DONDERDAG 16 DECEMBER 1926 löe oaargang. No. 5442 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaaL Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaaL, b\j voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gswona advertenlIOn 30 cent per leg«l Voor Ingesonden Mededeelingeo nordt hei S dubbele ren hel tarief berekend. z Kleine adyarlenllên, van ten boogste 30 woorden, wamria betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, bnnr en ver huur, koop en verkoop I 0.50. DI1 NUMMER BESTAAT UIT TWEE 6LADEN- BUITEHLAMD Duitschland De Rijksregeering moet aftreden. Een eisch der Duitsche sociaal-democraten. In het middelpunt der groote debatten, welke heden in den Duitschen Rijksdag beginnen, slaat de kwestie van de her vorming der rijksweer. Do noodzakelijk heid dier hervorming wordt door de so- ciaai-demcraton, de democraten en het centrum algemeen erkend. Daarentegen heeft de leider der Duitsche Volkspartij» dr. Scholtz, in zijn bekende rede elke her vormingspoging van de hand gwezen en zich ook op dit punt aan de zijde van de Duitsch-nationalen geschaard. De sociaal-democraten staan thans voor de kwestie, welke houding zij zullen aannemen ten opzichte van de motie van [wantrouwen der communisten. Tusschen de regeering cn de regee- ringsparlijen hadden gisteren besprekin gen plaat?, waaraan later ook vertegen woordigers der sociaal-democraten deel namen Deze besprekingen hadden blijk baar ten doel invloed uit te oefenen op het besluit der sociaal-democraten. Het kabinet heeft na de regeling van Genève te hebben goedgekeurd, met al- gemeene stemmen, dus ook met de stem men van de ministers, behoorende tot de Duitsche Volkspartij en de Beiersche Volkspartij, besloten, onderhandelingen aan ie knoopen over do vorming van de groote coalitie. De sociaal-democratische onderhandelaars deelden mede, dat zij bun fractie met dit besluit in kennis zou den stellen en dan aan den rijkskanselier het besluit der fractie zouden mededeelen Gisteravond zijn echter alle tusschen de regeering en de verschillende partijen gevoerde onderhandelingen definitief mis Jukt. De sociaal-democratische Rijksdag fractie heeft n.l. de volgende resolutie aangenomen: „De sociaal-democratische fractie is bereid tot het voeren van onderhandelin gen over de groote coalitie. Zij is echter van oordcel, dat hiervoor het aftreden der rijksregeering noodzakelijk is." Dit besluit wordt van sociaal-democra tische zijde toegelicht met de mededee- ling, dat de fractie een motie van wan trouwen zal indienen, wanneer het aftre den der rijksregeering niet mocht volgen. Bij het politiek debat zal Scheidemann als woordvoerder der fractie optreden. Van sociaal-democratische zijde wordt het besluit der fractie aldus gemotiveerd, dat de fractie onmogelijk aan de huidige crisis een einde kan maken door toe te treden tot een kabinet, welks politieke daden zij in den laalsten tijd herhaalde lijk ten scherpste moest afkeuren. De so ciaal-democraten zijn wel is waar bereid, met de huidige regeeringspartijen over de vorming van een nieuwe regeering te on derhandelen, maar weigeren onderhande lingen te voeren, zoolang het huidige kabinet-Marx zich niet bereid heeft ver klaard, af te treden. Indien de rijksregee ring niet zou aftreden, zal de sociaal democratische fractie, zooals gezegd, een motie van wantrouwen indienen, In de kringen der regeeringspartijen wordt het besluit der sociaal-democraten in politiek opzicht onhandig en hoogst noodlottig geacht. Men schijnt weinig geneigdheid te betoenen, aan de sociaal democratische eischen te voldoen. Of reeds thans een acuto regeerings- crisis zal ontslaan, dan wel of deze tot na Kerstmis zal worden uitgesteld, is nog tcen open vraag. Duitschland en de Volkenbond. Een onderhoud mot Streseman n. Een vertegenwoordiger van de „Natio nal ZeitunV' heeft te Bazel een onder houd gehad met minister Streseman, die op de doorreis was van Genève naar Duitschland. Stresemann sprak zijn te vredenheid uit over de te Genève verkregen resultaten. Hij verklaarde, dat men in Duitschland, zonder onderscheid van partij, vertrouwen stelt in het Permanen te Hof van Internationale Justitie te 's-Gravenhage. Stresemann hoopt, spoedig rust te kunnen nemen van de inspanning der laatste dagen door een groote zeereis te maken, doch hij zal voorloopig geen ont moeting hebben met Mussolini. Duitschland nog in oorlogl Tusschen San Marino en Duitschland is de vrede nooit geteekend. De Londensche „Referee" heeft een ont dekking gedaan: de kleine, midden in Italië gelegen, republiek San Marino is bog steeds in oorlog met Duitschland, immers de vrede tusschen de beide lan den is nimmer geteekend. Wij veronderstellen, aldus het blad, dat elke Duitsche' toerist, die hiervan niet op de hoogte is en de grens van San Marino overschrijdt, gevaar loopt gear resteerd te worden als onderdaan van een vijandige natie. Het lot van een onderdaan der repu bliek San Marino, die zich in Duitsch land waagt, zal wel niet zoo wreed zijn, want waarschijnlijk weten maar heel wei nig Duitsche politie-agenlen, dat er nog steeds oorlog is tusschen het Rijk en do kleine republiek. En toch: oorlog is oorlog en de bewo ners van San Marino kunnen elk oogen- blik besluiten naar Berlijn op te rukken. Frankrijk. Frankrijk's interventie in Joego-Slavië. De troepenbewegingen in het Zuiden. Naar aanleiding van den verwarden toestand, welke te BelgTado is ontstaan na het sluiten van het verdrag tusschen Italië en Albanië, heeft de Fransche ge zant te Belgrado Grenard, op eigen ge zag doch in overeenstemming met den wensch zijner regeering, al het mogelijke gedaan om de Joegoslavische regeering er van te overtuigen, dat niet alleen een gematigde doch ook een vredelievende houding zoowel tegenover Italië als tegen over Albanië gewenscht is. Het kan zijn nut hebben aldus wordt uit Parijs gemeld hierop te wijzen, in verband met de beweringen, in do Itali- aansche bladen, als zou de Fransche po litiek juist het tegenovergestelde bedoeld hebben. Frankrijk is in deze kwestie do meening toegedaan, dat do Joegoslavische regeering niet beter kan doen dan in on derhandeling te treden mei Italië en Al banië, teneinde te komen tot de vaststel ling van een aanvullende clausule in het verdrag van Tirana, waardoor dit ver drag niet langer ook maar de verdenking kan opwekken, dat Albanië onder den in vloed van een enkele mogendheid zou komen te staan. De te Belgrado gekoes terde vrees zou dan verdwijnen. Met betrekking tot de troepenbewegin gen aan de Zuidoo6tgrens van Frankrijk waarvan de omvang door de vele ge ruchten overdreven is moet er op go- wezen worden, dat daren lang aan de grens niet eens een voldoend aantal man schappen aanwezig is geweest. De wan ordelijkheden, welko onlangs veroorzaakt zijn door botsingen tusschen fascisten cn anti-fascisten uit de bevolking van het Fransche grensgebied, rechtvaardigden volkomen het verplaatsen van troepen naar verschillende punten ter handha ving van de orde. Turati via Nice naar Parijs vertrokken. Uitgeweken mdat zijn leven in gevaar zou zijn. Het „Journal"-meldt uit Nice: De lei der der Italiaansche socialististen, afge vaardigde Turati, hoofdredacteur van de „Avanti", die, zooals gemeld, in gezel schap van verscheidene vrienden met een motorboot te Galvi op Corsika was aan gekomen, kwam Dinsdag tegen den avond te Nice, vanwaar hij naar Parijs is ver trokken. Volgens de „Oeuvre" heeft Turati bij een ontvangst te Nice verklaard, dat hij uit Italië is geweken, omdat zijn leven in gevaar was. „Wat in Italië geschiedt", aldus Turati, „is ongehoord. Een groot aantal politici is verdwenen, zonder dat men weet wat er van hen is geworden." Wat de oorlog in Marokko kostte. Naar de rapporteur der Fransche be- grootingscommissie heeft meegedeeld, be i dragen de uitgaven, die Frankrijk zich voor den oorlog tegen Abd el Krim heeft getroost, in totaal 1167 milliocn francs. Het parlement moet van dit bedrag nog 370 mil'ioen toestaan. De Fransche verliezen aan dooden cn gewonden beloopen 6000 man. Ex-keizerin Zita te Parijs. Ex-keizerin Zita is tot het regelen van particuliere aangelegenheden te Parijs aangekomen. Engeland Cook. Naar uit Londen wordt gemeld heeft de Engelsche mijnwerkersleider Cook bekend gemaakt, dat hij zijn drie kinderen, die van 4 tot 16 jaar oud zijn, naar Moskou zal zenden, teneinde ze daar grondig in leer van het communisme te laten opvoe den. Spanje De nasleep van Marokko. Arrestatie van Spaansche officieren gemeld. Draadloos wordt gemeld, dat in ver band met zekere financieele transacties ge durende de expeditie in Marokko, circa twintig Spaansche officieren te Madrid zijn gearresteerd. Rusland De evolutie in Sovjet-Rusland. Uitbreiding recht van •eigendom voor particulieren. Volgens berichten uit Moskou, heeft de Raad van Volkscommissarissen een wet aangenomen, waarbij het recht van eigen dom voor particuliere personen wordt uit gebreid China. De burgeroorlog. H a n g t s j a u geeft zich over Gemeld wordt, dat dc hoofdstad van Tsjekiang en eindpunt der spoorwegver binding met Sjanghai, Hangstjau, zich aan de Canton-lcgers heeft overgegeven, en dat Tsjekiang zich onafhEmkelijk heeft verklaard van Soen-Tsjoen-fang. Soen's macht getaand. Door het oprukken van de Canton-troe- pen in de richting van Sjanghai is van de macht van Soen-Tsjoean-fnng niet veel overgebleven. Nauwelijks vijf maanden ge leden was Soen het hoofd van een machti- federatie van vijf provincies, terwijl hij thans nog slechts het bewind heeft over de provincie Anhwei, al is zijn macht daar evenmin groot. Amerika Tegen de drankwet. Op de Amerikaanscho begrooting is, zooals bekend, een bedrag van 30 milliocn dollar uitgetrokken voor de uitvoering der drankwetten in het komende jaar. Na veel strijd heeft het Huis van Afgevaar digden de credieten gevoteerd. Gallivan, een der afgevaardigden voor Massachusetts, begon den aanval. Hij zei, dat het land nu al een milliard dollar aan de prohibitie hoeft ten offer gebracht cn nog honderden millioenen zou moeten ver spillen aan „legers cn vloten ter bestrij ding van den drank, aan verraders, spion nen, gauwdieven, bandieten en kneve laars". Het Congres zou, bulderde deze volksvertegenwoordiger, gaarne credieten voteeren om mr. Wayne Wheelen, don man op wien in hoofdzaak de prohibitie- campagne neerkomt, weg te jagen, maar liefst geen cent toestaan voor „die jak halzen cn zevenstuiversmannen" van de drankbestrijding. Het is ongehoord, vond hij, dat de openbare schatkist vorder zou worden leeggehaald door de „onbe- schaa radste en onverzadel ijkste bende knoeiers, pharizeeërs en windbuilen", die haar onzinnige klucht, de doorvoering van een ondoorvoerbare wet, wil voortzetten. Van het Vaticaan. Het Vaticaan en de Volkenbond. Volgens een bericht-in de R.-K. pers a'dus wordt uit Berlijn geseind zal het Vaticaan geen vertegenwoordiger zen den naar alle onderhandelingen, welke te Genève worden gevoerd; evenmin zal het Vaticaan tot den Volkenbond toetreden, wijl een dergelüke deelname, waar de ar beid van den Volkenbond een wereldsch en po'itiek karakter draagt, afbreuk zou kunnen doen aan de moreele en geestelijke autoriteit van den Paus. isr-EWLAeiD. Uit de bouwvakken. De contrac t-a c t i e. Gisteren is in „Parkzicht" te Amster dam de aangekondigde conferentie gehou den tusschen de vertegenwoordigers van de patroonsbonden en do arbeidersorga nisaties (zonder de Federatie) in het bouwbedrijf. Dc besprekingen, welke van 's morgens tien uur tot 'snamiddags half zes hebben geduurd, drocrcn liet karakten van „alge- mecnc beschouwingen". Dc vertegenwoor digers der arbeiders verdedigden het in dienen van nieuwe voorstellen, de pa troons stelden daartegenover, dat om standigheden in liet bedrijf niet toelaten, thans veranderingen, welke op een loons- verhooging neerkomen, in dc arbeidsvoor waarden 'e brengen. Over de nieuwe voorstellen zelf is niet gesproken. Zelfs over de vraag, of over die voorstellen zal worden „gepraat" is niet beslist, 't Eenige wat bereikt is, is dit, dat de vertegenwoordigers der patroonsbon den in eigen kring zullen overwegen of, op grond van do aangevoerde argument er aanleiding bestaat de voorstellen van dc arbeiders punt van bespreking te doen uitmaken. Ook de vakbonden zullen dc zaak nog eens bezien. Afschaffing van de borgstelling in het aannemersbedrijf. Een vergadering te 's-G ravenhage. In een der zalen van den dierentuin te 's-Gravenbage is Dinsdagavond een vergadering gehouden, georganiseerd door de Haagsche afdeeling van den Ned. R. K. bond van bouwpatroons en de Haag sche afdeeling van den N. A, B. Als spre kers traden op do heer P. G. Buskens, architect te Rotterdam, voorzitter van don Bond van Nederlandsche architecten, en ir. W. M T. Tliijssen, voorzitter van den Nederlandschen Aannemersbond. Het on derwerp der bespreking luidde: afschaf fing van de borgstelling in het aanne mersbedrijf. De heer Buskens zette uiteen dat het thans bestaande stelsel niet goed werkt. De aanbesteder let onder dc tegenwoor dige verhoudingen meer op de soliditeit van de borgen dan op de bekwaamheid van den aannemer. Spr. sprak dc hoop uit, dat in dozen tijd, nu de aannemer op zoo veel hooger peil is komen te staan dan vroeger, de borgstelling spoedig de finite afgeschaft zal worden. Ir. Thijssen, do tweede spreker, begon met op te merken, dat "het toch wel wat zoggen wil als 3000 georganiseerde pa troons zich verbinden, geen werk meer aan te nemen, waar borgstelling aan ver bonden is. De aannemers hebben zich bij het nemen van dit besluit eerst in ver binding gesteld met de particulieren, daar verreweg het grootste aandeel in het doen uitvoeren van werken van par ticuliere zijde geschiedt. Spr. hoopt dat dit besluit een voorlooper zal zijn tol liet besluit tot het afschaffen van borgstel ling, niet alleen van particulier, maar voor alle werk. Vervolgens besprak spr. het geniomen besluit uitvoerig en ontwikkelde hij zijn bezwaren tegen de borgstelling. Men wil met het afschaffen van do borgstelling bereiken ,dat de aannemer meer als een gelijkwaardige partij zal worden beschouwd. Dit zal ten goede ko men aan het bouwbedrijf en de gehoelo maatschappij. Op de redevoeringen van beide spre kers volgde conti go gedachten wisseling. De vergadering werd bijgewoond dóór hoogleeraren aan do Technischo Hoogc- school, vcrsclrllende ingenieurs van den Rijkswaterstaat en gemeentebedrijven, den voorzitter en vele leden van dc Ka mer van Koophandel, afgevaardigden van arcliilectenverecnigingen, afgevaardigden van besturen van afdeelingen uit de om liggende gemeenten, verschillende bestu ren van vakveroenigingen, bij het aan nemersbedrijf betrokken, c. a. STATEPi-GEföERAAEL TWEEDE KAMER. Vergadering van gisteren. BEGROOTING VAN WATERSTAAT. Dicht bij een ministerscrisis. Wc zijn dicht bij een Ministerscrisis ge weest! Het sub-amendement-Van Braambeek op het amendement-Kuiper betreffende een memoriepost voor uitkeeringen aan pensioengerechtigde spoormannen, die on der de voormalige pensioensbepalingen we gens betrekkelijk kleine vergrijpen oneervol zijn ontslagen, welk sub-amendement be doelde ook de weduwen en weezen in Jiet amendement op te nemen, werd zonder hoofdelijke stemming aangenomen. En toen bracht het door minister v. d. Vegle onaannemelijk verklaarde amende ment het dicht tot de overwinning. ITet werd verworpen met 41 tegen 36 stemmen Waarbij voorstemden do S D. A. P., de V -D.,t de heer Lin cheek en 6 Katholieken de hoeren Moller. Kuiper, Suring, Bulten Van Rijzewijk en Veraart. Het eveneens onaannemelijk verklaarde amendement-Van Braambeek betreffende een memoriepost ter pensioenverholering .menschen was iets minder gevaarlijk. ÏIH werd verwornen mot 48 tegen 30 stemmen (die van de S. P. A. P.. .Ie V.-D. en dc heeren Moller en Veraart). De heer Duymaer van Twist was daarna aan de beurt voor een nederlaag TTij vroeg heropening der beraadslagingen over een reeds gepasseerd artikel der Waterstaatsbegrooting (betreffende het waterschap Vollenhove), waarover de af gevaardigde nog wat wilde pralen. De voorzitter stelde ovenwei voor, het verzoek niet toe te staan. Hij wees er terecht op, dat de post op volkomen regelmaige wijze was afgedaan en dat eT -geen enkele reden was om een uitzondering te maken. De P.amer was zoo wijs am het hek on den dam te laten en nam het voorstel van den voorzittetr aan met 12 tegen 7 stem men. Alleen de A.-R. minus de heer neems kerk stemden voor. Waarna de Kamer nog te kiezen kreeg tusschen een bijdrage van 40.000 voor eens aan den A.N.W.B. voor het plaatsen \an naamborden bij de grenzen der ge meenten of het aanvaarden van het aanbod van den Bond van Bedrijfsautohouders om gratis de horden to plaatsen, onder voor waarde, dat op ieder bord een reclame van zes letters zou mogen worden geplaatst. De meerderheid der Kamer vond met den Minister en den heer Van Braamsboek dat de reclame niet in overeenstemming zon zijn met de gemeentelijke naamaan duiding en keurde den post van 40.000 goed met 63 tegen 16 stemmen. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Duitsche sociaal-democraten eischen het aftreden van de Duitsche regeering. De Italiaansche socialistenleider Turati uitgeweken. Verscheidene ongelukken. (Bultoni. Be richten, 2de blad). BINNENLAND. Te Nijmegen is Dinsdagavond op initia tief van verschillende vooraanstaande Katholieken aldaar een protestvergadering gehouden tegen de kerkvervolging in Mexico. (2de blad). Verwerping in de Tweede Kamer der amendementen-Kuiper en Van Braam beek in zake dc gevraagde uitkeeringen aan spoorwegpersoneel. (Verslag. 1 sto blad). De Tweede Kamer heeft de Waler- staatsbegrooting z. h. s. aangenomen. (Verslag, Is to blad). Lager Onderwijs-debatten in de Tweede Kamer. (Verslag, 1ste blad). Een conferentie tusschen patroons en werknemers in de bouwvakken heeft geen resultaat opgeleverd. (1ste blad). Vrachtauto door sneltrein gegrepen hij onbewaakten overweg bij Diemcn. Do chauffeur dood. (Gem Berichten, 2de blad). Tegen stemden de V.B., 5 Katholieken (de heeren Bullen, Van Rijzewijk, Veraart, Van Vuuren en Van Rijckovorsel), 2 A-R. (de heeren van den Heuvel en Bijleveld) en 2 G.-H. (de heeren Weitkamp cn Lang- man). De Walerstaatbegrooting werd zondor hoofdelijke stemming goedgekeurd. BEGROOTING ONDERWIJS. Het „48-stelsel" en het assisten teninstituut. De sprekers over do afdeeling Lager Onderwijs der begrooting van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen waren er vele. De heer Bulten (R.-K) kon zijn in stemming betuigen mot het streven van Minister Waszink om verschillende on- derwijsverslochteringen op te ruimen. Hij moest evenwel nog de aandacht ves tigen op grieven, die nog altijd blijven bestaan. Zoo keerde hij zich tegen het zgn ,.43- stelsel" (hel l°l 1930 toelaten van een ge middelde van 48 leerlingen per onderwij zer), dat aanleiding geeft fut liet bijeen brengen van voel te veel leerl'yon in è-'-n lokaal soms tot 80 toel en tot de on mogelijkste klassencomhinaties en dus lot groote schade voor het onderwijs: waarom de heer Bul ten deze quaestip even belang rijk noemde als die \an het verplichte zevende leerjaar. Ook het assistenten-instituut werd door den hieer Bullen gehekeld. Er zün thans 438 assistenten, waarvan sloch's 32 echte, do andere 406 zijn onvoldoende be zoldigde volledige bevoegde lperkraehien. Deze belangrijke punten werden, h-ne- vens de salarisquen'stip en de or>heff:ng van openbare scholen hier en daar en minder beteekenende kwesties ook bn' -n- cleld door de hoeren Z ijls tra A -R Gerhard (S.-Dvan Zadelhof (S.-D.), Ketelaar (V -DY De salarissen der rcligieusen. De jaarlijkse he rede van den heer Ling beek ten gunste van het herstel der Pro- leslantsch-Chriselijke openbare school in protestantsche streken werd gevolgd door zijn eveneens jaarlijks terugkeerenden aanval op salarissen der religieuse leer krachten, welke aanval (de afgevaardigde had zelfs uitgerekend, dat er 25 milliocn uit de zakken dor uitgeknepen belasting betalers ïn de klooslerkassen is gevlooid sedert de invoering der wol van 1021) ditmaal echter uitliep op een langademige motie vragende om wijziging der Lager- Onderwijswet om de salarissen der reli gieuse onderwijzers in overeenstemming ic brengen met de werkelijke kosten van levensonderhoud. Deze motie wordt op nader te bepalen dag behandeld. Inmiddels kreeg de voorsteller alvast een frissche reprimande te verduwen van dt heeren Moller (R.K.) en v. Wijnbergen. De heer Moller wees erop, dat de heer Lingbeek over de Katholieken en katho lieke zaken spreekt op een wijze, die een ernstig man onwaardig is. Immers dn heer 1 ingbeek weet niets af van de kosten van levensonderhoud van religieuzen en liet gaat hem bovendien niets aan, hoe de re ligieuzen hun salaris besteden. Dat do 1 eer 1.ingbeek bewust in strijd met do waarheid zou spreken wilde do heer Moller i i i t aannemen. Maar dan blijft alleen over dat hij praat over dingen waarvan hij

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1