WAALS,
ÊISCMT CÖ1PE KWALITEIT
mamm ieofoeelins
SPORT
HiGIZOiaHEN GlEDr, D?.ELI8S«S
DUS,
EISCHT
STAAT
AAr DE SPITS
LaJOHTW&ART
SURSEBLBJKE STfliaD
fje". Ik zeide hem: „Ge hebt geen visite
kaartje noodig. Die pater helpt alle zie
ken".
En werkelijk: na twee weken, behande
ling van P. Silvamis was hij heter.
Met hart en ziel gaf hij zich aan dat
liefdewerk. Als hij eenige dollars overhad,
waar hij toch ook vrat sigaren voor had
hunnen koopon, hos leidde hij zc om medi
cijnen te koopon in Shanghai, waar dik
wijls do, helft maar van aankwam, en toen
Jjjj eens eenige opmerkingen moest hoo-
ren van iemand, die minder mol .diet zm-
k enk ijken" op had. klaagde hij hij vol
gend bezoek daarover. Pp hoe blij was
li ij, toen ik hem eenige maanden later
,.Dé Maasbode" kon sturen, met de ency
cliek vap dep Paus er in over de mis
sies, waarin Z. II. het werk van verzor
ging der zieken zoo sterk aanbeval.
Tiet verzorgen van zieken was hem hei
lig Iedereen, die I\ Silvanus ken!, 'weet
welk een heho-Mc .hij had aip gezelschap
van" ITollandsclK' con fraters. De afstand
lüsechon Chinees en Hollander of Euro-
7>eaan is te groot mn t;>: gezellige vriend
schap te komen P'»'!i één ding, behalve
zijn dirc-el-priest.-riijke plichten. wis er,
waarvoor lui dirvi he! ..Hoik;ndseli" ge
zelschap verliet: „zijn zieken". Hij maakte
<r 'zelfs geen haast' mecK om weer in het
gezelschap "terug h1 koeren.
vi rgeu van n was hem hei
lig. Ik lub hem wel eens gevraagd;-pi hij
directe ge.volgen, hi'leorinz-e-n n? Hij ant
woordde: „bitter weinig". doch hij was al
heel tevreden mei den 'ïwflif poten invloed,
dien hot on de hehhupTi moeM hebben, dat
zij namelijk gunstiger gestemd worden.
Toen ik hem zeide. dof anderen zouden
maaien, wal hij gezaaid had, lachte hij
zachtjes.
Zoo hoeft Pator Silvanus hier in de
hergen van 'Ghansi zijn roeping vervuld,
ook in dit opzicht een andere Christus
wordende, „die al weldoende rondging."
zieken genezende, en ook zoo weinige di
recte gevolgen ziende.
Het schoonst verschijnt ons de figuur
van P, Silvamis. «Je laatste twee jaren, pen
zware nierkwaal sloopt hem en doet 3i\i
ontzettend lijden Maar als in den namid
dag zijn zware hoofdpijn wat zak!, staat
hij op en als de zieken komen, geefl hij
hun weer medicijnen, wascht en verbindt
hunnen won dien. Hij vergeet zich zelf,
Zalig de barmhartige^ want. zij zullen
barmhartigheid verworven. Reeds hier op
aarde heeft God hem beloond. De laatste
maanden veroorzaakla zijn kwaal hem
geen pijn meer o»>- ofschoon nog niet oud
cn sterk van gestel, is hij zonder dood
strijd, kalm jn den Heer ontslapen.
„Zalig deha rail i ar li ge» wéfnt zij zullen
barmhartigheid verworven", dat zal ook
wel Gods oordcel over hem zijn geweest.
Betreurd door allen die hem kenden, is dit
onze troost.
Hij ruste in vrede'
Verkooping. Gisteren werden icu
overstaan van. Notaris van den Berg bij
afslag, dc twee woonhuizen verkocht aan
tien Rloemwcg, de porceelen, die in bod
waren gebracht op f3100. Zij werden af
gemijnd op f 150 door den heer W. van
der Wed te Alphen a. cl. Rijn.
Geslipt. Langs den Oostkanaalweg
kwam zekere S. uit Hazerswoude gister
avond, door het slippen van het wiel, mot
zijn motor in een sloot terecht. S. wist
zich op het droge (e werken, terwijl hulp
vaardige handen de motor uit hot water
haalden.
Gevestigd: J. D. Hopger vorst en ge
zin, Rteektorwcg 2, van 's Gravpnhage. -—
Alida J. Nieolai, Prinsenlaan 0, van 's Gra-
venhagc. Martha Kohlbrecher, Toe-
gangschoweg 2, van Zwang. Elisabeth
O. Hoogeveen, Julianastvaat 38, van
Amersfoort. Maria Blijleven, Noordein
de 7, van Zevenhoven. Gez. N. en en M.
van der Boom, Toussaintstr. 3, va-n Wou-
brugge. B. A. van der Heeden en gezin,
Baadwijkstraa-t 10, van Capclle a. d. IJs-
sel. Emma S. G. Neumann echt gen. van
W. C. Meijers, Dorpstraat 70a, van Soest.
- - Theodora M. Straathof ecjitgei). van H.
W. de Wit, Riddcrbunrt 33, van Zoetcr-
woudc. A. van der Helm, Vijverstraat
0, van Hoorn.
V e r t rokken: Pleunljo van Soest
naar Nieuwkoop. Hcndrika C. Touw
naar Leiden, Oude Singel 26. B, G.
Witte paar \Hrecht, Steenweg 35. An
na B. Meer veld, naar 'a Gravenliage, Groot
Hertoghmelaan 220. E. L. Teldhuijzen
paar Utrecht, A mand el straat 15. J. C.
.Brunénaar Naaldwijk. - - H. dc Kwaad-
stenicfc en gezin naar Boskoop. J. W.
Vergeer cm gezin naar 's Cravenhage, Ma-
rietlestrnnt 83.
BODEGRAVEN.
R. K. Vclksbcnd. Woensdagavond
vergaderde de R. K. Volksbond in het Pa
tronaat. Even voor 8 uur opent de heer
Groenendijk deze goed bezochte vergade
ring waarna hij allen hartelijk welkom
heet. Do Secretaris, do hoer W. Roos, loost
de notulen welke onveranderd worden
goedgekeurd.
Aan do orde is mi: hel verkiezen vap fj
nieuwe bestuursleden. Het- bestuur i.s van
meening dat'voorloopig 4 nieuwe bestuurs
leden voldoende zijn. Hiervoor waren 3
candi'da teil «gestold, l.w. do heeren A. Wcils-
wijk. Groenendijk on ff. v. d. Berg, een
vierde camlidaat was niet bepaald. De
lieer v. d. Berg stelt voor' te wachten met
liet verkiezen van lmi 4e bestuurslid lot
do volgende vergaderinen dan uit hel
volledige bestuur een voorzi!!. :- te kiezen.
Horna verschijnt de Geesll. Adv. ter. ver
gadering die met eenige woorden door den
loórz. wordt verwelkomd. Nu wordt be
sloten een candidaa Ir nemen naar eigen
keuze, waarna wordt overgegaan tot do
«•lemming. Gekozen weiden de hoeren Groe
nendijk, A. Wolswijk, Tl v. cl. Berg en N.
Rodenburg, welke laaisto zijn benoeming
voorloopig aanneemt. Punt 0 der agenda
vermeldde: Yerkiezim:' voorzitter. Uit de
gehouden stemming bleek dat de heer 31
d. Berg met bijna aigemeeno s'cimnen
gekozen was tot voorz: Deze neenvl zijn
benoeming aan en neemt plaats aan de
bestuurstafel nadat hij de vergadering be
dankte voor het in hem gestelde ver
trouwen. Verder doelt hij mode dat zich
13 nieuwe Joden hebben opgegeven en li ij
hoopt dat ze Iropwo leden van den. ID K.
Volkshond zullen' blijven. Hierna voert de
Geestel. Adv. eenicen tijd het woord. Déze
•omplimenleprt den vuorz. en de overige
bestuursleden met hun benoeming. Spr.
hoopt dat do nieuwe leden. Irnuwe leden'
mogen zijn, van dc organisatie, leden uit
overtuiging. Hij wekt allen op (rouw do
vergaderingen 'e bezoeken en spoort allen
aan tot het jezen van de 'Volkskrant. Spr.
hoopt dal onder <111 begluur do Volksbond
ii. Bodegraven zich mag ver drievoudige®
opdat we 'krijgen een vereeniging sterk en
machtig.
Hierna bedankt de voorz. do aftredende
bestuursleden de hoeren v. d. Maat en van
Schaik voor alles wat zij voor den Volks
bond hebben gedaan. Aan de orde is: Be
noeming commissie lot onderzoek der boe
ken (voor het jaar 1027). Dit punt w-ordt
van de agenda afgevoerd en zal in de. vol
gende. vergadering worden behandeld. Van
de rondvraag wordt geen druk gebruik
r-emaakt. Dc heer S. Steenbergen vraagt
hoe. hei nu slaat met de tconcelverecniging
lan de Volksbond. De voorz. antwoordt
dat or gelegenheid zal worden gegeven
zich als lid van deze vorceniging op Ie ge
ven wat 13 leden dan ook doen. Voorts
wordt besloten een vergadering, ie beleggen
voor de toonorlvcreonieing en dan een be
stuur te vormen van 3 leden.
Nadat de' geest. adv. nog eens kort en
krachtig het doel vrtn den Volk-hom) heeft
uiteengezet, sltiil de voorz, op do gebrui
kelijke wijze.
De collecte voor ..Hulp in Nood", bracht
1.55 op.
Geboren: Arina Ma rijtje, dochter
van A. Burggraaf en A. G. M. den Ouden
Lamberlus, zoon va» J. Verlaan en C.
M. Roos Ludwina Theresiadochter van
1 van Velzen en M. G. Ned erend Ja
cobus, zoon van D. Schouten en J. Heems
kerk.
Overleden: Antbonia Keulm, oud
¥<3 jaar wed. van G. Hoogendoorn
Adrianns Spek. oud 57 jaar gehuwd met
.7 van Hof Hermanns van Saven hoven
oud 85 jaren wedr. van A. Roest.
Gevestigd: J. O. de Jong, dienst
bode, van Gouda W. G. Verlaan en ge
zin, slager, van Amsterdam M. Olieroek
dienstbode, van Langeru.igeweii.le. P. A.
Kwakkenbos, dienstbode, van Nieuwkoop
-- M. van der Spek, dienstbode, van Zeg
veld.
Vertrokken M. C. Dos!veen, dienst
bode, naar Barwoutswaarder -J- Th.
Krijncn, boerenknecht, naar Bussum
A. Kaptain, dienstbode, naar Wilnis
W. van Assolf, dienstbode, naar Nieuw
koop M. n. van der Panne, zonder be
roep, naar Zwammcrdam.
HAZERSWOU DE.
Geboren: Fennigje, <1. van C. A.
Cammeraat en S. J. Wiegman. Leen-
dert, z. van P. Noor dam en S. M. vanG aa
ien. Lumbcrtus, z. van A. dc Bruin cn
W. Vos. Adriaa.ii, z. van A. de Bruin
rn W. Ven. Adriaan. z. van A.'do Bruin
en W. Vos. Anna Hendrik»,d. van H.
Groen on A. M. Brugman.
O n d e r t r o u w d A. Rlihgcldan-t 31 j.
en P. J. van Amsterdam 26 j. A. van
Ltiyk 24 j. en J. van der Meer 22 j. A.
H. van Amsterdam 24 j. en If. J. Baak
i-
Overleden: D. Zuidervliet, ccbtgen.
van A. Quartel 77 j.
Lingeriekatoenlö'/act.
Graslinnen voor Lakens,
.150 e.M. breed 32'. 2
Imitatie Linnen.
150 cM. breed 33
Geel Katoen voor Hemden 13'/2„
Geel Katoen voor Lakens.... 32
Witte Blok handdoek en15
Blauwe Blokhanddoeken16
Grijze Keuken doeken.....'.12l/n
Haarlemmerstraat 130-136.
VOETBAL.
Inter nationaal voetbal in 1926.
Nu de laatste internationale wedstrijd
in dit seizoen op het continent is gespeeld
hebben we, evenals in vroeger jaren, dc
balans eens opgemaakt. Hel merkwaar
dige is zeker de groole achteruitgang van
ons internationaal voethal. Nam Neder
land toch verleden jaar een der leidende
posities in, op hot cogcnbük vindt men
Nederland op de voorlaatste plaats,
leen Bulgarije .staat nog lager! Van de z
door ons vertegenwoordigd elftal in dit
seizoen gespeelde wedstrijden, werd er
slechts I gewonnen, d:e in het Stadion
logen Zwitserland. Verder werd tegen
België in Antwerpen gelijk gespeeld, doch
do vier andere wedsrtijden werden ver-
olren zoadat we in totaal, gerekend vol
gens bef gewonen competitiesysteem,
slechts 8 punten hij elkaar hebben gc-
braebt.
Boven aan de lijst 'slaat Spanje, doch
dit land speelde slechts één enkelen wed
strijd. die tegen Hongarije, welke gewon
nen werd. De eigenlijke leider Is onge
twijfeld OoMenrijk. dat van de 7 wedstrij
den er (i wist Ie winnen en alleen op eigen
terrein door do Hongaren werd geklopt.
Do onderstaande lijst spreekt overigens
voor zichzelf.
gsp.gw-gLvrhv.—4. pt.gom.
Spanje t 1 0 0 4—2 2 2.—
Oostenrijk 7 0 0J 23—7 12 1.74
Frankrijk 0 4 1 1 10—12 9 1.50
Hongarije 7 5 0 2 16—12 10 143
Denemarken 4 2 1 1 106 5 1.25
Duitseliland - 4 2 1 1 1210 5 L25
Tsjocho-Sioor. 10 4 2 -1 21—18 10 i.—
Zweden 12 5 2 5 31—30 12 1.—
Italië 5 2 1 2 11—1-2 5 L—
Finland 6 2 1 3 13—19 5 0.83
Polen 5 2 0 3 12—10 'i 080
Noorwegen 3 111 97 3 i.
Estland 4 1 1 2 3—10 3 0.75
Zwitserland 7 2 1 4 12—21 5 0 71
Letland 3 1 0 2 5—6 2 0.07
België l» 1 2 3 13—i5 4 0 07
Zuid-Slaviijj 3 10 2 <>—11 2 0 67
Portugal 2 0 11 3—5 1 0.50
Nederland 6 1 1 4 1217 3 0.50
Bulgarije 1 0 0 1 1—3 0 0.—
Hierbij zij opgemerkt, dat in het boven
staande staatje alcen de wedstrijden der
continentale landen tegen elkaar zijn op
genomen. De wedstrijden van dc verschil
lende landen van Groot Briltannië zijn
builen beschouwing gela'.cn en derhalve is
ook geen rekening gehouden met een door
Italië ges peelden wedstrijd tegen den
lerscben Vrijslaat.
Er zijn behalve de hierboven aangege
ven wedstrijden nog eenige wedstrijden
gespeeld, welke men als internationale
wedstrijden beschouwde, doch in vrerkc-
lijkhedl op dien naam g-ocn aanspraak
mochten maken, daar een' enkel elub-e.lf-
tal mtl de vertegenwoordiging van het
land werd belaste* Qmler deze <:;alcgorie
vallen enkele pp den Balkan gespeelde
wed st rijden.
Jn totaal viudl men hierboven aange
geven 51 internationale wedstrijden, waar
in 233 doelpunten werden gemaakt, vrat
bijna 5 doelpunten per wedstrijd betco-
ken t, een aantal, da t onder den vroege ren
buitenspelregel nooit werd bereikt.
De internationaei wedstrijden in 1927.
Na vele wedervvaaaxligheden is de Ne
derlandse he Voetbalboml dan toch met
zijn internationale programma V'OOi' J927
gereed gekomen. Ilct ziet er als volgt uit:
13 Maart Antwerpen: België'Nederland,
18 April Amsterdam NederlandTsjech o
.Slowakije, 1 Mei Arnsterdam: Nederland
België', '12 Juli Kopenhagen: Dcnemar-
_ken-Nederland, 30 October Amsterdam:
N cd ëïlan dD enemarken.
Toeneming van he? berccpsspcl in
Duitschland.
Niettegenstaande alle pogingen. daartcr
gen door betbestuur van den Duitschen
Vofibalbond gedaan.-neemt liet beroeps-
spel in Duitschlhnd toe. Onlangs ondcr-
bandolde een speler uit een voreenigjng in
Neurenberg met twee groole voetbalclubs
in Frankfort'-en sloot ook contracten af.
Dit had tengevrolge, dat de speler -herocps-
sneler werd verklaard cn daarbij werd uil-
eeslolcn van alle wodstrijdon, door dep
D.uilschon Vpolbailjond. georganiseerd en
dat een geheel e reeks van personen, leden
van den ZuidsDuiLschen Voetbalbond, met
zware geldböWn - tot M. 1090 werden be
straft.,
Hot winnen van een kanipioen.srliap
wordt tengevolge van den groötèn toeloop
van liet ])uJ)!iek van een dergelijk belang,
dat er dikwijls spelers opgenomen worden,
riet allcc-ji uit alle streken van Duitscli-
land, maar ook uit bet buitenland. Een
zeer sterk voorbeeld van deze politiek heeft
zich dezer dagen ook weer -in Frankfort a.
d. Main voorgedaan, waar dc twee l'ëden-
de voetbalclubs, Fussballsporlvercin cn
Einlragt, ren wedstrijd om hét kampioen
schap speelden. Hierbij bestond dj? vor»--
hcede van de F u ss ball s p a rv er e i n uit dc
volgende spelers; rechtsbuiten Wijk, een
Zwccdsch internationaal, die bij één der
laatste landemralslrijden [ussclicn Duitsch
land en Zweden in Neurenberg voor Zwe
den uitkwam; rechtsbinnen Pache, den be
kenden ZwitscrscliGn internationaal; mid
denvoor Brcltevilli', een zeer goed speler
ui( Noorwegen; lijik.sbinnen Strelilkc, oen
speler uit Berlijn afkomstig en don nog
als linksbuiten een speler uit Frankfort.
Aan bet groole publiek ontgaan - deze
dingen niet: do Frankfurter Fussballsport-
vc-rcin noemt men in de wandeling den
Völkefbund.
WIELRENNEN.
Rijswijksche Wielerbaan.
Direct è-ü r B. Wal e r r e u s.
In de buitengewone aandeelhóudersver-
gadering van dc.N.V. Sporipark -Holland,
welke gisterenavond te 's-Gravcnhago is
gehouden, werd in de plaats van 'den heer
J. Levie, die eenige weken geledon be
dank! had, lot directeur van de Rijswijk
sche Wielerbaan benoemd de heer B. Wa
terreus, die ook liet eerste jaar van het be
staan van deze baan, als directeur is op
getreden. Moeskops heeft toegezegd zijn
medewerking zooveel mogelijk te zullen
verleenen. Deze directeursbenoeming had
met algomcene stemmen plaats.
Hei gebi'üik van rijwielen.
L'Eclio des Sports*publiceert een staat
je van liet aantal rijwielen in de verschil
lende Europersclio lauden en het aantal
rijwielen per inwoner. Alleen Duischland
ontbreekt in deze opgaaf, daar men er
geen ofi'icieele gegevens van kon krijgen.
Wal het aantal rijwielen betreft, gaan
Frankrijk en Engeland bovenaan, doch in
verhouding lot de bevolking bobben Ne
derland en Denemarken hot grootste aan
tal. n.l. oen rijwiel op elke 3 inwoners.
Hier volgt het bewuste staatje:
Frankrijk.... 6.000.000 1 op 6 inwoners
Engeland6.000.000 1 op 6
Italië2.850.000 I op 17
Nederland.... 2.000.000 1 op 3
Denemarken 1.350.000 1 op 3
België1.000.000 1 op 7
Zwitserland!-630.000 1 op 6
Verder hebben do volgende landen liet
daarachter- geplaalste aantal rijwielen:
T.-jei lm Slew."kijv 150.000, Hung;:rijn
30.000. Zweden Ji.flOO, BuLn-rij.» 7500,
Portugal 3000, Roemenië 2400, Turkije
2200, Lithauen 2100, Letland 824 on Grie
kenland 350.
DE OLYMPISCHE SPELEN 1928.
Vaststelling van de data.
De uitvoerende Commissie van het Int.
Olympisch Comité welke 1e Brussel heeft
vergaderd onder voorzitterschap van
graaf Henri de Baillel Lntour, heeft een
deelgatie van het Comité Olympische Spe
len 1928 ontvangen, ter bespreking van
dc details^ van bet programma der spelen
to Amsteidam.
In overleg met de betrokken Interna
tionale J'tderalies heeft de Commissie dè
volgende data voorgesteld:
Ilockev 1726 Mei 1928.
Voetbal 27 Mei—15 Juui 1928.
De plc-chlige opening der Spelen zal 28
Juli plaats hebben, de sluiting 12 Augus
tus 1928
'Er moest afwijzend worden beschikt op
het verzoek van de Int. Federatie van
Scliutfersbonéleh om aan liet programma
ook oorlogS'Schitfen toe Ie voegen, aange
zien noch de uil voerende commsic, noch
het Int. Olymp. Comité hel recht heeft om
wijziging in een besluit van hel Olym
pisch Congres -lo brengen.
De voorzitter deed mededoeliiig van het
vergelijk tussclien liét C.I.O. en de Jol.
Federatie van roeibonden, dal alle par
tijen bevredigt.
Vervolgens heeft de Uitvoerende Gom-
m'ssie kennis genomen van het rapport,
dat, door generaal Kentish werd uitge-
braolit naméns d® Commissie voor de
lerï'cinsjK'len, waarvan de conclusies -aan
hel oordeel van de lvdcn van hel C.I.O.
te Monaco zullen worden onderworpen.
De voorzitter bracht een rapport uit
ovoi' den invloed van do Oo.stersche Spe
len en deed medcdeeling van de resulta
ten dér Spelen van Gontraal-Amerika,
welke van 16 October tot 2 November te
Mexico zijn gehouden cn waaraan werd
deelgenomen door Cuba, Guatemala en
Mexico. De president van do republiek
Fexico heeft de prijzen uitgereikt en
woonde ook de opening hij. Mexico won
vijf eerste prijzen en Cuba' twee.
Na afdoening van eenige huishoudelijke
zaken, eindigde do commissie haar ar
beid door een bespreking van den alge-
mpenen toestand, welke zeer bevredigend
is; men was verheugd de eerste resulta
ten lo kunnen, constatecren van de samen
werking' met de afgevaardigden der In
tern a t i o na 1 o Fedtralies
Des middags had nog ren ontvangst
plaats van dc leden der Co-mmissie' en
van de afgevaardigden van liet Ncder-
landseli Olympisch Comité, de heeren
Baron Schimmelpenninck van der Oye,
P. "W. SchaiTOo cn .0. van Rossem door
het Comité d'Educalion Physhiue en. het
Belgische Olympisch Comité.
De Internationale sport.
Gelijk bekendv heeft liet organiseer end
Comité der Olympische Spelen hel recht
om aan het geheel door het I. C C. op
gespelde programma twee demonstraties
toe te voegen en wel van een internatio
nale en van een nationale sport.
Voor de laatste heeft liet Comité 1928
korfbal gekozen, doch omtrent de inter
nationale sport is nog niets beslist.
Wél zijn van de desbetreffende inter
nationale sportfederaties verzoeken inge
komen, om op de Olympische Spélen in
Amsterdam een jiemonsfratio te mogen
geven van:
a. Lacrosse;
b. Handbal;
c. Basketball (vooral niet te verwarren
met korfbal);
d. Pclote Basque.
Intusschen kan nu reeds worden me
degedeeld, dat dc keuze waarschijnlijk
niet op laatstgenoemd spel (ook in 1924
te Parijs als nationale sport gedemon
streerd) vallen zal, wegens de omvang
rijke en kostbare fronton-installatie.
He? Concours d'Art.
Van de New-York University is bij het
Comité 1928 een voorstel ingekomen tot
liet inzenden van tecbeningen "betreffende
bouw en aanlog van sportgebouwen en
-terreinen voor liet aan de Olympische
Spelen verbonden „Concours d'Art."
zelfs te kunnen berichten dat het Comité
HoIland-Indic-vlucht zich teruggetrokken
■heelt, aldus meldden wij gisteren.
Niets is minder waar dan dat, zegt het
„Vaderland". De belangstelling neéinl
gaandeweg toe. En er bestaat goede hoop,
dat. luitenant Koppen in staat „gesteld
zal worden te vertrekken.
Ce vlisyfochf Nederland—India.
He! gerucht gaat. dat luitenant Kop
pen er niet in geslaagd is zooveel bclnng-
m' Hing to wekken voor zijn plan om in
8 dagen naar Indiëi te vliegen, dat hij het
plan volvoeren kan. De Avondpost meent
LEIDEN.
Gehuwd:- W. F .Fakkel jm. en D.
Boontjes jd. -- P. NIevaart jm. -cn J. AL
Bo.stcgezel. B. J. Florijn jm. en C.
Kukler jd. C. de Bidder jm. en M. J.
Bétgeii jd. A. v. d. Bos jm. en M.
Buurman jd. D. Beij jm. en G. Blote.
G. FJlippo jm. en J. W. v. d. Steen.
ALLERLEI
Warmte en techniek.
I<dorren weef, wanneer, iets warm of
koud genoemd wordt, maar niet algemeen,
hekend is, wat volgens de hedéndaagsohe
natuurkunde Warmte' is cn hoe de warrn-
te-verschijnseïen door de warmteleer ver
klaard worden. Het doel van dit artikel
nu' is, de warmtcverschijnselcn coiiigszins
nader te béspreken en inhet kort ccii
overzicht te geven van het verband, dal
tu ss eb en warmte en techniek bestaat. De'
eenvoudigste verklaring van het begrip;'
warmte is'deze, dat men warmte als een.
,soort stof opvat, warmtestof, die ale li
chamen impregneerl; bij verhitting van.
een lichaam gaat, een hoeveelheid dcze~r
slof uit liet verhillingsorgaan naar hot
licliaam over, bij afkoeling wordt door
liet liehaapi een hoeveelheid der op aarde
aanwezige warmtestof aan de omgeving
afgestaan. De totale hoeveelheid der op
aarde aanwezige warmtestof blijft onver
anderd. Deze theorie van Black bleef lan
gen tijd onveranderd bestaan, doch men
was afkecrig van het begrip eener con
stante warmtelioeveelheid; Rumford, di
recteur eener Duitsche kanonnengieter ii
merkte op, dat bij het uitboren der vuur
monden, enorm groole hoeveelheden warm
te ontstaan, zonder dat van ce-ne afname
van warmtehoevëèlheid sprake kon zijn.
Eveneens kwam Davy lot een analoog
resultaat, toen hij stukken ijs smolt door
deze tegen elkaar te wrijven.
Robert Mayer Heilbronn toont nu aan,
dat bij tallooze processen in. de natuur
kunde hoeveel lied en warmte ontstaan eit
verdwijnen, doch dat er dan steeds eeu
zekere boevee'Iieid arbeidsvermogen ver
dwijnt of ontstaat, zoodat warmte en ar
beidsvermogen acqghvalente begrippen
zijn.
Arbeidsvermogen, d.w.z. het vermogen
om arbeid te leveren, wordt uitgedrukt in
kilogrammetors: neemt men dus een li
chaam van 5 K.G., hetwelk men 10 Meier
boven den grond verheft, dan bezit dit,
lichaam een arbeidsvermogen van 50 K.G.
het kan n.l.. indien het trouw, waaraan
hef bevestigd is, doorgesneden wordt, een
arbeidsvermogen van 500 K.G.M. ontwik
kelen.
Warmtehoeveelheden drukt, men uit jn
de eenlieidsmaat, de calorie, waaronder
men verslaat de hoeveelheid warmte, dm
noodig is om een kilogram water .een
graad in temperatuur te doen stijgen. Meh
spreekt in dit geval van 1 Kilograraea'o-
rïe, men spreekt van gramsalorie. indien
i. p. v. 1 K.G. slechts 1 gram water was
genomen.
Proeven van Joule, Kelvin, Puluy, Rum-
ford, Ghristïaansen e.a., hebben langs
verschillende wegen aangetoond, dat een
kilogramcalorie ncquivalent is met. 427 K.
G.IM. Dit getal heet dan bot mechanisch
warmteaequivaient. Nu zal dus overal,
waar arbeidsvermogen verdwijnt, warmte
ontstaan. Deze belangrijke wet, die uitge
drukt wordt door dc eerste der twee hoofd
weltep, die de thermodynamica of mecha
nische warmteleer uitmaken, licet dc wet
van het behoud van arbeidsvermogen.
Heeft men dus een kogel, die met zekcro
snelheid het kanon verlaat, dan wordt
aan dezen^ kogel arbeidsvermogen meege
deeld. Door clou weerstand van een ijze
ren plaat daar deze kogel door heen moet
dringen, zal de snelheid verminderen en
daar liet arbeidsvermogen evenredig is
met bot kwada.it de snelheid, dit laatste
ook afnemen. Er is dus arbeidsvermogen
verdwenen: passen wc dus dc eerste hoofd
wet toe, dan moet- er warmte ontstaan,
hetgeen m:n kan controleren door de
temperatuur van hot gat in dc plaat te
meten. n--g—1
