0e ABONNEMENTSPRIJS bodraagtblj vooruitbetaling
Vooi Lelde» 19 eent per week 12.50 per kwartaaL
fin ome AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
franco per post I 2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad Ie voor de Abonné'e ver-
kriicbaar tegen betaling van 50 cL per kwartaaL b(j voor
uitbetaling. Afzonder lipte nummer» 5 ot. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 et
17e Jaargang.
WOENSDAG 22 SEPTEMBER 1926
No. 5370
3)e £eictaclve Gomartt
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdedeclingen wordt bet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentlën, van teu hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnnr en ven.
huur, koop en verkoop tO.50.
til dommer bestaat uit twee blader-
V Daar is de schuldige I
„Het Volk" besluit een artikel, waarin
hel' sociaal-democratisch haar misnoegen
heeft te kennen gegeven over het kleur
loos karakter van de Troonrede aldus:
"Wij zeggen niet dat dit de schuld
der regeering is. Het ontbreken eener
parlementaire regeering maakt het
moeilijk anders mogelijk. De schuld J
ligt bij die politieke partijen, die tot
geen daad komen kunnen. Met name
ligt de schuld bij de Katholieke Staats
partij, die een Coalitie-kabinet onmo
gelijk heeft gemaakt en ook aan een
democratisch kabinet niet wil mee
werken. Zij is in de eerste plaats
verantwoordelijk voor de politiek van
onvruchtbaarheid, waarvan deze
Troonrede getuigt.
Met wat 'n brutaliteit wordt hier de
merkelijkheid ten onderste boven gegooidl
Moeten wij er nog aan herinneren, dat
de S. D. A. P. voor de motie-Kersten tot
opheffing van het Gezantschap bij het Va-
'ticaan heeft gestemd, niet, naar zij her
haaldelijk verklaard heeft, omdat zij dat
Gezantschap zoo erg vond, maar om on
mogelijk te maken een Coalitie-kabinet! En
dat, terwijl de leiders heel goed konden
.voorzien, dat een andere parlementaire re
geering zeer waarschijnlijk niet mogelijk
zou blijken!
Als „Het Volk" dus zoekt naar de schul
dige aan het totstandkomen der huidige
kleurlooze regeering, en eerlijk wil zijn,
moet het zelf op het zondaarsbankje gaan
zittenDéar is de schuldigel
V De Millioenen-nota.
De Millioenen-nota geeft iets meer
perspectief dan de Troonrede.
Wij vernemen tenminste iets van de
plannen van „Oorlog" welke op het
eerste gezicht niet zóó heel diep ingrij
pend schijnen, dat zij op hardnekkig ver
zet zullen stuiten, tenzij dan bij de mili-
tairisten.
Dat de belastingdruk moot worden ver
jaagd, wordt weer 'ns gezegd; inzake
de aanhangige belastingwetten wordt her
haald wat dezer dagen al reeds is mede
gedeeld; van verdere financieel© plannen
vernemen wij echter nog niet.
Het Onderwijs schijnt voor deze
Begeering het zeer speciale object voor
bezuiniging te moeten worden. De beoor-
deeling van deze bezuiniging hangt af
van de concrete plannen, die wij met veel
belagstelling zullen afwachten.
BUITENLAND
Volkenbond
De Internat, econom. conferentie.
».Binnen den kortst mogolijken
t ij d."
Do Volkenbondsvergadering constateer
de in haar heden gehouden zitting, dat de
economische toestand der wereld, het
meer dan ooit noodzakelijk maakt, dat de
internationale economische conferentie
bijeenkomt. De vergadering wenscht dan
ook, dat de werkzaamheden van het voor
bereidend economisch comité zoo krachtig
mogelijk ter hand zullen worden geno-
rDein» opdat de bijeenkomst der internatio
nale economische conferentie „binnen den
kortst mogelijken tijd" mogelijk zal zijn.
De raadzitting in Duitschland.
^aar de „Msb." vernoemt, is er inder
daad ernstig sprake van, dat de Decem-
oerzitting van den volkenbondsTaad, die
door Stresemann gepresideerd zal wor
den. 'n ■^u^tsc^1'an(^ gehouden zal wor-
Met het oog op het dan gewoonlijk on
aangename weder te Berlijn overweegt men
wnter den Raad alsdan te Heiaelborg of
aden-Baden te doen bijeenkomen.
Stresemann terug naar Berlijn.
Dr. Stresemann vertrekt heden uit
enovo en zal Vrijdag in den ministerraad
Genèv^ u^^rengen van z^n Bevindingen te
Frankrijk.
Briands rapport
^abet kabinet hot met hem oens.
Gistermiddag werd met betrekking tot
V(m,inUnif-terraa^ van gistermorgen het vol
°og officieel© communiqué verstrekt:
nit k an(* den ministerraad verslag
genracht over de werkzaamheden en de
j. 'mg der Fransche delegatie te Genève.
•jvjp. dpeering heeft Briand gelukgewenscht
Vn bereikte resultaten. Briand heeft
ziin Funislarraad op de hoogte gesteld van
mVnnnrekingen mel den heer Streee-
*hf m L regeering was het volkomen met
<e hoi,051 ^et' met ket °°8 °P h0t groo-
*oort fDg' nood*g ifl» dezo besprekingen
z_etfen. In de volgende zitting van
ministerraad zullen de technische
kwesties, die uit de besprekingen voort
vloeien, besproken worden."
Sommige Parijsche bladen hadden ge
wag gemaakt van oneenigheid in den boe
zem van het kabinet over Briands hou
ding. Vandaar bovengenoemde verzekering
van do regeering, dat zij het volkomen
met hem eens is.
Engeland
Het mijnconflict.
Besprekingen met Baldwin.
Gisteravond laat hebben nog besprekin
gen plaats gehad tusschen den premier
Baldwin en de leiders der mijnwerkersfe
deratie. De besprekingen duurden tot 1
uur in den nacht en werden tien verdaagd.
De werkhervatting.
De mijneigenaars doelen mede, dat er in
vergelijking met de vorige week 8000 mijn
werkers meer aan den arbeid zijn gegaan.
Thans zijn reeds meer dan 60.000 mijnwer
kers naar de mijnen teruggekeerd.
Spanje
De politieke crisis.
De koning en Primo do Rivera.
Ondanks de optimistische verklaringen
van do Spaansceh regeering over den bin-
nenlandschen politieken toestad schijnt de
rust nog niet geheel hersteld, en blijft
het wantrouwenvan hot directorium tegen
over de artillerie-officieren bestaan.
Alle "forten en kazernes worden nog
steeds door do infanterie bezet gehouden,
doch ook onder de infanterie wordt sterk
met de veroordeelde artillerie-officieren
gesympathiseerd. De geruchten blijven dan
ook hardnekkig aanhouden, dat het infan-
teriecorps zich bij de artillerie zal aan
sluiten.
Te Saragossa zijn in de laatste dagen
door den krijgsraad 82 vonnissen tegen de
artillerie-officieren uitgesproken. Do von
nissen worden niet openbaar gemaakt, en
de processen worden achter gesloten deu
ren gevoerd.
De „Chicago Tribune" verneemt uit
Biarritz dat de betrekkingen tusschen Pri
mo de Rivera en den koning van Spanje
slechter zijn geworden, aangezien de ko
ning de toegezegde amnestie voor de artil
lerie-officieren toegepast wil zien, terwijl
Primo do Rivera op een strenge bestraf
fing aandringt. Primo do Rivera ziet in het
verleenen van gratie een desauvoueering
van zijn politiek. Ook heeft Primo de Ri
vera nog twee officieren laten arresteeren,
die hij beschuldigt van een poging tot
moordaanslag op zijn persoon.
De Ministerraad.
Spanje naar de ontwapenings-
oonferentie.
In den ministerraad te San Sebastian
heeft de minister van buitenlandsche za
ken meegedeeld, dat Spanje uitgenoodigd
is deel te nemen aan de ontwapeningscon
ferentie. Do raad, van meening zijnde, dat
de Vereenigde Staten ook deel nemen aan
die conferentie, hoewel zij geen lid van den
Volkenbond zijn, en overwegende, dat de
aanwezigheid van Spanje op die conferen
tie geen enkele verplichting voor dit land
meebrengt, heeft besloten, aan die confe
rentie deel te nemen.
Yanguas deelde den raad don indruk
mede, dien de leden van den Volkenbond
door het uittreden van Spanje hadden ge
kregen.
Primo de Rivera gaf een uiteenzetting
van den bevredigenden toestand des lands
en zeide, dat de regeering door een atmos
feer van hartelijkheid wordt omringd 1 I
Portugal
Een revolutio gaande.
Weg ons de regeeringshouding
ln zake Tanger.
Nadat veertien dagen geleden een op
stand van het garnizoen van Chaves in
de kiem kon worden gesmoord, moet thans
in Portugal een revolutio van ernstiger
aard aan den gang zijn, die den val der
huidige regeering beoogt.
Volgens sommige berichten moot de re
den voor dezen nieuwen opstand gelegen
zijn in hot feit, dat de regeering voorne
mens zou zijn de Tanger-conventie op to
zeggen en Tanger aan Spanje over te la
ten.
Italië.
De Fransch-ltaliaansche houding.
Grensbewaking.
De nieuwe directeur-generaal der politie
te Rome, Bocchini, is belast met het orga-
niseeren van een speciale bewaking van de
Italiaansch-Fransche grens om het bin
nenkomen in het land van anarchisten te
verhinderen.
Baron d'Ordonera heeft aan den Fran-
schen gezant bevestigd, dat de moest for-
meele bevelen aan de provinciale politie
zijn verstrekt, dat er in het vervolg geen
enkel incident voor de Fransche consula
ten meer mag plaats hebben. De overtre
ders zullen onmiddellijk voor de konink
lijke justitie worden gedaagd.
Rusland
Weer een anti-bolsjewistisch complot
ontdekt
De Londensche „News Service" heeft
uit Moskou een telegram ontvangen, vol
gons hetwelk de politie weer een contra
revolutionair complot heeft ontdekt. Acht
tien personen zijn reeds gearresteerd. Men
beweert, dat de samenzweerders handel
den op instructie van grootvorst Nicolai
Nioolajewitsj, die him geld zond om hen
te helpen in hun actie togen de Sovjet-
rogeering.
Volgens de plannen, die de politie in
handen heeft gekregen, hadden <lo con
tra-revolutionairen het plan, spoorwegen
in de lucht te laten vliegen, treinen te
doen derailleeren en Sovjet-functionaris
sen te vermoorden, om aldus de onrust-
sfeer, welke voor het voornemen dienstig
was, te doen ontstaan.
Amerika
Do kerkvervolging.
Katholioken gearresteerd.
Uit Mexico wordt gemeld, dat 200
Katholieken, mannen en vrouwen, ter
zake van deelneming aan religieuze bij
eenkomsten zijn gearresteerd.
Een mislukte aanval der opstandelingen
in Nicaragua.
De regeoring van Nicaragua deelt me
de, dat do opstandelingen op 20 Septem
ber gepoogd hebben, Rama te veroveren,
doch dat zij na een strijd van drie uur
werden teruggedreven. Acht opstandelin
gen werden in dit gevecht gedood en 12
gewond.
BimESSLRm
DE R. K. UNIVERSITEIT.
Aantal studenten. Een woord tot de
studenten.
Prof. mr. dr. Gh. Raaymakers, rector-
magnifjeus vein do R. K. Universiteit te
Nijmegen, heeft gisteren, zooals reeds kort
gemeld, het rectoraat overgedragen aan
zijn opvolger, prof. dr. W. Mulder.
Aan de daarbij uitgesproken redevoe
ring ontleénen wij nog het volgende:
Het aantal studenten bedroeg in het
eerste jaar 189, in het tweede jaar 283,
in het nu geëindigdo derde jaar is hel ge
stegen tot 827. Al is de toeneming niet
zoo groot als die van het vorig jaar, toch
mag van een regelmatigen en gezonden
groei gesproken worden, daar het aantal
der voor het eerst ingeschrevenen dit jaar
117 beliep, d.w.z. meer dan een derde ge
deelte van het totaal.
Verblijdend is hierbij, dat de verhou
ding tusschen de volledig en de slechts
voor enkelo lessen ingeschrevenen ook dit
jaar weer gunstiger werd voor de eerste
categorie. Van 70 pet. in 't eerste jaar,
80 pet. in het tweede, is in het derde jaar
het aantal volledig ingeschrevenen geste
gen tot 87 pet van het geheel.
De faculteit der godgeleerdheid telde,
evenals in het voorafgaande jaar, maar
13 ingeschrevenen. Dat geringe aantal
studenten in do theologische faculteit
moge op liet eerste gezicht verwondering
wokkon, als men bedenkt, dat in do
theologische faculteit do studie pas begint
op het punt, waar do andere faculteiten
eindigen, m.a.w. nadat do studenten eerst
oen volledigen cursus van hooger onder
wijs in wijsbegeerte en theologie doorloo-
pen hebben, zal men begrijpen, dat het
aantal ingeschrevenen noodzakelijkerwijs
gering zal moeten blijven.
De faculteit der letteren telde 178, die
der rechtsgeleerdheid 136 ingeschrevenen
Het aantal vrouwelijke studenten bleef
percentsgewijze hetzelfde als het vorig
jaar, namelijk 25 pet. van het geheel, wat
iets moer is dan het gemiddelde verhou-
dingscyfer aan andere universiteiten.
Het schoone geslacht schijnt zich bij
voorkeur getrokken te voelen tot de stu
dio der schoone letteren; minder tot de
studie van liet recht, hoewel haar beken
de welsprekendheid zou doen verwachten
dat het beroep van advocaat haar bijzon
der zou aantrekken.
Togen 12 vrouwelijke studenten in de
rechten, waren er 71 in de letteren en
wijsbegeerte.
Het aantal studenten, dat de wijsbegeer
te als hoofdvak koos, bleef ook dit jaar
gering.
Met de toeneming van liet aantal stu
denten steeg natuurlijk ook liet aantal af
gelegde examens. Van do 84 gcëxamincer-
den mochten er 62 slagen.
Plechtige promotics hadden dit jaar
niet plaats.
Na vermelding van de personalia en
van andere fata, wijdde spr. enkele woor
den aan het besluit van het bestuur van
do St. Radboudstichting om de ontgroe
ning der studenten te vervangen door oen
verplichte kennismaking op voet van ge
lijk heid. Spr. verwacht, dat do Nijm
sche studenten zich aan deze beslissing
zullen onderwerken. Zo schieten wel in
menig opzich tekort, zeide hij, indion men
hun den maatstaf aanlegt van het
Roomsch Katholieke ideaal; maar dat is
ook het geval met de professoren, gelijk
dat ovencens het geval ia met do R. K.
werkgevers en de R. K. arbeiders, zelfs
met do R. K. priesters en religieuzen, ja
zelfs misschien wol met de bedillers, dio
ongetwijfeld met goede bedoeling, meen
den in het openbaar den staf te moeten
breken over het gedrag onzer studenten.
Leden van „Carolus Magnus" bedenkt
dat het oog van katholiek Nederland op
u gevestigd is Men stelt aan uw gedrag,
terecht, zeer hooge eisclion. Zorgt dat go
niet te ver verwijderd blijft van het ideaal
dat men zoo gaarne in u zou verwezen
lijkt zien. Stelt er toch geen oer in, voor
uw studentenleven, van anderen oude,
vaak reeds verouderde, vormen over to
nemen. Gij zijt een nieuw geslacht. Een
nieuwe geest, moer idealistisch dan die
van het langzamerhand verdwijnende stu
dententype, moge u bezielen.
Spr. memoreerde ten slotte do opening
van het Pi us-convict, een eigen tehuis
voor priester-studenten, dat thans reeds
voor 23 priester-studenten ruimte biedt
en nog aanmerkelijk kon uitgebreid wor
den.
DE NOMINATIE VOORZITTER
TWEEDE KAMER.
Do lieer Ruys de Beorenbrouck ia gis
teren met overgroote meerderheid "als no.
1 op do voordracht voor president van do
Tweede Kamer gebracht. Dit is con ver
diende hulde aan do geschiktheid, dio hij
in hot afgeloopcn jaar voor do vervulling
van zijno moeilijke taak heeft getoond.
Koninklijke Besluiten.
Burgomoostors.
Benoemd tot burgemeester der gemeente
Rt-ad- en Ambt Vollenhovc mr. W. O. ton
Kate; met ingang van 1 October a.s. tot
burgemeester ('er gemeente Epe D. F. .T.
van Wnlaem, met toekenning van gelijk
tijdig eervol ontslag als burgemeester dor
gemeente Culemborg;
aan O. E. Oleveringa, is op zijn ver
zoek, met ingang van 1 December oj». eer
vol ontsla© verleend als burgemeester der
gemeente Weesp.
N ot a r i a a t-.
Aan den lieer fi. Bcbcffolaar Klots, is
op zijn verzoek met ingang van don dng,
waarop zijn opvolger als notaris zal zijn
beëedied, eervol ontslag verleend uit zijne
betrekking van notaris te Bpssum; aan
den beer O. O. Steen, is op zijn verzoek
met ingang van 25 Reptcmber a.s. eervol
ontslag verleend uit zijno betrekking van
notaris te Alkmaar.
Vragen van Kamerleden.
De Zondagswet en de s. d. betoo
ging in den Haag, Zondag j.l.
Het Tweedo Kamerlid Duymaer van
Twist heeft den minister van justitie de
volgende vragen gesteld
lo. Ts het den minister bekend, dat op
Zondag 1D Reptcmber te 's-Gravenhage een
betooging is gehouden voor ontwapening
en medezeegenselmp, welko betooging ge
paard is gegaan met optochten met mu
ziek door do gemeentel
2o. Heeft do minister kennis gekregen,
dat de optochten met muziek voor vele in
gezetenen een rustige viering van den Zon
dag, zooals de Zondagswet van 1 Maart
1815 voorschrijft-, hebben onmogelijk ge
maakt.? i
3o. Kan de minister medcdcolen, of de
optochten met muziek stoornis hebben ge
geven in de go-'sdfers toefen in gen. gehou
den in kerken waarlangs do optochten
werden geleid
4o. Zoo vraag 3 in dien geest wordt l.~-
ent-woord dat inderdaad deze stoornis
heeft plaats gehad, is hot dan juist, dat,
in strijd mot artikel 5 van genoemde Zon
dagswet, de plaatselijke politie van 's-Gra-
venhgge geen zorg beeft gedragen, om te
voorkomen om te doen ophouden hinder
lijke beweging on gerucht in de nabijheid
der gebouwen, tot den openbaron eero-
dienst bestemd?
Bo. Ts de minister bereid, een onderzoek
in te stollen en mede te doelen, of inge
volge do toezegging, gedaan in do momo-
rie van antwoord op het IVde hoofdstuk
der staatsbegrooting voor het loopend
dienstjaar blz. 5 er bij hem aanleiding be
staat tot het treffen van do noodig geble
ken voorzieningen?
Huldiging J. J. G. Baron van Voorst tot
Voorst.
Dinsdagavond had in cón dor zalen van
het Kurhaus to Bchovcningcn do feestmaal
tijd plaats, welke door do loden der Eerste
Kamer, den griffier en commies griffier
dier Kamer werd aangeboden aan don
President der Eerste Kamer, J. J. Baron
van Voorst tot Voorst, ter gelegenheid
van diens 80ston verjaardag.
Een acht en dertig tal dor gasthccrcn
nam aan dit dinor deel.
De tafel word gepresideerd door het
oudst o lid. der Eerste Kamer der heer
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De internationale economische confe
rentie zal „binnen den kortst mogelijken
tijd" bijeenkomen. -
De Fransche ministerraad is het met
Briand eens.
Weer een revolutie in PortJgal?
In Mexico zouden 200 Katholieken zijn
gearresteerd.
De cycloon boven Florida. Nieuwe stor
men. Ook in Paraguay heeft een cycloon
honderden slachtoffers gemaakt. (Buitoni.
Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
De milliocnennola. Minister De Geer
over het perspectief der Staatsfinanciën.
De Minister van Oorlog geeft een overzicht
van voorgenomen vcrsoberingsmaatrcgelcn.
(lste blad).
Persstemmen over de Troonrede. (2do
blad).
Het aantal studenten aan de R.-K. Uni
versiteit. (late blad).
Met overgroote meerderheid draagt de
Tweede Kamer den heer Ruys de Bccrcn-
brouck opnieuw voor als haar voorzitter.
(lsto blad).
Nadere bijzonderheden over de militaire
relletjes te Assen en Ede. (Gemengde Be
richten, 2do blad).
LEIDEN.
De Zweminrichting aan den Hoogt Rijn
dijk wegens een geval van typhus gesloten.
Doodelijk ongeluk aan de Lichtfabrie
ken.
Hoffman», die in hoogst waardooronde en
hartelijke woorden den tachtigjarige hul
digde.
Zijn toespraak werd door Baron van
Voqrst tot Voorst boantwoord mot woor
den van grooten dank voor de hom ge
brachte huidei
Jubileercndo Kamerleden.
Ook het anti-rov. Kamerlid Duymaer
van Twist heeft do vorige week, on lor
grooto belangstelling, zijn zilveren jubi
leum gevierd.
STATE&-SEMERAAL
EERSTE KAMER.
Vergadering van gisteren.
Do Voorzitter do heer J. J. G. Baron van
Voorts tot Voorst doet mododceling van
liet Kon. Besluit, waarbij hij wederom is
benoemd tot voorzitter dezer Kamer.
Bericht van verhindering tot bijwoning
der vergadering wegens ongestoldhcid is
ingekomen ven do heeren Verheycn, A no
ma en Do Giiselanr.
Do griffier leest daarna, op vorzook van
den voorzitter hot telegram voor, dat deze
uit Arnhem nan de Kamer heeft doen toe
komen en waarbij hii zijn besten dank be
tuigt aan de leden, dio hem hii do vie-ing
van zijn 80sten verjaardag hun gewon r-
deerdo gel uk wen Relien brachten (Apolaus).
Voorts deelt de voorzitter mede, dnt de
in do groepen TT en TV gekozen nieuwe
leden en do herkozen hun benoeming heb
ben nangenomen.
Tn de commissie tot onderzoek van de
""hiofsbricven worden benoemd voor groep
TV do heeren .Tansep, Verkouteren en
heid Lindevor, cn voor groep TT do heeren
Polak, Do Vries cn van den Bergh.
De vergadering wordt voor eenigo negen
blikken gesehorst- teneinde do eomm'isio
voor groep TV in de gelegenheid te stellen,
den geloofsbrief van den voorzitter te on
derzoeken.
Nndat de vergadering is heropend,
brenct, do lieer lansen rapport uit. De ge
loofsbrief is in orde bevonden, zoodat tot
toelating Van den voorzitter als lid dor
Kervr is besloten.
Do Voorzitter verzoekt de commis
sies. zoo mogelijk moreen, rapport uit to
brengen der overige leden.
Daarop wordt te 3.30 de vergadering tot
Woensdagochtend 11 uur verdaagd.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van gisteren.
Aanbieding Staatsbegrooting 1927.
De Minister van Financiën, .Thr.
mr. De Goor, biedt de Kamer de Rtaats-
begrooting voor 1027 aan.
Nominatie Voorzitterschap.
Aan de orde ia hot opmaken van oen
nominatie voor het voorzitterschap gedu
rende het komende zittingsjaar.
de Voorzitter benoemt tot leden der
commissie voor het opnemen dor stom-
