WOENSDAG 24 NOVEMBER 1926
18e Jaargang.
No. 5423
e £cicbelve Coii/ta/nt
pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Yooi Leiden 19 cent per week 2.50 pei kwartaal,
jjy ome AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal
franco per post I 2.95 per kwartaal.
0et Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's
fnjpbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bjj
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met GeOluf
jonHaesblad 9 ct
ver»
voor»
Geïllustreerd
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. (I
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT.
Gewon, advertentlên 30 cenl pet regel
Voor logesondeQ Mededeehngen wordt bet
s dubbele een bet tarief berekend
Kleine edveiienUön. ran ten boogste 80 voordan, va&rin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
buor, koop en verkoop IU.50.
m NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADER-
BUITENLAND
De Vlaamsche pers klaagt.
Officieele stu.kken in het
Fransck brengen dubbelen
last
In de Vlaamsche pers wordt allerwege
geprotesteerd tegen de achteruitstelling
van de Vlaamsche taal in officieele stuk-
ieo en redevoeringen. Bij 't prinselijk hu
welijk. de onthulling van het monument
(er eero van Leopold II, het heengaan
van minister Francqui, werden alle rede-
Toeringen of ontslagbrieven op de Ant-
werpsche begroetingsrede na, in het
Pransch ter beschikking der pers gesteld.
De meest gematigde bladen, ak „Het
laatste Nieuws", schrijven, dat do Vlaam-
jcbe pers het moe is als minderwaardig
bejepend te worden. Zij betogen, dat naast
moreele ook stoffelijke schade aan de
Vlaamsche bladen wordt berokkend. De
Fransch-schrijvende bladen kunnen, wan
neer zij lange stukken, als den brief van
minister Francqui aan den premier Jas
per, ontvangen, deze zoo ter zetterij zen
den, terwijl de Vlaamsche bladen ze nog
moeien vertalen en in deze dubbele klem
ritten: of wel te laat komen met deze -be
richten, of wel vertalers moeten salariee-
ren voor documenten, die in een tweetalig
land als België gelijktijdig aan de beide
Tolken in hun eigen taal zouden verstrekt
moffen worden.
Een gedeelte der Vlaamsche pers vestigt
de aandacht der Vlaamsche volksvertegen
woordigers hier op en schrijft, dat een in
terpellatie daaromtrent zeer van pas zou
tomen.
Duitschland
Duitschland's buitenl. politiek.
De Duitsch -Nationalen
draaien bij.
Gisteren besprak de Rijksdag' o.a. de
litenlandsche politiek van dr. Strese-
mann naar aanleiding van een voorstel
der Völkischen om de verdragen van Lo-
wrno op te zeggen. De regeeringspartijen
keurden de politiek van Stresemann goed.
Namens de Duitsch-Nationalen sprak dr.
Hoelz§ch. Hij was 'In zijn critiek op de
kitenlandsche politiek der regeering zeer
mi'd en meende, dat dr. Stresemann veel
tischen en formules van de nationale op-
ïositie overgenomen heeft, zoodat -een ver
pande overeenstemming te constatee
rt is.
Eenige beweging ontstond bij de regee-
injspartijen en bij de linkerzijde, toen dr.
ïoetzsch opnieuw de mogelijkheid toe-
chtte, dat de Duitsch-nationalen uit de
sitio zouden kunnen treden om aan de
sring deel te nemen.
Dr Stresemann sprak daarna de bewe-
bg tegen, dat te Thoiry een nieuwe er-
kiniiig door Duitschland van zijn Oost-
icnzen verlangd zou zijn. Over het uit-
Siren van resultaten na de befaamde be-
(eking te Thoiry zeide Stresemann, dat,
;MD( prfen de vele kwesties, aldaar bespro-
w, niemand 8 weken daarna reeds resql-
tien kan verwachten.
De controle op de bewapening.
Zal Chamberlain tussohen
nkrijk en Duitschland
bemiddelen?
lolgens de „Observer" hoopt men in
';!fcenbondskringen, dat de Britsche mi
ller- van Buitenlandsche Zaken, Austen
kmberlain, er in zal slagen een compro-
|k lot stand te brengen tusschen do
tonsche en Duitsche opvattingen inzake
(eefting der geallieerde militaire con-
HllllHi in Duitschland in Volkenbondscon-
Het blad verwacht, dat men toch
liq ^l in December te Genève tot een ac-
tord in dezen zal kunnen komen.
Pers-
Het bezettingsleger.
vin W la do Fransche Kamercommissie van
- Henlandsche zaken zette Briand uiteen,
;roct^ l de Fransch-Duitsche besprekingen
ide tl noodzakelijkerwijs behoefden te lei-
u D" GGn vervr0e8^e ontruiming van
M Rijnland. In het Saargebied, aldus
1 sFfj '|nd> heeft Frankrijk een goede positie
de M Aet geniet er de sympathie der bevol-
dat :v Hij sprak de hoop uit, dat de ver-
drijt |?e» tusschen de volken steeds talrij-
langd zouden worden en dat Frankrijk,
sseert "tschland, Engeland en Italië
1IS ST met elkaar verbonden zouden
w
iel
IELS® E
iiiiiiin
Muziel
dje
>.50 W
Frankrijk.
Pransch-ltaliaansche verhouding.
Een mogelijk onderhoud
V r'„an M u s s o 1 i n i.
n He j0'8^ns de jongste berichten uit Italië
li ,e he^aking van de Italiaansche grens
i°- T^PSodragen aan de fascistische mi-
361 bericht geeft den Franschen bla-
^leiding, zich weer bezig te houden
oet vraagstuk der betrekkingen tus-
rkoop»
schen Italië en Frankrijk, waarbij de
vraag wordt gesteld, of er een onderhoud
tusschen Briand en Mussolini zal plaats
hebben. Tot nu toe ge'oofde men, dat een
dergelijk onderhoud tijdens de vergadering
van den raad van den Volkenbond te Ge
nève zal plaats hebben.
Thans verluidt echter, dat Mussolini
naar alle waarschijnlijkheid Italië te Ge
nève niet zal vertegenwoordigen. Hij heeft
reeds officieus aan Briand en Chamber
lain laten weten, dat hij op het oogenhlik
niet uit Italië weg kan.
Wel moet Mussolini Briand gepolst
hebben om het onderhoud in het Italiaan
sche grensstation Stresa te doen plaats
hebben. Dit onderhoud zou dan echter
eerst na Tie vergadering van den raad
van den volkenbond plaats hebben.
Echter wordt van andere zijde verze
kerd, dat hiervan niets bekend is, hoe
wel er tevens aan toegevoegd wordt, dat
Briand een dergelijke uitnoodiging wel zal
aanvaarden.
Albanië
De opstandige beweging.
Nog niet gedempt.
In tegenstelling met de officieeele Alba-
neesche berichten, volgens welke de op
stand in Noord-Albanië gedempt zou zijn,
ontvangen de Joegoslavische bladen van
particuliere zijde berichten uit Skoetari
vo'gens welke de opstand zich integen
deel moet hebben uitgebreid. Do Albanee-
sche regeering heeft sterke troepenafdee-
lingen naar Noord-Albanië gezonden, die
«evenwel in den strijd met de opstandelin
gen verslagen zijn.
De leider der opstandelingen is de pas
toor don Loro Zaka, die voorheen raads
man van den verdreven minister-presi
dent Fan Noli, die eveneens priester is, is
geweest. Ten behoeve van den opstand
moeten door laatstgenoemde ook in de.
Vereenigde Staten gelden zijn ingeza-
me'd.
De opstandelingen zijn voornemens, ook
do katholieken in Zuid-Albanië in den
opstand te betrekken. Men schijnt hier in
derdaad met een uitgesproken opstand der
Albaneesche katholieken te doen te heb
ben.
Do Joegoslavische regeering neemt uit
gebreide veiligheidsmaatregelen aan de Al
baneesche grens.
Bulgarije.
Een vluchtelingendorp.
Een toespraak des konings.
In een rede bij de inwijding van het
eerste dorp van uitgewekenen in Zuid-Bul-
garije, gebouwd op kosten van een Engel-
sche stichting en dat don naam van den
hertog van Atholl zal dragen, zeide de ko
ning in tegenwoordigheid van talrijke bui
tenlandsche persoonlijkheden en autori
teiten, dat het vluchtelingenvraagstuk
voor Bulgarije een der ernstigste proble
men is, Welks oplossing aanzienlijk zal hij-
dragen tot het economisch en sociaal lier-
stel. Met warmte dankte hij de Engelsehe
vereeniging en den Volkenbond voor den
steun bij de oplossing dezer kwestie.
Rusland
Trcdsky.
Een B. T. A.-bericbt uit Moskou meldt,
dat Trotsky ontheven is van zijn functie
van voorzitter der technische en weten
schappelijke afdeeling van den naliona-
len economischen Raad der Sovjetrepu
bliek.
De Comintern.
De zevende vergadering.
Do zevende plenaire zitting van de exe
cutieve der Communistische Intbrnationale
is Maandag in 't Kremlin geopend. Er zijn
52 landen vertegenwoordigd.
Met algemeene stemmen werd besloten
Zinowjew te ontheffen van zijn functie ais
voorzitter en van zijn taak in de Comin
tern.
China.
De burgeroorlog in China.
Een leger van 50Ó.000 man
tegen de Kantonneezen.
Volgens een telegram uit Shanghai aan
de „Daily Mail" is dezer dagen te Tientsin
een conferentie gehouden, welke geleid
heeft tot de grootste militaire combinatie,
welke men nog in China bijeen heeft kun
nen brengen. Deze combinatie heeft ten
doel den opmarsch tegen te houden van
de Kantonneesche door Moskou betaalde
troepen, welke bijna geheel China ten Zui
den van de Jangste hebben veroverd en ook
het Noorden dreigen te vermeesteren.
De op de conferentie genomen beslis
sing voorziet in een zeer belangrijke troe
penbewegingen. De bolsjewistische be
dreiging heeft verschillende militaire par
tijen genoopt haar geschillen - ter zijde te
stellen en eendrachtig aan hel gevaar het
hoofd te bieden. Een Noordelijk leger ter
sterkte van 150,000 man gaat de provincie
Kiang-Soe bezetten, Nanking inbegrepen
Een andere expeditie zal Shanghai bezet
ten, waarvan de bolsjewisten nog 'slechts
oen 80 kilometer verwijderd zijn.
Tegelijkertijd zullen do Noordelijken een
vlootactie op de Jangtso ondernemen.
Door de nieuwe combinatie zal een leger
van 500.000 man tegen de troepen van
Canton worden uitgezonden.
Maarschalk Tsjang Tso Lin, die vele
jaren lang de beste Chineesche generaal
was, zal het leger commandeeren; maar
schalk Woe Bei Foe en Sun Joean Fang
zal door Sang Tsjoen Tsang worden ge
leid.
Amerika
De oproerige beweging in Mexico.
Volgens een bericht uit Mexico aan do
„Chicago Tribune" is de opstandige be-
wegfung van veel grooter omvang, dan
uit de officieele berichten, volgens welke
er nauwelijks 100 personen aan den op
stand deelnemen, blijkt.
Naar verluidt moeten reeds 10 aam
voerders der revolutionaircen terecht ge
steld zijn.
De strijd tusschen de federale troepen
en de opstandelingen moet in vollen gang
zijn.
Dq boycot in Mexico.
Dat de boycot der katholieken in Mexico
Liet zoo'n „belachelijke bedreiging" is. als
president Calles het geliefde te noemen,
kan blijken uit de volgende kleine feiten
die we zoo terloops ontmoetten.
Een bekend bierhuis in de hoofdstad
heeft in den loop van een geheele maand
geen druppel bier verkocht'
In Acquascalienles heeft men het tram
verkeer moeten staken daar er door nie
mand van de tram gebruik werd gemaakt
De opstandige beweging in Nicaragua.
Amerikaansche oorlogs
schepen patrouilleeren
Drie Amerikaansche torpedojagers
patrouilleeren onder do Oostkust, welke
thans, met uitzondering van de neutrale
zone van Bluefield,' in de macht is van
liberale revolutionnairen. Een Amerikaan
sche verkenningsvliegmaohine tracht de
plaats te bepalen, war.r zich, naftr men
vermoedt, onder de kust van Corinlo ge
wapende Mexicaansche smokkelaars op
houden.
BBÉSBSEHLiiND
Koninklijke Besluiten.
Onderscheiding.
Bij Kon. besluit van 19 dezer is be->
noemd tot ridder in do Orde van Oranje-
Nassau mej. A. M. E. Botho (Mère Gon-
zague), hoofd oener bijzondere legere
meisjesschool te Veniray.
Vragen van Kamerleden.
De relletjes te Assen.
Door den heer de Savornin Lobman
zijn aan den Minister van Binnenland-
sche Zaken en Landbouw de volgende
vragen gesteld:
1. Heeft* de Minister kennis genomen
van het verslag in het Nieuws- en Ad
vertentieblad voor Borne, Zenderen,
Herlme en Bornerbroek van 13 Novem
ber 1.1. van den door den burgemeester
van Goor gehouden redevoering, uitge
sproken op eon feestavond dor afd. Bor
ne van de S.D.A.P. en den Bornschen
Bestuurdersbond, d.d. G November te
voren met name van do volgende pas
sage:
„De ontwapening b.v. die komt zoo
vast als 2 X 2 4. Deze eisch is ook
reeds doorgedrongen tot de kerkelijke
partijen. Ook tot de R. K. arbeiders.
We moeten er echter op uit, propa
ganda maken.
Ook de relletjes in Assen zijn mede
ons werk. De meesten s begrijpen, dal
het leger een rotzooi is. Zo hebben
goen achting en eerbied meer voor
meerderen. Als wij maar werken, drin
gen onze eischen wel door. Er wordt
gezegd: Ontwapening is alleen interna
tionaal mogelijk, maar wij kunnen in
Nederland gerust beginnen, ons leger
en vloot is toch niks?"
2. Is dit verslag, wat het wezen der
zaak betreft, juist?
3. Zoo ja, acht dan- dc Minister bet
oorbaar, (lat een burgemeester, zij bet
ook bulten functie op een door con groot
publiek bezochte vergadering, waarvan
verslag in do pers verschijnt, met blijk
bare instemming constateert: dat de rel
letjes in Assen mede liet werk zijn van
de partij, waarvoor hij optreedt, dal „do
meesten" hegrijpen, dat een Grondwet
tige instelling als het leger „een rotzooi"
is, en dat „de moesten" geen achting en
eerbied meer liebbon voor degenen, waar
aan zij krachtens de wel gehoorzaamheid
verschuldigd zijn?
4. Zoo neen, is Zijn Excellentie dan
voornemens, uit zijn afkeurend oordeel
consequenties te trekken en zoo ja, welke?
Noodlijdende gemeenten.
De lieer Duys. lid van dc* Tweede Ka
mer, heeft aan den minister van bin-
nenlandsche zaken en landbouw de vol
gende vragen gesteld:
Is de minister bekend met den finan-
cieelen nood, waarin do gemeenten Vlie
land en Oost zaan zich bevinden?
Is de minister bereid aan de Kamer
mede te deelen, welke maatregelen door
hem kunnen en zullen worden genomen,
ten einde daaraan te gemoet te komen?
Tegen revolutionaire films.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een
adres van het dagelijksch bestuur van
den Nat. Bond tegen Revolutie, houdende
verzoek te willen bevorderen ,dat 'revo
lutionaire propaganda hier te lande door
middel van propagandafilms niet wordt
toegelaten
Uit het mijnbedrijf.
In do gisteren gehouden vergadering
van de contactcommissie voor de mijn
industrie werd o.m. de werktijdregeling
besproken van de bovengrondsche mijn
arbeiders. Tegen een voorstel van de
workliedenorganisaties om den dienst
tijd van alle bovengrondsche arbeiders
des Zaterdags te vervroegen, maken de
werkgevers, om bedrgfsteehniscko rede
nen bezwaar. De diensttijd van de bo
vengrondsche arbeiders, wier werkzaam
heden verband houden met het onder-
grondscho bedrijf, wordt des Zaterdags,
zooals hij voor November 1925 geweest
is, terwijl die van het overige boven
grondsche personeel blijft, zooals hij
nu is.
In zake dc conclusies, voorkomende in
het rapport van don R. K. Mijnwerkers-
bond over mechaniseering der bedrijven,
werd besloten, dat de directies de voor-
en nadeelen der mechaniseering zullen
overwegen en voor zoover noodig op do
zaak zullen terugkomen. In de eerste
helft der maand December zal opnieuw
vergaderd worden ter bespreking van
eventueelo loontoeslaggelden na 1
Januari.
De steenbakkerij van de gemeente
Kerkrade.
De burgemeester van Kerkrade heeft
schriftelijk aan den raad dier gemeente
meegedeeld, dat hij reeds gedurende, twee
jaren zoowel mondelinge als schriftelijke
onderhandelingen hoeft gevoerd met de
ministeries van Arbeid, H. en N. en van
Financiën over de terugbetaling v$n do
door de gemeente van liet Rijk in voor
schot ontvangen gelden ten bedrage van
575.000, legen een rentevergoeding
van 5 pet., ten behoeve van liet bakken
van steenen door de gemeente, ingevolge
raadsbesluiten van 27 Januari en 5 Mei
1920. Er werden ruim 23 mallioon stee
nen gebakken, waarop op 1 September
j.l. c«en verlies was geleden van 356.035.
Dit verlies zou ten laste van de gemeente
gekomen zijn, indien dc regeering zich
niet had verecnigd met het voorstel van
den burgemeester, oen deel van dit ver
lies tb nemen ten laste van bet Rijk. Bij
brief van 11 dezer beeft de minister van
Financiën bericht, dal dc schade op het
bakken „van de brikken op 1December
a.s. 360.485 zal bedragen, en dat liet
Rijk van dat verlies 9/10 of 324.437
voor zijn rekening neemt Het door de
gemeente te dekken verlies bedraagt (Ills
slechts 36.048. Op 1 September be
schik to do gemeente nog over vier mil-
lioen brikken tor waarde van ongeveer
32 000
De Amsterdamsche belastingfactor.
In zijn vergadering van gisteravond
heeft de Gemeenteraad van Amsterdam
hij de -India mie! ing der begrooting het
voorstel-Romnie, strekkende om de., be
groot ing niet te maken met den fac
tor 0.7, aangenomen mol 2419 stómmen
(tegen stemden de soc.-democralen en de
niet-soc.-dem. wethouders), nadat het
voorst el-Ketelaar was verworpen mot
31—12 stemmen.
De S. D. A. P. en het N. V. V.
„Het Volk" doelt mede, dat thans is
sa in on gesteld de commissio uit S.D.A.P.
en X.V.V., die tot opdracht heeft, dc ver
houding tusschen deze beide lichamen to
bestudceren.
Door de S.D.A.P. zijn daarvoor aan
gewezen do hoeren Vliegen, Albania en
Henri Polak, terwijl het N.V.V. de hoe
ren Stenhuis, Brautigam en Kupers aan
wees.
- De gewone audiëntie van den Mi
nister van Justitio zal Vrijdag 26 Novem
ber a.s. niet plaats hebben.
Do gewone audiëntie van den Mi
nister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen zal op Maandag 29 Novem
ber e.k. niet plaats hebben.
Letteren en Kunst
Eere-avond Mevr. De Boervan Rijk.
Men schrijft ons:
Morgen, Donderdag is het de eere-avond
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Duitsch-Nationalen geven hun op
positie tegen de Locarno-verdragcn groo-
tendeels op.
De opstand in Albanië nog niet ge
dempt.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer verwierp een .motie
tot aanstelling van een direcleur-generaai
voor den Landbouw. De begrootinfl
van Binnenlandsche Zaken is aangeno
men. Verzet tegen den aanbouw var
twee jagers en een onderzeeboot. Mi
nister Lambooy deelt mede, dat aan dr
voorbereiding van het wetsontwerp inzake
de samenvoeging der Departementen van
Oorlog en Marine met kracht gewerkt
wordt. (Kamerverslag, 2do blad).
Het Rijk neemt 9/10 van het verlies-
saldo van de steenbakkerij der gemeente
Kerkrade, dat ruim 35 ton bedraagt, voor
zijn rekening. (2de blad)
De tweede vermoedelijke dader van den
roofmoord te Overschio aangehouden.
(Gem. Berichten, 2de blad).
LEIDEN.
De viering van het Zevende Eeuwfeest
van St. Franciscus. Het triduum ge
sloten.
De viering van het 25-jarig bestaan der
Dioc. Verceniginn van R.-K. Bijz. Onder
wijzers.
van mevr. dc Boerv. Rijk, ter golecenheid
van do 1000ste voorstelling van „Tropon-
nrlcl". Ondanks liet feit dat dit RiicooRslnk
nog onder do directie van Horman Hover-
nians' Tooneclvereeniging reeds oeniere te
len mei volle zalen in Leiden is gegeven,
zijn er nog duizenden, die mevr. de TWr
niet hebben gezien in haar schitterende
creatie van Betje van der Kooy in „Tro-
penadel". Waar het hier haar eore-avOnd
geldt, zal Leiden zeker niet nalaten.
krachtige oude actrice, die zoowel door
haar machtige dramatiek als door haar
klaterende humor het Nod. publiek vor»
ovorde, dien avond zijn hulde te brengen.
SPOBT
VOETBAL.
DIOC HAARL. BOND.
De uitslagen.
Do volledige ui.slagen van Zondag j.l.
luiden:
Fors e klasse B
Santpoort: Santpoort IW.F.C. I 0—0
Sassenheim: Tcvlingcn IS.J.C. I 30
Haarlem: Geel Wit T-R.K.V.Z. I 2—2
i
Tweede lc 1 a-s s e C
Ocgstgeest: O.V.V. I—T.Y.B.B. II 1-2
Haarlem: Yictrix ISantpoort II 41
Tweede klasse D.
Den Haag: V.A.O. I—V.V.P. I 3—2
Voorburg: Wilhelmus ID.H.L. II 72
Derde klasse F
Den Haag: Graaf Willem IIIEdoh II
0—1
Den Haag: L. en S. IILeidon II 3—
Naaldwijk: Wcstlan-lia I—S.J.O. II 71
Dordjü klasse G.
Veur: A.V.V. 1,-S.D.C. II 2-0
Vierde klasse G.
Sassenheim: Tcylingen IIILisso III 0—2.
Een wedstrijd N 'crland—Engeland?
„Het Vad." verneemt uit Londen, dnt er
tusschen do F.A. en den N.V.B. besprekin
gen gaande zijn voor een landenwedstrijd
Nederland en Engeland (amateurs) in het
aanstaande voorjaar.
Ivan Thijs.
Do bekende Belgische internationale
voetballer Ivan Thijs, aanvoerder van hel
eerste elftal van Beerschot A. C-., kwam
te Brugge, even na de rust van den wed
strijd C.S. BruggeBeerschot A. O., ir
botsing met do Bruggenaren Van Tlalrnc er.
Devos, eveneens bekende internationale
spelers. Men hoorde een gekraak en Thijfe
had het scheenbeen op twee plaatsen go
broken.
Naar me i weet, vertegenwoordigde Thijt
België in 20 landenwcdstrijdcn en was met
Beerschot viermaal kampioen van België.
LUCHTVAART
Verbinding Nederland—Scandinavië.
Blijkens med< dodingen van haar verte
genwoordiger te Kopenhagen zou de K. L.
M. voornemens zijn \olgend jaar twee
luchtlijnen tusschen Nederland en Scan
dinavië tc cxploileercn, beide in aansluiting
op dc lijnen naar Parijs en Londen.
