MAANDAG 20 DECEMBER 1926
18e Jaargang.
No. 5445
Cs ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vcor Leiden 19 cent per week 12.50 per kw&rta&L
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwarta&L
Franco per poat I 2.95 per kwartaal,
flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, by voor
uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenliSn 30 cenl per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wimit hel
- dubbele van hel tarief berekend
Kleine advertenliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd hom en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dll NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN-
BUiTEMLAND
België
Mutaties in het Belgische kabinet.
In Januari a.s. zal de Belgische minis
ter van Financiën, Houtart, om persoon
lijke redenen aftreden. De premier Jaspar
zal zijn portefeuille van Binnenlandsche
Zaken verwisse'en voor die van Finan
ciën, Baels (kath.), die op het oogenblik
minister van Landbouw is, zal minister
van Binnenlandsche Zaken worden, ter
wijl tot minister van Landbouw Brussel-
mans (kath.) zal worden benoemd.
Duitschland
DE KABINETSCRISIS.
Een moeilijke oplossing.
De groote coalitie van de
baan.
Uit de Zaterdag door president Hin
denburg metde partijleiders gevoerde be
sprekingen büjktr eeds, dat aan 'n spoe
dige oplossing der crisis niet te denken
valt en dat de desbetreffende onderhan
delingen tot na het Kerstrecès van den
Rijksdag verdaagd moeten worden, d.w.z.
tot de tweede helft vfan Januari.
Niettemin bleek uit de door de partij
leiders afgelegde verklaringen duidelijk,
in welke richting de koers gaat. De lei
der der sociaal-democraten, Müller-Fran-
ken. heeft klaarblijkelijk reeds de hoop
op het tot stand komen der groofe coalitie
of der coalitie van Weimar opgegeven.
Tegenover president Hindenburg ver
klaarde hij namelijk, dat de sociaal-demo
craten bereid zijn een kabinet der mid
denpartijen te steunen, indien die uit per
sonen bestaat, tegen wie de sociaal-demo
craten geen bezwaar hebben. Dat wil zeg1-
gen, dat de sociaal-democraten bereid
zijn in de toekomst op te treden als stille
vennooten van een nieuw kabinet-Marx,
mits de rijksweerminister Gessier en de
minister van Binnenlandsche Zaken
Kiilz vervangen worden.
Daarentegen houden de Duitsch-natio-
nalen vast aan hun verlangen, om in het
nieuw te vormen kabinet te worden opge-
Domen. Hun leider, graaf Westarp, ver
klaarde, dat zijn partij bereid is onder
handelingen over toetreding tot de regee
ring te voeren.
Hot Centrum, de Duitsche Volkspartij
en de democraten nemen voorloopig een
afwachtende houding aan.
„Frankfurter Zeitung" meent, dat
geen verrassende gevolgen van den val
der regeering te verwachten zijn. De mo
gelijkheid van uitbreiding der regeering is
reeds drie jaar van alle kanten bestu
deerd, zondat nieuwe combinaties niet te
vinden zijn. De beslissing ligt bij het Cen
trum. Het blad meent dat president Hin
denburg eerst Scheidemann en daarna de
Duitsch-nationalen moet raadplegen voor
vorming van een kabinet.
Het „Hamburger Fremdenblatt" meent,
Öal Scheidemann door zijn onthullingen
mogelijkheid van een groote coalitie
vonr langen tijd te niet' heeft gedaan.
De „Hamburger Nachrichten" ziet niet
hoe een nieuwe regeering onder de huidi
ge omstandigheden gevormd kan worden.
De „Munchener Neueste Nachrichten"
mpent dat thans op de Bijksdagleden de
plicht rust, dat een krachtige regeering
gevormd wordt. Het Centrum heeft het in
hand de ontwikkeling van het Duit-
Echo volk in rustige banen te leiden.
e Fransche pers over den val van hel
kabinct-Marx.
De meeste Fransche b'aden constatee-
len, dat de val van het kabinet-Marx en
kel het gevolg is van binnenlandsche po
litieke kwesties, en waarschijnlijk geen
vijziging zal brengen in de Fransch-
Duitsche toenaderingspolitiek.
Uitsluiting in de Dutsche schoen
industrie.
In een te Frankfort gehouden buitenge
wone algemeene ledenvergadering heeft
ie Bond van Duitsche Schoenfabrikanten
besloten, zijn werklieden met ingang van
8 Januari uit te sluiten.
uitsluiting geldt als protest tegen de
uitspraak van den rijksbemiddelaar, die
loonen van 70 op 78 pfennig per uur
terhoogde.
Alleen te Berlijn zullen 6000 werklie-
5n door de uitsluiting getroffen worden.
Engeland
Pas geweigerd.
Het Britsche departement van koloniën
-ceft een paspoort voor Indië geweigerd
Saklatvala, het communistische par-
Albanië.
Weder onrust in Albanië?
„Chicago Tribune" meldt uit Athe
ne. dat volgens onbevestigde berichten
Albanië opnieuw een revolutie is uit
gebroken, die tot nu toe niet onderdrukt
kon worden.
Na hevigen tegenstand zou Skoetari
door de rebellen zijn ingenomen; de stad
zou zelfs gebombardeerd zijn.
Volgens andere geruchten is revolutie
uitgebroken in de omgeving van Argyro-
kastran.
Litauen.
DE MILITAIRE OMWENTELING.
Een compromis gesloten.
Een nieuw kabinet.
Het Lifausche consulaat-generaal te
Brussel heeft het volgende telegram ont
vangen:
Ten einde ernstige gebeurtenissen te
voorkomen, hebben de partijen in Litauen
uit vaderlandslievende overwegingen een
compromis geteekend, waardoor aan beide
tegenstanders voldoening wordt geschon
ken. In het geheele land heerscht volko
men rust.
Naar verder nog uit Kowno gemeld
wordt is het Litauschekabiuet-Slezevi-
cius afgetreden. Professor Woldemaras
heeft op verzoek van staatspresident Gri-
nius het nieuwe kabinet gevormd, waarin
Woldemaras zich met het premierschap
en de portefeuile van Buitenlandsche Za
ken belast.
De buitenlandsche politiek
ongewijzigd.
De nieuwe Litausche premier Wolde
maras betoogde in een uiteenzetting, dat
Litauens buitenlandsche politiek ongewij
zigd blijft en dat ook geen wijziging in de
bezetting der Litausche gezantschappe
in het buitenland zal plaats vinden.
Smetona president.
Staatspresident Grinius heeft zijn ambt
neergelegd. In een buitengewone zitting
van den Litauschen Landdag werd Anta-
nas Smetona met al'e 38 stemmen tot
president der republiek gekozen; alle 45
linksche afgevaardigden waren afwezig.
Smetona, die onmiddellijk werd beëedigd,
werd levendig toegejuicht.
Een communistische opstand?
De toestand nog niet rustig.
Volgens uit Wilna ontvangen berich
ten zijn de communisten te Ponewjesh en
Schaulen in opstand gekomen en zijn zij
van plan, naar Kowno op te (rekken. Het
achtste regiment infanterie, dat te Schau
len in garnizoen ligt, heeft reeds bevel
gekregen, dezen opmarsch te stuiten. Een
groot aantal manschappen in het Litau
sche leger heeft echter sterke communis
tische sympathieën.
Te Wilna werd Zaterdag uit do rich
ting van Mariampol geweervuur gehoord
en enkele Poo'sche families zijn over de
grens gevlucht, zonder dat zij door de
grenswacht werden lastig gevallen.
Volgens andere berichten wegen de
beide tegenover elkaar staande partijen
vrijwel tegen elkaar op en het feit, dat het
draadlooze station te Kowno op de mede-
deeüng, dat een kabinet was gevormd,
een concert heeft laten volgen, kan den
indruk niet wegnemen, dat de toestand
nog ernstig is.
Algemeene staking.
Volgens te Berlijn ontvangen berichten
zou het Algemeen Arbeidersverbond van
Litauen de aleemeene werkstaking gepro
clameerd hebben tegen de militaire dicta
tuur.
Japan.
De keizer van Japan.
Blijkens oen Reutel-telegram uit Tokio
d.d. 18 dezer, schijnt het „officieele" Vas
Diaz-bericht, meldend het overlijden van
den keizer van Japan, voorbarig te zijn ge
weest.
Bedoeld Reutel-telegram meldt, dat een
bulletin over den toestand des keizer d.t.
18 dezer meedeelde, dat de keizer sterven
de is. De pols wordt zwakker, de lichaams
temperatuur en de ademhaling neemt af.
De ontsteking van de rechterlong is
acuter geworden. Do zieke gaat ziender-
oogen achteruit.
Amerika
De regeling der oorlogsschulden.
Een protest van Amerikaanse he
hoogleeraren.
Veertig Amerikaansche professoren, die
staatsrecht en economie docecren aan uni
versiteiten der V. S., zullen Maandag een
protest publiceeren tegen de geheele me
thode van de regeling der oorlogsschulden,
en een internationale conferentie voorstel
len ter herziening en zoo mogelijk schrap
ping van zekere onderdeelen der schuld
regelingen.
Men verwacht, dat dit krachtig beroep
op het Amerikaansche. volk diepen indruk
zal maken en groote belangstelling zal wek
ken over de geheele wereld.
INCEZüDEf! MEDEDEELING
OOST WEST THUIS BEST
vooral met koude dagen als de haTtrd heerlijk
brandt met onze PRIMA ANTHRACIET.
AMSTEROAMSCHE ANTHRACIET P-
HEERENSINGEL 34-35 - Tel. 1523
3257
ÉIWEIhland
Franclscaanschs Kerstviering per radio.
Een modern Greccio.
Men schrijft ons het volgende:
In het jaar 1223 wenschte Sint Francis-
cus Kerstmis te vieren, zóó innig en zóó
echt, dat het voor Hem en de Zijnen juist
zou zijn, alsof het werkelijkheid ware.
Giovanni Vellita was een milddadig Rid
der, die aan Franciscus een met bosch
begroeide rots had geschonken in de buurt
van het stadje Greccio.
Franciscus vroeg hem, om daar in een
grot een kribbe te doen plaatsen, met stroo;
en ook een os en ezel; alles juist als in
Bethlehem. „Ik wil eens echt de komst
van Gods Zoon op aarde vieren, en met
mijn eigen oogen zien, hoe arm en ellen
dig Hij het hebben wilde, om onzentwille".
En in den heiligen Nacht kwamen de
broeders met brandende kaarsen, en de
herders en boeron uit heel de streek met
fakkels in de handen naar Franciscus'
Kerstkribbe. Vlak vóór de kribbe had
Franciscus een altaar opgericht, en daar
op werd de „Kerstmis" opgedragen.
En Franciscus stond daar maar voor do
kribbe, met tranen besproeid, diep zuch
tend en overstelpt van hemelsche blijd
schap. En Giovanni Vellita zag, hoe Hij
eindelijk een levend en stralend Kindje uit
de Kribbe tilde, en aan zijn hart prangde,
En dat Kindje streelde Franciscus' magere
wangen en zijn ruwe pij.
En na het Evangelie" preekt St. Fran
ciscus en, als Hij den Naam wil uitspre
ken van Jesus, wordt hij zoozeer door
liefde ontvlamd, dat die Naam niet over
zijn lippen komt en dan zegt hij maar
„Kindje van Bethlehem". En bij 't uit
spreken van die woorden laat hij telkens
zijn tong over zijn lippen gaan, om de
zoetheid te proeven, welke die Naam op
zijn lippen bracht.
En heel het bosch was doorstraald van
den gloed der kaarsen en fakkels, en weer
galmde van het blijde gezang van St.
Franciscus' broeders.
Die innige liefde voor den Kerstnacht en
het Jesuskind is in de zoo poëtische orde
van Sint Franciscus blijven leven. En
ihans, nu we het zevende eeuwfeest herden
ken van het heerlijk verscheiden van den
allerblijdsten Franciscus, nu vieren de
Minderbroeders den Kerstnacht inniger
dan ooit.
Doch omdat we loven in de twintigste
eeuw, is het mogelijk heel velen die Fran-
ciscaansche Kerstviering te doen mede
leven. Want den 28 sten December
's avonds 8.10 zal do Hilversumsche draad
looze omroep een Kerstviering van het
Weerter Franciscanerconvent uitzenden.
Enkele Minderbroeders vormen het groote
koor, dat de goeddeels dertiendeeuwsclie
Franciscaansche zangen uitvoert, en de mu_
ziek wordt afgewisseld door een groote
Franciscaansche Kerstrede van pater Dor*
romeus de Greeve O. F. M.
De volledige tekst der rezangen, Latiin en
Nederlandsch, is afgedrukt in de „Terti
aris", maanblad der Derde Orde, afleve
ring JanuaTi 1927, die vóór de Kerstdagen
verschijnen zal.
Laat niemand, die het Kerstkind en
Franciscus lief heeft, nalaten, zich don
28sten December met deze geestelijke
genietingen te voeden
Het persgeheim.
Het Utrechtsche geval,
Dc burgemeester van Utrecht heeft zich
naar aanleiding van do bekende Bchen-
ding van gebeimbotiding, waaraan een der
Utrechtsche raadsleden zich tegenover
den correspondent van ,.De Telegraaf" zou
hebben schuldig gemaakt, om advies g^
wend tot het bestuur van den Nod. Jour
nalistenkring, tot den voorzitter van do
R. K. .Tournalisten-Vcreeniging en tot een
tweetal andere journalisten.
Do burgemeesfer beeft dozen gevraagd,
of naar bun oordeel de beer Van Os ge
houden is met een beroep op het persge-
heim te weigeren den naam van bet raads
lid te noemen, dat bom 'n uittreksel van
het rapport der Commissie van Onder
zoek naar de pcrsoneelsverhoudincen bij
den Bouw- en Woningdienst verstrekte, nu
deze correspondent van „Do Telegraaf"
door eigen mededeelzaamheid den kring
der voor verdenking in aanmerking ko
menden zeer heeft verkleind. Do burge
meester wijst eï op, dat do heer Van Os
zich niet van den beginne af op het pers-
geheim heeft beroepen, maar reeds aan
stonds heeft meegedeeld, dat hij zijn in
lichtingen had van een raadslid, verder
soc.-dcm. fractie, doch wel lot do raadsle
den, dio op 1 November den burgemeester
geantwoord hadden op zijn schriftelijke
vraag van 29 October. Hierdoor bleef do
keus beperkt tot minder dan de helft der
raadsleden, on is het aantal leden, op wio
op deze wijze bijzondere aandacht geves
tigd is geworden, niet zoo heel groot meer.
Ja zelfs heeft de heer Van Os hier en daar
bovendien nog min of meer vage aandui
dingen gedaan, die er zeker too hebben
bijgedragen, om degenen, die ze verna
men, er toe le brengen veronderslellen-
derwijs een of meer bepaalde personen to
noemen.
Het bestuur van don Journalistenkring
heeft deze vraag bevestigend beantwoord,
ook al betreurt hot dat do heer Van Os
de bedoelde beperkingen heeft aange
bracht
Hetzelfde oordeel geven de heeren G.
G. v. d. Hoeven en Plemp van Duiveland,
die van het journalistiek geheim een ab
solute opvatting hebben.
Do heer J. B. Vesters, voorzitter van de
R. K. Journalisten-verecniging, meent
echter, dat de heer Van Os zich ondor
deze omstandighoden niet meer dor een
beroep op het persgehcim behoeft te la
ten weerhouden om den naam te nremrn.
Emigratie uit Drente.
Minister Kan tegen
uitoefening van dwang.
In het voorjaar van 1925 had de minis
ter van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw bepaald, dat do arbeiders, die wei
gerden hun aangeboden arbeid in binnon-
of buitenland te aanvaarden, bij de werk
verschaffing moesten worden ontslagen en
behoudens machtiging van den minister,
niet weer mochten worden geplaatst. Een
zelfde besluit was genomen ten aanzion
van de hoofden van gezinnon, waarvan
de zonps weiperden werk to aanvaarden
alsmodc, wat betreft dc gezinnen die dit
hadden geweigerd zonder geldige redenen,
door den minister te beoordoclon, te omi-
greerpu naar andere gewesten in o£ bui
ten Drente.
On dat besluit is do teeenwoordice mi
nister van Binnenlandsche Zaken terugge
komen. Hij is van meening, dat emigratie
niet moet geschieden onder dwang.
Ten aanzien van een persoon, die bij
de werkverschaffing ontslagen was, om
dat. hij weigerde te emigreeren, heeft do
minister herplaatsing bevolen, terwijl aan
bet gemeentebestuur nlhicr is bericht, dat
ook do arbeiders, die mochten weieeren
naar Enschede to verhuizon, hoewel zij
daarvoor op eigen verzoek ziin aangewe
zen, niet mogen worden ontslagen.
Om echter te bereiken, dat do vrüwil
lige emigratio van Drentsche arbciters
bevorderd wordt, zullen de betrokken
hoofdambtenaren aan het departement be
sprekingen voeren met do leden van de
commissie voor do werkverschaffing, op
dat die door middel van hun organisaties
de arbeiders inlichten omtrent dc wen-
srbeliilvhcid van emigratie in hun eigen
belang.
Uit de Communistische Partij.
Wijnkoop on van Ravcstcijn
geroyeerd.
Do „Tribune" van gisteren bevat een te
legram uit Moskou, waarin gemeld wordt,
dat, na een verdediging van Pepper, door
de Uitgebreide Executieve der Communis
tische Internationale in haar slotzitting
een resolutie der Hollandsehe commissie
werd aangenomen, waarin het royement
van do boeren Wi'nkoon en van Ravesleün
uit do Communistische Internationale defi
nitief wordt boveatigd. De resolutie ver
klaart, dat Wiinkoop en van Ravesleiin
voor hun z.g. partij zich den naam Com
munistische Partij onrechtmatig hebben
toegeëigend.
Het spoorwegongeluk bij Haarlem.
Omtrent de oorzaak van het. snoonveg-
ongeluk aan de Klevcrlaan bij Haarlem,
vernemen wij nocr, dat de reden, waarom
de trekdraadleidingen van den wissel niet
gewerkt hebben, moet gezocht worden in
bet feit, dat leden van bet personeel dor
met dc inrichting der clcctrische leiding
belaste maatschappij het Nederlandseh
Bouwbedrijf dio natuurlijk ten opzichte
van bet. seinwezen geheel onbevoegd zijn,
op ondeskundige wijze met die trekdraden
hebben omgegaan, toen zij in dc buurt van
die draden moesten werken.
Werktijd in schoenfabrieken.
Do minister van arbeid, handel en nij
verheid, gezien de beschikking van den
toenmaligen minister van arbcd, d.d 11
October 1922, betreffende overwerk in
schoenfabrieken, overwegende, dat hij
boven ge noemdo beschikking een vergun
ning, als bedoeld in art. 28, zevende lid,
der Arbeidswet 1919, lot wederopzegging
werd verleend op gemeenschappelijk ver
zoek van den Nederlagidschen R. K. Bond
van Schoenfabrikanten en den Neder-
landschen R. K. Lederbewcrkersbnnd,
overwegende dat is gebleken, dat de Ne-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De crisis in Duitschland zal voorloopig
nog geen oplossing vinden. Dc groote coali
tie van de baan.
In Litauen is een nieuw kabinet gevormd
Smetona is tot president gekozen. Een
communisten-opstand.
Dc keizer van Japan neg niet gestorven.
BINNENLAND.
Heden wordt de jaarvergadering ge
houden van de A!g. Ver. v. Bloembollen
cultuur. (L on -T1ste blad).
Een ziekte-epidemie in verschillende
plaatsen. (Gemengde Berichten, 2c blad).
dat dit raadslid niet behoorde tot de
derlajidsch R. K. Bond van Schocnfabri
kanten heeft opgehouden te bestaan,
overwegende voorts, dat do Nederland
scho R. K. Lederbewerkersbond in .sa
menwerking met eenige andere vakver-
eenigingen van arbeiders de intrekking
van die vergunning hoeft verzocht, heeft
met ingang van 1 Januari de beschikking
van den toenmaligen minister van ar
beid, d.d. 11 October 1922, ingetrokken.
Het Nederlandsch-Bclgisch verdrag.
In een Vrijdag gehouden vergadering
van do Amsterdamsche Sociaal-Democrati
sche Studentonclub, werd me» algemeene
stemmen een motie aangenomen, waarin
de vergadering haar houding bepalende
tegenover de actie, dio thans in de s»u-
dcntenwereld, wordt gevoerd met het doel
bij de Eerste Kamer op verwerping aan
te dringen van het NederlandschBelgi
sche verdrag, als haar meening uitspreekt
dat de studenten in deze zoowel uit poli
lick als technisch-ecouomiscb oogpunt zoo
gecompliceerde*kwostie niet tot oordeelen
bevoegd zijn. Mitsdien word besloten zich
van het geven van een oordeel over het
verdrag" to onthouden.
Verstandiger dan de jongelui van het
Leidsch studentencorps!
De burgemeester van Sittard t.
Gisternacht is de heer A H. Gijzeis,
burgemeester van Sittard overleden
KERKNIEUWS
HET BISDOM HAARLEM IN 1925.
In „St. Bavo" vinden wij de volgende
cijfers vermeld over het bisdom Haarlem
in 1925:
Priesters: in 1925 worden gewijd 20
6aeculieren: overheden 11 d enstdoende
priesters, en werden er 5 eervol ontslapen
Op 31 -December 1925 waren in de ziel
zorg werkzaam 624 saeculicre en 216 re
guliere, to samen 870 priesters Deponen
dio aan hel onderwijs verbonden zijn of
aan verschillende assistcntiekloosters wa
ren geaffilieerd, (ongeveer 100 priesters
als men do diocesano seminaries niet
meetelt) zijn hier niet bij gerekend.
Deze priesters bedienden 282 parochies
(drie nieuwe werden in 1925 opgericht)
welke in totaal over 315 openbare kerken
beschikten.
Zij stonden ten dienste van 500.724
Communicanten, of van 777.883 Katho
lieken.
In 1925 gingen 1098 volwassen tot do
Katholieke Kerk over met 319 kind ren
Gedoopt werden er 22059, gevormd
19312 (in totaal diende Mgr. Callier nu
aan 363.903 geloovigen het II Vormsel
toe); 17.162 deden hun eerste II Com
munie, terwijl er in het geheel 21.938 433
H.H. Communiën wrrden uitgereikt, of
43.8 per communicant.
Het aantal Katholieke huwelijken be
droeg 4388
Het bezoek der Chineesche Bisschoppen
aan ons Vaderland.
Zooals bekend gemaak ist zullen do
eerste Chineesche Bisschoppen ons land
met een bezoek vereeren Daar het echter
niet mogelijk is, dat zij het grootste doel
van ons vaderland bezoeken, heeft het
Pauselijk Liefdewerk van -den H Petrus
gemeend te moeten bevorderen, dat rle
talrijke Noderlandscho Katholieken, dio
in deze voor de Kerk zoo groote gebeur
tenis belang stellen, toch zooveel mogelijk
daarvan konnis nemen en er mode meele
ven.
Het geeft daarom uit een groot rijk ge-
illustrecrt gedenkschrift, waarin 'n veer
tigtal foto's en een kort maar duidelijk
boschrift de lezers op do hoogte stellen
van de personen en Vicariaten dezer eer
ste Chineesche Kerkvorsten, van hun in
drukwekkende wijding door den Paus
zelf, waarvan een volledige serie van 13
groote foto's oen helder denkbeeld geeft,
en met do kerkgeschiedenis van hun oud
en groot, maar weinig bekend, vaderland.
Het gedenkschrift zal nog vóór Kerst
mis bij Ars Cathobca te Leiden verschij
nen, slechts 15 cis. kosten en bij den uit-
