DINSDAG 26 OCTOBER 1926
65
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
hge Jaargang.
No. 5398
'e £eicbelre (Bow^a/nl'
AB0NNEMENT8PRklS bedraagt bf) vooroltbetallng
- [dien 19 cent per week 12-50 per kwarta&L
to* Agenten 20 cent per week 12-60 per kwartaal
g# per poet I 2.95 per kwartaaL
j QeflloBtreerd Zondagsblad ia voor de Abound ver-
tfbsax tegen betaling ran 60 et. per kwartaal,_bg vooiw
81 ^taling. Afzonderlijke nnmmera 5 d.
dlpblad 9 d
ct„ met OeïlltiFtreerd
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
O.«roos advortentlén 30 oen! pM regel
Voor Ingesonden Mededeelingen wordt hel
3 dubbele van bet tarief berekend.
Klalno advortentlSn, van ten boogBte 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnnr cn ver
huur, koop en verkoop 10.50.
■IMMER BESTAAT UIT ;SE BLADEN.
BUITENLAND
OE FRANC GESTABILISEERD.
Uivoering van de „Belga."
Qouddekking van 40 pot
De stabilisatiekoers van den Belgi-
jiai franc zal 174.31 zijn, berekend
de waarde van den dollar.
K4 betrekking tot de statuten van de
tonale Bank zal men o.a. een goud- of
ivisen-dekking van 40 pet. voor-
Directie-Commissie van de Bank zal
uit den gouverneur, den vice-
Terneur en twee directeuren. De Raad
mmi Regenten zal bestaan uit 0 leden, ge-
a uit vooraanstaande persoonlijkhe-
van handel, industrie en financiën.
j Verklaringen van Franok.
I [iniater Franck is gisteren ter beurse
3- schenen en heeft daar onder grooto
klaai instelling enkele verklaringen afge-
1 over de monetaire reorganisatie. Hij
6Q le o.m. dat de regeering voor twee
chinehi iiaen gesteld stond: óf invoering van
goudmunt overeenkomende met ster-
of dollar, óf invoering van een eigen
Ij dmunt, de „belga". De regeering heeft
j III laatste gekozen, omdat dit voor een
d land als België het meest verkieslijk
- - (levendige toejuichingen).
sncJiru kt goudgewicht der „belga" zal pre-
de me 0209.211 gram bedragen en op deze
en w s zal de dollar 7.20 en het pond, in-
i dit op pari staat, 35 „belgaV waard
ppju (ruim 34 ct. Red.)
ranck voegde hieraan toe dat de
ga" niets aan-de waarde van den
ie af zal doen. Alle contracten, die in
C gesloten zijn, en alle prijzen in
luidende zullen morgen zijn wat
^tereu waren. Herhaaldelijk werd de
A netting van Franck door applaus
110 L rSroken en de beurs reageerde gun-
ap zijn exposé,
aar ri i| goede bron verneemt de „Msb."
de volgende bijzonderheden:
inflatie, die zich weerspiegelt in de
jnrj ill van 6700 mi 11 i oen van den staat
lui II de Banque Nationale zal teruggo-
:ht worden tot 2 milliard. Een leening
500 millioen goudfrancs zal Zaterdag
Londen worden uitgegeven door drie
voor 'tl grootste banken der wereld. Deze
m. tot ing geeft een netto opbrengst van 450
van At (oen, die aan de Nat. Bank worden
hagen
i gouddekking der bankbiljeten zal
TBüK p00ter z^n dan 50 pet. en bovendien
d» bank over ruime middelen beschik-
101 den export te begunstigen en den
6 te verdedigen.
franc blijft gewoon franc, het eenige
tdiil is dat hij nu gestabiliseerd en
mg tfandeerd is. Er ontbreekt echter iets
b legenover hsl buitenland het verschil
tusschen gisteren en vandaag*
lro® ia besloten een vijfvoud van den
OP f If *e voeren mo* den naam van
uisniei! francs zullen zoodoende te
voor P* 11 inwisselbaar zijn tegen 1 Bel-
trievei B omgekeerd.
che Ct Duitschland
„Prinzlicher Hofrat."
|Een benoeming door den
e x-k e i z e r.
lö „Welt am Abend" is van be-
zijde de volgende merkwaardige
ide ter beschikking gesteld:
benoemd hierbij den hofstaatsse-
heer Adermann, als erken-
Toor zijn aan Z. K. H. prins Frie-
Wilhelm van Pruisen bewezen trou-
,ïlensten, tot „Prinzlicher Hofrat."
0CT1 Doorn, 18 Augustus 1026.
WILHELM I. R
Frankrijk.
A®1 Pransch-Duitsche toenadering.
labeur heeft op de algemeene verga-
j van de republikeinsche liga van
IIIIIP ^ttdölijk departement een rede ge-
eniYf
j Mn
JBERT. l &lle vraagstukken, waardoor op-
maRP i? kunnen worden veroorzaakt,
trT P u mmneüjk« wijze geregeld zijn.
worden er belangrijke
f. - Mm 1
Mf k.tan Briand. Frankrijk ï&l allee lm
t?DEL ,8le^en> opdat eindelijk de ware
P de wereld zal heerschen.
Du;-
Engeland
HET MIJNCONFLICT.
beroep op de regeering.
1 dwin acht interventie
onmogelijk,
böt Lagerhuis maakte gleterenj de
ter in het Labour-kabinet Gly-
aUfD
Dor
injï 'c
Hoer
ouffb
nes een aanvang met de algemeene be
schouwingen over den toestand in de
steenkoolindustrie. Hij betreurde het ont
breken van een regeeringsverklaring, wel
ke de situatie zou kunnen ophelderen.
Er bestaan aanwijzingen, dat verschillen
de kringen toenadering wenschen, maar
de mijnwerkers zijn niet van plan toe te
geven. Intusschen bestaat zoolang de sta
king voortduurt steeds gelegenheid tot
overeenstemming te komen door middel
van een overeenkomst, in plaats van door
uitputting van een der partijen, hetgeen
slechts het begin zou zijn van een nieuw
conflict in een anderen vorm.
De premier, aldus Clynfes, moet zich
losmaken uit de positie, waarin hij zich
thans bevindt, en die door do mijnwerkers
en de aanhangers der Labour Party
wordt beschouwd als die van raadsman
der mijneigenaars.
Van de zijde van Labour beslaat er een
streven naar verzoening. Clynes drong er
bij deQ premier op aan, onmiddellijk stap
pen te doen om de beide partijen tot on
derhandelingen te brengen in een geest,
welke tot vrede zou stemmen.
In antwoord op de rede van Clynes
verklaarde Baldwin, dat de mijneige
naars zeer dom handelen door te weige
ren, met de regeering en de mijnwerkers
te confereeren. De leiding der mijnwer-
korsfederatie mist echter elke competen
tie. Nu de onderhandelingen zoovele ma
len afgebroken zijn, zou niets nadeeliger
zijn voor de vredeskanson dan een po
ging tot hervatting der onderhandelingen
zonder kans van slagen. De regeering
heeft verschillende voorstellen gedaan,
doch, nadat deze alle verworpen zijn, zal
zij in het conflict niet meer tusschenbeide
komen.
Nij pond kolentekort in
Denemarken.
Het kolentekort in Denemarken is nij
pend geworden. De Deense he staatsspoor
wegen hebben eenige honderden goederen
wagens naar Duitschland doen overbren
gen voor het transporteeren van steenko
len vanuit Poolsch en Duitach Opper-Si-
lezië. Het ministerie van Handel heeft
steunmaatregelen aangekondigd.
Het Roer-gebied profiteert. -
De steenkoolproductie in het Roerge
bied is in de week, eindigende 16 October,
de hoogste geweest van het geheele jaar.
Totaal bedroeg de produotio in de eerste
negen maanden 80* millioen ton tegen
86.6 millioen in de eerste negen maan
den van 1913.
Er is een aanmerkelijke verbetering in
de werkloosheid in de industrj^-steden
van Westfalen, hetgeen voor een groot
deel een gevolg is van de grootere bedrij
vigheid in de steenkoolindustrie.
Geen vervoer van kolen voor
export in Polen.
De steeds toenemende export van steen
kool uit Polen dreigt gevaar voor de Pool
se he birmenlandsche markt op te leveren
en in de afgeloopen week is er reeds on
voldoende aanbod geweest. Enkele gas
fabrieken in Galioië hebben op een gege
ven oogenhlik zelfs steenkool uit Tsjecho-
S.lovakije moeten betrekken.
Het kabinet heeft deze kwestie bespro
ken en besloten aan de Poolsche spoor
wegen opdracht te geven gedurende deze
week uitsluitend steenkool te vervoeren
voor de binnenlandsche markt, terwijl
geen enkele trein met steenkool voor ex
port mag vertrekken.
China.
Sjanghai's actie tegen de rooden.
Destaatvanbelegop Ghineesch
gebied afgekondigd.
De Chineesche politie te Sjanghai heeft
een inval gedaan in een huis, waar zeven
tig vlaggen van het Kwomintang en een
hoeveelheid munitie in beslag is genomen.
Zeven „rooden" werden gearresteerd; men
betrapte hen op het doorknippen van te
lefoondraden en op verschillende andere
verboden handelingen.
In verband hiermede is in het Chinee
sche gebied rondom Sjanghai de staat van
beleg afgekondigd. Voertuigen en perso
nen, die zich van de buitenlandsche con
cessies op Chineesch gebied begeven, wor
den gefouilleerd.
Het bezoek der Roemeensche koningin.
Eenige vermakelijke
„inoidente n".
Het verblijf van Koningin Maria van
Roemenië te New-York, waar tij Vrijdag
met prins Nicolaaa en prinses Deana
kuchend en niezend van een bezoek aan
Philadelphia terugkeerde, is door eenige
vermakelijke „incidenten" gemarkeerd ge
weest.
Toen de koningin de opvoering ging
bijwonen van een door haarzelf gecompo
neerd ballet, getiteld „De zakdoek der ko
ningin", kwam zij tot de ontdekking, dat
er een speciale box voor haar ingericht
was, vanwaar zij nietq op het tooneel kon
zien, maar waar zij in het volle gezicht
zat van de bezoekers, die 120 gulden en
meer betaald hadden voor een plaats.
Het vorstelijk gezelschap verliet dan de
koninklijke loge en ging nu ook op een
gewone plaats van 120 gulden zitten, waar
het tenminste de vertooning kon volgen.
Bij het diner, dat aan de koninklijke
gasten werd aangeboden, deed zich even
eens een komisch feit voor. Nadat de zaal,
waar het diner plaats had, door de ko
ningin en de bevoorrechte gasten betre
den was, werd de deur gesloten om onbe-
gde bezoekers buiten te houden. Prins
Nicolaas, die wat laat arriveerde, werd al
dus buitengesloten en moest door de keu
ken in gezelschap van kellners worden
binnengeloosd.
Toen het diner afgeloopen was, kon de
sleutel der eetzaal niet gevonden worden
en de koningin keerde naar haar departe
menten terug via de dienstlift van het ho
tel. Een en ander tot groote ontgooche
ling van de talrijke personen, die zich in
het hotel verzameld hadden om de vorstin
te zien.
Amerika
Gevecht met Indiaansch opstandelingen
in Mexico.
De rogeeringstroepen zouden
140 doodon hebben.
Draadloos wordt gemeld, dat langs de
spoorlijn Tepic-Mazatlan een gevecht heeft
plaats gehad tusschen gewapende India
nen en Mexicaansche troepen. Laatstge
noemden zouden honderdveertig dooden
te betreuren hebben.
De vredesonderhandelingen In
Nicaragua mislukt.
Uit Managua (Nicaragua) wordt ge
seind: De vredesconferentie te Corinto is
mislukt. De regeeringsvertegénwoordigers
zijn naar de hoofdstad teruggekeerd.
mmE®L&9BD
OE ARBEIDSWET.
Overwerkvergunning aan bak
kerijen.
Do Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid;
Gelet op het bepaalde bij do artikelen
35, tiende lid, 42, zesde lid, en 97, vierde
lid, der Arbeidswet 1919;
Heeft goedgevonden:
A. te vergunnen, dat in broodbakkerijen
in alle gemeenten des Rijks, waarin ter
viering van den R. K. feestdag van Aller
heiligen op Maandag 1 November 1926
geen arbeid wordt verricht:
lo. door hoofden of bestuurders en
door bakkersgezellen, in afwijking van
het bepaalde in artikel 35, tweed lid, der
Arbeidswet 1919, op Zaterdag 30 October
1926 bakkersarbeid wordt verricht tus
schen 12 uur des nachts en 4 uur des
voormiddags, met dien verstande, dat
voor zoover betreft broodbakkerijen, voor
welke eene vergunning, als bedoeld in
artikel 87, eerste lid der Arbeidswet 1919,
is verleend reeds op Vrijdag 29 Oc
tober 1926 om 10 uur des namiddags met
den arbeid, bestaande in het gereedmaken
van deeg en ovens, mag worden aange
vangen; t
2o. door bakkersgezellen, in afwijking
van het bepaalde in artikel 40, eersto lid,
der Arbeidswet 1919, op Zaterdag 30 Oc
tober 1926 gedurende ten hoogste 13 uren
arbeid wordt verricht;
B. aan hoofden of bestuurders van
broodbakkerijen in alie gemeenten des
Rijks, die van do vergunning onder A be
doeld gebruik maken, te vergunnen, dat,
in afwijking van het bepaalde in artikel
35, zesde lid, der Arbeidswet 1919, op
Zaterdag 30 October 1926 deeg of brood,
dat na 8 uur des namiddags van den vo-
rigen dag gebakken of opgewarmd is:
lo. van 7i uur des voormiddags af uit
het gebouw met aanhoorigheden, waarin
zich de broodbakkerij bevindt, wordt
vervoerd;
2o. van 8 uur des voormidadgs af
wordt verkocht of afgeleverd.
Ovcrwerkvergunningen voor
banketbakkerijen.
De Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid;
Gelet op het bepaalde bij artikel 28,
vijfde lid, en artikel 97, vierde lid, der
Arbeidswet 1919;
Heeft goedgevonden:
aan hoofden of bestuurders van ban
ketbakkerijen niet tevens zijnde brood-
bakkerij in alle gemeenten des Rijks
te vergunnen, dat, in afwijking van het
bepaalde bij de artikelen 23 en 24 der
Arbeidswet 1919:
A. door mannen arbeid wordt verricht
als volgt:
lo. in het tijdvak van 8 tot- en met 20
November 1926 gedurende 10 uren per
dag onverminderd het met betrekking
tot den Zaterdag bepaalde bij artikel 10,
tweede lid, van het Werktijdenbesluit
voor fabrieken of werkplaatsen 1923
ea 55 uren per week.
2o. in het tijdvak van 22 tot en met 27
November 1926 gedurende 11 uren per
dag en 60 uren per week;
en zulks onder voorwaarde, dat:
a. op dagen, waarop gedurende 10 uren
arbeid mag worden verricht, de arbeids
tijd in zijn geheel gelegen is tusschen 7
uur des voormiddags en 7 uur des na
middags;
b. op dagen, waarop gedurende 11 uren
arbeid mag worden verricht mot uit
zondering van de Zaterdagen de ar
beidstijd in zijn geheel gelegen is tusschen
7 uur dos voormiddags en 8 uur des na
middags;
c. op Zaterdagen de arbeidstijd in zijn
geheel gelegen is tusschen 7 uur des
voormiddags en 10 uur d^i namiddags;
B. door jongens van 16 "en 17 jaar in
het tijdvak van 19 November tot en met
5 December 1926 en bovendien op 23, 24,
80 en 31 December 1926 arbeid wordt
verricht gedurende 10 uren per dag en
55 uren per week, onder voorwaarde, dat
de arbeidstijd in zijn geheel gelegen is
tusschen 7 uur des voormiddags en 7
uur des namiddags;
een en ander met dien verstande, dat,
indien ingevolge het onder A en B be
paalde een arbeider op Zaterdag na 1
uur des namiddags arbeid verricht, hij in
dezelfde week, hetzij op ten minste één
anderen werkdag, na 1 uur des namid
dags, hetzij op Maandag vóór 12è uur
des namiddags, geen arbeid mag vorrich-
ten.
DE MODERNE TAAL OP DE
LO.-SCHOLEN.
Voorgesteld wordt lessen in Fransch,
Duitsch of Engelsch mogelijk te
maken in 't 5e en 6e leerjaar.
Inwerkingtreding 1 Januari
1 9 2 7?
Verschenen is thans een wetsontwerp
tot wijziging van artikel 3 tweede lid, van
artikel 12 en van artikel 193 van de L.O.-
Wet 1920.
In de Memorio van Toelichting wordt
het volgende opgemerkt:
Nadat het voorstel yan wet van het
Tweede Kamerlid mej. J. Westerman tot
wijziging van artikel 3 der L. O.-wet door
de Eerste Kamer met 21- tegen 15 stem
men was verworpen, en er onder de tegen
standers leden waren, die hun stem aan
dat wetsontwerp niet zoozeer op princi
pieels gronden onthielden, dan wel omdat
het h.i. niet volledig was cn er voorts
geen voldoende rede bestond voor een
initiatiefvoorstel, heeft de regeering door
indiening van het ontwerp, hetwelk gewor
den is de wet van 30 December 1925, een
uitstel van één jaar voor de behandeling
van deze aangelegenheid verkregen.
Uit de toelichting tot dat wetonlwerp
bleek toen, dat zij een nader voorstel min
of meer in uitzicht stelde.
Ter voldoening daaraan wordt nu het
onderhavige wetsontwerp ingediend.
Eenerzijds gaat dit niet zoover als het
voorstel van mej. Westerman. Voorge
steld wordt n.l. het onderwijs in Fransch,
Duitsch of Engelsch weder slechts moge
lijk te maken in het vijfde en zesde leer
jaar (in plaats van onbeperkt in allo leer
jaren lager dan het zevende), en dan
slechts gedurende ten hoogste twee uren
per week en per leerjaar voor een dezer
drie vakken. Anderzijds wordt nog voor
gesteld, door een invoeging van een nieuw
derde lid in art. 12, het facultatieve der
regeling ook te doen gelden voor de leer
lingen der school, in dier voege, dat do
gemeenteraad voor oen openbare en het
schoolbestuur voor de onder zijn beheer
slaande bijzondere school voor gewoon
lager onderwijs kan bepalen, dat zij niet
verplicht zijn het onderwijs in het toege
voegde vak te volgen, ook niet, wanneer
het onderwijs daarin in het zevende leer
jaar wordt voortgezet.
Dat de regeering thans de gelegenheid
opent om in een tweetal leerjaren lager
dan hel zevende der lagere school we
der liet onderwijs in een moderne taal
mogelijk te maken, geschiedt eensdeels,
omdat niet gebleken is, dat het verbod van
het onderwijs in een vreemde taal aan het
onderwijs in de andere vakken ten goede
zou zijn gekomen, anderdeels met het oog
op die leerlingen, die later gymnasiaal,
middelbaar, of ander vervolgonderwijs
zullen genieten.
In art. 4 wordt voorgesteld dit ontwerp,
wanneer het tot wet is verheven, op 1 Jan.
1927 in werking te doent reden.
In verband met dit wetsontwerp is ook
ingediend een ontwerp tot wijziging van
artikel 193, tweede, lid der L. O. wet 1920.
In de toelichting tot dit ontwerp wordt
uiteengezet, dal het hier geldt scholen
voor gewoon lager onderwijs, opgericht
vóór 1 Januari 1921, met zeven of met
zes achtereenvolgende leerjaren, die nog
zijn ingericht overeenkomstig artikel 2
bis, tweede lid der wet van 1878, en dus
o.a. in een of meer leerjaren, lager dan
het zevende, onderwijs in een of meer
der drie moderne talen kunnen doen ge
ven.
Do minister ziet geen reden, ook voor
deze scholen, bedoeld in het eerste lid van
artikel 183 den overgangstermijn met een
of meer jaren te verlengen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Belgische franc gesfabiliscerd.
De Britsche premier verklaart, dat de
regeering niet meer zal intervenieeren in
het kolenconflict.
Gevechten met Indianen In Mexico.
BINNENLAND.
Wetsontwerp inzake onderwijs in een
moderne taal op de L. School (1ste blad).
Do arbeidswet en het bakkersbedrijf.
(lste blad).
Bij de officieele vliegdemonstraiies te
Amsterdam is een Zweedsch vliegtuig te
gen een loods in stukken gevlogen. De be
stuurder is zwaar gewond. (Laaste berich
ten).
OMGEVING.
Uitvaart en begrafenis van pastoor Ber-
gansius te Roelofarendsveen. (lste blad).
Onze Geïllustreerce Pagina
De photopagina geeft o.m. te zien: do
brand in het klooster der Paters Trappis
ten bij Echt; de St. Hubertusfeesien to
Hilversum; de courses te Duindigt: do
vuilverbranding te 'a-Graven liago.
Ten aanzien van de scholen, bedoeld
in het tweede lid van die bepaling, staat
do zaak anders. Zonder verlenging van
den overgangstermijn moeten zij vóór 1
Januari 1927 worden opgeheven. Wil men
zo niet geheel laten verdwijnen, dan zal
do Mulo school gesplitst moeten worden
in een school voor gowoon L.O. met zeven
leerjaren en een voor uitgebreid L O.
met ten minste drio leerjaren, en zal
voorts de oude Uloschool (type wet 1878)
tot gewone lagere school moeten worden
teruggebracht
Het blijft dn vraag, of lit-t gewen- l.i is,
het type van de negen- of tieuklassipo Ulo
school geheel uit onze onderwijswetgeving
te bannen. Nu een Staatscommissie lol her
ziening van do L.O.-wet 1920 is ingesteld,
meent de minister niet te mogen nalaten
haar oordeel in to winnen.
Om niet vooruit to loopen op het advies
der Staatscommissie is het wenschelijk,
den bcstaanden toestand vooralsnog lo
handhaven door verlenging van den over
gangstermijn en wel met drie jaren.
Invoerrecht op vlecsch.
De commissie van deskundigen voor da
samenstelling van de prijscourant ter be
rekening van het invoerrecht op versch of
gekoeld vleesch heeft in haro vergadering
van 23 dezer bedoelde prijscourant vast
gesteld nis volgt: rund- en kalfsvlecsch,
versch of gekoeld, 100 K.G. 80; paar-
denvleesch, versch of gekoeld, 100 K.G.
45.
Gedurende do maand November «al
mitsdien het invoerrecht voor do hierbo
ven bedoelde vlceschsoorlon bedragen 10
pel. van de hiervoor vermeldo waarden.
Do gewone audiëntie van den minis
ter van oorlog zal a.s. Donderdag niet
plaats hebben.
KERKNIEUWS
Mgr. v. Roey kardinaal?
Het „Journal des Débals" verneemt uit
Rome, dat uit bevoegde bron verluidt dat
bij het consistorium in December a s. mgr.
Van Roey, aartsbisschop van Mechclen,
den kardiaalshocd zal ontvangen.
Generaal-Ovcrste der Liedcfzusters van
den H. Carolus Borromeus.
Zaterdag werd in het te Maastricht go-
houden kapittel gekozen tot generaal-
overste der Eerw. Zusters van den II.
Garoltus Borromeus (Liefdezusters) de
Eerw. Moeder Fulgentia, oversto der SI.
Thorsumkliniek to Hamar (Noorwegen).
Do nieuwe generaal-overste is geboortig
uit Vonray (Limburg). „Tijd"
RECHTZAKEN
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Een onverwacht slot
Zooals gewoonlijk waren do eerste za
ken, weer quaeBties die in tweodo instantie
behandeld werden.
Aldus ook de zaak tegen J. O. B., ega
van J. v. Rijsen, te Leiden, die bo-
klaagd waj 't avonds na twaalf uur drio
personen in haar Bacchnstempel U heb
ben oulvangeD. Men kont het aandoenlijke
verhaal. Moeder was de deur alt om voor
vader een „hartigheidje* zooal» een der
getuigen het noemde - - op de boterham to
halen. De drie jongelieden liadden intus
schen oen gesprek met de lieftallige doch
ter. Humoristisch aangelegd als zij wtv