DINSDAG 9 NOVEMBER 1926 18e Jaargang. No. 5409 e QoidóoAia (Soufiwnt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pei week 12.S0 per kwartaal, gij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bjj voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et. met GeOJustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlsnIISn 30 oenl per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet 2 dubbele van het tarief berekend. Kleine advortentldn, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop lü.50. DU NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN. V Waardeeren wij dien rijkdom? In het „HbkL" van gisterenavond le ien we: „Gistermiddag is in de Duinoordkerk te gen Haag voor het eerst een dooden- Zondag gevierd, in den vorm van een spe cimen liturg ischen dienst, die geleid werd door de predikanten H. W. Greutzberg en U A. G. Snethlage. De kerk was stamp vol. He dienst duurde anderhalf uur, waarvan tweemaal tien minuten gewijd yzrw aan korte preeken van de voor gaande predikanten." Pan volgt het programma van dezen ïturgischen dienst bestaande uit mu- liek, zang, preek en zegening waarna jrordt gezegd: „Eenige gemeenteleden, die den dienst hebben bijgewoond, verklaarden zeer on der den indruk ervan te zijn geweest. Zij meenden, dat de stampvolle kerk alleen reeds bewees, dat met deze viering van den dooden-Zondag, deze protestanlsche herdenking der dooden, aan een behoefte der protestanten werd voldaan. Intus- gchen had men wel het gevoel, dat met dezen dienst „een nieuwe stap naar Rome" was gedaan." Wij vinden hierin oen aanleiding, om onszelf af te vragen, of w ij onze liturgie vel voldoende kennen en benutten? Of wij waardeeren dien rijkdom van schoon heid, waarin tot ons spreekt, in liturgische gebeden en gezangen en in liturgische^ plechtigheden, de Waarheid?.... Het is immers de Waarheid, die in de oeredienst der Katholieke Kerk naar voren treedt en ingaat in het voor schoon heid ontvankelijke hart. Mochten wij meer waardeeren dien rijk dom van de liturgie onzer Kerk, die an deren ons benijden, èn dien zij toch nooit, taker niet in zijn volheid, zullen kunnen Wwerven, tenzij gelijk met de Waarheid- ïire, waarvan de Katholieke liturgie een uitstraling is. BUITENLAMP België (HET HUWELIJK VAN PRINS LEOPOLD De aankomst te Antwerpen. Teveel enthousiasme. Gisjprmorgen te 10 uur arriveerden, zooals gemeld, prinses Astrid en haar ouders aan boord van de Zweedsche krui ser „Fylgia" te Antwerpen. Het weer was gelukkig niet al te ongun stig en de zoozeer gevreesde regen heeft aan den feestelijken intocht der ia Antwerpen geen afbreuk gedaan. Om kwart voor tienen kwamen met den galatrein de Belgische koninklijke fami lie en de gisteren aangekomen Noorsche kroonprins, prins Olaf, bij den steiger aan. De koning droeg de generaalsuni form en den keten van de orde der Sera- phijnen. De koningin droeg een mantel ran bordeaux-kleurig velours en een toque rieil-or, versierd met een beige aigrette. Prins Leopold was gekleed in de uniform yan luitenant der grenadiers, prins Karei in die van luitenant der guides. Nauwelijks is de trein aangekomen, of Zweedsche kruiser „Fylgia", die mid- o® op de Schelde ligt, beweegt zich naar d® steiger. De kanonnen donderen. Vijt- vliegtuigen zweven boven stad en ha- T®. vuurpijlen afschietend. De kruiser is geheel wit geschilderd. Op het oogenblik, dat het schip voor do k^e ligt, presenteeren de troepen het ge- hoornsignalen weerklinken. De hnig wordt uitgeworpen en het is prinses ™lrid, bekoorlijk in haar wit toilet, die haar het eerst betreedt, terwijl de muziek «rat het Zweedsche volkslied en daarna f.9 •jBrabangonne" speelt. Van alle zijden hinken juichkreten. Prins Leopold komt °P de brug de prinses tegemoet en het lOtttelijk paar omhelst elkaar driemaal. Achtereenvolgens verlaten de vader en Ooeder van prinses Astrid, haar zusters het gevolg den kruiser. burgemeester Van Cauwelaert heet den ps'eu welkom. Dan worden de autoritei- voorgesteld. De premier Jas par en de «unister van Buitenlandsche Zaken, Van- wrvelde, vertegenwoordigen de regee- riag. voet begeeft het gezelschap zich naar 91 stadhuis, te midden van een onafzien- fe menigte, welke slechts met moeite de politie in bedwang wordt gehou- l de Leys-zaal, d.i. de zaal, waar de wehjken worden voltrokken, heeft de j^töineester van Antwerpen, van Cauwe- de koninklijke gasten der stad wel- p^Jieheeten. Prins Karei, de vader van Astrid, bedankte. Hij prees prins en zeide ten slotte: „Mijn vrouw geven onze dochter met vertrouwen vreugd aan Prins Leopold en aan het "yache volk." J^00» dezer plechtigheid liepen de gasten naar het havenstation. kopold en ik Een beschouwing over het Vorstelijk huwelijk in België. Men kent het feit: De Katholieke Bel gische Kroonprins zal een huwelijk aan gaan met de Protestanteche prinses Astrid van Zweden. Voor dit gemengde hu welijk is pauselijke dispensatie gegeven; het zal worden gesloten in de St. Gudule te Brussel en door den Aartsbisschop van Mechelen worden ingezegend. Ieder Katholiek betreurt het, dat do Belgische Kroonprins zich niet een Katho lieke gade heeft verkoren, maar een ge mengd huwelijk zal sluiten. En de Belgi sche Bisschoppen hebben zich dan ook van allen gelukwensch onthouden. In „De Tijd" heeft de oud-hoogleeraar van Warmond pastoor G. van Noort te Amsterdam een artikel geschreven, waar in hij duidelijk en klaar, scherp uiteenzet het Katholieke standpunt te dezer zake. 't Lijkt ons nuttig, hier uit d^t artikel enkele passages over te nemen, omdat de bestrijders der Katholieke Kerk niet na laten, uit wat in België nu geschiedt een verwijt te smeden tegen de Kerk. Volko men ten onrechte, zooals pastoor v. Noort zonneklaar aantoont. Blijkens mededeelingen in de dagbladen is aan den Belgischen kroonprins dis pensatie gegeven om een gemengd huwelijk aan te gaan mot de on katholieke prinses Astrid en zal dit huwe lijk in de St. Gudule gesloten worden voor en ingezegend door den Aartsbisschop van Mechelen (den eigen Bisschop). Do Katholieke Kerk verbiedt gemengde huwelijken „overal met groote strengheid" (Kerkelijk Wetb. can" 10G0) en „de Ordina- rissen en andere zielenherders moeten lo de geloovigen. daarvan afschrikken, zooveel zij kunnen en 2e indien zij ze niet kunnen tegenhouden, moeten zij met allen ijver be werken, dat ze niet gesloten worden tegen de geboden van God en Kerk (can. 1064). Welke pogingen er door de daartoe aan gewezen personen bij den prins on bij den koning gedaan zijn, om dit huwelijk to kee- ren, kan natuurlijk niet aan do groote klok worden gehangen. Maar niemand heeft het recht te zeggen: we hebben er niet van ge hoord, dus is er niets of haast niets ge schied. Men kan gerust zeggen: de kerke lijke overheid heeft dit huwelijk niet kun nen keeren. Tenslotte is echter door Z. H. den Paus dispensatie verleend. Dat die dispensatie maar „zoo gemakke lijk" verkregen is, mag men niet zeggen. Vooreerst zijn uiteraard de voorwaarden vervuld, die de Kerkelijke Overheid stellen moet en altijd stelt, is dus de belofte ge geven, dat de onkatholieke partij hare we derhelft niet zal bemoeilijken in de vervul ling zijner katholieke verplichtingen cn dat alle eventueele kinderen katholiek zullen worden gedoopt en opgevoed. Vervolgens heeft de geestelijke, die de dispensatie aanvroeg en dat zal in dit geval wel niet de eerste de beste geweest zijn in geweten moeten verklaren, dat de gedane beloften ook vervuld zouden worden. En eindelijk ie den toekomstigen echtge noot gewezen op zijn vorpHchting, om naar best vermogen te werken voor de bekee ring zijner aanstaande wederhelft. Nadat dit allee geschied was, hebben de Paus en diens raadslieden de vraag te overwegen gehad: waarmee het geestelij ke belang van het Belgische Vorstenhuis en van de Katholieke Kerk in België beter gediend zou zijn: met een strakke weige ring of met een toeschietelijkheid, die gaat, zoover zij volgens het kerkelijk recht gaan kan. De Paus heeft het laatste gekozen. Wie durft zeggen, dat een tegenovergestel de beslissing redelijker of nuttiger zou ge weest zijn? Waarbij men dan vooral twee dingen niet uit het oog mag verliezen. Ten eerste, dat hier, wat bij gomengdo huwelijken zelden voorkomt, werkolijk aanwezig was een billijke grond voor dis pensatie, indien n.l. de essentieele voor waarden vervuld werden. Immers do Kerk erkent, dat zeer beperkte keuze een rede lijke grond voor dispensatie uitmaakt (niet speciaal voor een gemengd huwelijk, maar in het algemeen); en welke jonge man is, althans tegenwoordig, in zijne keuze zoo beperkt als een katholieke kroonprins? Men kan over die beperkingen verschiHcnd oordeelen: ze bestaan feite lijk en vormen geen gering beletsel voor een gelukkig huwelijk. Ten tweede, dat hier aan de eischen van het katholiek beginsel in niet geringe mate tegemoet gekomen wordt. Mot berust er blijkbaar, ook van den kant vaji het Zweedsche Hof, in, dat de burgerlijke overeenkomst niet als geldig huwelijk erkend wordt. Immers na de bur gerlijke overeenkomst in Zweden zal prin ses Astrid, zonder den kroonprins, maar in gezelschap harer ouders, als „verloofde" naar België komen. Men heeft verder afgezien van een pro- testantsche huwelijks-inzegening in Zwe den, die met het katholieke kerkrecht in strijd zou zijn. Immers terwijl eerst be weerd werd, dat deze zou plaats grijpen, is er later niet meer van vernomen. De schrijver behandelt dan de vraag, of het niet beter geweest ware, dat prinses Astrid voor haar huwelijk tot het katholiek geloof zou zijn overgegaan, waar men toch algemeen aanneemt, dat dezo verwachting niet ongemotiveerd ia. Hot antwoord luidt: Ongetwijfeld! Doch waar de beginselen gehandhaafd blijven, doet hij, die het beste niet krijgen kan, menigmaal verstandig, zich met het minder goede tevreden te stellen. Een oprechj gemeende overgang tot de Katholieke Kerk vraagt rustige overweging en dus niet al te krappen tijd. Heeft men zulk een lang uitstel van het voorgonomen huwelijk kunnen verkrijgen? Vond de prinses aan het Zweedsche hof de geschikte gelegenheid om de Katholie ke Kerk en hare leer en gebruiken goed te leeren kennen? Zouden hare ouders en hare omgeving zich misschien niet met hand en tand ver zet hebben tegen eené overgang voor het huwelijk? Het komt immers ook ten onzent meermalen voor, dat onkatholieke ouders zeggen: wat mijn zoon of dochter, eenmaal gehuwd zijnde, zal doen, moeton zo zelf weten, maar, zoolang ze in mijn huis wo nen, duld ik het niet. Dat zijn allemaal vragea,' waarop de be trokken personen uiteraard^ voor het pu bliek geen antwoord zullen geven. En toch is het zeer goed mogeiijk,' dat deze of der gelijke overwegingen niet zonder invloed zijn geweest op do toegeeflijkheid van het hoogste Kerkelijk Gezag. Elk verstandig mensch begrijpt, dat de Paus zich niet kan uitlaten over de motieven, die hem ge leid hebben. En een goed Katholiek stelt vertrouwen in de leiding des PauBen, ook zonder diens motieven te kennen. De essentieele- voorwaarden om voor een gemengd huwelijk dispensatie te geven zijn dus vervuld. Een dergelijk huwelijk is dus, alhoewel betreurenswaardig, geen ongeoor loofde daad meer. Daarom mag bij zulk een huwelijk do eigen pastoor of de eigen bisschop zijne medewerking vorleenen. Die modeworking, bestaande in het afvragen en aanhooren van de huwelijks-instemming, is voor een geldige huwelijkssluiting noodzakelijk, can. 1102. Deze noodzakelijke medewerking mag do betrokken Geestelijke, na verleende dispensatie, niet meer weigeren. In gewone omstandigheden moet het bij die noodzakelijke medewerking blijven; maar om zwaarwichtige redenen kan do Kerkelijke Overheid eenig godsdienstig ce remonieel toeslaan. Immers can. 1102 zegt: Bij gemengde huwelijken „worden a'le gewijde kerkgebruiken verboden; in dien echter uit dit verbod grooter onheil te voorzien is, mag de Ordinaris iets van do gewone ceremoniën toestaan, echter al tijd met uitsluiting van het opdragen der H Mis." De Huwelijks-mis en de daaraan onaf scheidelijk verbonden groote huwelijksze gen, kunnen volgens het Kerkelijk Recht bij een gemengd huwelijk nooit worden toegestaan. En de bladen hebben dan ook reeds vermeld, dat zulks bij het huwe lijk van den kroonprins niet zal geschie den. Indien prinses Astrid ooit katholiek wordt, zal haar de speciale huwelijkszegen eerst daarna gegeven kunnen worden. De bevoegde kerkelijke Overheid heeft echter blijkbaar toegestaan, dat het afvra gen en aanhooren der huwelijks-instem ming in de kerken geschiedt, en vermoe delijk ook, dat daarmee de korte zegening en het wijden van den trouwring verbon den worden. In dien zin kan men zeggen, dat het huweliik in do St. Gudule zal wor den ingezegend. Waarom de bevoegde kerkelijke Over heid in dit bijzonder geval toestaat, wat zij anders ten minste in ons vaderland, waar energieke strijd tegen het gemengde huwelijk in de allerhoogste mate noodza kelijk is nimmer veroorlooft, laat zich gemakkelijk bevroeden, als men weet, dat zij het nllëón kan toestaan, wanncpr uit de weigering „grooter onheil te voorzien Toen ontstond onder de menigte een ge weldig gedrang. Op de Suikerrui werd de politie opzij geperst. Prins Leopold moest zijn jonge vrouw beschermen. Koning Al- bert gebruikte zijn elleboogen. De konink lijke stoet werd door het publiek in tweeën Dit alles had plaats te midden van het gejuich der menigte. De stoet kwam met zeer groote moeite aan het station en de trein naar Brussel had twintig minuten vertraging. De intocht te Brussel. Het station te Brussel was versierd met doeken en planten, wapenschilden en vlag gen. Op het groote vierkant van de Ro- gierplaata had een regiment artillerie met kanonnon plaats genomen, terwijl een ge lid karabiniers tegenover den uitgang van het station was opgesteld. Delegaties mot vlaggen van vaderlandslievende voreeni- gingen en oud-strijders hadden zich ach ter do militairen verzameld. Op het por- ron, waar de koninklijke trein aankwam, hadden zich vier afdeelingen infanterie opgesteld. Toen de trein binnenkwam, klonk klaroengeschal. Toen het vorstelijk gezelschap het station verliet, vuurden 75 m.m. kanonnen, die op het plateau van den Koekelberg waren opgesteld, een sal vo saluutschoten, terwijl de militaire mu ziek de nat. volksliedoren speeldo. Vlieg machines vlogen boven do Rogierplaats, toen de koningin, de prinsen en het ge volg plaatsnamen in de hofrijtuigen. Een dichte haag van menschen wuifde langs den weg zonder ophouden met zakdoeken Tegen half één kwam de stoet op het plein voor het paleis aan. Een compagnie van het elite-regiment grenadiers, waar van prins Leopold deel uitmaakt, had aan don ingang van het palcis post gevat. Een afdeeling Zweedsche matrozen had daar tegenover post gevat. Terwijl de troepen afdeelingen de militaire eer bewezen, speelde de muziek de nationale volkslie deren. Ilier gelijk overal e'ders was de geestdrift onbeschrijfelijk. Bij de aankomst in het paleis zelf stelde de hofmaarschalk do presidenten van Kamer cn Senaat, do ministers enz. aan het vorstelijk paar voor Vervolgens werd den lioogen personen een dejeuner geserveerd. Ten gevolge van de overgrooto geest drift deden zich enkele kleine incidenten voor. Zoo word een ruiter door hot ge drang van zijn paard geworpen, waarna het ruiterlooze ros den geheelon stoet langs galoppeerde, zonder evenwel wanor de te stichten. 's Avonds zouden na het diner de vor sten en hun gasten een gala-voorstelling bijwonen in Théatro Royal de Monnaio, georganiseerd door de stad Brussel ter eere van den hertog on hertogin van Bra bant. Nog ccn vorstelijke verloving. De Brussclsche redacteur van dc „Msb." meldt: Prinses Martha van Zwc'den, zus ter van prinses Astrid, zou, vo'gens to Brussel loopende geruchten, zich eerst daags verloven met prins Olaf van Noor wegen. Wordt dit verwezenlijkt, dan zouden do drie dochters van prins Karei koningin worden, n.l. prinses Astrid, koningin van België; prinses Margaretha, koningin van Denemarken (gehuwd met prins Axel) en prinses Martha koningin van Noorwegen. Frankrijk. Garibaldi verhoord. Was h ij bekend met den aanslag op Mussolini? In den loop van zijn verhoor heeft Hic- cioli Garibaldi bekend dat hij tusschen 14 en 18 October naar Parijs is gekomen, waar do Italiaunsche politic-inspecteurs Lapolla en Scala zich reeds bevonden. Tij dens het langdurig onderhoud werd beslo ten dat Scivoli (do Italiaan, die in dienst ir bij Garibaldi's broeder en die, naar het heet, zou zijn belast geworden met hot ple gen van een aanslag op Mussolini. Red.) zich naar Italië zou hegeven met hel doel eenige brieven aan Italiaansche re publikeinen te overhandigen. Scivoli zou den^ voornaamsten leden der Italiaansche oppositie gedeelten van postkaarten heb ben overhandigd, welko zouden moeten dienen als verhindingsteeken bij de bijeen komst d^r republikeinen, die zou moeten samenvallen met do beweging der Cala- laanscho separatisten. Lapolla en Scala verlieten vervolgons Parijs en Garibaldi voegde zich in Nic-i bij hen. Eenige dagen later begaf Scivoli zich naar de Cóto d'Azur, waar hij te goe der trouw hoopte do hem door Garibaldi opgedragen missie to vervullen. Intusschön kwam Lapolla opnieuw in Frankrijk bin nen; hij werd door de Sureté Générale ge arresteerd, die hem naar de grens brachi Garibaldi bekende eveneens dat hij de leiders der Catalaanscho separatisten heeft ontmoet. Hij verstrekte echter geen enkele bijzonderheid over de wijze, waar op sommige Italianen in verbinding met de Catalanen werden gebracht on in hun geledoren worden opgenomen. Gedurende het verhoor moet Garibaldi nog toegegeven hebben, dat hij van not plan van den anti-fascist Lucetti, om een aanslag op Mussolini to plegen, afwist. Het was hem niet gelukt, verklaarde hij, met den Italiaanschon inspecteur van poli tie. Lapolla, voor zoover het deze zaak be trof, in contact te komen. Toen men hem vroeg waarom hij niet eenvoudiga den Italiaan schon consul te Nico had gewaarschuwd, antwoordde Garibaldi, van Lapolla op dracht te hebben aan gewone Tlaliaansche autoriteiten in het geheel geen inlichtin gen te verstrekken. De ministerraad bijeen. Wordt Garibaldi uitgewezen? Heden komt do ministerraad bijeen ter vaststelling van de Kamer-agenda. Waar HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De ontvangst van prinses Astrid, die morgen met kroonprins Leopold van Bel gië in het huwelijk treedt, te Antwerpen en Brussel. Het verhoor van Garibaldi. Kolonel Macia over het complot tegen Spanje. Voortdurende was der rivieren in België. (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLANO. Weer onrustwekkende stijging van het water. (Gemengdo Bericiitcn, 2e blad). Auto-ongelukken. (Gemengde Berichten. 2o blad). Het collectief contract in het schilders bedrijf. (2e l)lnd). Onze Geïllustreerde Par ina Do photopagina geeft o.rn Kiekjes van: St.-Hubertusfeest. Woningcongres to Am sterdam; de koningen van Belgiij en Zwe den; de tooneelspeelstcr mevr. A v <L Lugt Molsert-v. Ees; een boortoren bii Groonloo. Nieuw Feuilleton. Wij beginnen nieuw feuilleton. schijnlijk zal tevens een beslissing genomen worden over liet geval Garibaldi Men neemt aan, dat Garribnldi zal worden uit gewezen. Italië, Na den aanslag up Mussolini. Fascistische gewelddaden. Volgens de „Quotidien" hebben de fas cisten to Milaan tweehonderd particuliere woningen geplunderd In Bologna en in de geheelo provincie Emilia zijn talloozo gewelddaden voorge komen. Een groote Italiaansche lecninrj? De Romeinscho correspondent van dn „Daily Mail" meldt, dat binnenkort een enorme financieele operatie in Italië r. il worden uitgevoerd door de consolidatie van meer dan 201/< milliard lire of onge veer 183 millioen pond der vlottende echuld. Een nieuwe 5 pet. leening zal uit gegeven worden tegen een koers van 87pet. Spanje Het rcvolutionnair comolot. Kolonel Macia over de voorbereiding. Gelijk bekend, wordt te Perpignan door de Franscho autoriteiten het onderzoek ge leid betreffende het complot van kolonel Macia togen do Spaansche regeering Toon Zondagmorgen Maoia do bcscbul* wigirig van Garibaldi vernam, dat hij voor de uitvoering zijner samenzwering Ita- Laansch geld zou hebben ontvangen, moot hij woedend hebben uitgeroepen: ,,'t Is on- goloofelijk, monsterachtig. Ik voor mij heb r.ooit een Italiaansche lire aangenomen. Mijn vrouw en ik hebben bezittingen in Spanje, die ons 150.000 peseta's opbren" gen." Terzake zijn betrekkingen met Riciotti Garibaldi verklaarde de leider der .Spaan sche samenzweerders: „Ik heb twintig Italianen gerecrutoerd, allen Garibaldis- ten. Zij dragen nog het roode hemd. Maar alvorens hun mijn plannen le doen kennen, besloot ik aan Garibaldi inlie ï- lingon te vragen. Ik schreef dus naar Nizzn. Garibaldi antwoordde mij, dat hij tet beter vond, dat wij over de aangele genheden oen samenspreking hielden te Parijs. Twee maanden geleden hebben wij in die stad een ontmoeting gehad Ik heb den Ilaliaanschen kolonel vorteld. dat het mijn bedoeling was een gewaponden inval in Catalonio te doen,, en ik vroeg nem of ik op zijn manschappen kon reke nen. Garibaldi verklaarde, dat ik volle dig op hon kon vertrouwen; hij stond or voor in. Documenten, le Prato do Mollo gevon den, wezen er op, dat Macia ook in ver binding had gestaan met do sovjets Mot betrekking hierop verklaarde hij het vol gende: „Weet wel, dat ik vóór mij heb al dege nen, die zich met het huidige regiem in F pan je niet kunnen vereonigingen. Zoo kwam dan ook, een tiental maanden ge leden, een communist, vertrouwensman van Moskou te Barcelona, mij zeggen, dat ik kon rekenen op den steun der fedora'ie van sovjet-republieken Ik ging daarom in het begin van dit j&&r naar Rusland, en had er besprekingen met communis-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1