DE WERELDVREDE EN DE KERK. 17e Jaargang. DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1926 No. 5350 3)e £eid4e/fve De ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling Vooi loeiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal Franco per post I 2.95 per kwartaal. Bet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'a ver krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, tyj voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et* met Geïllnstreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt elkon dag rd Zon- en Feestdagen i. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOT: Oowono odvertonliSn 30 cent per regel Voor Iügeiondan Mededeellagen wordt hei 3 dubbele van het tarief rorekend - Kleine adverieallSn, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. 011 RUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN. De schokken, dio de Volkenbond van Genève den laatsten tijd gekregen heeft, werden door sommigen, misschien zelfs door Katholieken met een zeker leedvermaak waargenomen. Be grijpelijk! De geest waarmede de Volken bond haar grootsche probeersels ter verze kering van den wereldvrede ondernam, bleek niet in alles de werkelijke geest des yredes te zijn. De haat en de rancune, benovens het streven om do heerlijke gedachte van een yolkerenvrede tegelijk als middel uit te buiten om te zegepralen over de middel- groote mogendheden, hadden teveel aan deel bij de verwezenlijking der volken bondsgedachten. In deze richting werden van den aan- yang af fouten en ongerechtigheden be gaan, wier gevolgen niet konden uitblij- yen. Desalnietemin echter zou het onjuist zijn nu de uiteenspatting van dien volken bond te wenschen. Alle fouten en verkeerd heden ten spijt toch, beteekent hij een ge weldige schrede voorwaarts. Hij be lichaamt de eerste poging van grootcren stijl, om de volkeren internationaal te ver eenigen en de toekomstige oorlogen, wan neer niet geheel en al te vermijden, zoo !toch tot een zeker minimum te beperken. De Volkenbond is in den grond een ka tholieke gedachte, die de buitenstaanders .van ons overgenomen hebben en getracht hebben te verwezenlijken. Aan ons katho lieken schijnt de taak beschoren te zijn om door een geduldige en standvastige arbeid de fouten van den volkenbond er uit te snijden en hem door onzen invloed lang zaam aan in het rechte spoor te brengen. Dat de moeilijkheden van een ware ver broedering der volken wel buitengewoon groot zijn, kan niemand verwonderen. Reeds de H. Augustinus immer*; bemerkte, dat de mensch veelal „aan het gezelschap yan zijn bond de voorkeur geeft boven dat van zijn medemensch" en dat zich gemak kelijker twee dieren van gansch verschil lenden aard verdragen dan twee men- sclien. Maar de groote Kerkvader wijst ook reeds op de groote kracht der Kerk, die al leen in staat is een ware verbroedering on- jfler de volken en nationaliteiten te stich ten. De grondtrek van het menschelijke we zen is in het algemeen de zelfzucht, en hij gaat meestal met anderen slechts verbin tenissen aan om eigen voordeel en dan nog maar zoolang als dit eigen voordeel die verbintenis wenschelijk doet voorko men. Eerst een werkelijk in vleesch en bloed overgegaan Christendom vermag dit egois me werkdadig te bestrijden en do banden ,te smeden van een op zelfverloochening ge grondveste vereeniging. Het woord: „Gij zijt allen broeders' heeft in den mond van den Wereldheiland alleen de gedaante van een historische werkelijkheid aangenomen.- In de parabel yan den barmhartigen Samaritaan, werd ,voor het eerst het beginsel uitgesproken, dat zicb de naastenliefde over de grenzen .van het eigen volk diende uit te strekken, gelijk Bossuet zoo treffend aantoonde. De vrede speelt in het werk van den Messias naar voorspelling en vervulling 'een geheel vooraanstande rol. En gedu rende do lange reeks van christelijke eeuwen zien wij de Katholieke Kerk im mer bezig de vredeserfenis van haar stich ter trouw te beheeren. De Pausen hebben ook oorlogen ge voerd en meestens moeten voeren, maar hune werkzaamheid voor den vrede vult beduidend meer bladzijden van hun ar beid dan hun oorlogsgeschiedenissen. Zoo zien wij reeds in liet jaar 451 de jgruote gestalte van Leo de Groote als die .van een Vredesbemiddelaar tusschen At- tila en Valentijn, den Romeinschen keizer. In 599 treedt Gregorius de Groote op als bemiddelaar tusschen de Romeinen en de 'Lougoharden. In het jaar 1059 breekt (Paus Leo IX een lans voor den vrede tus schen Hendrik HI van Frankrijk en den Hongaarschen koning Andreas. Evenzoo beslechtte in 1056 Victor II den strijd tus schen Baldwin van Vlaanderen en God fried van Lotharingen. De groote pausen Van de Middeleeuwen, Gregorius VII, In- nocentius de Derde, Bonifacius VIIl en jyele anderen hebben wezenlijk tot hand having en herstel van den vrede onder de fhristelijke volken bijgedragen. Zoo maak- Jte nog in het jaar 1319 Johannes XXII ,Cen einde aan een twintigjarigen strijd tus schen Frankrijk en Vlaanderen. Alexan der VI bracht'de oplossing der eindelooze verwikkelingen tusschen Spanje en Por tugal betreffende de koloniën, waar hij als scheidsrechter de grenzen tusschen de be- «Jihngen beider mogendheden trok. Om rans I en Karei de Vde tot eendracht te brengen^ hebben Leo y GIemena vn en rius Hl hunne krachten aangewend, ^yenzoo bewerkten later Clemens Vffl en verzoening tusschen Hendrik IV Philips m. Urbanus VlLl wendde ten tijde van den dertigjarigen oorlog ai zijn invloed aan om den vrede te bewerkstel ligen. Van de nieuwere pausen was Pius IX zonder ophouden voor den Europee- schen vrede werkzaam. Op verzoek van Bismarck trad Leo XIII tusschen Duitscli- land en Spanje als bemiddelaar op en Pius X nog legde den strijd bij tusschen Bolivië, Brazilië on Paru. Benodictus XV heeft zich wel door zijn opofferende arbeid ge durende den wereldoorlog en door zijn onvermoeid werken daartegenin, voor eeuwig den eeretitel van verdespaus ver overd en Pius XI, die zich het „Christus' vrede in Christus' rijk" tot lijfspreuk geko zen had, is in d enz elf den zin onvermoeid werkzaam. Zonder twijfel heeft de Kerk steeds ook tot vermindering der oorlogsmisdaden bij gedragen. Reeds de synoden van Gharroux en Puy in de jaren 989 en 990 spreken het beginsel uit van de onkwetsbaarheid der niet-strijders, die sindsdien in allo oorlogen als oen vanzelfsprekende oisch van volkenrecht gold. De Kerk verleende aan do vredesverdra gen daardoor eon duurzame working, wijl ze deze door een plechtigen eed liet be krachtigen en over ieder den banvloek uit sprak, dio oen dergelijken eed verbrak. De instelling dor Treuga Dei en van de veilige plaatsen, waar in geen geval ge vochten mocht worden, is eveneens een ver dienste van de Kerk. De Christelijke rid derschap droeg wezenlijk tot matiging en een edele handelwijze in en na den strijd bij, evenals de instelling der kerkelijke rid- derordon. Het streven der Kerk, om alle christe lijke vorston en volken togen den gemeea- schappelijkcn vijand, de Turken, te ver eenigen, is de eerste poging tot een Euro- peeschen en christelijken volkenbond. Een onsterfelijke verdienste verworf zich voorts do Kerk op het gebied der toe nadering tusschen de volken door het scheppen van het volkenrecht. Het gaat niet aan Hugo Grolius als de eigenlijke schepper van het handels-volkenrecht te beschouwen, want Grotius zelf wijst op den Dominikaan Victoria en op den Jezuit Suarez als op zijn leermeesters op dit ge bied. Vorder mag naar voren gebracht wor den, dat de Kerk door do vooraanstaand- ste mannen van alle richtingen en van alle geloofsbelijdenissen steeds opnieuw aangeduid werd als de eigenlijke bescherm ster van den vrede onder de volken. De Hugenoot La Noue, de protestant Leibnits, Thomas Gnmpanella, Bismarck, Pitt, Czar Alexander I, Joseph de Maistre, Saint-Simon, August Comte en vele ande ren lieten zich hierdoor leiden. Bij de opening der vredescon ferentie in Don Haag ver zocht koningin Wil helmina van Holland Paus Leo XIII het eerst om zijn moreolen steun, waarop de paus oen prijzenden en zeer opwek- kenden brief aan deze vor stin zond. Deze paus was het ook, die een inter nationaal scheidsgerechtshof ter beslech ting der mceningverschillen onder de vol ken voorsloeg. Zoo is het in overeenstemming met do traditioneele houding der katholieke Kerk en haar zending, het Rijk Gods op aarde te stichten cn te verbreiden, dat do katho lieken aan elke ernstige poging van een volkenvrede met liefdevolle interesso zoe ken deel te nemen. Waar het gaat om het afweeren van zulk en gruwelijk kwaad als de oorlog, daar mogen wij ons door een, zij het in zich gerechtvaardigd, gevoel van ontevredenheid met den huidigen gang van zaken niet laten verleiden om do in eenstorting van zulk een poging met leed vermaak to begroeten. Integendeel moeten wij er naar stre ven, dat het verkeerde verbeterd wordt, dat „do zondaar levo en zich bekeero" en dat midden boven de hooggaande golven van hartstocht en haat spoedig de witte vaan van den vrede hoog in de lucht moge uitwapperen. A. BRUCCULERI. S.J. Redacteur der Civilta Gatholica, Rome. BUITENLAND Volkenbond DU1TSCHLAND BONOSLID. De historische zitting. Rapport van Motta. Omtrent het verloop van de historische Volkenbondszitting van gisteren zij nog hel volgende gemeld: De bijeenkomst van den Volkenhond ving om 10 uur aan. De tribunes waren geheel bezet. Na enkele korte verklaringen vjn den voorzitter kreeg Bondsraad Motta als rapporteur het woord. Hij zette uiteen, waarom het bureau der Assemblée adviseert de voorstellen in zake Duitschlands toetreding en de uitbreiding van den Raad niet naar de commissie te verwijzen, daar deze punten nauw m<| elkaar verbonden zijn. Duitschlands toe treden tot den Volkenbond heb ik steeds noodzakelijk geacht, waarvan de beteekenis van jaar tot jaar gegroeid is. Vele voorbeel den hebben ons dit den laatsten tijd nog aangetoond. Zwitserland zal met vreugde Duitschlands loetreden tot den Volkenbond begroeten, doch ook de openbare meoning in de geheel© wereld acht dit toetreden noodzakelijk. Eveneens is het noodzakelijk Duitschland 'n permanenten Raadszetel toe te kennen. Tegen het vermeerderen van hot aantal niet-permanente Raadszetels van 6 op 9 spreken belangrijke argumenten en voor al les het gevaar dat de eenstemmigheid var. den Volkenbondsraad slechts moeilijk be reikt zal kunnen worden. Toch schijnen mij de argumenten die thans vóór het ver meerderen van het aantal Raadszetpls spre ken momelneel belangrijker dan die er te gen spreken. Ik herinner slechts aan de noodzakelijkheid om meer dan voorheen rekening te houden met de geographische argumenten. Voor alles echter moet de ernstige crisis welke de Volkenhond mo menteel doorleeft, onder alle omslandighe- den opgelost worden. Hiervoor moeten groote offers gebracht worden, die offers echter moeten gebracht worden. Ik hoop dat de geest der verzoening welke in de studiecommissie en in den Vol kenbondsraad heerschte bij alles discussies ook hier in do plenaire bijeenkomst hoer- schen zal Met bewogen woorden eindigde Motta als volgt: „Het ligt aail den tijd of het woord van Locarno levend zal worden Met een variant op Virgilius eindig ik: Moge ook in den Volkenbond vredo en ge rechtigheid heerschen." De bezwaren tegen hot voorstel. Do beraadslagingen van den Volken bond hadden geen stormachtig verloop. To gen het voorstel om het aantal niet-perma- r.enle Raadszetels te vermeerderen kwa men nogal wat bezwaren los. Vooreerst sprak de Nederlandse lie gedelegeerde jhr. Loudon, die het een vor- gissing noemde, de toetreding van Duitsch land vast te kop'p&en aan do vermeerde ring van het aantal niet-permanonte ze tels. Over het eerste is het Assemblée het eens, over het laatste punt zijn de meenin gen verdeeld. Ondanks haar groote teleur stelling zal de Nederlandsche dele gatie zich echter niet verzetten. Jhr. Loudon herinnerde aan do woorden door prof. Slruycken in do vergadering van 1922 gesproken, toen Nederland het eenige lid was, dat zich tegen de vermeer dering van do niet-permanente zetels van vier tot zes verzette. Waar gaan we heen, aldus onze gedelegeerde, wanneer ws in vier jaar tijd al komen van vier tot negen niet-permanente zetels? Spreker wijst op de gevaren voor den Bond, voor het evenwicht in Raad en As semblée en voor de snelheid van de bijeen roeping van den Raad in geval van poli tieke incidenten. Nederland zou, indien dit mogelijk zou zijn, nog heden ten dage eon terugkeer tot vier niet-permanente zetels voorstellen, zelfs al zou Nederland daar door nooit in den Raad gekozen worden. Spreker wijst nogmaals op den plicht van den Bond het gemeenschappelijk belang boven de partiouliero ambities en eigen- liefdo te plaatsen. Na jhr. Loudon spraken ook de Noor- sche gedelegeerde Nanson en de Zweedsche gedelegeerde Löfgren zich legon do doelma tigheid van het voorstel uit. Nadat Duitschland met algemeene stem men tot lid van den Bond was toogolaten sprak de voorzitter Nintsjitsj een kort dank woord uit. Alvorens tot stemming werd overgegaan ever het voorstel om voor Duitschland eea permanenten zetel beschikbaar te stellen en het aantal niet-permanente zetels to vor- meerderen van 6 tot 9, stelde Nanson eeni- gc vragen. Chamberlain beantwoordo Nansen, die hierop bevredigd scheen. Ook dit voorstel werd tenslotte mot algemeene stemmen aan genomen. Daarna werd deze historisch' zitting Een telegram aan Strosemanu De Secretaris-Generaal van den Volken bond heeft gisterenmiddag het volgende telegram gezonden aan het Departement van Buitenlandsche Zaken to Berlijn: „In opdracht van den president van de volkenbondsassemblóe heb ik de eer IJ mede te doelen, dat in do zitting van 8 September van den Volkenbond Duitsch land is opgenomen als lid en dat do reso lutie van den Volkenbondsraad van 7 Sep tember, waarbij aan Duitschland een per- manonte Raadszetel wordt toegekend, is bevestigd". De Duitscho delegatie vertrokken. Do Duitsche delegatie is gisterenavond, onder leiding van den minister van Bui tenlandsche Zaken, dr. Stresemann, nj Genève vertrokken. Wegens de hooge k ten was geen speciale trein gereserveerd. De delegatie is over drie treinm verdeeld. In den Zwitserschen trein, die om 8.05 uit Berlijn vertrekt, namen Stresemann. Schubert, Gauss en hun hulppersoneel plaats. De parlementaire delegatieleden en de ambtenaren van het minislerio van Bui tenlandsche Zaken reisden met de volgende treinen. De delegatie werd uitgeleide gedaan door rijkskanselier Marx, den minister van Bin- nenlandsche Zaken Külz on den Minister van Financiën Reinhold Van het corps di plomatique waren aanwezig de Engelsche Fransche en^Italiaanscho zaakgelastlgon, benevens de Zwitsersche gezant. Naar vernomen wordt, is do Duitscho de legatie voornemens lot omstreeks 22 dezer to Genève te blijven. De intocht in den Bond zal zonder spe ciale formaliteiten geschieden. Bij den aan vang der zitting van Vrijdag zal de Duit sche delegatie reeds in do zaal aanwezig zijn. Onmiddellijk na de opening der zit ting zal Stresemann het woord vragen. Hij zal dan echter slechts een beloefdhoids- en begroetingsrede houden. Nederland in den Raad? De verkiezing zoker geacht. In gezaghebbonde Volkenbondskringen wordt thans Nederlands verkiezing tot niet-permanent lid van den Volkenbonds raad als vaststaand aangenomen. Over do duur van het aan Nedorland te ver strekken mandaat is nog niets met zeker heid bekend. Spanje Na de militaire beweging. Een amnestie te vorwachton. Het „Journal" 'verneemt uit Madrid dat de 1800 van hun post ontheven artillerie officieren spoedig amnestie zullon erlan gen. Alleen.de aanstichters van het oproer zouden streng worden gestraft. Primo do Rivera woigerdo generaal Sirvent te ontvangen, dio beschuldigd wordt do rebellen te hebben gesteund, Bulgarije. Een nieuw complot. Ecnigo dagen geleden ontdeklo do poli tie te Sofia sporen van een georganiseerde samenzwering, waarvan de leden voor het meerendeel jonge agrariërs en communis ten waren. Dinsdag werd besloten, de per sonen, die er van verdacht worden, hij deze samenzwering betrokken to zijn, in ver zekerde bewaring te nemen. Dientengevolge hadden te Sofia en in de provincie ruim twintig arrestaties plaats. Do eerste minister Ljaplsjef. verklaardo in antwoord op oen vraag in het Sobranjo, dat er inderdaad een agarisch-communis- tische organisatie beslaat, die gedurende do nfgeloopon week een oproep van rovo- lulionnaircn aard heeft verspreid. Haar leden stellen zich ten doel, aanslagon te plegen op personen van gezag, in het bij zonder op de vertegenwoordigers van bui tenlandsche regeeringen, met het dool, bui tenlandsche verwikkelingen te doen ont staan. Volgens geloofwaardigo inlichtingen werd het plan van actie der organisatie vastgesteld op oen bolsjowistische confe rentie, die in Augustus j.l. te Baden hij Weonen bijeenkwam. Het werd wensche lijk geacht, van de op den Balkan heer-" schendo spanning te profiteeren. Aanzien lijke bedragen werden ter beschikking van do organisatie gesteld ora oproer te ver wokken. Een door do polilie-auloriteiten gepu bliceerd communiqué vermeldt nadere bij zonderheden omtrent de organisatie. Er is een geheime drukpers gevonden, die ge bruikt werd voor liet vervaardigen van circulaires, die ecu revolutionnairen oproep behelsden. Van de arrestaties, welke hebben plaats gehad, zijn cr achttien gehandhaafd. Do personen, die in hechtenis zijn gehouden, zijn in het algemeen vooraastaande leden der groepen, die deel uitmaken van de or ganisatie. Griekenland. De onrust in Griekenland. O nc enigheid tusachonKondilis en Kondoerlotla? De „Times" meldt uit Athene: Admiraal Kondoeriotis, do president der Grleksche republik, heeft Athene verlaten met be stemming naar Hydra, naar men zegt, ten gevolge van oneenighoid tusschen hem en minister-president Kondills. Een offlcieele ontkenning. Do Griekscho regeering heeft, naar de „Daily Tel." meldt, Dinsdag het volgende officieels communiqué uitgegeven: Het is volkomen onwaar, dat er tus schen den president dor republiek en de regeering eenlg geschil zou bestaan en dat hij om die reden naar Hydra zou zijn vertrokken. De president ging daarheen voor een korte vacant ie, na een onderhoud met den premier. De geruchten, dat er in do troepen der republikeinsche garde insubordinatie zou hebben plaats gehad en dat do regeering besloten zou hebben eenige commandanten of officieren te ontslaan, zijn ongegrond. De politiek der regeering heeft allo bewe gingen, welke het land en het leger on- HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De historische zitting van den Volken bond. De verkiezing van Nederland tot niet- permanent lid van den Vofkenbondsraad wordt zeker geacht. Onrust in Griekenland. BINNENLAND. Vergadering van de Prov. Staten van Zuid-Holland (2do blad). De 15de Nederlandsche Jaarbeurs (2de blad). Een ketelontploffing te Utrecht (Gom. Beriohtcn, 2de blad). OMGEVING. De inwijding van het Klooster der Kruisheeren te Zoeterwoude (1ste blad). rust zouden kunnen vcroorzakon, to niet gedaan. In weerwil van deze ontkenningen, zoo vervolgt do Athecnscho correspondent van de „Daily Tel.", bestaat er geen twijfel, dat het besluit der regeering, bij de komonde verkiezingen evenredige vertegenwoordi ging toe te passen, oenige onrust veroor zaakt. Men vreest namelijk, dat dio ver kiezingen daardoor aan waarde zullon in boeten. Ook een aantal officieren kan zich met het nieuwe kiesstelsel niet voreoci- gen. Men hoopt, dat do op do rogooring uitgeoefende druk haar er too zal brtor gen. in deze kwestie haar standpunt t# wijzigen. China. Een Chineescho stad gebombardeerd. Aanzienlijke sohade aan- gerioht, Naar gemeld wordt, heeft tijdons do jongste gebourtenissen op de Jangtsekiang oen Britsch oorlogsschip de stad Wau- hsien gebombardeerd, waardoor, naar mon gelooft, aanzlenlljko schade Is veroor zaakt. Weer een Britsch schip beschoten. Het Britsche stoomschip „Luenho", dat gisternacht te Shanhai aangekomen is, meldt, dat hot na hot verlaten van Hankau door de Chineezen is gobombardoerd. Een Chinoesche pasagier word gewond. Mexico. Do kerkvorvolginy. Vordeeldheid onder de geestelijken? De aartsbisschoppen on bisschoppen van Mexico hebben oen brief aan allo ka tholieken goricht, waarin zij dozen aan sporen, In do worsteling met de regeeriog voor geloofsvrijheid tot het einde te vol harden. Hot schrijven waarschuwt hen voor het gevaar, dat Moxioo verloren zou gaan voor het katholioko geloof, zooals ook andero naties daarvoor verloren zijn gegaan, omdat haar zonen faalden in do verdediging van dat geloof. De toon van don brief on de herhaalde daarin vervatte aansporingen gevon den indruk, aldus meldt do Times uit New- York, dat er grond beslaat voor de berich ten, volgens welke er teokenen zouden zijn van oen tooneraend gebrek aan belangstel ling van do zijdo dor leoken, dio do rogee- ring vijandig gezind zijn. Het opiscopaat ia een ontmoedigende ontvangst ten deel gevallen met botrok- king van zijn petitio tot het Congres. Naar verluidt, is do geestelijkheid zelf verdoold ten aanzien van do politiek, do gevolgd moet worden. Een invlocdrïjko groep, on der loiding van bisschop Pascual Dias, wenscht concessies to doen, welke een her vatting van do kerkdiensten zouden ver oorloven, terwijl een andere, In aantal sterkere groep erop staat don strijd tot het bittere einde voort lo zetten. BIMMEMLAND Koninklijke Besluiten. Burgemooster. Bij Kon. besluit is aan G. H. Creiners, op zijn verzoek, met ingang van 10 Soptom bor, eervol ontslag vcrleond als burgemees ter der gemeente Gruhbenvorst, met dank betuiging voor do langdurige diensten door hem als burgemeester bewezen. Gemeenteraad van Haarlem. Tegen stinkende grachten. Den Lcidschen ingezetenen vooral, die ook nog al 'ns te klagen hebben over de grachten, zal inferesoeren het voorstel van D. en \V. te Haarlem, om ip beginsol te be sluiten lot aanschaffen van baggermate- xiaal. Dit voorstel is gisteren in den gemeente raad aldaar behandeld. En wij laten hier do daarover gevoerde discus9io volgen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1