18e Jaargang. ZATERDAG 15 JANUARI 1927 No. 5466 Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwarteaL Ril onte Agenten 20 cent per week 12.60 pet kwarteaL franco per post I 2.95 per kwartaal Hel Qefllnetreerd Zondagsblad to root de Abonni't eer- kriji'baai tegen betaling van 50 et Der kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke trammen 5 et. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 et Oit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewona advertentlën 30 cent per regel Vooi Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend s Kleine advertentlën, van ten hoogate 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd hunr eD var- huur, koop en verkoop 10.50. nummer bestaat uit vijl bladen waaronder (el Geillusfreerd Zondagsblad. V De oogen open Men kent de schandelijke, tyrannieke (Katholieken-vervolging in Mexico. Men wilde de Katholieke Kerk dwingen al haar bezittingen, ook de kerk-gebou- wen, af te staan in eigendom aan den Staat. En, omdat zulks niet goedschiks gaat-, omdat, daartegen wordt geprotesteerd, wordt Katholieken priesters verboden de H. Sacramenten toe te dienen en Katho lieken leeken dezè te ontvangen; worden bisschoppen en priesters het land uitgezet en in hechtenis genomen; worden priesters en leeken verv 1 d en «getyranniseerd met straffen, als waren 't de slechtste, de ge vaarlijkste misdadigere. En nu, leest nu 'ns wat de socialist Fimmo over die Kerk-vervolging heeft ge zegd in een door hem te Haarlem gehou den rede, volgens een verslag in „Het Volk". Sprekend over de onteigening der kerk gebouwen, enz., durfde deze socialist con- etateeren „Dat klinkt anti-clericaal, maar is dat niet" En verder: „Van godsdienst-vervolging is absoluut geen sprake" „Alles wat de pers over vervolging ver telt is gelogen"!! Wij hebben 't al meerdere malen ge zegd: Men lean betoogen, dat het-socia lisme is tegen den Godsdient, dat het so cialisme lünreeht staat tegenover Geloof en Kerk, dat dus een Katholiek onmoge- liik socialist kan zijn en dat hij in het so cialisme een stelsel moet erkennen, dat vijandig staat tegenover zijn heiligste rechten en plichten, tegenover zijn diepste en dierbaarste overtuiging. En deze be toogen, naar waarheid en werkelijkheid oDgezet, zijn overtuigend en klemmend. Maar toch toch gaat misschien de loei ca «va» iiLeg laaien aoiumifiML. Loon. Moor voor feiten, als waarop hier gewezen, zul len toch ook zelfs dezulken wel de oogen oneu zetten, zoodat zij zien! Zoodat zij zien, hoe socialistische voormannen den ken over der Katholieken meest elemen taire rechten! Do oogen open voor het feit, dat in het protest tegen die weerzinwekkende kne velarij der Katholieken in Mexico de Ka tholieken zoo goed als alleen staan en dat socialisten zelfs die vervolging... heelemaal 'iet erg vinden! In de kracht der eenheid moeten wij, Katholieken, over heel de wereld, zelf o rechten handhaven en verdedigen! i Ook voor deze werkelijkheid de oogen open! Voor deze werkelijkheid, die den Katholieken in elk land, groote verplich tingen oplegt I Deze werkelijkheid zien de Katholieken van Mexico, ongetwijfeld, ook nu in nu het, helaas, te laat is BUITENLAND Volkenbond f De kwestie der ontwapening. Amerika en het rapport der gemengde commissie. Hel secretariaat-generaal van den Vol kenbond ontving van den Amerikaanse hen zaakgelastigde te Berlijn een brief, waar in wordt verklaard, dat de Vereenigde Staten zich het recht voorbehouden, bin nenkort hun opmerkingen aan te bieden, nopens het rapport van de gemengde com missie inzake do ontwapening. Wat be treft de kwesties van zuiver technischen aard, aanvaarden de Vereenigde Staten de conclusies van heit rapport niet. Verecrende opdracht aan Jhr. Loudon. Voorzittor Poolse hZwit- sersche verzoenings commissie. Uit Genève wordt gemeld: Aan den Ne- derlandschen gezant te Parijs, jhr. Loudon is gisteren de vereerende benoeming te 1 teurt gevallen tot voorzitter der Zwiisr- flche-Poolsche verzoeningscommissie van yyf leden, welke commissie krachtens het tusschen Zwitserland en Polen gesloten Terzoenings- en arbitrageverdrag wordt "gesteld. 1 Ue Zwitser sell e Bondsraad te Bern heeft heden de benoeming der commissie leden goedgekeurd. Jhr. Loudon behoort tot de drie leden, die in gemeenschappe- overleg tusschen beide regeeringen fijn benoemd. De andere leden zijn de joogleeraAr te Gent baron Rollin, do oorscho oud-minister van Buitenland se Zaken Rastad, Hans Pfyffer de At- "ofen (benoemd door Zwitserland) en Wrobiewski (benoemd door Duitschland CURTIUS ZIET AF VAN DE OPDRACHT Het Centrum houdt vast aan een midden-kabinet. De D ui tsc h-N at ionalen geven geen voldoende garantie. Dr. Curtius heeft gisteravond de op dracht tot vorming van een nieuw rijks kabinet aan president Hindenburg terug gegeven. Hij zag zich hiertoe genoodzaakt, nadat de Gentrum-fractie gisteren opnieuw een resolutie had aangenomen, volgens welke zij de vorming van een kabinet van het midden als de eenig mogelijk oplossing beschouwt. Do kwestie van de eventueele vorming van oen kabinet van rechts on der leiding van het Gentrum werd in deze zitting der fractie niet ter sprake ge bracht. Na kennisneming van deze resolutie moest Curtius wel zijn verdere pogingen om een regceringscoalitie met deelneming der Duitsch-nationalen te vormen, opge ven. Te voren had Curtius nog een bespre king met de leiders der Duitsch-nationa len en met die van het Centrum. Naar aanleiding daarvan richtte hij aan de Gentriun-fractio een schrijven, waarin hij de naar zijn moening noodzakelijke prin cipes voor een regeering, die op een meerderheid van de burgerlijke partijen steimt, uiteenzette. Daar dze richtlijnen natuurlijk slechts comprom.s-formules konden zijn, die door de politieke opvat tingen der Duitsch-nationalen sterk be ïnvloed waren, was het begrijpelijk, dat zij het Centrum geen voldoende garantie gaven, inzonderheid op het gebied der buitenlaudsche en sociale politiek. De door de Centrum-fractie aan/geno men reslutio, welke onmiddellijk ter ken nis van den kabinetsformateur werd ge bracht, heeft de optimistische verwachtin gen van Curtius en van rechts in zake de mogelijkheid, een burgerlijk blok te vor men, den bodem ingeslagen. Op zijn mededeeling, dat hij de hem verstrekte givImom mAci temieeeven. ver maarde Hindenburg, dat hij zich zijn verdere besluiten voorbehield. Drie vragen van het Centrum. De „B. Z. a. M." meent te weten, dat het Centrum alvorens concrete onderhan delingen te beginnen met de Duitsch-na tionalen, de volgende drie vragen heeft gesteld: lo. Wat is het standpunt der Duitsch- nationaien tegenover den republikein- schen staatsvorm, resp. wordt de republi keinse!) e grondwet zonder voorbehoud erkend? 2o. Stelt de Duitsck-nationalo volks partij zich zonder voorbehoud op de ba sis van de buitenlaudsche politiek van Locarno, Genève en Thoiry? Is zij bereid deze politiek in gelijken zin voort te zet ten? 3o. Hoe staan do Duitsch-natioualen tegenover de arbeidswet? Behalve deze laatste vraag, die gelijk tot de Duitsche Volkspartij is gericht, speelt volgens genoemd blad ook het bui ten de politiek houden van de Rijksweer een niet onbeteekenende rol bij do onder handelingen. Verbod van militaire oefening. Geen reservisten en reserve officieren meer. President Hindenburg heeft een ver ordening uitgevaardigd, volgens welke het verboden is, om jongelieden, die niet krachtens die bepalingen der Rijkswecr- wet zijn aangesteld, op te nemen in ka zernes, oefenkampen en troepenomlerdee- len. Voorts is verboden de voorbereiding en opleiding van reservisten in het alge- men en van reserve-officieren in het bij zonder. Portugal Een oppositie-verklaring. Betrokken offcieren gearresteerd. riet Portugeesche ministerie van Oor- olg deelt mede. dat het kennis had gekre gen van het feit, dat de besturen van ze kere politieke partijen aan de buitenland- sche gezantschappen te Lissabon een ver klaring deden toekomen, waarin gezegd wordt, dat zij alle overeenkomsten of fi- nancieele trausacties die door het huidig bewind tot stand zijn gebracht van nul en geener waarde beschouwen. De in de be treffende besturen zitting hebbende offi cieren zijn op bet ministerie van Oorlog ontboden en gearesteerd, toen zij hun so lidariteit met de opstellers van het be doelde document hadden bevestigd. Een slechte indruk bij do gematigden. De aanbieding van het schriftelijk pro test tegen de huidige Portugeesche regee ring bij de buitenlaudsche legaties, waar in, zooals gemeld, ook bedreigingen wer den geuit, heeft op het gematigde deel der bevolking een slechten indruk ge maakt. Men noemt de onderteekenaars verraders, omdat zij trachten, buiten- landsche inmenging in het nationale le ven te bewerkstelligen. Litauen. Grondwetswijziging. Vérstrekkende volmachten aan den president. De Litausche regeering-Woldemaras is voornemens de Grondwet te herzien. Naar verluidt zullen de volgende wijzigingen worden aangebracht. Er zullen een Hooger- en een Lager huis worden ingesteld. De staatspresident zal rechtstreeks door het volk worden gekozen ,in plaats van door den Landdag ais tot dusverre. Het principe der evenredige vertegen woordiging zal worden afgeschaft. De president der republiek zal van vér strekkende volmachten worden voorzien. China. DE CHINEESCHE CHAOS. Tsjang-Tso-lin's nieuwe raadgevers. Vijf Japanners aangesteld. De dictator van Peking en Mandsjoe- rije, maarschalk Tsjang-Tso-lin heeft vijf Japanners benoemd tot „hooge raadge vers". Deze hebben hem aangeraden geen campagne te beginnen tegen de nationalis ten zoolang de anti-vreemdelingen-agita ties in het Jangtse-gebied voortduren. De toestand te Sjanghai. Staking roods op 20 Januari m o g e lij k. Terwijl algemeen* verwacht wordt, dat te Sjanghai eerst na het Chineesche Nieuw jaar een algemeene staking zal uitbreken, meldt de „Morniugpost" dat de bolsjewis tische anti-vreemdelingenorganistaie do staking reeds voor 20 Januari wil procla- meeren. De meeste werklieden in de katoenfa- brieken zijn weer naar hun werk terugge keerd, de andere stakingen duren voort. S ja mien wordt gebarricadeerd Op verzoek van den gemeenteraad van de Europeesche wijk in Sjamien (Kanton) hebben de Britsche en Fransche mariniers weder de barricades in orde gebracht bij wijze van voorzorg voor de verdediging der concessie. De toestand te Hankau. Weinig verandering. Volgens de laatste berichten uit Hankau is de toestand gedurende de paar laatste dagen slechts weinig veranderd. Tot Don derdagavond was de toestand gewoon, doch er worden door de Engelschen en andere buitenlanders in do Engelsche concessie zoo goed als geen zaken gedaan, terwijl in de Fransche en Japansche concessies slechts op geringe schaal zaken worden gedaan De barricaden in de Japansche concessie zijn door betoogers vernield en ook die in de Fransche concessie zijn verwijderd. In al de concessies hebben er af en toe inci denten van kleine beteekenis plaats gehad, zooals bijvoorbeeld de reeds gemelde mis handeling van den Belgischen consul. Een automobiel, die eigendom van een Duitscher is, is in de Fransche concessie uit een Amerikaansche garage gehaald, vermoedelijk door Chineesche soldaten. VI uch telingenschip aan den grond. Sir Percival Philips seint aan de „Daily Mail": De loden van de Britsche kolonie vertoeven nog steeds in 1 .ri gebouw van de Asiatic Petroleum Company. Zij mogen dit slechts voor korten tijd .verlaten om een bezoek te brengen aan hun gesloten kanto ren. Het stoomschip „Kiangwo", afkomstig van Itsjang met zestig vluchtelingen, moest vrouwen, zit sinds Zondag nabij Jolsjau aan dén grond. De Britsche kanonneer boot „Cockshafer" verleent a istentie. Uit Foetsjou wordt gemeld: Studenten plunderden oen Japansch magazijn alhier Een groote hoeveelheid koopwaren sleepr ten zij weg en verbrandden die vervolgens Amerika De verhouding tot Mexico. Het afbreken der betrekkingen verwacht. De correspondenten der Amerikaansche bldaen te Mexico seinen, volgens een be richt uit New-York aan de „Daily Tel.", dat de toestand zeer gespannen is en dat het afbreken der betrekkingen tusschen do Vereenigde Staten en Mexico nog in den loop van deze maand kan worden verwacht laatste weken de katholieken verantwoorde Verzet op de Philippijnen. 2 0 Bewapende M o r o's ver schanst op de Sul u-e ilanden Tweehonderd bewapende- Moro's (inboor lingen der Philippijnen) zjn in opstand gekomen in verband met grieven, welke zij tegen het optreden van een hooggeplaatst Amerikaansch ambtenaar hebben. De poli tie heeft bevel ontvangen, de opstandelin gen, die zich op de Sulu-eilanden ver schanst hebben, aan te vallen. Mexico. DE KERKVERVOLGING. Gruwelijke barbaarschheid. Het blad „Excelsior" bevestigt, dat in de stad Leon op 10 dezer bij vijf jongeman nen onder de twintig jaar, du- toen ze be dreigd werden, begonnen te bidden, de tong werd uitgerukt. Daarop werden ze dood geschoten. De toenemende onrush Aan de „Daily Tel." wordt nog uit Mexi- co-city geseind, dat ten spijt van de gerust stellende rapporten van den chef van den generalen staf Alvarez, behelzend dat de revolutionnaire opstanden van geen betee kenis zijn, berichten omtrent rebellie, schietpartijen en gevallen van ophanging uit tal van plaatsen van do republiek in steeds toenemend vgetal blijven doorsijpe len. Het is onmogelijk te voorspellen op wel ke wijze zich de toestand zal ontwikkelen, maar in officieel, derhalve anti-kerkelijke kringen, wordt verklaard, dat de katholie ken in hun verzet tegen het Calles-regiem ten sterkste zijn aangemoedigd zoowel door de bemoedigende woorden van den Paus als wel door do jongste arrestaties van mgr. Diaz en andere bisschoppen. Drastische maatregelen tegen het Epis copaat in zijn geheel en tegen de leden af zonderlijk zijn genomen en een aantal of- ficieele mededeelingen zijn gepubliceerd, waarin wordt te kennen gegeven, dat voor de herhaalde gevallen van opstand in de laatste weken d katholiken verantwoorde lijk zijn. Nog Woensdagmorgen gaf hot bureau van president Calles een commu niqué uit, waarin do katholieken en liet episcopaat verantwoordelijk werden ge steld voor opstanden wier deelnemers zich hebben geschaard onder het vaandel: „Leve Christus, de Koning". B0MWEW0..AMD HET KONINKLIJK BEZOEK AAN KATWIJK. Ce plannen van Prinses Juliana. Hoewel wij over de bedoeling van H. M. de Koningin betreffende het huren van twee landhuizen te Kalwijk aan Zee, geen zekerheid konden krijgen (geruchten dat de Prinses in Leiden zou gaan studeeren, werden door bevoegdo personen niet be vestigd), hoewel een beslissing inzake de verhuring nog niet is afgekomen en eerst binnen enkele dagen te wachten staaf, beeft bet onverwachte Koninklijk bezoek groote spanning te weeg gebracht in Katwijk en ook in Loipen, en nieuwsgierigheid bij hot gehpelr» volk in Nederland. Het bezoek van de Koningin was een verrassing ook voor den lieer Dirk Taat, de eigenaar van de beidp villa's Wel bad rie burgemppsfpr van Katwijk den beer Taat ppn boodsohan gestuurd, dat „boog bezoek" van twee dames on komst was. donb men kan zich d" verbazing van de familie vnorrirlipp. fo<m <wee auto's met de kprmlrlv'-nn p'^ndaard voot d<% bewus te villa's stilhielden en daaruit do Ko ningin en de Prinses stapten Mof veel bolangstplli-io werden de bei- do huizen door hen bekeken; het bezoek duurde een vol uur. Nadat thee gebruikt was vertrok het hoo'rp gezelschap. Hef Ugt ?n do bedaplin". zooals wij reeds meldden, de villa's.voor een jaar te huren ircanndp vermoodeliilc den 1en Juni. Fen moeilijkheid voor een definitieve beslissing was, dat de huidige bewoners de villa's zoodon moofen ontruimen. De landhuizen liegen bij bet Vprver- sebingskamal aan het r»ind van dn Wet houder van der Plaskado, de breede hoog eeleeen hnnlov0^d. dio z*eb lan^s dn Noord zee u'tsfnnVt. Drt villa's hopten Waerlo" en ..Dp Hong7a'e", elk bnsfaandp uit twoo verdiepingen on oen zolderverdieping. r/ii znn aan elkaar gebouwd, aan do voorrijde omgeven door pop To^rm muur. eo nobh«n ppn "prnpppsphaTrnplifken i*mg. Wrjp rnpdhndak'o landhuizen bobben pik fl;nke kamers, mof pen riant uitziekt on 7°2. en on het hrpedp ruc'lge strand, terwijl de .mh'orziide uitzicht geeft op bet fraaie duinlandschap. Zooals rnop zich zal herinneren, maakt D' M. de Koningin reeLs kennis met Fat- wijk en, behalve verschillende korte be zoeken, verbleef zii er zes weken in den zomer van 101R. Dat de Koningin thans weer baar oog gevestigd heeft on een ver bluf in die plaats, is voor de Katwijkers wél vleiend. DE MOTOR- EN RIJWIELWET. 1 Mei a.s. in werkino? Do Haarlemsche correspondent va n Wat zeker niet velen weten is, dat in dc nieuwe Motor- en Rijwielwot is vastgc- HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Dr. Curtius geeft de opdracht tot forma* tie van een nieuw Duitsch Libinet terug, Portugeesche officieren gearresteerd. Verzet op de Philippijnen. De toenemende onrust in Mexico. BINNENLAND De plannen van H. M. de Koningin ore twee villa's voor Prinses Juliana te Kat wijk te huren. (1ste blad). De motor- en rijwiel wet. (1ste blad). De woelingen in Ned.-lndië. (2do blad) logd dat alle personen dio na 1 Mei 1924 een rijbewijs ontvingen, thans ook nog proeven van bekwaamheid zullen moeten afleggen, willen zij dit bewijs behouden. Alleen voor de provincie Noord-Holland zullen aldus niet minder dan 19.000 exa mens moeten worden afgonomen. De algo- meene maatregel van bestuur gaat thans rond bii deskundigen otn advies. Naar we van bevoegde zijde vernemen moet het ir do bedoeling liegen der regoering, don da turn van inwerking treden vast te stellen op 1 Mei a.s. Voor het afnemen der exa mens zal het land in districten worden verdeeld, waar voor deskundigen door aan vragers van rijbewijzen en door hen, «tie van 1 Mei 1924 daarvan reeds in bet be zit zijn, na overlegging van een genocs- kundige verklaring, proeven van bekwaam heid zullen moeten worden afgelegd. Het aantal motorvoertuigen. In de December-aflevoring van het Maandschrift van hot Centraal Bureau voor de Statistiek komt een overzicht voor van het aantal motorvoertuigen in ons land volgens een telling, gehouden om streeks October 1926. Deze gegevens ziin verschaft door het Buroau Motordienst van den Generalen Staf, welke do door de bur gemeesters der onderscheidene gemeenlen gedane opgaven geregistreerd heeft. Het totaal aantal motor- en aanhangwa gens bedroeg 48.491. Hiervan waren perso nen-automobielen 29.100, zieken-automobie- len 69, omnibussen 2371, vrachtwagens 14.439, tank-automobielen 160, tractors 619, takel-automobielen 3, aanhangwagens 600 totaal 491. Een verdere specificatie van dit aantal, naar merken, draagvermogen enz. liggen in do leeszaal van het Centraal Bureau voor de Statistiek voor belangstellenden ter inzage. BESTRIJDING DER WERKLOOSHEID. De besprekingen in de commissie van vier Ministers. Naar wij vernemen beeft de Minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw aan de besturen der groote gemeenten met wie onlangs de bekende conferentie over de bestrijding van de werkloosheid heeft plaats gevonden, medegedeeld, dat de door de gemeenten naar voren gebrachte wenschen in de commissie van vier Minis ters, die bet vraagstuk der werkloosheid meer in het bijzonder behandelt, is be sproken. Deze commissie beeft de zoogenaamd* commissie-Zaalberg verzocht, haar om trent de verschalende wenschen van ad vies te dienen Het ligt in de bedoeling van minister Kan zoo is verder aan de besturen der groote gempenten mede gedeeld om spoedig met hen te confe- reeren. Deze bespreking zal plaats vinden, nadat bet advies der commissie-Zaalberg dor regeering zal hebben bereikt. Staat en ambtenaar. Om art 40. Gisteren zijn voor den Hoogen Raad do pleidooien gehouden in de zaak van dea ambtenaar Van der Wie'en tegen den Staat over de bekende kwestie van de in trekking van art. 40 van het Bezoldigings besluit. Het eerst kwam mr. Marchant, pleitend over den heer Van der Wielen aan bel woord, aan wiens pleidooi wij het volgen de ont'eenen: Spreker bestreed de stelling, dat wij in art. 40 een regeling van objectief recht zouden hebben, welke de Staat eenzijdig kan wijzigen. De Koning richtte zich hier tot bepaal de personen, aan wie gegarandeerd werd, dat zij. zoo lang zij indienst bleven nim mer een cent minder zouden ontvangen dan op 1 Juli 1922. Wat was de beteekenis en de bedoeling van art. 40? Daarbij heeft men de beide redacties, die van 1920 en die van 1922, le vergelij- ken. Het artikel was volgens den minister een „monstrum" Hij bad advies ingewon nen van juristen en van niet-jurislen. In dat advies ovei het oude art. 40 komt o.a. het volgende voor: De staat bezit zeker de bevoegdheid art. 40 (het oude) met terugwerkende kracht af te schaffen. Juridisch viel daartegen niets in te bren gen, maar moreel lijkt dit maatregel niet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1