ZATERDAG 23 OCTOBER 1926 18e Jaargang. No. 5396 p0 ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pei week 2.50 pei kwartaal, gij onze Agenten 20 cent per week 12.60 pei kwartaaL franco per post f 2.95 per kwartaaL gei Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bjj voor- uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd 2on<iagsb!ad 9 ct Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenlISn SO cent per regel Voor tngesondeo Mededeeüngen wordt bet dubbele nu het tarief berekend. Klolno advertontldn. ran ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en ver- buur. koop en verkoop flO.50. lil immer bestaat uit vijf bladen, waaronder lil Geïllustreerd Zondagsblad. DE R. K. STAATSPARTIJ. DE REORGANISATIE. jhr. Mr. Gh. J. M. Ruys de Beeren- brouck heeft hedenmorgen in de vergade ring van den Partijraad een openings- xedo gehouden, waaraan wij het volgende onlleenen: Nu de reorganisatie van het R. K. po litieke lichaam van federatieven Bond Tan Rijkskieskringorganisaties tot een landelijke partijorganisatie van de indivi- dueele R. K. kiezers, haar beslag heeft gekregen, is er aanleiding het volbrachte werk nog eens te overschouwen de be- teekenis ervan naar voren te brengen. Wel is de reorganisatie nog niet geheel en al gereed. Ik noem b.v. het Partij-Se cretariaat en deszelfs opbouw, de goedkeu ring der verschillende reglementen der lagere organen, de oprichting der Kies- tereeniging ten behoeve van de verkiezing van leden der Eerste Kamer der Staten- Cencraal, en het kiesreglement. Maar de hoofdorganen der Partij zijn thans geconstitueerd: Partijraad, Partij bestuur en Dagelijksch Bestuur. Dat werk is volbracht. De Partijraad. Staande voor den aanvang van het «rk van het hoofdoj gaan der R. K. Staatspartij, den Partijraad, past het ons te overwegen en uit te stippelen, hoe wij onze taak zullen opvatten, wat de vrucht der reorganisatie zijn kan, ja, zijn moet, willen wij van een geslaagde reorganisatie kunnen spreken. De geest. Allereerst dan, sta dit voorop: het is de (geest die levend maakt 1 Van den geest, waarin wij onze taak zullen opvatten, hangt alles af. Wat moet de geest zijn, die ons allen, van hoog tot laag in den bouw onzer partijorganisatie eenige rol vervullend, moet bezielen? Niet de geest van twee of meer groepen partijen, die nu eens gaan beproeven het in den voorgestelden vorm met elkaar te vinden. Maar d e geest, die ons allen moet bezielen, w;j kunnen hem kort en goed Doemen, den waren katholieken geest van onderlinge broe derschap. Die katholieke geest uit zich allereerst i allermeest in een zuivere en oprechte nede meening, om met ons politieke werk i verrichten een goed werk, d.i. een werk ter eere Gods en tot heil der zielen. Wanneer wij onzen arbeid op dat hoogo peil weten to verheffen, op dat peil van een hooger christelijk inzicht, eerst dan zal ons werk waarlijk vrucht- laar zijn. De Franciscaansche geest, die Toorgehouden, moge ook op den politieken arbeid dien invloed uitoefenen, waardoor eigenbaat en eigen eer wordt verdrongen door den drang naar Gods eer en de baat van het geheele volk. Die goede meening maakt ons bereid lot het brengen van offers, waar die van om gevraagd worden. Offers van werk kracht en inspanning, om het goede le bereiken Offers van persoonlijke energie en toewijding. Offers van eigenbelang of groepsbelang, waar het algemeen belang &e vordert. Offers van eigen inricht en opvatting, wanneer een zaak langs nor malen weg tot een beslissing is gebracht afwijkend van eigen meening. En dan brengt die katholieke geest, die als een stempel op ons aller werk moet fokken, nog mede een zeer voorname gemoedsgesteldheid, die voor onze partij moodig is als lucht en licht voor ieder le- Ten. bet onderlinge vertrou- won, een onderlinge broeder schap. Wij willen allen werken ten beste der katholieke zaak. Zoo niet, dan ontbreekt ons het eerst-noodige, om ons *®rk te doen slagen! Ons werk wordt dan, bij alle schoone reorganisatie één Poote mislukking! Nu wij staan voor een nieuw tijdperk, voor de hanteering van nieuwe vormen j&ose mijn herinnering aan den geest, dm ons als katholieken, bij het politieke *erk moet bezielen, door uwe vergade rs beschouwd worden als een weibe lle plicht mijnerzijds, de vergaderingen Tajj dezen Partijraad en het werk der andere partijorganen te plaatsen op dien *aren grondslag, waarop alléén wij, als katholieke staatsburgers, onze eenheid dQen vinden en behouden. Die eenheid, dat was toch het doel dor organisatie! Dat doel bereiken wij nim- er met den vorm alléén, dat doel berei- a wij alléén, wanneer de geschikste gj® W(>rdt bezield door den goeden De vorm. geschiktste vorm. Heeft ona de ffanisatio die gebracht? Niets is vol maakt in deze wereld. En daarom zal de reorganisatie het ook wel niet geheel we zen. Laten wij dat gerust bekennen. Laten wij, die thans geroepen zijn in den gegeven vorm te werken, laten wij trachten dien vorm zoo goed mogelijk le hanteeren. Daarover ook nog een enkele gedachte. Daar is vooreerst: de Algemeene Vergadering der R. K. Staats- p a r t ij, die in art. 12 lid, den naam van Partijraad heeft ontvangen. De groote verandering (tusschen de oude Bondsvergadering en den nieuwen Partijraad) is zoo typeerend 'tot uiting ge komen bij de aanwijzing der stemgerechtigde afgevaardigden naar deze vergadering. Geschiedde deze vroeger telkens voor iedere Bondsverga dering, thans is de aanwijziging van kracht voor een bepaald aantal jaren. Het voordeel dus van den factor der continuïeit, die bevruchtend werken zal. Geschiedde die aanwijzing weleer on opgemerkt, s1 echts onder de aandacht van een betrekkelijk kleinen kring van perso nen, thans stond zij over het geheele land in het toeken eener bijzondere, verheugen de belangstelling. Hier is dus duidelijk iets gewijzigd. Met voldoening mag worden erkend? dat overal met bijzondere zorg en met op recht goeden wil is gepoogd, de veelbe sproken veelzijdigheid te betrachten. De taak. Wat nu betreft de taak van den Pa r t ij r a a d, ongetwijfeld loopt deze voor een deel parallel met die der vroe gere Bondsvergadering. Eene partijorganisatie is, en moet zijn, eenerzijds een verkiezingsma chine, een apparaat, dat het in art. 2 sub c van het Partijreglement gestelde doel nastreeft: „het bevorderen van de verkiezing van leden der Staatspartij in de vertegenwoordigende lichamen"; an derzijds een instituut, waarin het le ven der politieke part ij kan uitg roeien, en dan uitb loeien, in een weloverwogen partijprogram. Welnu, was de oude Bondsvergadering, orgaan van don federatieven Bond van R. K. Rijkskieskringorganisaties, vóór alles een verkiezingsapparaat zeer be langrijk en hoogst nuttig werk heeft het verricht, vooral in den tijd der invoering van E. V. en Vrouwenkiesrecht, de Partijraad moet die functie slechts ver vullen in die mate als beslist noodig is voor het nemen van gewichtige en in grijpende besluiten om de verkiezings machine goed te doen locpen. Ik denk hier allereerst aan het Kiesregle ment, bedoeld in art. 22 van het Partij reglement. De Partijraad houdc echter zijn aan dacht vrij voor den groei en de ontwikke ling van het politieke leven, voor de be handeling der groote politieke vraagstuk ken, welke behandeling dan te zijner tijd moet leiden tot een degelijk voorbereide vaststelling of aanvulling van het Partij program. Deze wijze van werken brengt een ge vaar mede, dat wij onmiddellijk goed on der het oog moeten zien, wil niet do Par tijraad zijn eigen arbeid, tot vruchteloos heid doemen. Dit gevaar is: het worden eener doublure van een Tweede Kamer, het spelen van „een Roomsch Parle ment." De Kieskringen. Laten wij het ronduit bekennen, dat de aanleiding om tot die fout te vervallen, wèl aanwezig is. De Partijraad as er! Prachtig. Ik wil dit of dat graag bereiken. Het ligt op staatkundig terrein. Laat ik trachten het punt via de Rijkskieskring organisaties in den Partijraad te brengen. Die moet het dan maar eens uitmaken en zich er over uitspreken. Do een hoeft dit stokpaardje. De ander dat. En ziedaar het gevaar, dat uwe vergadering zich gaat verdrinken in allerlei onderdeden. En ge steld al, dat uwe vergadering zich over die onderdeden uitspreekt: wat is dan be reikt? Niets dan tijdverlies, en vermin dering, althans versnippering, van aan dacht, die zooveel beter en nuttiger voor onder werk ware besteed. Moeten die stokpaardjes, waarvan ik sprak, dan maar zonder meer op stal ge zet worden? Of laat ik liever niet van stokpaardjes spreken, dit heeft een beetje een onaangenamer bijklank. Laat ik zeg gen: moet de van onder op opkomende belangstelling voor do kleino detail-vraag stukken van staatkundigen aard, moet die belangstelling worden doodgedrukt? Neen, in 't geheel niet. Die belangstelling worde geleid zóódanig, dat zij zich uiten kan in de Algemeene Vergaderingen der Rijks kieskringorganisaties. Wanneer daar dan Kamerleden worden genoodigd, kan vaak onmiddellijk een op klarend antwoord, een voldoening wek kend bescheid worden gegeven, van uit den kring der practischo politiek. Het Partijreglement is in principe centrali- seerend, in den organisatie-vorm echter practisch decentraliseerend. In dit kader van decentralisatie past een behoorlijke zelfstandigheid van den Rijkskieskring. Deze moet geen onbeduidend orgaan wor den, in 't niet verzinken nu een Partij raad is geschapen. Integendeel, zou ik willen zeggen. De Rijkskieskringorganisaties hebben haar eigene taak te vervullen, te zorgen voor een opgewekt politiek leven in eigen ge bied, en te zijn ieder een belangstellings- centrum voor het werk van den Partij raad. Doch juist zij kunnen door het tactvol opvangen van het „kleine werk" den arbeid -van den Partijraad mede hel pen doen slagen. Bovendien wordt zoodoende aan de Algemeene Vergadering der Rijkskieskrin gen een stuk politiek werk gegeven, dat bij een juiste vervulling tot den bloei dier organen ongetwijfeld zal bijdragen. De groote vraagstukken. Omtrent de groote staatkundige vraagstukken en problemen spreke de Partijraad na ernstige voorbereiding en rustige discussüe zich uit. Dan weet net Katholiek kiezersvolk, waar het zich aan te houden heeft Dan treedt de Partijraad niet op het terrein der Katholieke Tweede Kamer fractie, doch laat aan deze de practische toepassing van de punten van het pro gramma over. Zóó opgezet, is ook 'tegelijk verklaard het voorzitterschap van Uwe vergadering, dat straks wordt gelogd in do handen van den voorzitter der Tweede Kamerfractie. „Bij den leider der Katholieke politiek in het Parlement behoort ook de leiding van net hoogste orgaan der partij en daarmede de algemeene politieke leiding te berusten." Aldus zegt het rapport der reorganisabiecommissie. Dit voorzitter schap past alléén bij een Partijraad, die zijn taak opvat, zooals ik U die schetste. Partijbestuur en Dagelijksch Bestuur. Daarnaast blijft,neg veel to doen over. En hiermede kom ik aan de andere Par tijorganen: het Partijbestuur en Dagelijksch Bestuur. Deze beide organen hebben allereerst, naar mijne meening, de zorg, dat de Partijraad worde in staat gesteld, zijn arbeid vruchtbaar en nuttig te verrichten. Het kiezen der te behandelen onderwer pen, het aanwijzen der inleiders, de rege ling der wijzo van behandeling, het een heid en doel brengen in die behandeling, het werken naar een goed voorbereid par tijprogram, riet daar een hoogst gewich tige taak. Maar voorts: er is nog meer te doen! Men kan wel eens wat minachtend pra ten over „het verkieaingsapparaat". Hoo verkeerd gezien is dit. Dat apparaat is absoluut noodzakelijk om in concreto te bereiken, wat men noodig heeft, om in het Parlement een voor onze partij in liet belang des lands, zoo groot mogelijken invloed op den gang van zaken te verze keren. Welnu, aan dat verkiezingswerk heeft het Partijbestuur zijn volle aandacht te schenken. De samenstelling uit afgevaar digden van allo Rijkskieskringorganisa ties waarborgt het contact met deze orga nen. Daar is do propaganda-zorg. De zorg voor een opgewekt leven in alle geledingen der partij. De voorlichting aan de kiezers, voor zoover deze naast het waardeerbare werk der R. K. pers noodig is. Het Partijbestuur is beladen met zeer belangrijk werk van uitvoerenden aard, en het mag niet schromen zich daar ge heel vóór te zetten en den goeden gang der geheele Partij over geheel het land mei zorg gade te slaan. En de eerste taak van het nieuwe Par tijbestuur zal daarbij moeten zijn leiding te geven aan den arbeid noodig voor de oprichting en instandhouding van een partijbureau. Rest nog het Dagelijksch Bestuur. De instelling van dit Orgaan is bedoeld als een vliegwiel voor 't geheele Partij-appa raat. Het kleino getal zijner leden maakt het contact en het vergaderen gemakke lijk. Dit orgaan zal bij wijze van spreken nimmer mogen rusten, alles wat op het politieke erf geschiedt, nauwkeurig moe ten nagaan. Daar waar spoedig ingrijpen door die bijeenkomsten des to beter zullen noodig is, kan dit kleine bestuur zijn in vloed ten goede onder eigen verantwoor delijkheid uitoefenen. De Partijbestuurs vergaderingen vinden op hare beurt hare voorbereding in het Dag. Bestuur, waar- slagen en nuttig zijn. Spr. besloot: Moge onder Gods zegen onze arbeid gedijen! Hij strekko tot verheffing ,van het staatkundig leven in het Katholieke Volks deel en zij daardoor ook ons Vaderland tot heil! BUITENLAND Duitschland De Fransch-Dultsche toenadering. Waar is de geest van Thoiryt De „Voasische Zeitung" schrijft naar aanleiding van uitlatingen van Sauerwein in de „Matin" en de „Petit Parisien", waar in wordt opgekomen voor een langzamer tempo der onderhandelingen in zake de problemen van Thoiry: Na do eerste besluiten der kabinetten van Berlijn en Parijs, waarbij de Franscho en Duitache regeeringen haar instemming met de te Thoiry gemaakte afspraken be tuigden, moest men wel gelooven, dat de gemeenschappelijke besprekingen der Fransche en Duitache commissies van des kundigen reeds begin October zouden plaats vinden. De voorbereidende werk zaamheden te Berlijn zijn dan ook reeds tot op zekere hoogte beëindigd; die te Pa rijs schijnen evenwel nog geruimen tijd in beslag to zullen nemen. Deze vertraging zal wel niet aan moei lijkheden van technischen aard geweten moeten worden. Reeds meermalen toch is erop gewezen, in welk een sterke mate de onderhandelingen over het tot stand ko men van een Franach-Duitsch accoord be- invloed worden door de Fransch-Ampri- kaanscho schuldenonderhandelingen, die evenmin opschieten en in Frankrijk een heftig voor en tegen hebb--t ontketend. Daarbij komt in Frankrijk ongetwijfeld ook het principieele verzet van nationalis tische zijde. Men behoeft slechts aan do samenstelling van het Fransche kabinet te denken, om de bronnen en kracht van de zen tegenstand te kunnen beseffen. Met dezo tegenstroomingen moet k priori reke ning worden gehouden en het was te voor zien, dakhet tempo der besprekingen lang zamer zou worden en zelf tijdelijk tot stil stand zou kunnen komen. Zulk een stil stand is op het oogenblik ingetreden. Een andore vraag is evenwel, of Thoiry zonder meer ongodaan kan worden ge maakt en of de kiemen voor een vorzoe- ning, die zich daar ontwikkeld hebben, vernietigd kunnen worden. Dat echter zul len zelfs de hardnekkigste tegenstanders van Thoiry in Frankrijk en Ieders niet voor mogelijk houden. Do overwinning van zulk een idee, die eenmaal door de volkeren is aanvaard, kan vertraagd, doch niet defini tief verhinderd worden. Welke resultaten de besprekingen tusschen Briand en den Duitschen gezant te Parijs, van Hoesch, zullen hebben, moet worden afgewacht. Wat te Parijs achter do coulissen ge schiedt, is niet geheel duidelijk. Voorloopig zal men zich ermede tevreden moeten stel len, de ontwikkeling van den binnenland- sche politieken toestand in Frankrijk en de Franscli-Amerikaansche onderhandelin gen aandachtig te volgen. Frankrijk. De schuldenregeling. Verzot tegen ratificatie De laatste parlementaire zitting van dit jaar zal waarschijnlijk van zeer korten duur zijn en in ieder geval niet meer dan zes weken in beslag nemen. Het is evenwel duidelijk, dat in zes we ken slechts de begrooting kan worden be sproken, zoodat de ratificatie van do Washington-overeenkomst niet voor Ja nuari kan worden behandeld. Deze bespre kingen zullen zelfs niet direct na Nieuw jaar kunnen beginnen, daar in verband met de Senaatsverkiezingen do zitting eerst eenige weken na Nieuwjaar kan worden heropend. Het Franscho volk heeft dus ruim schoots den tiid na te denken, of de rati ficatie eenig effect zal hebben op de finan- cieclo positie van Frankrijk of niet. Op het oogenblik wint de overtuiging meer en meer veld, dat Frankrijk zichzelf kan redden zonder hulp van buitenlandsche crcdicten en dit wel hoofdzakelijk door do stijging van den franc en het succes van Poinearé bij het vaststellen der middelen voor de Schatkist. Engeland Het Britsche mijnconflict. Het rapport van do steenkool- commissie. De executieve der mijnwerkersfederatio is gisteren met den algemeenen raad van het Trades Union Congres bijeengeweest, ten einde to trachten een embargo op ge- importeerde kolen en een heffing der vak bonden te verkrijgen. Bijzonderheden aangaande de besprekin gen zijn. niet bekend gemaakt, maar verno men wordt, dat de algemeene raad, of schoon hij sympathie uitsprak met do jir .erkers, noch een embargo noch een heffing heeft toegezegd. De vakvcrcenigingsleider stelden zich op 't standpunt, dat het voor de betrokken partijen tijd werd terug te keeren tot de aanbevelingen van do stcenkoolcommissic. Zij verklaarden zich bereid hun medewer king te verleencn om de regeering zoo mo- HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Hol T.V.C.-bestuur beveelt den Brlt- schen mijnwerkers het oude steenkolenrap- port aan. De toestand In China. Een aardbeving in San Francisco (Bul- tenl.- Berichten). BINNENLAND. Do Tweede Kamer heeft haar goedkeu ring gehecht aan de verlaging der Perso- neele Belasting, de schrapping der 25 op centen op de Inkomstenbelasting en de her ziening der Verdedigingsbelasting II (Ka^ merverslag, 2o blad, en -overzicht, 1ste blad). Het rapport der Commissio in zake do ramp van den loodsschoener. Nadere bijzonderheden over de electrifi- caite der Nederlandsche Spoorwegen, lsto blad). Verschenen is het voorloopig verslag der Tweede Kamer betreffende Binnenland- sche Zaken en Landbouw, (lste blad). Gisteravond is te Utrecht aangevangen de eerste algemeene vergadering van den Partijraad van de R.-K. Staatspartij. De uitslag van de verkiezing van het daoc- lijksch bestuur. Tot voorzitter van het partijbestuur werd gekozen jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck. (2e blad). gelijk te bewogen verdere bespreking op basis van het stecnkoolrapport too to staan. De twee partijen hadden nog geen gemeenschappolijken grondslag aangaande dit voorstel bereikt, toen do ritting werd verdaagd. Rusland Nog voldoende strijdlust te Moskou. Hot communistisch congres thans definitief op 25 dezer. Do strijd tusschen de oppositie in Rus land en het Politiek Bureau worde blijk baar op elk terrein en met alle middelen gevoerd. Nu zijn ook do begrootingscijferi tot strijdmiddel geworden, tot groote erger nis van de „Iswestia". Het door den volks commissaris voor Financiën overgelegde verslag betreffende do begrooting voor het in September 11. geëindigde jaar, conclu deert namelijk uit de officieelo gegevens, dat de ontvangsten 250 milliocn roebel be neden de raming zijn gebleven, zoodat er in plaats van een surplus van 118 millioeu roebel, een tekort van circa 130 millioen is Do volkscommissaris voor Financiën be hoort echter tot de oppositie en men be schuldigt hem er nu van, een al to pessi mistisch rapport te hebben opgesteld. Da oppositie maakt gretig gebruik van het ver slag als een nieuw bewijs voor do verkeer de politiek van het centraal-comitó. China. De opstand In Tsjekiang mislukt. Gouverneur Hsi a-T s j a d gevlucht. Soen-Tsjoean-fang, do bevelhebber van Sjanghai, heeft een telegram ontvangen uit Hats jou, de hoofdstad van Tsjekiang, volgens hetwelk de burgerlijke gouver neur van Tsjekiang, Hsia-Tsjao, die het hoofd wts van den opstand tegen Soen- Tsjoean-fang, gevlucht zou zijn. Wanneer dit bericht bevestigd wordt, beteekend het een volledige mislukking van den opstand in Tsjekiang. De tyrannie der legers. Kanton wordt populair. Het valt niet langer te ontkennen, dat de stemming jegens de Kantonneezeö gunstiger wordt. De regeering van Kan ton is tot dusver weinig populair geweest in China, hetzij als gevolg vaD haar poli tiek, hetzij door de wijze waarop zij het bewind uitoefende. Gedurende do huidig® campagne is het gedrag van de Kanton troepen evenwel over het algemeen voor beeldig geweest; hun optreden heeft een; schril contrast gevormd met de schaam- telooze tyrannio van de noordelijke sol- deniersbenden. Hun wandaden hebben ontzaglijk zwar< lasten op het volk gelegd. De rijken hel* bon moeten betalen, de boeren hebben hun oogst en hun trekdieren zien wegvoeren en do koelies hebben onbetaalden arbeid moeten leveren. De ellende, door de sol daten-bandieten in de laatste paar jaaS teweeg gebracht, is onberekenbaar on nu do Kantonneezcn een nieuwen en beteren stand van zaken beloven, lijdt hot geen twijfel of het aanvankelijk succes van hun pogingen zal met vreugde worden ontvan gen, omdat mon daaruit hoop put op een beteren toe?land. Als militaire organisatie kunnen da Kanlontroepen niet vergeleken worden bij de noordelijke legers en als de strijd met do wapenen alleen beslecht moest vvor-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1