WOENSDAG I DECEMBER 1926 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Vcoi Leiden 19 cent peT week 12.50 per kwerta&L onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal franco per post I 2.95 per kwartaal get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bft voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct 18e Jaargang. No. 5429 3)e £eicbelte (Bouïmit Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen i Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTt Go won e adverlenllëo 30 cent por rogol Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het i dubbele van het tarief berekend Kleine advortontidn, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver buur, koop en verkoop f Ö.50. DU NUMMER BESTAAT UIT ORIE BLADEN. Dit noemen wij.... stoken.... Do hoefijzgr-corr. van „Het Handels blad" bespreekt het stemmen der Anti- Rcv. tegen het Nederlandsch-Belgisch .Verdrag, en vervolgt dan: dit noemen wij teleurstel'end. Wat dan volgt willen wij onzen lezers niet onthouden. „Dit noemen wij teleurstellend omdat, met de Christelijk-Historischen, de Vrij heidsbonden en de Vrijzinnig-Democra- de Anti-Revolutiqnairen toch zeker mogen worden gerekend tot de zuiver na- 5 partijen, d.w.z. tot die zonder eeni- gen internationalen inslag. Nu is het na>- tuurlijk zeer wel mogelijk wij hebben dat hierboven bij voorbaat toegegeven da', men op grond van zuiver nationale motieven voorstander van het verdrag is, maar schijnt de houding der A.-R. fractie niet vreemd wanneer men er op let, dat de drie andere zuiver nationale fracties una niem tegen stemden en dat zelfs de S.D.A. P.-fractie dit voor bijna de helft deed? Wij hebben voor deze zonderlinge bijna- eenstemmigheid der A.-R. fractie vóór het verdrag geen goede verklaring kunnen vin- 'dentotdat een lid van die fractie, prof. Visscher, die verklaring nu kwam geven in „De Groene". Hij is immers ko men vertellen, dat zijn fractie zich niet vrij gevoelde.tegenover de Roomschen en' dat, dientengevolge rar. Heemskerk j^ach kromde in het gareel" van mon- eeigneur Nolens. De krasse vermaning" tot oud-ministers, door den heer Nolens bij behandeling van het Belgische ver drag geuit, komt nu, na de verklaring van prof. Visscher, te staan in het kader van 'sheeren Nolens' herinnering, enkele da- later bij de algemeene beschouwingen over de Staatsbegrooting, aan het nog steeds voortbestaan der coalitie.tus schen twee groepen van rechts. Dit ia een feit van belang. Het ver klaart de houding der A.-R.-fractie, welke zoo scherp afstak tegen die van alle an dere zuiver nationale groepen. Maar bo vendien werpt het een schel licht op den invloed, dien het samengaan met Rome heeft op het karakter van de A.-R. partij. Prof Visscher heeft dat, dunkt ons, zonder eenige overdrijving aangewezen door te zeggen, dat de A.-R.-partij, naar den aard zuiver nationaal is en „niet mee reist in den internationalistischen luch:ballon". Maar het blijkt dan nu ook, dat de A. R.-fractie der Tweede Kamer alleen daar door in houding zoozeer kon afwijken van de drie ander zuiver nationale fracties, doordien ze zich onvrij gevoelde en „zich bomde in het gareel" van monseigneur Nolens. De coalitie blijkt dus bij de A. R. iets te hebben ingeënt van den internationalen vorus der Roomsch-Katholieken. Dit is een zorgwekkende onthulling. Niet alleen ten aanzien van de houding der A. R.-Kamerfractie bij de stemming over het Belgisch Verdrag maar ook met het oog op de ontwikkeling van onze par tij-verhoudingen. Want ze raakt het nationale karakter der A.-R.-partij." Men voelt hier het addertje steken, het addertje van verdachtmaking der R.-K. Staatspartij. En allerduidelijkst dringt hier Daar boven het willen stoken tusschen haar en de Protestantsche coalitie-groepen Dat geschrijf is haast even dwaas als de bewering van ds. Lingbeek, de leider der Goref Staatspartij, die verklaart, dat de isch-Katholieken hun consigne uit hebben ontvangen om voor het Ne derlandsch-Belgisch Verdrag te stemmen. Tegen Rome schijnt allesgeoor loofd I En aan het gekste schijnt men dan Dog geloof te kunnen hechten! BUITENLAND Volkenbond 5' ontwapeningsconferentie in 1927 niet bijeen. Wel komt de voorbereidende commissie samen. De Internationale Ontwapeningsconfe rentie, die krachtens besluit der Assem blee in September 1927 zou bijeenkomen, &l naar lord Robert Cecil tegenover jour- klisten verklaarde, volgend jaar niet Plaats vinden. Daarentegen zal de voorho vende ontwapeningscommissie begin 19l7 bijeenkomen, en wel in elk geval T°or de vergadering van den Volkenbonds- ^d van Maart a.s., om op grond van de iferkzaamheden der militaire en econo- gwche subcomité's een beslissing te ne- over de mogelijkheid van het houden er Internationale Ontwapeningsconferen- ue. België jj® ontevredenheid in Eupen en Malmedy. Bezwaren tegen de landbouw politiek. Gat onder de bevolking van Eupen en Malmedy ontevredenheid heerscht, is een bekend feit. Eens te meer is er echter van ochtend van gebleken ter gelegenheid van 't bezoek van den minister van Landbouw Baels aan Eupen. De burgemeester van die stad heeft den minister in de Duit- sche taal kennis gegeven van de vele be zwaren, die de bevolking op landbouwge bied tegen de politiek der regeering heeft. Hij heeft een aantal maatregelen voorge steld, onder meer preferentieel e tarieven en een bijzondere overeenkomst met Duitschland op douanegebied, ten einde den import van landbouwproducten in Duitschland te vergemakkelijken Duitschland Gebruik van beurswinsten voor sociale doeleinden. Een voorstel van Völkische zijde aan den Rijksdag. Door den Völkischen afgevaardigde graaf Mecklenburg is bij den Duitschen Rijksdag het volgende voorstel ingediend: De Rijksdag besluit, de rijksregeeiing te verzoeken om het indienen van een wets ontwerp, krachtens hetwelk de dit jaar op de beurs gemaakte ontzaglijke winsten in den vorm van sterk progressieve belastin gen door het rijk opgeëischt zullen wor den, waarbij de kleine bezitters buiten be schouwing moeten blijven. De opbrengst dezer belastingen zou voor het bevorderen van den woningbouw en voor andere so ciale doeleinden besteed moeten worden. Frankrijk. DE BUITENLANDSCHE POLITIEK. Een kamerrede va Briand. Toenadering tot Duitschland. De begrootingsdebatten, die aanvankelijk in snel tempo vorderden, worden langdra dig en de laatste dagen is er weinig voort gang gemaakt, zeer tot misnoegen van Poincaró. Gisteren werd zoowel de och tend- als de middagzitting in beslag ge- nofhen door langdurige twistgesprekken tusschen socialisten en leden der regeering over de rechten van het spoorwegpersoneel In verband met deze vertraging stelde Poincaré daarop voor deze week ook des avonds bijeen te komen, ten einde met de debatten in elk geval tijdig gereed te zijn. Dit voorstel werd aangenomen, zoodat de begrooting voor Buitenlandsche Zaken, de Kamerleden gisteren tot middernacht bezig hield. Bij de debatten van gisteren legde de minister van Buitenlandsche Zaken, Briand, een verklaring af over den hui- digen stand der buitenlandsche betrek kingen. Deze redevoering had voorname lijk ten doel de door socialisten en com munisten geuite critiek in zake Syrië en China te beantwoorden en de van de zijde der nationalisten gemaakte opmer king over Duitschlapd te bespreken. Met bétrekking tot de ernstige onlusten in China zeide Briand, dat Frankrijk een gematigde houding zal blijven aanne men. Het is waar, dat Frankrijk indertijd wapenen heeft gezonden aan de provin cie Joenan, doch dit was geschied ten einde de Fransche spoorwegen te be schermen en eveneens de grenzen van Tongking (Indo-China). Frankrijk tracht een politiek te volgen, welke overeenkomt met de belangen van China. Het heeft dat te Washington be wezen, doch dartegenover staat weer, dat Frankrijk zijn onderdanen moet bescher men. Er is gesproken over de mogelijk heid van een massa-moord onder do bui tenlanders te Hankau. De Fransche con cessie dar zou natuurlijk verdedigd moe ten worden, doch Briand hoopte niet, dat Frankrijk betrokken zal worden in mili taire operaties. Over Italië sprekend, zeide Briand: In het aangrenzende Italië zijn incidenten voorgevallen, welke hot gevolg zijn van een „slecht humeur". Het is jammer, dat dit slechte humeur zich altijd tegen Frankrijk moet uiten, aldus spreker. Frankrijk houdt van Italië en daarom bewaart het zijn koelbloedigheid, maar er zijn toch dingen, die gezegd moeten worden. Elk land heeft het recht de re geering to kiezen, die het zoli verlangt en het heeft ook het recht een vlaag van slecht humeur te hebben, maar er zijn grenzen. Dat zal Italië ook zelf erkennen. Er hebben onaangename manifestaties platas gehad, die gelukkig geen ernstige gevolgen met zich brachten. Maar con sulaten en legatiegebouwen moeten geres pecteerd worden. Thans zijn de betrekkingen tusschen do beide landen weer tot ieders vojdoening geregeld en Briand gaf de Kamer den raad, niet te veel aandacht te wijden aan de eischcn van sommige Italiaansche bladen met betrekking tot enkele deelen van Fransch grondgebied (Savoye). Ita lië en Frankrijk zijn geroepen in goede verstandhouding met elkaar te leven, en er moet thans alles worden gedaan om een^ soliden vrede in Europa te vestigen. lie verklaring der communisten, dat de Kamer de ontruiming van Syrië eischt, betwistte Briand. Hij verklaarde inte gendeel, dat de Kamer beslissingen heeft genomen, die tegen die ontruiming zijn gericht. Frankrijk wil aan Syrië oen liberaal régime geven. Er zullen enquêtes worden ingesteld over de jongste gebeurtenissen, totdat daarover volledig licht zal zijn opgegaan. Sprekende over de betrekkingen van Frankrijk met Duitschland, zeide Briand, dat de politiek van Frankrijk er een is van vrede, maar de vrede kan slechts bereikt worden, als men er een i hartstochtelijk verlangen naar heeft; men moet zich er geheel aan overgeven. Wan neer men den vrede wil bezitten, etelt men zich bloot aan veel sarcasme, doch het oogenblik is er, warop alle middelen dienen te worden aangewend om een hechten vrede in Europa tot stand te brengen. Als er geen toenadering is tusschen Duitschland en Frankrijk, dan kan er ook geen blijvende vrede zijn. En spreker gelooft, dat het meer in overeenstem ming is met het verdrag van Versailles naar die toenadering te streven, dan de politiek die zijn tegenstanders voorstaan. Immers, de hoeksteen van het verdrag van Versailles is het Volkenbondspact, dat juridische beslissingen stelt in do plaats van die, welke door geweld ver kregen worden. Het zou misdadig zijn, indien men niet trachtte die idee te ver wezenlijken. Men moet het niet van ge ringe beteekenis achten, dat Duitschland vrijwillig de overeenkomsten heeft ge- teekend, waarbij het de grenzen van Frankrijk erkent en afziet van geweld bij de regeling van eventueele conflicten met zijn buren. Wat Thoiry betreft, er is nog slechts korte tijd verloopen sedert het in wer king treden der overeenkomst. Een enkel onderhoud kan de situatie tusschen Frankrijk en Duitcchland niet opeens veranderenL Daarvoor is aan beide zij den goede wil noodzakelijk. Voor een garantie voor den vrede, al dus ging Briand vooTt, is in de eerste platas noodig, dat het veiligheidspro bleem is opgelost, en spreker sprak de meening uit, dat de Volkenbond thans de huidige controle-organen zou moeten vervangen. Roemenië. Koningin Maria ie Cherbourg. Een welkome t ij ding van maarschalk Angeloscu. De „Berengaria", aan boord waarvan zich koningin Maria van Roemenië be vond, is te Cherbourg gisterochtend aan gekomen. Maarschalk Angelescu, die, zooals ge meld, speciaal voor de ontvangst uit Boe karest naar Cherbourg was gekomen, over handigde de koningin, een telegram, waar in werd medegedeeld, dat koning Ferdi nand zich in goede gezondheid bevindt. De maarschalk ontkende alle berichten, die gepubliceerd zijn omtrent de aanspra* ken, die prins Carol op den Roemeenschen troon zou maken. Hij gelooft, dat derge lijke berichten uit Weenen en Moskou af komstig zijn. Groeiende beweging voor den ex-kroonprins De bladen onder strenge censuur. Uit Boekarest wordt gemeld: Do kwes tie der Roemeenscbe dynastie neemt voort durend scherper vormen aan. De regee ring heeft zich o.m. genoodzaakt gezien, een groot aantal officieren, die aanhan gers waren van ex-kroonprins Carol, uit Boekarest te verwijderen of op pensioen te stellen. Ook de beweging onder de Boerenpartij wordt voor de regeering bedenkelijk, daar deze partij openlijk verklaart, dat zij een eventueel regentschap niet zou kunnen aanvaarden, doch den terugkeer van prins Carol verlangt. Eergisteren is aan do uitgevers van alle bladen te Boekarest in het ministerie van Binnenlandsche Zaken medegedeeld, dat do bladen van nu af noch over den toestand des l.onings, noch over de kwes tie der troonsopvolging berichten mogen bevatten. Indien zij in strijd hiermede handelen, dan zullen zij in bes'a'r geno men, of verboden worden. China. Een terreur te Hankau? De buitenlanders vragen steun aan Sjanghai. De bladen publicceren een telegram uit Sjanghai, waarin gezegd wordt, dat de buitenlandsche inwoners van Hankau geld en steun te Sjanghai hebben verzocht. Zij vragen onmiddellijk voedsel te zenden naar Hankau, waar de voqrraden uitgeput zijn 1 Voorts zeggen zij dat de buitenlandsche concessies openlijk door benden gewapen- den worden binnengedrongen, die tot de Canlonlegers behooren en dat er een ter reur te Hankau heerscht. Een ander telegram meldt, dat het te Sjanghai kalm blijft, in weerwil van de toeneming der bolsjewistische propaganda en de honderden arrestaties, welke dage lijks geschieden. Foetsjau bedreigd. Het Zuidelijke Cantonneesche leger blijft in Noordelijke richting oprukken. Het bevindt zich thans op schotsafstand van Foetsjau, de belangrijkste verdragshaven met 70.000 inwoners, die de hoofdstad is der provincie Foekiën. BINNENLAND. VEREENVOUDIGDE SPELLING. Ministerieele plannen. „De Limb. Koorier" zegt van' betrouw bare zijde te vernomen: „Prof. Kollowijn en zijn volgelingen, die jaren lang geijverd hebben voor een ver eenvoudigde spelling der Nederlandsche taal, zullen hun actie spoedig bekroond zien. De minister van Onderwijs schijnt thans besloten te hebben, een voorstel te doen om de vereenvoudigde spelling wette lijk in te voeren bij het onderwijs, even wel niet geheel het systeem-K olie wijn, doch een, waarbij de uitgang „lijk" in plaats van het ^Collewijnse „lik" (aldus: gevaarlijk, in plaats van „gevaarlik") be houden blijft. „Vervallen, zullen echter de dubbele klin kers zoodat wij schrijven zullen: „lopen" in plaats van loopen, „wenen" in plaats van weenen. „Ook de ch van de ach (gebruikt als s) zal verdwijnen, zoodafc wij in de toekomst schrijven zullen: „uit „vissen" gaan, ter wijl tevens de verbuigings-n's eveneens tot het verleden zullen behooren en de kinde ren dus schrijven zullen „van DE man". „Minister Waszink wil laten schrijven, zooals de woorden worden uitgesproken, zoodat de „ch" als g-klank ook als „g" ge schreven wordt. „Onnoodige t's verdwijnen eveneens, zoo dat het woord „wordt" spoedig „oud-Ne derlands" zal zijn. Wij geven dit bericht onder voorbehoud; 't lijkt, ons wel wat onwaarschijnlijk. DE SPOORWEGONGELUKKEN VAN DEN LAATSTEN TIJD. Nadere schriftelijke mededeelingen van minister van der Vegte. De minister van waterstaat heeft ten vervolge op de mondelinge beantwoording van vragen van het Tweede Kamerlid Van Braambeek, betroffende het instellen van een onderzoek door een commissie naar aanleiding van do veelvuldige ongevallen, in den laatsten tijd bij de Nederlandsche spoorwegen voorgekomen, het volgende meegedeeld: Ingevolge mijn in do vergadering dor Tweede Kamer van Vrijdag j.l. gedane toe zegging heb ik de mij door den heer van Braambeek gestelde vragen nog eens rij pelijk overwogen, met het gevolg, dat ik in mijn reeds mondeling geuite aanvanke lijke meening ben bevestigd. De naar aanleiding van het ongeval bij do Vink ingevolge artikel lOfibis A.R.D. benoemde coramissie-Kraus toch, wier rap port binnenkort is te verwachten cn zal worden openbaar gemaakt, heeft, naar be kend is, bij haar onderzoek naar de oor zaken van genoemd ongeval haar aan dacht niet enkel aan den weg ter plaatse van hot ongeval, maar ook aan andore baanvakken gewijd, hetgeen ongetwijfeld ook uit haar verslag zal blijken. Voorts is te gelijk met de instelling van de cnmmissie-Krnus door mij aan het rijks- toezicht op de spoorwegen een onderzoek over alle spoorwegen met belangrijk ver keer opgedragen naar den algemeenen toe stand van den weg; die onderzoek, waar van het verslag ook de maatregelen, wel ke naar het oordeel van het rijkstoezicht zouden moeten worden genomen zal bevat ten, is, naar mij is gebleken, zoo ver ge vorderd dat dit rapport voor eind Decem ber gereed zal zijn. Waar mitsdien het ge vraagde onderzoek feitelijk reeds wordt ingesteld ende uitslag daarvan spoedig bekend zal zijn, zou do instelling van een commissie van dcr-'mndigen, als thans ge vraagd, slechts vertraging kunnen bren gen in de naar aanleiding van het nu in gang zijnde tweeledig onderzoek mogelijk tc treffen maatregelen. Tic kan mij dan ook bij nadere overwe ging niet bereid" verklaren om op dit oogen blik tot instelling van een commissie over tc gaan en meen, alvorens mij over de wenschclijkh'eid van een hernieuwd of een meer algemeen onderzoek te beraden, de beide bovenbedoelde rapporten te moeten afwachten. Een onderzoek over alle spoor wegen met belangrijk verkeer. Dc Minister van Waterstaat schrijft in de gisteravond verschenen Memorie van Antwoord op het Voorloopig Verslag der Bcgrooting 1927 o.m.: Dat de ongevallen bij De Vink en bij Delft een gevoel van ongerustheid over do veiligheid op dc spoorwegen wettigt, mepnt. de min. te mogen ontkennen; zij behoeven geen twijfel te wekken aan de betrouwbare constructie van onze spoor- HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Briand over Frankrljks buitenlandsche politiek. De ontwapeningsconferentie in 1927 niet bijeen. Terreur in Hankau. BINNENLAND. De Regeering -zal de moties inzake 7de leerjaar en salarisverhooging niet uitvoe ren; haar plannen. (2de blad). De Minister van Arbeid voor gedeelte lijke uitvoering van de Arbeidswet. Het ontwerp-Ziektewet zal deze week het Dep. van Arbeid verlaten en om advies naar den Hoogen Raad van Arbeid gezonden worden. (Kamerverslag 1ste blad). Een trein bij een onbewaakten overweg op een auto gereden. Drie gewonden. (Go- mengde Berichten, 3de blad). De „Maasdam" van de H. A. L. in brand (Gemengde Berichten, 3de blad). De ministerieele plannen omtrent de vereenvoudigde spelling, (lste blad). Inzake de spoorwegongevallen verklaart Min. v. d. Vegte zich voorlcoplg tegen een nieuwe commissie, (lste blad). Overleden Is de Zeereerw. Heer Pas toor Th. Jansen te Weesp. (Kerknieuws, 2de blad). wegen en aan de zorg, welke aan don weg en het materiaal wordt besteed. Do bovenbouw staat zeker niet achter bij hetgeen op belangrijko lijnen in het buitenland wordt aangetroffen. Dat roods herhaaldelijk door machinisten verklaard zou zijn, dat. op hot baanvak Goudaden Haag de lijn niet in orde zou zijn, in uit niets gebleken. De keuze vn.n het materiaal voor het ballastbed is geheel in overeen stemming met hetgeen ook in het buiten land bij het gebruik van grind wordt toe gepast. Het tamelijk grove grind, ver mengd met fijner grind, geeft op den duur een steviger en beter waterdoorlatend hal last-bed dan het uitsluitend fiinere i'rind, dat door prof. v. d. Kloes wordt aanbevo len. Do vermindering van personeel bij hot invoeren van bezuinigingsmaatregelen is zeker niet zoover gegaan dat daardoor het verkeer over den spoorweg in gevaar cro- bracht wordt. Het verband, dat, tusschen de personeelsvermindering en do aanwe zigheid van los personeel on het ongeval bij De Vink gezocht wordt, wordt, door do directie der Ned. Spoorwegen ten stellig ste ontkend. Dat het in verband met den onder- houdstoestand van weg en werkon noodig zou zijn bet Rijks' --ieht uit te "breiden, is niet gebleken. Dat bet onbeduidende ongeval te Delft, voor de politie zou zijn verheimeliikt is niet gebleken. Er bestond geen aanleiding do politie er mee in kennis te stellen en deze beeft ook, voor zooveel bekend, geen inlichtingen gevraagd. Hot rapport van de door den min. inge stelde commissie over hot spoorwegentro- lulc bij Do Vink zal openbaar gemaakt worden. Do min. moent in de door hem ingestol- do commissie geen spoorwegambtenaren te moeten opnemen nis verlegen woord ieers van het bestuur der spoorweeen. Daarom kwam het hem niet wenseholijk, voor ann hot verlangen der organisaties gehoor to goven door daarin wel iemand van het per soneel a-an te wijzen. STATEN-GENERAAL TWEEDE KAMER. Vergadering van gistcron. BEGROOTING VAN ARBEID. Ministerieele plannen. Minister Slotemakcr do Bruine is aan het woord. De principieele kwesties behandelde do minister met voel voorzichtigheid en zeer kort, oen diepgaando discussie verschui vendtot wanneer er wetsontwerpen te behandelen zouden zijn. Zoo kroeg men dan b.v. alleen te hooren, dat de minis ter een voorstander is van organisatio van den Arbeid, maar het de vraag acht, in hoeverre wij daarin reeds klaar zijn voor „concretiseeren". Het denkbeeld van den heer Veraart vond Z.E. dan ook wel sympathiek, maar het zou te lang uitstel van concrete maatregelen meebrengen. Daarom wilde hij nu maar vast vooruit, zij het dan ook met kleine schreden: het collectieve arbeidscontract privaatrech telijk regelen en voorts het steunen, hier en daar, in wetten zooals do Ziekteverze keringswet, de Stuwadoorswet enz. Ten aanzien van de Arbeidswet wilde de minister beginnen met uitbreiding tot het winkelpersoneel (gecombineerd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1