WOENSDAG 8 DECEMBER 1926 3e Jaargang. No. 5435 e £eidóehc 6oma/nt ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling loeiden 10 cent per week 12.50 pei kwartaaL onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL dco per post I 2.95 per kwartaaL Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's ver- -baar tegen betaling van 50 et per kwartaal, b^j voor- «taling. Afzonderlijke nnmmere 5 ot. met Geïllustreerd fagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen IL Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertontidn 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het z dubbele van het tarief berekend. z Kleine advortentJdn, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. «IER BESTAAT UIT VHtl BLADEN- Over ons onderwijs. foorstanders van het openbaar onder- te Lisse hebben op initiatief der ercommissie ruim 3000 gld. bijeen zocht, om gedurende drie jaren in do -an een assistent aan de o.l. school Toorzien. i Is een vermeldenswaardig gebeuren, idat 't zoo zelden voorkomt. Zoo zelden Bt 't voor, dat voorstanders van het traal onderwijs t o o n e n, daarvoor I over te hebben! I Kan echter ook als een onbeteekenend «uren worden 'beschouwd, als men het loemd bedrag van 3000 gld. vergelijkt I de tonnen gouds, die b.v. alleen de tbolieken in dezelfde plaats, Lisse, ien geofferd voor het bijzonder onder is, in velerlei vorm! pi Katholieken mogen van zichzelf ge- jgen, dat zij in deze een voorbeeld heb- ;ven dat echter in „neutrale" weinig, hier en daar slechts rakfce navolging heeft gevonden. De liefde, de daadwerkelijke lief- voor het bijzonder onderwijs moet een raktertrek van de Katholieken b 1 ij v e n. Het bijzonder onderwijs, van het be- aarschool-onderwijs af tot en met het on- inrijs aan onze Katholieke Universiteit, jel le v e n in der Katholieke sympathie. "c ons lager onderwijs mogen wij niet ■au vergeten, nu wij op dit terrein do nancieele gelijkstelling hebben. Ons Katholiek lager onderwijs het eeft natuurlijk op de eerste plaats de be- mgstelling van hen, die zich wijden an het er moge wel 'ns aan worden erinnerd zéér moeilijke en zéér ver- ntwoordelijke werk van te onderwijzen, en te onderwijzen, dat 't tegelijkertijd is ivoeding. vorming tot degelijke Katho- eke mannen en vrouwen, ons corps Ka- olieke onderwijzers en onderwijzeressen. Ons Katholiek lager onderwijs moet de lelangstelling wekken en trekken van heel el Kafèolieke volk maar in 't bijzon- er van de ouders, wier kinderen 't vol- ;n. Wij hebber, den indruk, dat 't te veel oorkomt, dat ouders hun kinderen naar Katholieke school sturen, en, wat er lok gebeurt, zich er verder niets meer van intrekken, hoe 't daar met de kinderen nooit, bij welke omstandigheden ook, behoefte gevoelen aan eenig con- acl tusschia hen en degenen, die hun kin leren leeren. Bij het openbaar onderwijs ;?nror. v.-ii oudercommissies. Wii zouden enigszins bevreesd zijn, dit instituut ook lij het bijzonder onderwijs in te voeren, 't Lijkt ons n.l. niet denkbeeldig, dat 't op ie vergaderingen van die oudercommissies tak zal gaan, zooals dikwijls b.v. op ver- aderingen van een gemeenteraad: niet edereen die praat heeft wat te zeggen, en niet iedereen die wat te zeggen heeft praat daar. Maar, misschien zijn wij in deze" te itisch. Hoe 't ook zij, het contact nsschen de Katholieke school en de Daders der die school bezoekende kinde ren mag aan geen van beide zijden worden verwaarloosd. aller streven moet zijn, om, waar en in zoover wij kunnen, bij alle gelegenhe den die zich daartoe voordoen, mede te werken aan de vervolmaking van ons ti?en Katholiek onderwijs! BUITENLAND Volkenbond De besprekingen te Genève. Nog steeds goede verwach- t i n g e n. Hotel „Métropole", de zetel der Duit se delegatie, was gisteren het middel- pont der besprekingen. De secretaris-ge- loraal van den Gezantenraad, Massigli heeft o.a. den staatssecretaris aan het Duitsche ministerie van Buitenlandsche Zaken, von Schubert, bezocht. Het laatste bezoek is wel het belang- jökste, daar de Duitsche delegatie van jHSsigli, die rechtstreeks van Parijs kwam, voor de eerste maal nauwkeurige «richten kreeg met betrekking tot den «and der onderhandelingen van den Ge- ^lenraad. Voorloopig heerscht nog algc- jaeen de opvatting, dat het lot der' onder handelingen te Genève in do eerste plaats öl afhangen van het resultaat der beraad- *8jngen in den Gezantenraad. Hen is van meening, dat indien men er slaagt een bevredigende oplossing te ^Dden voor de constateering, dat Duitsch- «oi aan zijn verplichtingen heeft vol kan» men voor het investigatieprotocol een formule zal kunnen opstellen, die foor allen aannemelijk is. Na het bezoek van Massigli schijnt de JPjnüng hij de Duitsche delegatie be- pkelijk optimistisch te zijn geworden. »en meent op den goeden weg te zijn Het verkrijgen eener oplossing voor bestaande moeilijkheden en men stelt ir-h» P^tsche delgatie zelfs reeds in uit- YfH v kwestie der ontruiming in de 'wkenbondsraadszitting van Maart tot oplossing zal kunnen worden gebracht. Deze meer optimistische opvatting kan slechts een gevolg zijn van de door Mas sigli verstrekte inlichtingen over de resul taten der besprekingen van den Gezanten raad en van de mededeelingen, die Van- dervelde als aangewezen bemiddelaar tus- schen Briand en Stresemann, namens eerstgenoemde in zake de kwestie der in- vestigatio heeft gedaan. Zooals men zich zal herinneren, is ook van Belgische zijde tegen het bestaande investigatieplan een aantal bedenkingen aangevoerd. Frankrijk. REVALORISATIE OF STABILISATIE. De debatten in de Kamer. De Fransche Kamer is bij de behande ling der begrooting gisteren overgegaan tot de bespreking van de financieelo wet ten (ramingen van de inkomsten). De debatten geven vele sprekers aan leiding hun meening te zeggen over den financieelen toestand in het algemeen. Het interessantste uit deze redevoerin gen was, dat allen, onverschillig van welke partij, protesteerden tegen een revalorisa- tie-politiek. Hieruit valt te concludeeren, dat de dreigende economische crisis zich thans reeds doet gevoelen. Een paar maanden geleden, toen de koers van den franc voortdurend daalde, bad iedereen om stabilisatie. Toen door het optreden van Poincaré de koers ver beterde, ontstonden er echter twee groe pen, waarvan de ééne revalorisatie en dc andere stabilisatie tot wachtwoord had gekozen. De redevoeringen van gisteren in de Kamer toonen aan, dat de meerderheid zich thans uitspreekt ten gunste van een stabilisatie van den franc, zoo gauw zulks redelijkerwijze mogelijk is. Een oppervlakkige rede van Poincaré. Aan het slot hield Poincaré een redo welke in de Kamer met alle kalmte werd aangehoord, maar moeilijk geestdrift kon wekken, daar hij om de speculatie geen aanwijzingen te geven, elke preciseering zijner plannen vermeed. Aan het slot weer klonk slechts een zwak applaus van de rechterzijde en van enkele radicalen. De algemeene indruk is nochtans, dat Poincaré op een feitelijke stabilisatie aan stuurt, die aan de wettelijke stabilisatie zal voorafgaan. In zijn rede herinnerde Poincaré er aan, dat de schatkist 5.5 milliard opeischbare buitenlandsche schulden in schulden op langen termijn heeft omgezet, dank zij drie emissies in Zwitserland en Neder land, die vele malen werden overtee- kend. Hierdoor hebben deze buren bewe zen, het grootste vertrouwen in de toe komst van Frankrijk te hebben. Zwitserland. Incident in den Zwitserschen Bondsraad. De socialist Grimm gepasseerd voor do voorzittersf uncti Bij de verkiezing van een voorzitter van den Zwitserschen Bondsraad, die te Bern werd geopend, zijn de gemoederen hevig in beweging gebracht. De traditie wil, dat de vice-voorzitter voor dezen post wordt benoemd. De tegenwoordige vice- voorzitter. de socialist Grimm, heeft ech ter de openbare meening tegen zich om dat hij in 1918 de algemeene staking heeft geproclameerd. Het leger moest toen ge mobiliseerd worden en doordat onder troepen een influenza-epidemio uitbrak, zijn toen meer dan duizend officieren en manschappen gestorven. Do Bondsraad hield met de antipathie tegen Grimm rekening en koos den socia list Gros-Pierre tot voorzitter, die echter weigerde de benoeming te aanvaarden. Toen hierop de radicaal Maillefer werd gekozen verliet de geheele socialistische fractie de zaal. Het parlementsgebouw werd door een sterk militaire macht be waakt, doch er hadden geen incidenten plaats. Joego-Slavië De strubbelingen met Italië. De kabinetscrisis een gevolg daarvan. De koning yan Joegoslavië heeft den de- missionnairen premier Oezoenowitsj op nieuw met de vorming van een kabinet belast. Oezoenowitsj heeft deze opdracht aanvaard. Van groote beteekenis voor de verdere politieke ontwikkeling in Joegoslavië is het feit, dat de radicale parlementaire fractie in haar gisteren gehouden zit ting den grijzen Pasjitsj met algemeene stemmen haar vertrouwen heeft uitgespro ken en hem heeft gemachtigd, om de poli tiek der partij naar eigen goeddunken voort te zetten. Nu Pasjitsj met een eensgezinde partij achter zich en met het volle gewicht zij ner persoonlijkheid aan de ontwarring der crisis kan deelnemen, heeft hij zich op scherpe wijze tegen Raditsj uitgesproken. Nintsjitsj verklaart zich nader. De „Vrome" schrijft, dat in politieke kringen het Italiaansch-Albaneescho ver drag druk wordt besproken en sedert vcr- sclieideno dagen gezocht wordt naar een wijze om doeltreffend te kunnen reagee- ren. Nintsjitsj verklaarde, dat het noodig is de aandacht van Europa te vestigen op do beteekenis van het Italiaansch-Alba neescho pact, daarom heeft hij aldus ver klaart hij, ontslag genomen als minister van Buitenlandsche Zaken. Toenadering van Belgrado'tot Moskou? In politieke kringen in Joegoslavië is men het er algemeen over eens, dat Joe goslavië zijn houding ten opzichte van Italië moet herzien. In dit verband treedt steeds sterker de wensch tot toenadering tot Sovjet-Rusland naar voren en wel in dier voege, dat men zoo spoedig mogelijk tot erkenning der Sovjet-Unie wenscht over te gaan. Voorts verluidt in diplomatieke kringen, dat Joegoslavië in verband met het Ita- liaansoli-Albaneesch vriendschapsverdrag voornemens is, stappen bij de regeering van Albanië te ondernemen. Bezorgdheid te Genève. Het bericht van het ontslag van den minister van Buitenlandsche Zaken van Joegoslavië, Nintsjitsj, heeft in diploma tieke kringen te Genève bezorgdheid ge wekt. Een Slavisch koerier aangehouden. In (Italiaansch) Dalmatië, en wel in de stad Zara, heeft zich, blijkens een be richt van den correspondent van de „Voss. Ztg." te Belgrado, een incident voorgedaan, dat in de gegeven omstandig heden meer belangstelling verdient dan anders het geval zou zijn. Volgens de berichten n.l. zou de koerier van hot Zuidslavische consulaat te Zara, toen hij aldaar met een schip aankwam, door carabinieri zijn aangehouden, zijn diplomatiek valies zou doorzocht zijn en de zich daarin bevindende officieele post, hoewel voorzien van het zegel van het Zuid-Slavisch ministerie van buitenland sche zaken, zou in beslag genomen zijn. De consul heeft dadelijk bij de Italiaan- sche autoriteiten geprotesteerd, doch hij kreeg ten antwoord, dat de carabinieri gehandeld hadden „op hoog bevel". Naar aanleiding van dit incident doet de „Politica" te Belgrado een hoftigen aan val op Italië en schrijft, dat dit optreden van de plaatselijke autoriteiten te Zara waarschijnlijk het gevolg is van uit Rome gekregen aanwijzingen. Rusland Tsjitsjerin's buitenlandsch exposé. Scherpe aanval op Engeland. Do Russische volkscommissaris van Buitenlandsche Zaken, Tsjitsjerin, heeft gisteren in het Russische gezantschap te Berlijn de persvertegenwoordigers ont vangen, aan wie hij een uiteenzetting gaf van Ruslands buitenlandsche politiek. Nadrukkelijk wees de volkscommissa ris op het defensieve karakter der door do Sovjet-unie gevolgde buitenlandsche politiek, die slechts beoogt weerstand lo bieden aan een door Engeland geleid aanvalsfront en tegen een door de zucht naar politieke hegemonie nagestreefde frontvorming aan Rusland's Westelijke grenzen. Over Ruslands betrekkingen met Duitsckland verklaarde Tsjitsjerin, Jat deze in den loop van het laatste jaar be vestigd zijn, en wel ten gevolge van het economisch verdrag en de credictover- eenkomst tusschen Duitschland en Sov jet-Rusland. De vriendschapsbanden, die ons binden, aldus Tspitsjerin, zijn zóó hecht, dat ik mij daarop volkomen ver laat. Do Engelsche omsingelingspolitiek is door Rusland niet zonder succes bestre den. Dit succes ziet de volkscommissaris in dc pact-overeenkomsten met Ruslands Westelijke naburen, daar Rusland niets moet hebben van een Poolsch protecto raat over de Randstalen. Met Frankrijk hebben do betrekkingen zich eveneens verstevigd. De internatio nale beteekenis van Sovjet-Ruslaud schijnt tot Frankrijk te zijn doorgedron gen. Tsjitsjerin is zich evenwel volkomen bewust van de economische moeilijkheden ten aanzien der betrekkingen met Frank rijk. Wat den Volkenbond betreft, is op merkelijk Tsjitsjerin's uitlating, dat men in het lidmaatschap van den Bond niet een verhooging dor veiligheid of een vermindering van het isolement mag zien van een staat, die lid is van den Rond. In deze val zal do Sovjet-unie zich niet laten lokken. Amerika Üe presidenticete boodschap. Goolidge gevoelt weinig voor ontwapening. In den loop van zijn jaarlijksche bood schap aan het Congres heeft president Goolidge verklaard: „Het Amerikaansche volk ontbreekt do groot© waarborg voor do zoo buitenge woon gunstige omstandigheden, waarin het in internationaal opzicht verkeert. Wij hebben geen traditioneele vijanden; ouzo grenzen zijn niet versterkt, wij vree- zen niemand, en niemand vreest ons want de geheele wereld weet, dat wij met al onzen invloed gekant zijn tegen den oorlog en opkomen voor den vrede, dat wij zijn tegen het gebruik van geweld en vóór onderhandelingen, arbitrage ter op lossing van internationale geschillen." Met betrekking tot de nationale verde diging zeide Goolidge het volgende: „Geen natie, die zichzelf eerbiedigt, zal nalaten, een leger en een vloot in stand te houden in overeenstemming met haar bevolking, de uitgestrektheid van haar grondgebied en do waardigheid van de plaats, welke zij in de wereld inneemt. Geen vloot ter wereld, één enkele uitgezonderd, komt de onze nabij; geen enkele overtreft haar. Ten einde de verdediging op een vol doend peil te handhaven, moet aandacht worden besteed aan duikbooten, kruisers en luchtstrijdkrachten. Hoewel wij bewa pend zijn en zullen blijven ,is dit geen bedreiging. Nog onlangs hebben wij uiting gegeven aan onze bereidwilligheid, verdragen te sluiten voor de beperking van alle types van oorlogsschepen, over eenkomstig de verhouding, welke door de conferentie van Washington is vastge steld. Dit aanbod handhaven wij nog steeds." BINNENLAND Koninklijke Besluiten. Universiteit te Utrecht. Bij Kon besluit is benoemd aan de rijksuniversiteit te Utrecht, in de facul teit der letteren en wijsbegeerte, om on derwijs te geven in do sociale en econo mische aardrijkskunde, de koloniale aard rijkskundo en do landbeschrijving, tot gewoon hoogleeraar L. van Vuuren, loc tor aan de gemeentelijke universiteit (e .Amsterdam. Burgemeester. Bij Kon. besluit is, met ingang \a.i i Januari as., op hun verzoek, eervol ont slag verleend aan S. Schrours, als bur gemeester der gemeente Grathein en aan mr A Wijnoldy als burgemeester der gemeente Vleddor. Rijksgebouwendienst. Bij Kon. besluit zijn, met ingang van 1 November j.l., bevorderd: tot hoofdarchitect J. G. Robbers, h. i., architect bij dien Rijksgebouwendienst, met den persoonlijken titel van hoofd architect; tot bouwkundig hoofdambtenaar-chef de bureau J. F. L. de Boer, bouwkundig hoofdambtenaar bij den Rijksgebouwen dienst. Vragen van Kamerleden. De conservator aan het Ethnographish Museum te Leiden. Op de vragen van den lieer Van der Heide betreffende de benoeming van een conservator aan het Eethnographisch Mu seum te Leiden, heeft minister Waszink OJii. het volgende geantwoord: Voor do betrekking van conservator lei der van de afdeeling China cn Japaij van hot Rijks Ethnographisch Museum te Lei den, welke verleden jaar door het heen gaan van den heer. Roorda is komen tc va- ceeron, worden tweeërlei eischcn gestchl lc. kennis van de Japansche en Chineeseho taal, en 2c. nuiseologisclic begaafdheid, konnis on ervaring, in het bijzonder op het gebied van deze afdeeling (Oost-Aziatische othnographie en kunst). Onder do viji ge gadigden, die zich voor de vervulling van de vacature hebben aangemeld, bevond zich niemand, die aan beide groepen van eischcn in voldoende mate voldeedwel waren er, die aan den eersten eisch beant woordden. En aangezien in dit geval naar de opvatting zoowel van den directeur van liet Museum als van curatoren der Leid- scho universiteit do nadruk meer nog op de linguïstische dan de museologische qua- liteiten dient te vallen, heeft de minister overeenkomstig bun voordracht iemand be noemd, die, naar bet oordeel van den hoog leeraar in do Japansche taal, tot zijn beste leerlingen had behoord, die na zijn 3-jarige studie aan do universiteit te Leiden 4 jaar in Japan is geweest, zich aldaar nog voortdurend op de studie van de Japan sche taal heeft toegelegd cn daar tevens do Chineeseho classieken heeft bestudeerd. (Dc Asiatic Society of Japan erkend" zijn verdiensten als wetenschappelijk werker door hem tot bestuurslid te benoemen). Dat onder de vier niet genoemde gega digden zich iemand bevindt, die op het ge bied van Oost-Aziatische kunst en ethno graphic meer ervaring bezit dan hij, is den minister niet bekend. Dc minister zet dan uiteen, dat do nu benoemde alleen wenschte aangesteld te HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het Slavische ministerie is afgetreden in verband met het Ital.Albaneesch verdrag. Tsjitsjerin over Rusland's buitenland sche politiek. De presidentieele boodschap in de Vereen. Staten. BINNENLAND. De Bcgrooting van Arbeid en van Wa terstaat in de Tweede Kamer. (Verslag, lo blad). De aanstelling van een conservator aan het Ethnograpisch Museum te Leiden, fin blad). De opleiding van werkloozen te! metse laars te Utrecht. (2e blad) Voor het Hoog Militair Gerechtshof is behandeld een zaak tenen een majoor naar aanleiding van militaire relletjes te Amersfoort. (Rechtzaken. 2de blad). worden op het maximum salaris - aan welken risch do minister op voorstel van curatoren ten slotte heeft toegegeven. Achteraf ia gebleken, dat de benoemde niet bij machte is gowcest, de Leidsche functie aanstonds te aanvaarden, omdat het dienstbelang eischt, dat hij, na beëin diging van zijn verlof, hetwelk hij hior to lande doorbracht, voorloopig nog naar Ja pan terugkeerde. (Zooals reeds is opge merkt, wist do minister niet beter of hij zou, ingeval hij lo Leiden benoemd word, daar onmiddellijk in dienst kunnen tre den). Hot gevolg van dit misverstand, het welk do minister betreurt, is, dat de Leid sche vacature waarschijnlijk nog eeniuron tijd onvervuld zal moolen blijven; verdere complicaties doen zich niet voor, omdat do benoeming, overeenkomstig de bewoordin gen van het besluit, ingaat met den dag, waarop de functie aanvaard zal worden. Do hongleeraar in hot Japansch, die vroe ger zelf consorvator-leidor van do hierbe- dooldo afdcoling van het museum gewenst is, hoeft zich van hot begin v/tn de, vaca ture af beschikbaar gesteld voor het geven van de noodigo adviezen en inlichtingen en zal dit tot do komst van den benoemde blijven doen. De audiëntie van den Minister van Oorlog zal op Donderdag 9 December niet plaats hebben. De audiëntie van den Minister van Waterstaat zal a s. Maandag 13 de er niet plaats hebben. De audiëntie van den Mini-' van Koloniën zal op Vrijdagen 10, 17. n 31 December niet plaats hebben STftTEtë!»0E!8ERfe£-iL TWEEDE KAMER. Vergadering van gisteren. BEGROOTING VAN ARBEID. Minister Slotemaker do Bruine ;eeft het grootste gedeelte zijner rede ge wijd aan de Woningpolitiek De Woningpolitiek. De Minister ziet de taak van de Woning wet drieledig. Vooreerst beoogt zij de op ruiming van krotwoningen; vervolgeus Wot ingrijpen, als de particuliere bouw geheel stilligt: cn eindelijk de aanmoediging van den particulieren bouw door beginnen en het voorbeeld geven, zonder dat evenwel do particulier© bouwnijverheid daardoor feitelijk zou worden geremd En nu aanvaardt de Minister in verband daarmede do stolling, dat, wanneer 'lo particuliere bouwnijverheid den houw vin arbeiderswoningen niet aan kan, bouwver- eenigingen, mode door steun van de Regoo- ling, daartoe moeten worden in staat ge steld. Maar dan moot inderdaad de nood zakelijkheid blijken, telkens na een ern tig plaatselijk onderzoek. Het op deze wijze handelen moet uitzondering blijven. Regel moet zijn, dat de sneller en goedkooper wer kende particuliere houw in de woningbe hoefte voorziet. Maar is deze daartoe wer- lu lijk niet in staat, dan kan men zich tot dc Regeering wenden. En.... daarbij behoeft men zich niet to laten afschrikken door do voorwaarde, ge noemd in de circulaire van 17 Maart 1926, dat de particuliere bouwnijyerheid „volsla gen" in gebreke moet zijn. Dat „volslagen" moot wat ruim worden opgevat; hot betee- Uent: niet voorzien in de behoefte: maar het moet waarborgen, dat het groote werk van Minister Aalberse, het weer op gang brengen van het particulier initiatief, niet wordt te niet gedaan. En dan dit was een verrassende me- dedceling de 12 millioen, op de begroe ting uitgetrokken voor bouwsteun, zijn geen maximum. Aks het inderdaad noodig ii, zal dit bedrag kunnen worden over schreden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1