beiders in Frankrijk.
De overeenkomst te Hankau «blijkt eet
teleurstelling voor de Britten.
Een aardbeving in Hongarije (Buiten
landsche Berichten, 1ste blad).
Overstrooming bij Charkof; 32 Russisch",
visschers verdronken (Builenl. Berichten,
lste blad).
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzb
ging en aanvulling van de Provinciale
Wet (lste blad).
Overleden is prof. dr. J. Pocls, oud-di
recteur der Rijksseruminrichting (*p bl.)
ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN.
Onze letterkundige medewerker schrijft
over de voor-geschiedenis onzer letterkunde
rondom Karei den Groote (3o blad).
Onze apologetische medewerker be
schouwt de uitwerking der H. Communie
(3e blad).
Ajo houdt een causerie naar aanleiding
van dezen verkiezingstijd (3de blad).
Vragen van Kamerleden.
Do positie der sergoanten.
Het Tweede Kamerlid Van Rappard
heeft tot den minister v. Oorlog de volgen
de vragen gericht:
Is het juist, dat door verschillende mu
taties. als: dienstverlating, bevordering tot
hoogeren rang, overgang naar hel leger
in Nederlandsch Oosl-Indië en naar de
politietroepen, als anderszins, bet aantal
sergeanten, dat op 1 April 1927 wegens
overcompleet den dienst zou moeten ver
laten, zooals dezen vermeld zijn in de dir-
culairo van het Departement van Oorlog
van 27 Dec. 1926, Hide afdeeling, nos.
85 en 86. reeds is verminderd, dan wel
dat deze vermindering zeker kan worden
verwacht?
Zoo ja, is het dan juist, dat do sergean-
ton, die hierdoor in dienst kunnen worden
gehandhaafd, omtrent deze handhaving
nog in bet onzekere werden gelaten?
Is de minister niet van oordeel, dat in
gevallen als deze, waarbij het gaat om het
behoud of verlies van een eenmaal geko
zen levenspositie, do redelijkheid mede
brengt. dat de betrokkenen zoo spoedig mo
gelijk uit do bestaande onzekerheid worden
verlost?
Is de minister bereid wekelijks ter ken
nis van de korpsen te brengen, welke der
aangewezen onderofficieren door mutaties
of met zekerheid to verwachten verande
ringen niet meer behoeven af to vloeien?
Zevende leerjaar of vervolgonderwijs?
Een motie van burgemeesters.
De burgemeesters der gemeenten in hei
Land van Guyk n.l. Escharen, Gassel,
Boers, Linden, Guyk, Haps, Oeffeit, Beu
gen. Oploo, Wanroy, Mill, Sambeek, Vier
lingsbeek, Maashees en Boxmeer, in ver
gadering bijeen te Boxmeer op 26 Febr.
1927:
overwegende do gevolgen, die een even-
tueele invoering van het verplichte 7do
leerjaar voor het platteland zal hebben;
lettend op do practische ervaring, die zij
omtrent de belangen en behoeften hunner
streek hebben opgedaan;
ziin van oordeel, dat voor de landbou
wende bevolking vervolgonderwijs verre te
verkiezen is boven de invoering van een
zevende leerjaar;
en besluiten:
1. hunne zienswijze ter kennis te bren
gen van Z.E. den Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen en de leden
van de Tweede Kamer der Statcn-Gene-
raal;
2. deze motie en Memorie van Toelich
ting te publiceeren, met verzoek tot adhae-
siobetuiging aan Besturen en Gemeenten
en Vereenigingen. die met de strekking
daarvan accoord kunnen gaan.
Ned. R.-K. Boeren- en Tuindersbond.
Bestuursvergadering.
In do te Utrecht gehouden laatste be
stuursvergadering van den R.-K. Ned. Boe
ren- en Tuindersbond nam volgens de
,,R.-K. Boerenstand" het bestuur kennis
van een plan betreffende emigratie naar
Canada in den vorm van kolonisatie, waar
bij allo mogelijko waarborgen gegeven
worden voor de veiligstelling van de gods
dienstig-zedelijke belangen der emigranten
Aan het secretariaat werd opdracht gege
ven dit plan nader te bestudeeren en hier
over rapport uit te brengen in de eerstvol
gende vergadering van het bestuur
In verband met de tallooze berichten,
die den laatstcn tijd in de bladen verschij
nen, betreffende pogingen om in deze on
gene plaats een lager land- of tuinbouw
school to 1crijgen, besloot het bestuur', om
zoo mogelijk te zanien mot de heide on-