DSNSDAG 25 JANUARI 1927 18e Jaargang. No. 5474 S)e £eicbclve Gou/tomt e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling t LeideD 10 een* pe? week 12.50 pet kwartaal oüte Agentet» 20 cent per week 12.60 per kwartaal ioco per post I 2.95 pei kwartaal »t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- ar tegeu betaling van 50 ct per kwartaal, by voor- _ling Afzonderlijke nummers 5 ct« met Geïllustreerd mdageblad 9 ot Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 c POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenliën 30 cent per ragtl Voox Ingezonden Mededeelingen wordt het 5 dubbele van het tarief Berekend. z Kleine advertontlön, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en ver haar, koop en verkoop fO.50. nummer bestaat üit twee blader. Zondag-viering. l)e (Anti-Rev.) „Nieuwe Leidsche Cou nt" bespreekt in een artikeltje onder bo- nstaanden titel do driestar, die wij ver den week wijdden aan de Zondag-vie- Wij schreven daarin o.m.: „Niet alleen de ongeloovige we reld, die den Zondag verluiert of ver danst en verbrast, maar ook ge- Ioovigo menschen, ook Katholieken, schieten heel veel te kort in de Zon dag-viering". De „Nieuwe Leidsche Grt." teekent erbij aan: Met instemming nemen wij deze woorden over. Het verheugt ons, dat men erkent: er is aan Katholieke zijde een schromelijk to kort in deze. Een kleine opmerking onzerzijds moge weer hierop volgen: Wij zouden liever m, dat het Anti-Rev. orgaan haar in- jmming uitdrukkelijk betuigde met onze e h e e 1 e bewering, nl. dat ook g e 1 o o v i o menschen, ook Katholieken, heel el tekort schieten in de Zondag-viering, luscb niet alléén is er „een schromelijk ;ort in dozo" aan Katholieke zijde! Is „Nieuwe Leidsche Grt." niet zélf va-n lening, dat het tekort aan Zondag-heili- ïg, laten wij maar niet zeggen: véél iromelijker, maar dan toch zeker óók ihromoiijk" is in vele groepen Protes- iten, in vele Protestantsche kringen? Maar wij willen hier over heen stappen wenschen hierover zeker niet te twis- Erger is het, dat de „Nieuwe Leidsche 1." ons inconsequentie in enze beschou- ng verwijt „Nu zou men verwachten" zoo ver- Igt de „Nieuwe Leidsche Grt." op het er reeds geciteerde „een opwekking, den Zondag to vieren overeenkomstig el gebod Gods". Maar neen, integendeel! Want: wij (nl. )e Leidsche Grt.") verklaarden juist, 3t niet eens te zijn met den gemeente- in Katwijk, die op heel den Zondag m „Cabinet" aan het strand wilde ge- oten hebben! „Dit nu lijkt ons niet consequent", zegt onze Anti-Rev. collega. „Het ge bed God eischt een zich onthouden van allen niet-noodzakelijken Zon- dagsarbeid. Daarom is het gelijk in deze® aan de zijde van het Katwijk- scho Gemeentebestuur. Ook boven de zg. belangen der hadplaats gaat het hoog houden der Wet Gods." Laten wij nu 'ns kort en klaar dit op- erken: Juist over de vraag, wat al dan liet „niet-noodzakelijke Zondagsarbeid" kan meeningsverschil bestaan tus- hen een Protestant en een Katholiek, sschen Protestanten onderling en tus- ihen Katholieken onderling. En als wat „niet-noodzakelijk" noemt een an- ir, in het feitelijke ingewikkelde samen- el van omstandigheden, wel als min of eer noodzakelijk beschouwt, dan mag zen laatste niet zoo maar, omdat hij t eenzelfde beginsel nietd ezelfde conse- leutie trekt, inconsequentie verwijten! de „Nieuwe Leidsche Grt." ons in izo van inconsequentie wil blijven be- huldigen. dan moet zij zelve niet in- irdaadl„niet consequent" zijn.En dat is ize collega n.L als zij op haar zondaars- "riqe niet naast ons zet: Anti-Rev. burgemeester van Kat tik den heer de Waal Malefijt, die zich er duidelijk verklaarde tegen algeheele riting op Zondag van Cabinet en rijwiel- waarplaats; Chr.-Hist. heer H. Parlevliet, die gen de algeheele sluiting stemde, en den Cfar.-Hist. heer P. Meerburg, die Ch tijdens de stemming verwijderde, bü was do houding van Protestanten, twÜl.Let Katholieke Raadslid de wi' Grimbergen (wiens houding wij kun- respecteeren) voor die algeheele slui- stemde! Nu moge do „Nieuwe Leidsche Grt." 'ns Bggen, hoe zij hierover denkt. Naar onze scheiden meening moet zij: óf haar ver- ':,Van inconsequentie aan ons adres in- iw+H Katholieke Raadslid te wvqk inzake de Zondag-viering in deze 'cstie consequent noemen en do Anti- ^wrman en leider De Waal Malefeit consecfuent! JIUiTEHLAWP Volkenbond De economische wereldconferentie. Ps 1 and weigert doel te nemen. e sovjet-regeering heeft, op de uilnoo- van den volkenbond tot deelneming M «economische wereldconferentie ge- ,f or®>. dat zij de keuze van Genève als rentiezetel meent te moeten opvatten, als een duidelijk toeken, dat de volkenbond de mogelijkheid van de Russische mede werking aan die conferentie opzettelijk wenscht uit te sluiten. Onder deze omstandigheden kan de sov- jet-regeering den brief van het volkenbonds secretariaat niet eens ajs een uitnoodiging beschouwen en nog veel minder gedelegeer den ter conferentie benoemen. Ofschoou een weigerend antwoord ver wacht werd, had men een dergelijken bruusken toon niet vermoed. Iedere ver dere gedacli ten wisseling in dezen tusschen den volkenbondsraad en de sovjetregeering schijnt nu uitgesloten en daarmede even eens de allerlaatste kans verkeken, dat de volkenbondsraad tenslotte nog Amsterdam als conferentiezetel zou aanwijzen. Duitschland De kabinetscrisis. Marx nog niet geslaagd. De officieele onderhandelingen over de vorming eener burgorlijke meerderheidsre- geering hebben gisterenmorgen een aan vang genomn. Om halfelf ontving Rijkskanselier Marx in tegenwoordigheid van den minister van Buitenlandsche Zaken, Stresemann, en den rijksminister van Arbeid. Braun, do vertegenwoordigers der Duitsch-Nationa- len, ter bespreking van het door Marx op gestelde ontwerp-regeerings-program voor een burgerlijk meerderkeidskabinet. Dit program is, naar bekend, gebaseerd op hot door de Centrum-fractie dezer dagen ge publiceerde manifest aan het Duitsche volk Men heeft tot dusverre het algemeen poli tieke gedeelte van het program betreffen de de buitenlandsche, do binnenlandsche en de sociale politiek besproken. De be raadslagingen vorderen slechts langzaam en tot overeenstemming is men lot dusverre nog niet gekomen. De besprekingen werden om halfeen afgebroken en zullen heden worden voortgezet, nadat do Duitsch-Na- tionale fractie haar standpunt ten opzichte van het ontwerp-regeeringsprogram zal hebben bepaald. Toestanden bij de Rijksweer. De staat opgelicht voor groote bodragen. Onlangs verscheen in Duitsche bladen een bericht over zelfmoord van een majoor Wiedemann: om „onbekende redenen", zoo heette het, had deze de hand aan zich zelf geslagen. Het departement van de rijks- weer verklaarde, dat de overledene een der bekwaamste en betrouwbaarste officie ren was geweest; de daad kon in geen go- val in verband staan met dienstaangele genheden. Intusschen is bekend geworden, zoo meldt thans de „Voss. Ztg.", dat Wiede mann betrokken was bij den inkoop van wapenen voor de rijksweer, tegelijk met een gep. majoor Glodgowski, die aan het departement was verbonden. De laatste was verantwoordelijk voor hel bewaren der wapenen. Dit heerschap nu moet door al lerlei bedriegelijke handelingen den staat voor ongeveer een millioen hebben opge-- licht. Daar aan het departement geen juiste staat van den wapen voorraad schijnt te bestaan, moet Glodgowski, bij opdracht tot een aankoop van wapenen, rustig reeds aan de rijksweer behoorende wape nen opnieuw gekocht en het geld in zijn zak gestoken hebben. Het is geen geheim, schrijft do „Voss. Z.", dat vaak wapenen per spoor of per boot wekenlang door heel Europa werden rondgezonden om einde lijk weer terecht te komen op de plaats van afzending. Toen deze praktijken bekend werden, heeft majoor Wiedemann zich het leven benomen; Glodgowski is onmiddellijk onl- De „Voss. Zt." hoopt, dat de geschiede nis ter sprake zal komen bij de behande ling van de rijkswcerbegrooling. Beide heeren achtten zich volkomen veilig, in de meening, dat men hen eventueel niol zou vervolgen om hun stilzwijgen le koo- pen. Frankrijk. Het proces der Catalanen. Alle veroordeelden ovor de grens gezet. Volgens do Fransche bladen zijn de Ga- talaanscho samenzweerders in vrijheid gesteld. (Tengevolge hunner preventieve hechtenis hebben zij hun straf reeds uit gezeten. Red.) De minister van bin nenlandsche zaken heeft een decreet gc- teokend, waarbij allo veroordeelden ver bannen worden. Hun zal één maand tijd worden gegeven om hun persoonlijke aan gelegenheden te regelen. Dit geldt echter niet voor Garibaldi, die de grens Donder dagochtend moet overschreden hebben. Do drie gebroeders Garibaldi hebben besloten om als protest tegen de behande ling van Ricciolti Garibaldi al hun Fran sche onderscheidingen aan den president der republiek terug te sturen. Italië. De Paus en de Padvinders. Een schrijven van den Paus wordt ge publiceerd, waarin deze protesteert tegen een koninklijk besluit, waarbij ongeveer de helft van de katholieke padvindersor ganisatie opgeheven wordt, terwijl daar voor in de plaats de Balilla (jeugdige fas cisten-organisatie) wordt gesteld, de eeni- ge officieel erkende organisatie voor „pu blieke moreele en geestelijke opvoeding der kinderen". De Paus is van oordeel, dat, ofschoon dit wel niet de bedoeling van het besluit zal zijn geweest, het desniettemin de gees telijke rechten der Kerk aantast. Vorder wordt verklaard, dat, ofschoon de Balilla een nationale instelling wordt genoemd, zij in werkelijkheid een politieke organi satie is, en dat zij een politieko leerstelling verkondigt, welke niet in o vereens temi- ming is met de katholieke opvattingen. Noorwegen. De Noorsch ex-premier Berge veroordeeld Het Opperste Gerechtshof te Oslo heeft vonnis geveld in hot proces legen den oud minister-president Berge en zes leden van zijn kabinet. Beklaagde werden tot geldboeten van vijfduizend tot tienduizend kronen veroordeeld. De aanklacht, die een grondwettelijk en geen crimineel karakter droeg, was inge diend, omdat het ministerie-Berge in 1923 25 millioen in den vorm van een leeniug ter beschikking stelde van do Noorscho Handelsbank zonder het Storting hiervan mededceling te doen. China. DE VREEMDELINGEN AGITATIE. De toestand te Hankau vebeterd. De kantoren heropend. Gedurende de afgeloopen pfiar dagen is de positie der Engelschen te Hankau mo reel versterkt door de onderhandelingen tusschen O'Malley en Tsjen. De Britsche legalieraad heeft Vrijdag, nadat hij een bespreking had gehad met den Kantonneeschen minister, een onder houd gevoerd met de Engelscho zakenlie den. O'Malley stelde den zakenlieden voor Maandag hun zaken weder te openen, waartoe deze bereid waren, Dit openstellen der zaken wordt be schouwd als een proefballon om te kun nen constateeren of de Kantonneezen in staat zijn de orde te handhaven. Tevens zal hierdoor de spanning in tweeërlei op zicht verminderd worden. Ten eerste kan nu weder werk worden verschaft aan een groot aantal Ghineesche arbeiders, terwijl bovendien de Chineesche kooplieden in staat zullen zijn hun goederen te lossen uit een koopvaardijschip, dat voor Hankau bestemd is en welke goederen reeds lang betaald zijn. Door de heropening van de banken wor den de Ghineesche kooplieden in staat ge steld, de Nieuwjaarsafrekening aan het einde der maand te voldoen. Do hervatting van het zakenleven heeft een bron van wrijvig met de Chieezen weggenomen, ter wijl de Egelschen bovendien bewijzen, dat het hun ernst is met hun betuigingen van vriendschap en verzoeningsgezindheid. Een aantal Amerikaansche vluchtelin gen is te Hankau aangekomen op weg naar Sjanghai. Uit Tsjang is draad'oos bericht ontvangen, dat dertig Amerikanen en vijf Engelschen de stad verlaten hebben en heden te Hankau zullen aankomen. De toestand te Hankau. Terwijl de berichten over nieuwe suc cessen van de Kantonneezen in hun strijd tegen Soen-Tsjoean-fang er op schijnen te wijzen, dat het gevaar voor een bezetting van Sjanghai door de nationalisten weder grooter wordt, blijkt de toestand in Sjang hai zelf iets verbeterd te zijn. Engeisch-lndischc troepen naar China. Een Engelsch-Indisch regiment uit de Pendsjab heeft order gekregen zich in le schepen voor China. De onderkoning zeide in zijn openings rede in de Wetgevende Vergadering, te Delhi, dat, daar Indië het naaste deel in het Rijk was, waar troepen beschikbaar waren voor onverwijlde zending naar Chi na, de regeering van Indië er in had toe gestemd, daarvoor een contingent beschik baar te stellen, dat Indische troepen bevat te, waardoor zij samenwerkte met de Rijksregeering, die tegen haar zin in word gedwongen, voor zuiver defensieve doel einden last te geien tot versterking van haar strijdkrachten. Een nederlaag van Woe Pei Foe. Uit Peking wordt gemeld, dat hel le ger van Woe Pei Foc een verpletterende nederlaag heeft geleden. Amerika De Ver, Staten en Mexico. G o o 1 i d g e weigert arbitrage. In weerwil van het besluit der Amcri- kaansche Senaatscommissie voor Buiten landsche Zaken, die het voorstel goed keurde om het geschil met Mexico betref fende do land- cn petroleumivolten aan ar bitrage te onderwerpen, is de situatie ten opzichte van Mexico nog 'aug niet opge klaard. Onmiddellijk nadat dit mot 13 tegen 3 stemmen genomen besluit bekend werd, legde president Goolidge een zeer scherpe tegen het verlangen naar arbitrage ge richte verklaring af. Het Amerikaansche volk zal. aldus Goolidge, zijn regeering steunen, wanneer het inziet, dat het Ame- rikaansch eigendom in het buitenland eenvoudig in beslag genomon wordt. Do Amerikansche regeering blijft van mee ning: Er is in deze kwestie niets arbitraal te beslechten. Indien de Senaat besluiten mocht het geschil met Mexico aan arbitrage te on derwerpen, dan zal de regeering dat be sluit eenvoudig ignoreeron. De regeering heeft er natuurlijk niets tegen, wanneer in andere kwesties dan de inbeslagneming van. Amerikaanse!) eigendom gearbitroerd zal worden. De toestand is dus, zoo schrijft de New-Yorksche correspondent van de „Lo- kal Anzeiger", critieker dan ooit te vo ren. Ongerustheid in Moxico. In officieele kringen te Mexico City is groote ongerustheid gewekt door een ge rucht uit Washington, volgens hetwelk president Goodlige niet geneigd zou zijn het geschil aangaande de petroleumwetten aau aribtrage te onderwerpen. In het bij zonder vreest men. dat een eventueel te rugroepen van den Amerikaanschen ge zant in Mexico, zou kunnen leiden tot op heffing van het Amerikaansche embargo op de verscheping van wapenen. Do Mexi<- caansche regeering verklaart wel, te ver trouwen, dat zij de hier en daar uitbre kende kleine opstanden onderdrukken kan, doch nietemin zou het vrijgeven van den uitvoer van wapenen uit de Ver. Sta ten, waardoor ook do rebellen aan nieuwe wapenen zouden kunnen komen, do situa tie zeer bemoeilijken. Mexico. Het verzet tegen Calles. Volgens een ai et-of ficieele schatting hebben de regeeringstroepen in de afgeloo pen week in do verschillende deelen der republiek vijf honderd revolutionuairen gedood. Midden-Amerika De wrijving in Nicaragua. Een draadoos telegram uit Nicaragua meldt, dat Adolfo Diaz, de president van de conservatieve regeering van Nicaragua, het voorstel heeft gedaan om een eind le maken aan den burgeroorlog en daartoe een conferentie te houden. De conferen tie zou echter niet in Nicaragua zelf, doch in een ander land gehouden moeten wor den. HET NEDERLANDSCH-BELGISCH VERDRAG. Voorloopig Verslag Eerste Kamer. Verschenen is het Voorloopig Verslag dor Eerste Kamer over het Noderlundsch- Belgisch Verdra-g. Nadat „vele" leden bezwaren legen bet Verdrag naar voren hebben gebracht cn „eenige" leden goedkeuring hebben be pleit, vervolgt het verslag Len slotte aldus: Gevolgen van aanneming of ver werping. Men zag do houding der Eerste Kamer ten opzichte va-n het traclaal als een zeer verantwoordelijke. Eenige leden betreur den, dat de aanneming in de Tweede Ka mer met een uiterst geringe meerderheid was geschied en zouden liet zeer bedenke lijk vindon als de, hetzij goed, hotzij af keurende, beslissing in de Eerste Kamer op ongeveer dezelfde wijze zou vallen. Zij verklaarden dan ook niet ontoegankelijk te zijn voor een vrijwel eenparig optreden zoowel van voor- als tegenstanders, om de regeering te vragen, nieuwe besprekingen in te leiden. Indien do Minister mocht antwoorden, dat hij geen nieuwe bespre kingen kan openen, dan zou dit voor hen geen argument zijn om hun zienswijze le veranderen. In dat geval zou een andere bewindsman aan het hoofd van het De partement van Buitenlandsche Zaken moe ten gezocht worden, die wel bereid zou zijn, nieuwe onderliandolingen te voeren. Volgens deze leden zouden tweeërlei mo ties mogelijk zijn: le. een motie betreffende concrete pun ten; 2e. een zeer aigomeen gehouden motie, verwijzende naar' de gevoerde debatten. Vele leden waren van oordeel, dat boven een dergelijke motie, waarvan rij geen uit slag verwachtten, de voorkeur moest wor den gegeven aan een verwerping van hot wetsontwerp, omdat in hel. laatste geval de regeering tegenover Bolgië sterker zou staan dan bij het aannemen van dc be doelde motie. Ook is het twijfelachtig of met een motie iets fco bereiken zou zijn, waar België liet verdrag reeds heeft goed gekeurd. Bij verwerping zal men een schoon© lei verkrijgen en zal het mogelijk zijn te zijner tijd indien België dit wenscht nieuwe onderliandolingen op anderen grondslag le voeren, welke zouden kunnen leidon tot een nieuw verdrag, dat HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Rusland weigert deel te nemen aan de economische wereldconferentie. De toestand te Hankau en Sjanghai iets verbeterd. Coolidge weigert het geschil met Mexico aan arbitrage te onderwerpen. BINNENLAND De Eerste Kamer over het verdrag met België; het Voorloopig Verslag versche nen. (1ste blad). Noodlottige gebeurtenis bij een auto botsing tusschen Garmerswolde en Te Boer. (Gemengdo Borichton, 2do blad). OMGEVING. Over de spoorlijn AlphenBoskoop1 Gouda. (2do blad). Onze Geïllustreerde Pagina De photo-pagina geeft o.m. photo's van: Floris Verster t; dr. Willem Royaards; mr. S. van Houten; een ontsporing van een goederentrein op het traject Dor drechtRotejdam; begrafenis van den korporaal-vliegenier Lievense te Helder, die verongelukt is; jachtritten in Noord- Holland. aan beide partijen voldoening zou schen ken. Eenige leden, die het op zichzelf allor- bedenkelijkst achtten een zoo onerous ver drag als dit met oen meerderheid van slechts óón of twee stemmen aan te nomen, meenden dat de regeering daarop geen prijs had moeten stellen. Boter waro het geweest, dat do botrokkon Ministor ware toruggetreden en vervangen door oen an der, die niet als deze Minister gebonden ia aan zijn antecedenten. Do vraag rees bij eenigen, of hot wol oirbaar was deze beslissing der andere Ka mer te caseeeren. Met een groote mate van zekerheid mag aangenomen worden, dat de groote meerderheid dos volks tegen dit verdrag gekant is. Juist in dezen godach- tengang meende men dat de Eerste Ka mer oen taak heeft. Naar de meening van verschillende lo den mocht aan do volksmocning geen bij zondere waarde gehecht worden, omdat do belangrijke aangelegenheid, die het hier botroft, niet valt binnen het begripsvormo gen der massa. Do gemoederen, zeiden zij, waren tegen het verdrag met felheid op gehitst geworden door do tegenstanders, met aan de spits militaristen en kapitalis ten, die zich volgens deze leden aan oo- danige overdrijving schuldig maakten, dat tegenstanders daardoor geneigd zouden kunnen worden tot voorstanders te worden bekeerd. Ook was bij de besprekingen van heb verdrag al te veel aandacht gewijd aan de materieele zijde. Dat do verwerping van het verdrag door do groote meerderheid van ons volk zou worden gewenscht, werd door de leden hier aan bet woord ontkend. Tegenover die gezindheid wcnschten dozo leden te stellen den geest van Ge nève, den geest van volkengemeenschap en internationale rechtsorde en verbroede ring, die do verbetering van internatio nale verkeerswegen en van bet internatio nale verkeer eischt. Ook economisch zul len do volken baat vindon bij wederzijd- scliG vriendschappelijke verhoudingen. Voor toenadering en broederschap hebben velen schoone woorden over; maar hier geldt het eon daad. Gevaren verwerping. Do vermoedelijke gevolgen van verwer ping of aanneming werden breedvoerig be sproken. Eenige leden stelden do vraag of liet niet verstandig zou zijn het verdrag goed te keuren, ten oinde onze verhouding tofc België, mode in verband met do verzeke- ring van de algemeene politieke toestan den, afdoende te verbeteren. Do leden, hier aan het woord, achtten hot een groot internationaal belang alles in het werk te stellen, om zich mot Bel gië goed te verstaan. De verwerping zou, naar do voorstanders van het tractaat vreesden, ten gevolge hebben, dat het verdrag van 1839 zou blij ven bestaan; dat België do kwestie van het Schelde-regime zon onderwerpen aan de beslissing van het Hof van Internatio nale Justitie; dat Teraeuzen door België zou, worden doodgedrukt en dat België economische represailles zou kunnen ne men in samenwerking met Frankrijk en Duitschland, met het gevolg, dat Rotter dam en Amsterdam op den duur zouden „opdrogen". Bij verwerping zouden orgor gevaren ons kunnen bedreigen dan b.v. uit het Moer dijkkanaal zouden kunnen voortvloeien. Er moet een nieuw tractaat komen. Ver krijgen wij met België geen overeenstem ming, dan zal dit land zich wenden tot dca Volkenbond of lot de Commissie van XIV, om zich daarvan don steun te verzekeren,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1