!öe Jaargang. VRIJDAG 8 OCTOBER 1926 No. 5383 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN ZONDAGSBLAD. Een eenheidsfront. De stagnatie in het bedrijf. BlfiTEKLAMD eÊ^icbclve (Sou/iemt "lil po ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling R[. y00I Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, rr jij 5nze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL i i, Franc» per Post P® kwartaaL intcsi Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's vor mbaar tegen betaling van 50 ck per kwartaal, bjj voor tetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïlliistreerd dagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlSn 30 cent per regel Voor Ingezonden Rïededeelingen wordt bet 3 dubbele ran het tarief berekend. Kleine advertenUën, ran ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Hf NUMMER BESTAAT IIIT VIER BLADEN. in :re OB De administratie herinnert er aan dat Ifpllet Abonnementsgeld 0.50 4e kwar taal op het Zondagsblad heden moet wor- Icn betaald. Rabbi, priester en dominél Onder groote belangstelling velen oesten worden afgewezen is Dinsdag avond in de groote zaal van het Goncert- jebouw te Amsterdam door de vereeniging IIIIII1 De Middaghoogte" een vergadering ge- Wl louden, waarop sprekers waren de Op- lerrabbijn J. Tal, Pater Felix Otten O.P. en prof. ds. A. H. de Hartog. En de Ka- 2 holieke Radio-Omroep heeft de gehouden invoeringen onder het bereid gebracht h». tienduizenden buiten de zaal.' drie de sprekers toonden in hun f |(ll edevoeringen aan, dat de wetenschap het Wff iodsbestaan niet loochent, ma ar ewijs t. De opperrabbijn Tal zeide o.m., dat hij SP jieel beeft gelezen, ook boeken der tegen tij tanders, en het zijn ernstige overtuiging „_s.dat er geen eigenlijke Godloochenaars ijn, want wie dieper doordringt en door- Ill lllll oekt zal altijd God ontmoeten. Men spot met het Godsgeloof, ter wijl men 'juist nergens meer gelooft dan in de wereld van het ongeloof. Zoo aanvaardt men daar voor abso lute waarheid wat de „wetenschap" zegt. (De aanhalingsteekens dienen hier niet te worden vergeten). Er wordt echter zooveel als weten- schap gedecreteerd en geslikt, wat Kf geen echte wetenschap is. Spr. her- vWl innert hier terloops aan het H.B.S.- onderwijs, dat natuurlijk neutraal moet zijn en uit naam van die neutra liteit en.quasi1-wetenschap de jeugd of niet sprak over God of de kiemen van het hoogste belang ver stikte. Pater Otten wees er op, dat de Katho lieken houden, dat de kennis van het Gods- Nd] bestaan ontspringt uit de Rede en de Open- ACH ct. buil ondC |jE c lei jatfc De tijd van het beredeneerd atheïs me is voorbij, al bestaat die van het practisch atheïsme nog. Velen zeg gen: ik geloof slechts wat ik ziq en zij begrijpen niet de groote tegenspraak in die woorden gelegen. De denkers van onzen tijd neigen naar het Godsbestaan, ja omhelzen het zelfs, gelijk de laatste enquête door den directeur van het Fransche blad „Figaro" gehouden, onder de Fransche academici bewees. Prof. ds. de Hartog, de derde spreker, ,ond( ,eSon met te zeggen, dat Rabbi, Pastoor Dominé bijeengekomen zijn niet om te 'gen wat het scheidt, maar wat hen onderscheidt. Hij wees er o.m. op, dat de mensch ook het Godsbestaan moet billen aannemen. Schopenhauer zeide reeds: „wat het hart niet wil, Iaat het .hoofd niet bin nen". En, wanneer het hart inder daad niet wil, is alle redeneeren tever- geefsch. Voor die willen, wijst spreker €r op, hoe wij niet leven in. één we reld, maar in drie, n.l. in de natuur lijke orde, de zedelijke en de geeste lijke. Zoo hebben dan op deze bijeenkomst priester en dominé een eenheids- rabbi, ronf gevormd tegen het atheïsme. Zij lil- Waron daar, zooals ds. de Hartog zeide, om te zeggen wat hen scheidt maar ■l óók niet allereerst om te zeggen wat en 011 d e r scheidt, doch op de eerste kno^f8 0m' £e(*reven door dankbaar plichts lo getuigen van wat hen bindt en '&t: De erkenning van een persoon- G°d; erkenning van, onderworpen- ei aan, liefde voor den Almachtigen c opper en Souvereinen Heer van het leelaL M het practische leven zullen geloovige toelieten, Protestanten en Katholieken ons komen te staan voor een breede 0Ve» die hen onderling scheidt; het diepst is de klove tusschen Israëlieten en Christenen. Maar in datzelfde leven van de dagelijksche practijk mogen wij toch ook niet vergeten, dat wij, ondanks die verschillen, één kunnen zijn in den gewetensplicht om naar eerlijk inzicht en best vermogen God te dienen, elkander daar toe kunnen opwekken door woord en voor al door voorbeeld, elkander daarin kun nen steunen positief en ook negatief n.l. door den gemeenschappelijken strijd tegen do practische Godloochening, ont kenning en miskenning van het Godsbe staan. Daarvan doordringe allen, ge loovige Israëlieten, Protestanten en Ka tholieken, de merkwaardige vergadering, die j.l. Dinsdag te Amsterdam 49 gehou den! Over tooneelcensuur. De schouwburgcommissie te 's-Gra- venhage heeft besloten, niet toe te laten de vertooning van een tooneelstuk door het Vereenigd Tooneel in de Koninklijke Schouwburg, welk stuk door „De Tijd" te recht gequalificeerd is als een „voor onze volksziel verderfelijk product" En daartegen is verzet losgebroken, uit naam van de „vrijheid" en uit naam van de „kunst". „Het Volk" schrijft o.m.: „Men dient met censuur uiterst voorzichtig te zijn, vooral met cen suur op kunstwerken". En als de censuur zich bemoeit met een revue als „Black people", waarhij toch zé ker geen sprake kan zijn van kunst, dan is evenzeer Leiden in last! En „Het Vaderland" schrijft, gelijktij dig met „Het Volk" o.m.: „Waarom volwassenen belet, er uit eigen wil heen te gaan? Iedereen weet nu immers toch, wat hij er van te verwachten heeft" Ja wel; redeneert men niet, als het om dingen gaat, die de lichamelijke gezond heid raken, dat men de menschen moet beschermen tegen zichzelf? Ziedaar, een ander eenheidsfront: socia listische en vrijzinnige pers één in- hun verdediging van wat men zou kunnen noe men de vrije „moraal". (De aanhalings teekens mogen hier niet wegblijven)! Tegenover d i t eenheidsfront zullen wij, helaas, nog niet kunnen stellen dat een heidsfront, waarover wij hier boven schre ven. Zeer velen van de laatsten slui ten zich aan bij de eerstenMaar toch, tóch moet daarheen worden ge streefd; gestreefd moet er naar worden, dat allen, die geloovcn in God, opeischen eerbiediging ook in het openbare leven, en alle uitingen daarvan, althans van de meest fundamenteele, door de Rede alléén reeds kenbare zedewettenl De strijd tegen do immoraliteit móet worden erkend als staande in logischen samenhang, in onafscheidelijk verband met den strijd tegen het atheïsme! De onderbreking van de stroomleve- ring door de Electrische Centrale to Lei den, heeft overdag nooit zoo lang geduurd als gisteren: van ongeveer 9 uur 's mor gens, met een kleine tusschenpoos, tot on geveer 3i uur 's middags. In al dien tijd moesten onze zetmachines stil staan en kon de drukpers niet werken. 't Verheugt ons, dat wij toch nog onzen, abonné's van de meeste plaatsen in de om geving tijdig hun courant hebben kunnen doen toekomen, terwijl de abonné's in do stad op hetzelfde uur als gewoonlijk zelfs nog iets vroeger „De Leidsche Courant" ontvingen, Wij moesten, om dat te bereiken, nood zakelijk in kleiner formaat verschijnen. Daar de Directie van de Lichtfabrieken niet kon verzekeren, hoe laat de stagnatie zou zijn opgeheven, hebben wij zoo lang mogelijk gewacht, om nog èn op tijd èn met twee bladen uit te komen; dit laatste bleek echter tot onzen spijt niet meer mogelijk te zijn. Vandaar dat de abonné's gisteren alleen een z.g. „binnenblad" hebben ont vangen, waarin enkele rubrieken moesten worden uitgelaten, maar waarin wij toch nog het voornaamste van het nieuws kon den puhliceeren. Duitschland De financieele regeling met de Hohenzollerns. Woensdagavond is het compromis tus schen Pruisen en de Hohenzollerns getee- kend onder voorbehoud van goedkeuring door het parlement. Het heengaan van Severing en von Seeckt. De meening in Frankrijk. Het heengaan van Severing en vooral het ontslag van Von Seeckt worden te Parijs druk besproken. Sauerwein, die kort geleden een serie intervieuws uit Ber lijn gaf in de richting van toenadering tusschen beide landen, welke politiek de „Matin" sinds Tlioiry volgt, twijfelt aan de echtheid van de gezondheidsredenen, om dat Severing volstrekt niet ziek leek, toen hij veertien dagen geleden met hem de jeuneerde. Betreffende von Seeckt spreekt Sauer wein de meening uit, dat de regeering de aanwezigheid van een Hohenzollern on der de wapenen reeds lang moest kennen en dat von Seeckt thans niet daarom is af gezet, maar omdat hij de toenaderingspo litiek van Stresemann in den weg stond. In elk geval krijgt hierdoor Stresemann de handen veel meer vrij daarvoor. Indien het, zegt de „Temps", gewenscht is, dat buitenlanders en ook Duitschland zelf moeten voelen, dat de Duitsche repu bliek iets anders is dan een democratische voorgevel, waarachter de reactionnaire elementen naar het herstel van den troon der Hohenzollern streven, is de verdwij ning van generaal von Seeckt noodzake lijk. Verder kan er op gewezen worden, dat het gedwongen aftreden van den comman dant der rijkswecr op het meest geschikte oogenblik is geschied, in verband met de wenschelijkheid van het succes der poli tiek van Stresemann, welke unaniem ge steun is door den kabinetsraad. Want het is duidelijk, dat von Seeckt's heengaan de regeling der kwestie betreffende de ont wapening van de rijksweer zal vergemak kelijken, welke kwestie nog steeds moet worden opgelost, voordat een toenadering tot Duitschland op practische wijze in het voorui(zicht kan worden gesteld. Frankrijk. De Fransch-Duitsche toenadering. Briand heeft den Franschen gezant in structies gegeven tot voortzetting van de onderhandelingen met het Duitsche rijk. Engeland Het mijnconflict. Baldwins voorstellen verworpen. Dg conferentie der mijnwerkersgedele geerden heeft medegedeeld, dat het resul taat der stemmingen in de districten over de regeeringsvoorstellen is, dat 737.000 stemmen tegen en 42.000 stemmen vóór het aanvaarden der voorstellen zijn aan gebracht. De conferentie heeft vervolgens een resolutie aangenomen, waarin de ver werping der voorstellen formeel wordt vastgesteld. Het veiligheidspersoneel wordt- teruggetrokken. De gedelegeerdenconferentie der Brit- sche mijnwerkers besprak gistermiddag de regeeringsvoorstellen, de te volgen ge dragslijn en het voorstel der mijnwerkers van Zuid-Wales om de regeeringspolitiek te bestrijden o.m. door het terugtrekken, der veiligheidsmanschappen uit do mij nen. Een vertegenwoordiger van het execu tief comité verzette zich tegen dit' laatste voorstel. Niettemin werd door de conferen tie besloten, de veiligheidsmanschappen uit de mijnen terug te trekken. Voorts wordt in cle resolutie, welke door do gedelegeefdencouferentic werd aange nomen, een embargo aanbevolen op alle buitenlandsche steenkool, alsmede het hef fen van bijdragen door de andere vakver- eenigingen tot steun van de mijnwerkers- en het zenden cccr missie naar do mijn werkers, die den arbeid hebben hervati, met het doel, hen ertoe te bewegen, het werk weer neer te leggen. Deze resolutie werd aangenomen met 594.000 tegen 194.000 stemmen. De conferentie ging daarop tot heden uiteen, ten einde te bestudeeren, hoe de resolutie kan worden uitgevoerd en ken nis te nemen van de rapporten over den internationalen toestand. Denemarken De ontwapeningswet. De minister van landsverdediging heeft Woensdag de ontwapeningswet, welke het Folketing in zijn laatste zitting heeft goed gekeurd, bij het Landsting ingediend. Het ontwerp strekt tot afschaffing van de strijdkrachten te land en hun vervanging door grenswachten. De vloot zal worden ingekrompen, waarbij echter rekening wordt gehouden met de verplichtingen, die de Volkenbond t. a. v. handhaving der neutraliteit oplegt. Het ontwerp strekt verder tot afschaf fing van het ministerie van verdediging en plaatsing van den nieuwen dienst on der den eersten minister, tot slechting van fortificaties en afschaffing van den dienstplicht. De uitgaven van het nieuwe stelsel wor den geraamd op 17.627.000 kronen, ter wijl de uitgaven voor leger en vloot op de pas ingediende begrooting op 47.800.000 kronen worden geschat. Spanje Primo's maatregelen tegen de artillerie. De officieren ondergaan hun straf. Uit Hendaye wordt aan de „Matin" ge meld: Het conflict tusschen Primo de Rivera en de artillerie-officieren is nog verre van beëindigd. De krijgsraden heb ben do beklaagden zeer verschillend ge vonnist. 'Tachtig officieren ondergaan thans de hun opgelegde straffen. Verder zijn ongeveer 300 in dorpen verbannen. De kanonnen zijn uit de kazernes verwij derd en in artillerie-parken geplaatst. Een verlof van vier maanden is toegestaan aan de soldaten, die met de behandeling der stukken belast waren, alleen de paar- denverzorgers zijn gebleven. Roemenië. Koningin Maria's reis naar de Ver. Staten Roemeensche censuur op de buitenlandsche pers. Uit Boekarest wordt gemeld: De gister alhier aangekómen „New York Herald" is in beslag genomen in verband met een artikel over de reis van koningin Maria naar de Vereenigde Staten. De „Adeverul" voegt daaraan toe, dat de regeering voornemens is, de buitenlandsche pers onder censuur te stellen. Palestina. Wahabieten-aanval in Trans-Jsraanië. Volgens een bericht uit Jeruzalem aan de Londensche bladen hebben vijfduizend Wahahieten Mudawara in Zuid-Jordanië aangevallen, waarbij meer dan honderd bewoners werden gedood. Britsche troepen zijn uitgezonden om verdere aanvallen te voorkomen. China. Hevige strijd op de Yangtsc-rivier. Successen der Kantontroepen Uit Sjanghai wordt gemeld, dat een he vige strijd gaande is op do Yangtse-ri- vier, welke beslissend kan zijn voor den burgeroorlog. De Kantonncescho troepen deden een plotselingen- aanval op den Kioekiang-Nantsjang-spoorweg en sloten den weg af voor do troepen van Soen Tsjoen-fang te Nantsjang. Do positie van Soen is hierdoor zeer hachelijk gewor den. De Kantonneczen hebben verder Tayeh veroverd. Kioekiang veroverd? Volgens berichten uit Sjanghai, zouden do zegevierende Kantonneesche troepen Kioekiang veroverd hebben. Hierdoor zou de weg naar Sjanghai voor do Kanton- neezen openstaan. Vreesclijke toestanden te Woetsjang. 2000 burgers mogen de stad verlaten, De strijdende partijen om Woetsjang kwamen overeen, een zeker aantal bur gers too te sta&n, de belegerde stad te verlaten. Meer dan 2000 menschen haast ten zich daarop te vertrokken. Onder hen zijn verschillende vreemdelingen. De vluchtelingen verklaarden, dat do toestan den in de stad verschrikkelijk zijn. Ver scheidene personen zijn van uitputting gestorven. Brazilië. De gevolgen van het Britsche mijnconflict De Britsche mijnwerkersstaking heeft een ernstige invloed op de Braziliaansche spoorwegen, waarvan de kolenvoorraden nog slechts voor negen dagen toereikend zijn. Op bevel der regeering zijn de diensten reeds ingekrompen. De groote kolen- schaarschte is een gevolg van het feit, dat verscheidene kolenschepen den dienst op Zuid-Amerika hebben opgegeven, voor den winstgevenden dienst tusschen Ver. Staten en Europa. Mexico. De kerkvervolging. De weerstand der Katholieke vrouwen. Uit El Paso wordt d.d. 22 September geschreven aan de „Msbd.": Een welbekend koopman, zoo juist na een langdurig verblijf in verschillende plaatsen van Mexico uit Guadalajara hier aangekomen, heeft ons een interessant Te- HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het ontslag van generaal v. Seeckt wordt te Parijs met voldoening vernomen. De Britsche mijnwerkers hebben Bald wins bemiddelingsvoorstellen verworpen en een resolutie aangenomen om het veilig heidspersoneel uit de mijnen terug te trek ken. Een hevige strijd is gaande in China. BINNENLAND. Verschenen is het Verslag In zake de Wegenbelasting en het treffen van voor zieningen voor openbare verkeerswegen. (lste blad). Spoedige indiening te wachten van een wetsontwerp in zake openbare wegen. (Ie blad). Do hoofdbesturen der bouwvakarbei dersbonden adviseeren den leden het be staande contract op te zeggen. (Ie blad). LEIDEN. De stagnatie in de levering van electri sche stroom. De tijdelijk-gebrekkige duinwater-voor ziening. Onze Geïllustreerde Parina De photo-pagina geeft o.m. photo's van: De oudste vrouw in Nederland -Een tweede binnenhaven te Scheveningen De huldiging van mevr. MannBouw meester. laas gedaan over hetgeen op het oogenblik in dat land plaats vindt. Hij begon met te vertellen, dat een aan tal Katholieken zijn doodgeschoten. AIIogd reeds onder de Mexicaansche vereenigiug van Katholieke jongemaiyien waren op zijn minst 36 .slachtoffers. Velen werden geëxecuteerd zonder door de rechtbank te zijn gehoord, onder voorwendsel dat zij in het geheim tegen de regeóring hadden st- mengezworen; in anderen gevallen werd de zaak door de officieele censuur in den doofpot gestopt; maar er hebben zich ook gevallen voorgedaan, waarbij men niet eens meer van executie kon f-preken, maar waar het gaat om louter moord, begaan door gewetenlooze misdadigers in dienst van een verwerpelijke en wettelooze ty- rannie. Deze martelaars voor do godsdienstvrij heid werden zonder eenig recht vermoord, enkel omdat zij propaganda voerden voor do wettige en vreedzame middelen van verzet, welke door den bond ter verdedi ging van den godsdienst zijn aanvaard. De Mexicaansche vrouwen gedragen zich in 't conflict, dat de aandacht der ge- heele wereld gespannen houdt, op bewon derenswaardige wijze. Te Guadalajara bij voorbeeld en hetzelfde kan van vrijwel iedere plaats in Mexico gezegd worden, posten doorloopend jongedames aan den ingang der cinema-theaters, die nog voor het publiek toegankelijk zijn, om het volk te herinneren aan de medewerking welke het aan de Kerk moet verleenen, indien het zijn godsdienstvrijheid wil heroveren. Een groot aantal bioscopen heeft moeten sluiten, omdat er geen publiek meer koraL Die, welke nog zijn opengebleven, hebben dat niet gedaan, omdat zij goed bezocht worden, maar uitsluitend wegens de tus- schenkomst der regeering, welke tracht den schijn te handhaven, dat alles is zoo als in normalen tijd. Wat genoemde jonge dames betreft, keer op keer werden zij door de soldaten moe- doogonloos meegesleurd en in de gevange nis geworpen. Niet zoodra echter hadden zij haar post gedwongen moeten verlaten, of anderen hadden haar plaats ingenomen, om ze te vervangen en desnoods in de ge vangenis te volgen, wat dan ook weldra gebeurde. Ze werden opgesloten in vervuil de cellen, moesten in gesloten rijen over de openbare straat loopen, werden bedreigd met den dood, 's nachts uit de gevangenis gehaald, en naar het executie-terrein ge bracht, alsof zij allemaal zouden worden doodgeschoten. Deze behandeling kon evenwel don on- tembaren moed dezer jonge vrouwen, die tot dusver alle gemakken van welvarende families hadden genoten, niet breken. Als zij, gelijk beruchte misdadigers door do straten werden gevoerd, en zij Katholieke liederen zongen, en betoogden voor de godsdienstvrijheid, antwoorden zij op drei gementen der soldaten: „Leve Christus, do Koning!" een uitdrukking, welke men over al in den lande hoort en welke ook door de jonge vrouwen herhaald werd, als zij, met do bedoeling ze hang te maken, naar „de plaats van executie" gebracht werden Zoo doen ze ons levendig herinneren aan die moedige maagden, die zonder vrees naar de pijnbank liepen, juichende dank liederen zingend, of naar het circus om door uitgehongerde leeuwen te wordcu verscheurd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1