DONDERDAG 10 FEBRUARI S927 18e Jaargang. No. 5488 e Ewdóehd (Soufccvnt ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling liirieD ld cent per week 12.50 per kwartaal ize Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal I)0) post 2.95 per kwartaal. I Geïllustreerd Zondagsblad t» voor de Abonné's ver- jftiaai tegeD betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor- >eLalir>t£ AIxonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd .H^hlad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT; Ga won» advarlsnllên SO eanl per rag.» Voor lageoondeo Mededeelingu; irurdl het 5 dubbele van bet toriet berekend 3 Kleine advertentldn, van ten hoogste 80 .oorden, troarhi betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hoor en ver hoor, koop en verkoop I Ü.SO. («ER BESTBAT UIT TWFf BLADES- UILVERWIJDERING Stadsvuil als meststof. nlanps vestigde mevr. v. Italliev. bdco 'Q een der zittingen van den Leid en gemeenteraad de aandacht van den rokken wethouder op een nieuwe metho- Tolgens hetwelk het stadsvuil be id wordt al de heerlijkheid uit vuilnis ken e d. dienstbaar kan worden ge- ikl aan het vruchtbaar maken van l9lo en onontgonnen streken. Waarop wethouder, de heer Mulder, heel laco- en droogjes antwoordde. „Wij beb- hier geen woeste gTonden". Daarmede de zaak afgedaan A'thans is de zaak rmede voor de gemeente afgedaan, n al zijn er in de omstreken van Lei- niets dan vruchtbare en lachende lan- wcn, verder in ons land zijn er genoeg en heidegronden, die allerminst op •hfbaarheid aanspraak mogen maken, dat het omtooveren van die woestij- jn vruchtbare vlakten een zaak is van erontsfp belag voor onze niet al te bevolking, is een ieder op 't eerslo cht duidelijk is inderdaad een landsbelang. Maar direct gemeentebelang is het niet. En ooverre heeft een stad als Le:den zich bemoeien met het vruchtbaar ma- van bijv. Brabantsche heistreken of Usche gronden. Leiden kan daarvoor stadsvuil niet opsparen en het naar wnt of Drente laten vervoeren, lel zou het rijk zich er mee kunnen stPn en er zóó voor kunnen zorgen dat vuil. hetwelk nu met vaak niet ge- kosten wordt vernietigd, meer prn- ief wordt aangewend. Want zelfs de ud van onzen vuilisbak, dien wij met opgetrokken neus buiten de deur zet- door den vuinisman te worden igd. heeft nog te veel waarde om zoo te worden weggesmeten of verbrand, verbrandincsmethode, zooals deze in :hillcnde steden wordt toegepast, is te duur om niet eens om te zien naar re wegen al zijn die ook niet min- kosibaar om het huisvuil voor be- doeleinden aan te wenden Den laat- lijd wordt er o.a. propaganda ge it om met stadsvuil de Reeuwijksche sen te dempen en deze zoodoende om n vruchtbaar bouwend ich belangrijker nog dan dempings- riaal is het vuil als meststof. 1925 beeft de minister van Binnen- iche Zaken en Landbouw een com- ip ingesteld ter onderzoek van het gsluk der vuilverwijdering en deze nissie heeft in haar rapport, een proef evolen met stadsvuil als 'middel om te grondpn in Drente vruchtbaar te ■n. Het Genootschap ter Bevordering den Landbouw in Drente heeft dit rap- bestudeerd en is enthousiast voor het 'n van een proef met stadsvuil uit den zou men op 't eerste gezicht niet ge- hebben, dat het vuil onzer vuilnis- en nog geschikt zou ziin om als mest enen en zelfs blijkt het heel goede te zijn, vooral voor onontgonnen zand den. Men heeft bij deze mest n.l. geen van de z.g. ontginningsziekte, oeger meende men, dat zandgrond e' waardeloos was en de kunstmest meer en meer in- *®nd. b'eek het, dat men op betrek- eeDvoudige wijze ook op zandgrond ei gewassen kon telen. Men heeft dan 'P groote schaal in Drente en Gronin- Mndboerderi.ien aangelegd en de dfer- iren ging alles best. Maar in den ,cn tijd is er een kentering gekomen, merkt, dat de opbrengst van deze 'en achteruit gaat, er ontstaat wat genoemd heeft, de ontginningsziekte, et bedrijf van de ontginnmgsboeren ïe onmogelijk te maken. Vooral de ouwkundige ingenieur Hudig heeft toet de bestudeering van deze ontgin- Kiekte verdienstelijk gemaakt en hij 'n geslaagd een middel legen deze vinden. Een bemesting met een lelijk geringe hoeveelheid kopersul- was voldoende om de ziekte te be- !e_n: het gewas groeide nu weer uit- id. ar het bleek u in de verdere onder den van dr. Hudig dat huisvuil uit 50te slad nog een beteren invloed had opersulfaat. De met huisvuil ontgon- ronden vertoonden ook na jaren geen 'Pingsziekle; zandgronden, die met compost uit huisvuil vervaardigd, 1 "e^est, gaven uitstekende opbreng- zonder dat er iets van ontginnings- te bemerken was. «nesting met huisvuil schijnt dus nuttigheid te vinden in de aanwezig en metaaldeelen, n.l. koper, zink, n enz. welke stoffen in dierlijke met worden aangetroffen. jjj5an het huisvuil nu worden nan- J eor^j° Plaats kan men het onge- k Vuil« dat nog geen enkele bewer- o{r0n^er8aan, in een dikke laag, ■Al. op het land brengen. Het vuil om L1 ^unn0 *aa2 aarde of zand net wegwaaien van papieren en dergelijken te voorkomen en au een half jaar aan zichzelf overgelaten. Daarna is het land gereed om bebouwd te worden. De vertering van het huisvuil is dan voldoen de ver voortgeschreden en men moet alleen zorgen zulke gewassen te kiezen, die wei nig handenarbeid vereischen, omdat de vele in den grond aanwezige schreven ge vaarlijk zijn voor de arbeiders. Men rekent dat zulk een land pas na 10 jaar weer op- Lieuw een laag huisvuil noodig heeft. Ofschoon de groote steden belangrijke hoeveelheden huisvuil produceeren, voor Amsterdam kan men rekenen op 500.000 M2. per jaar is de daarmee verkregen nieuwe grond niet zoo heel be langrijk in omvang, 100 H A. Men kan dus aannemen, dat Amsterdam in staat zou zijn met zijn huisvuil in 10 jaar 1000 H.A. grond vruchtbaar te maken. Daarna moet het vuil dan weer op het eerst ont gonnen terrein gebracht worden. Nemen wij nu aan, dat men boerderijen van 5 H.A sticht, dan kan men dus op deze wijze in den tijd van 10 jaar 200 gezinnen aan een bestaan helpen, een getal dat niet zoo heel belanerijk is, als men bedenkt, dat do vuilverbranding te Amsterdam op dit ooeenblik 150 man personeel heeft. Er is echter een tweede wijze van nuttig maken van het huisvuil, die vermoedelijk voor den landbouw belangrijker is. Stort men het vuil op een hoop en laat dit eenigen tijd aan zichzelf over, of wel brengt men het in bepaalde cellen, kleine kamertjes met kunstmatige ventilatie, vol gens het systeem van den Italiaan Becca- ri, dan ondergaat het een verrottingspro ces, waardoor het in oen meststof veran dert, die zeer biizondere eigenschappen heeft.-Deze mest is allesbehalve rijk aan .stilstof, aan kali, aan kalk, aan phosphor- zuur. hoewel deze stoffen natuurlijk ook wel in het wonderlijke mengelmoes, dat het huisvuil is, aanwezig zijn. Toch is het rijk aan andere sloffen, die voor de ont ginning van zandgrond onmisbaaT zijn gebleken. Het is duidelijk, dat het pp deze wttze aangewende vuil een veel nuttiger taak kan vervullen dan op de wijze zooals hoven werd beschreven. Want nu is het niet noo dig zooveel huisvuil op één H.A. te bren gen, maar kan men volstaan met 10 kilo of nog minder. Zoo kan men dus tal van reeds bestaande boerenbedrijven, die nu in moeilijkheden verkperen, helpen. Men moet weliswaar niet denken, dat deze hulp goed koop zal zijn; de bemesting mot huisvuil zal in elk geval een dure zaak blijven Zoo lang er nu geen andere middelen bekend zijn om de onteinnincsziekte te genezen, zullen de boeren dezen huisvuilmest gaar ne accepteeren. Het vruchtbaar maken van woeste gron den is ongetwijfeld een nationaal belang; wij komen in Nederland al zooveel grond tekort, dat iedere ontginning van onge bruikt land toe te juichen is. Zonden dus de kosten niet onoverkomelijk blijken te zijn, dan zou men inderdaad veel er voor voelen om met de vuilverwijdering van onze steden in deze richting te gaan, mits dan natuurlijk de staat zich eT voor spant en het risico van de stad voor het vervoer van dagelijks ferugkeerende groote hoe veelheden over zulk een grooten afstand op zich neemt. BUiTEHLAND Portugal DE REVOLUTIONAIRE BEWEGING. Oporto bezet. Hevige gevechten. Berichten uit Madrid bevestigen, dat de Portugeesche minister van Oorlog Dins dagnamiddag de stad Oporto met regoe- ringsgetrouwe troepen heeft bezet. De berichten van de Spaasch-Portu- gecsche grens over de gevechten om het bezit van Oporto melden, dat deze uiter mate hevig waren en dat talrijke burgers het slachtoffer van den strijd zijn gewor den. Voorts zijn in de stad ten gevolge van het bombardement en door brand groo te verwoestingen aangericht, o.m. aan het hoofdpostkantoor en den schouwburg. De regeeringstroepen, die poogden de stad binnen te dringen, werden herhaalde lijk met zware verliezen door de revolu- tionnairen teruggeslagen. Doch het be richt schijnt juist te zijn, volgens hetwelk een deel der opstandelingen zich heeft over gegeven, nadat het bombardement op de stad werd versterkt, terwijl een ander deel der rebellen over de grens moet zijn ge vlucht. Met betrekking tot de revolutie in an dere plaatsen wordt gemeld, dat in ver scheidene plaatsen de bemanningen van kanonneerbooten zich bij den opstand heb ben aangesloten en de kazernes der re geeringstroepen hebben beschoten. Biana de Castillo werd door de revolufionnairen stormenderhand ingenomen, doch later door de regeeringstroepen heroverd. De laatste berichten over den strijd der revolutie te Lissabon luiden vaag. Alle verbindingen met do stad zijn verbroken. Talrijke dooden en gewonden. Volgens een bericht in de „Evening News" zouden er tijdens het bombarde ment van Oporto door de regeeringstroe pen 60 dooden en bonderden gewonden zijn gevallen. Telegrammen uit Madrid spreken zelfs van 200 dooden. Tegenstrijdige berichten. Uit Vigo wordt gemeld, dat de opstan dige beweging te Oporto nog niet geheel onderdrukt is. De opstandelingen hebben zich namelijk in het centrum der stad ver schanst en de regeering wenscht in een zoo be'angrijk industrieel en commercieel cen trum door schieten geen schade aan te richten. Volgens te Parijs ontvangen berichten verkeert geheel Portugal in beroering. Vol- kompn betrouwbare berichten zijn evenwel moeilijk te verkrijgen. Te Lissabon wor den hevige straatgevechten geleverd, ter wijl de opstand zich naar andere plaatsen zou uitbreiden. De republikeinsche garde te Lissabon zou zich aan de zijde der revo- lutionnairen hrbben geschaard. In een manifest van den leider der revolutionnai- ren wordt de revolutie geslaagd genoemd. Hevige gevechten te Lissabon. De berichten van de Spaansch-Portu- geesche grens zijn veelal met elkaar in te genspraak. Niettemin moet volgens een be richt uit Madrid vaststaan, dat de regee ringstroepen in het Noorden van Portugal den toestand reeds geheel meester waren, toen de revolutie ook naar Lissabon over sloeg, waar thans in de benedenstad hevig wordt gestreden. Marokko Nieuwe actie om Tanger. De ontevreden Spanjaarden. Gisteren is te Parijs de Tangerconferen tie geopend over een wijziging van het be stuur van de Tanger-zone. De strijd gaat vooral tusschen Frankrijk en Spanje. Vóór de Tanger-conventie van 1923, (die pas in 1925 in werking l'.rad) heerschte er in het international Tanger een chaoti sche toestand. Iedere «•ezant regeerde over zijn landslieden en zijn inheemsche be schermelingen. Het nieuwe statuut van 1923 was een compromis tusschen de volkomen interna tionalisatie (voorgestaan door Engeland, dat ongaarne één bepaalde mogendheid zich zag nestelen tegenover Gibraltar) en de er kenning der souvereiniteit van dpn sultan van Marokko welke, omdat deze sultan een Fransch vazal is, door Frankrijk werd bep'eit). Dit compromis, met Spaansche mede werking bereikt, kwam evenwel aan Frank rijks wenschen ver tegemoet. De inheem sche bevolking, Mooren en Joden, wordt uit naam van den sultan bestuurd door diens Hoogen Commissaris, den Mendoeb, een bewindsman, dio dus feitelijk door Frankrijk wordt aangewezen. Voorts is er een internationale Wetgevende Raad van •26 leden (waarvan 9 inheemschen, aange wezen door den Mendoeb, dus weer onder Franschen invloed), een gemengde recht bank (de inheemschen onderling hebben bun eigen kerkelijke rechtspraak), een uit voerende macht van drie man (een Fransch administrateur, en een Spaansche en een Engelsche adjunct), en ten slotte do con trole-commissie, gevormd door de consuls, die tot taak hebben te waken over de behoorlijke toepassing van het nieuwe sta tuut. Thans zijn de Spanjaarden na hun over winning op Abd-el-Krim niet tevreden. Zij bewerken dat een effectieve beheersching van hun Marokkozone door het bestaan eener internationale enclave onmogelijk wordt gemaakt, en dat bovendien bun in vloed in Tanger zelf niet evenredig is aan hun belangen aldaar. De voorwaarden, welke de Spaansche regeering thans stelt zijn do volgende: De Mendoeb zal in het vervolg benoemd moeten worden door cl en kalief uit de Spaansche zone eu niet door den sultan van Marokko, zooals thans. De post van administrateur moet worden afgeschaft; deze functionnaris zal vervangen moeten worden door een Spaanschen controleur voor politiezaken. Det wetgevende verga dering zal moeten worden teruggebracht tot den status van een internationalen ge meenteraad. Verder zal het douane- en belastingsys teem geheel gereorganiseerd worden. China. DE CHINEESCHE CHAOS. De eischcn der arbeiders. Steeds brutaler. v- De vakbonden lo 11 ank au zijn thans na de gisteren gemelde betooging druk in de weer om nieuwe slakingen voor te berei den. Pogingen worden gedaan om do ar beiders der British Cigarette Company tot slaken te bewegen, evenals do geëmplo yeerden der. buitenJan dsche banken en de huisbedienden. De British Cigarette Company had de vorige slaking tot een einde gebracht door aan de arbeiders 60 van het loon ge durende do stakingsperiode uit te bula len. Gisteren ovenwei eischten de stakers de volle honderd procent Zij sloten een der bedrijfsleiders en andere buitenlan ders In de fabriek op. Daarop besloot de directie, in de hoop, daardoor een vreed zame regeling te verkrijgen, de volle hon derd procent uit te betalen, waarop de vakbonden een geheel nieuw steil eiscben naar voren brachten. Bemiddeling der Sovjets. Een handig plannetje. De Sovjet handelsdelegatie te War schau heeft zich tot een groep Poolsche textielfabrieken gewend met het voorstel, om aan China die goederen te leveren» welke, wanneer de Kantonneesche boycot niet bestond, uit Engeland betrokken zou den worden. De Sovjet-regeering heeft aangeboden, aLs tusschenpersoon voor alle transacties op te treden. De Poolsche fabrikanten hebben even wel verklaard, dat zij slechts goederen kunnen leveren tegen contante betaling. Tsjang Tso-Lin rukt op. Hij trekt de Gele Rivier over. Gemeld word dat de troepen van Tsjang Tso-Ild heden beginnen zullen de Gele Rivier over te trekken en dat huü hoofdkwartier gevestigd zal worden te Tsjensjau, bij de kruising van den Pe- king-Hankau- en den Loenghai-spoor- weg, ter voorbereiding van de bezetting der geheele provincie Honan. Verder wordt gLimo'd, dat de Sjantoeng-lroepen in grooten getale ZuiJ-Kiansoe zijn bin nen getrokken en Woehoe en Anking aan de Janglse hebben bereikt. Men verwacht, dat in de provincie Anbwei binnenkort belangrijke krijgsverrichtingen zullen plaats hebben. Munitie-ontploffing in een trein. Volgens een „Central News'' bericht uit Shanghai zijn in een trein, bestemd voor den vervoer van troepen van het leger uit Mansjoerije groote voorraden munitie ontploft. Do trein bevond zich op weg naar Peking. Zeven wagrns werden totaal vernield. Meer dan 100 soldaten werden gedood of zwaar gewond. Amerika De immigratiewet. Uitstel of afstel der nieuwe regeling. De verhouding van het aantal immi granten, dat in de Ver. Staten mag wor den toegelaten, is in bet verslag van den minister van koophandel over de maand Januari vastgesteld, maar zal waar schijnlijk eerst met ingang van 1 Juli 1928 inplaats van 1 Juli 1927 worden ingevoerd, en misschien zelfs in het, ge heel niet. Volgens de nieuwe verhouding zou het aantal Engelsche, Nederlandseue en Scandinf vische immigranten worden, verdubbeld, terwijl het aantal andere im migranten met de helft zou worden ver minderd. Dit uitstel is te wijten aan het feit, dat de senaat een daartoe strekkende motie heeft aangenomen, en dat de immigratie- commissie uit het huis van afgevaardig den die motie vandaag heeft goedgekeurd. Verder heeft do commissie besloten, ©en amendement bij het huis in te dienen om de nieuwo bepaling geheel in te trek ken en de regeling van de immigratie te latén op den grondslag van de bestaande (ïucta. Gloedige gevechien in Nicaragua. Chinandega door Amerikaan- scho vliegers gebombardeerd. Volgens te Now York ontvangen be richten uit Managua, welke berusten op cte modedeelingen van twee Amerikaan se he vliegers, hebben de liberale troepen, die Zondag j.l. Chinandega veroverden, Dinsdagavond do witte vlag geheschen, nadat de beide vliegers mot bommen on machinegeweren een tianval op do stad hadden gedaan. Zij verklaarden voorts, dat do conservatieven de stad weer zijn binnengerukt. Bij de gevechten van Zon dag j.l. gingen tien blokken woningen in vlammen op. De liberalen hadden 75 doo den en 200 gewonden, do conservatieven 25 dooden. Mexico. DE KERKVERVOLGING. Een gruwelijke terechtstelling. Zonder vorm van proces Het blad „El Excelsior" publiceert ver schrikkelijke bijzonderheden over do fu silleering van vijf jongemannen te Leon, in den staat Guanapuati, in de tweede week van Januari. Op den dag dat do opstande lingen de stad aanvielen, werden vijf jon gelingen uit de voornaamslo families ge vangen genomen, onder voorwendsel, dat zij met do opstandelingen zouden sympa- thiseeren. Alle vijf waren ze beneden de twintig jaar. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De revolutie in Portuqal. Is Oporto door de regeeringstroepen heroverd. Te Lissabon is de rust nog niet weergekeerd. De chaob in China. Tsjang Tso Lin ruk4 op. Munitie in een trein ontploft. Een gruwelijke terechtstelling in Mexicf BINNENLAND Huldiging van oud-minister dr. De Visse* naar aanleiding van diens 70sten verjaar dag (1ste blad). Een nieuwe zender te Kootwijk (1ste bl.) De inbraak te Esbeek (N.-Br.), waarbij een vrouw is doodgeschoten (Gemengde Berichten, 2de blad). OMGEVING. Een beschrijving van het nieuwe Raad huis te Hazerswoude, dat vandaag wordt geopend (Rijnstreek, lste blad). ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN Wij geven een beschouwing over het nut van afval uit de steden, mede naar aanlei ding van een in den Leidschen Gemeente raad onlangs gedane vraag (lste blad) Father B. Vlasveld, uit Leiden, schrijft over zijn reis naar zijn missie-gebied (2de blad). Bij hun arrestatie werden bij geen hun ner wapenen gevonden. Niettemin werden ze door de soldaten meegesleurd en in het centrum der stad zonder vorm van proces, zonder eenig onderzoek, tot den dood door den kogel veroordeeld Toen de politie de nood.-'o maatregelen nam ter uitvoering van het vonnis, begou een van de jongsten te weenen Een a- dere kameraad troostte hem echter ou spoorde hem aan, samen mei hém te bid den, om kracht bij God te vinden. Aldus de den zij. Daarna geraakte echter de politio zoodanig in woede, dat'zij don oudere de tong uitrukte en hem het eerst fusilleerde. Nadat alle vijf waren neergeschoten, wer den de lijken der slachtoffers aan de poort van het stadhuis tentoongesteld Onbeschrijfelijk was do schrik en do smart van de familieleden der jongeman nen, toen zij daar de lijken hunner zoons en broeders vonden. De burgers der stad, aldus de „Excel sior", vragen zich af, of ook deze ver schrikkelijke misdaad weer ongestraft zal blijven, zooals die in zoovele andere onge lukkige steden van Mexico. Een geheim Katholiek blad. Volgens de „Espero Katliolika" zijn er v-an de drip-en-dertig Moxicaansche bis schoppen acht in de gevangenis, één ver bannen naar de Vereenigde Skaten, twee houden zich schuil om niet te worden ge vangen genomen, drie zijn te Borne Geen enkel katholiek blad kan verschij nen; slechts één vier pagina's groot orgaan wordt in het geheim uitgegeven, waarvan het formaat bedraagt 20 X 15 c M BINNENLAND DE UITVOER VAN ONZE LANDBOUW PRODUCTEN. Buitenlandsche stroomingen ter bemoeilijking van onzen export. Naar wij vernemen, wordt met de aan gekondigde, heden te 's-Gravenhage aan het Departement van Binnenlandsche Za ken en Landbouw te houden vergadering omtrent den uitvoer van landbouwpro ducten beoogd, een voorbereidende bespre king te houden met de vertegenwoordi gers van eenige centrale landbouworgani saties, teneinde na te gaan of nog iets kan worden gedaan om te verhinderen, dat voet wordt gegeven aan de stroomin gen in bet buitenland, die beoogen den ex port van onze landbouwproducten verder te bemoelijken. Voorts ligt bet in de bedoeling, naar gelang van omstandigheden naderhand met bepaalde lichamen, die bij dezen uit voer betrokken zijn, in nader overleg t* treden. Koninklijke Besluiten. Post on telegrafie. Bij Kon. Besluit zijn benoemd: de inspecteur, der posterijen en telegra fie te Arnhem A. B. van Beers tot direc teur van het postkantoor te Amsterdam; de directeur van het telegraafkantoor te Groningen. M. G. Felser tot inspecteur der posterijen en telegrafie in algemeenen dienst (hoofdbestuur der posterijen en te legrafie) de inspecteur der posterijen en telegra fie te Dordrecht G. J. van Gortel tot in specteur der posterijen en telegrafie te 's-Gravenhage; de directeur van het post- en telegraaf kantoor te Middelburg M. W. Bos tot in-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1