d ZoAdóohz (Bou/fcomt No. 5319 17e Jaargang. DONDERDAG 5 AUGUSTUS 1926 Qe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaaL bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct„ met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Pit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertontlên 30 cenl per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het 3 dubbele van het tarief berekend. 3 Kleine advertontiön, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, bnnr en ver huur, koop en verkoop 10.50. NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN- De Kerkvervolging in Mexico mexicaansche geschiedenis. Hebben wij gisteren oen'karakterschets Y.m het eigenaardige Mexicaansche volk gegeven, thans een stukje geschiedenis, lot goed begrip van de tegenwoordige auli-kerkelijke wetgeving noodzakelijk. Evenals de Zuid-Amerikaanscho lan den, heeft ook Mexico zich in het begin van de vorige eeuw van Spanje losge scheurd. Het land begon zich zelfstandig te ontwikkelen en voelde zich al spoedig evenwaardig met de „echte" Spanjaarden iit Europa, zoodat het geen genoegen meer para met een bestuur, dat van de overzijde van den Grooten Haringvijver Mexico nog steeds beschouwde als een wingewest. In den tijd, dat Napoleon de Spaansche re- goering ringeloorde, oischten de Mexica nen gelijkstelling met de Spanjaarden. De twist liep zoo boog, dat in 1S21 Mexico zich onafhankelijk verklaarde De- opper bevelhebber van den vrijheidsoorlog liet zich daarop tot keizer van Mexico uitroe- peil onder den naam van Augustinus I. Doch do pret duurde maar kort, want de keizer werd al in 1823 het land uitgezet, waarna de republiek werd uitgeroepen. En toen begon de herrie. Het werd een tindelooze strijd tusschen democraten en conservatieven, tusschen liberalen en clc- ricalcn en tusschen Creolen en kleurlingen In 1857 wordt do scheiding tusschen Kerk en Staat doorgevoerd nadat do libe ralen onder aanvoering van Juarez zich van den toestand hadden meester gemaakt ïoeii werd ook de grondwet vastgelegd, op grond waarvan thans do bereikte anti- kerkeb'jko maatregelen zijn genomen. Bij deze scheiding van Kerk en Slaat werden de kerkelijke rechten sterk be grensd: religieuse gemeenten of kerken mochten geen grondbezit of eigendom of pandrecht daarop verkrijgen, bezitten of holiceren. Vorder mocht op do bondsscho- len geen godsdienstonderwijs worden go- geven en godsdienstige handelingen buiten de daarvoor aangewezen plaatsen werden verboden. Geen priester mag president, senator of Kamerlid zijn, enz. enz. Vraagt men zich af, aldus merkt „Do Tijd" op, boe zulk een wetgeving mogelijk was in een ook destijds overwegend Ka tholiek land, dan boude men rekening met de mentaliteit van een volk, dat als het ware verkeerde in een nationalistische bc- Trijdingsroes. Op voorbeeld van het nabije Noord-Arnerika had het land zich losge rukt van Spanje en handige agitators de den het voorkomen, alsof optreden tegen Spaujo en Spaansch-gezinde elementen noodzakelijk inhield" optreden tegen het Katholicisme. V/ij zullen dat des to beter grijpen, wanneer wij ons herinneren de historie van ons eigen land, toen ook, in den vrijheidskring tegen Spanje, een ka- Uioliek noodzakelijk voor Spaansch-ge- sind werd gehouden. Gcbröik makend van do nationalistische gevoelens, die ook later telkens weer wer den opgezweept en benut, wanneer het Wig tegen andere landen dan Spanje, kon den de politieke agitators zich -omhoog werken en zoo kon ook oen heerschers- %unr als Juarez dictator en daarna ook kerkvervolger worden. I'd en met satanische vreugde deed deze Juarez den haat van zijn anti-cleri- talisme opvlammen en gelijk een allosver- zengende en niets ontziende prairiebrand, ging liet vuur van ongeloof het helle vuur over liet arme Mexico. Gelukkig werd het tot stilstand ge backt, toen do mogondheden om maleri- wló redenen en uit vrees voor hand els ver- liezeD, ingrepen, d^or Maximiliaan van Oostenrijk in 1862, op den troon te helpen Hot Katholicisme herleefde weer. Doch kort was de vreugde, want na enkele ja- ren> in 1867, werd de ongelukkige keizer verslagen en gofusillieerd door het volk, Jat bij had willen redden. Juarez triom- kordo en het anti-elericalisme met hem. Maar dat Juarez had kunnen triomfeeren, was (o danken naast Amerikaauschea «7 aan Mexico's nationalisme. Ku had Mexico wel een grondwet, darmede de Katholieke Kerk geducht «-knecht kon worden en waarvan Juarez j 'hu cok een dankbaar gebruik maakte door groqte schaal kerkelijke goederen te ^uoopen om do berooide schatkist te «Pekken maar een grondwet is altijd genoeg om een zekere speling toe te kn. Men kon do Kerk vervolgen, maar kon het ook laten. En onder het pre- k;.''5ntschap vaQ den edelen Porfirio Diaz, ima ex^co bestuurde in de jaren 1877 rS c£ daa?na van 13811910, had de ~j tbOBfeke Kerk weinig last van de anli- '^icalo wetgeving. De regeering van Diaz 'as trouwens over 't geheel een periode n?°'e voor Mexico. Na de val Jfc2 werd het land ten prooi aan en^e onlusten. Presidenten en ge- 1betwisten elkander liet gezag en als Matiero, Huerla, Villa, Carran- za zeggen nog genoeg aan degenen, tlio do buitenlandscho politiek der laatste jaren gevolgd hebben. De opeenvolgende regeeringen hadden het in dien lijd te druk om zichzelf to handhaven en daarom lieten zij de Kerk tamelijk wel met rust. Doch thans achtte president Galles blijkbaar den lijd geko men, om de bestaande anti-kerkelijke wet- jeving scherper toe te passen en met ceni- go nieuwe wetten te verduidelijken en uit lo breiden. De Mexicaansche wetgever in terpreteerde de scheiding van Kerk en Staal aldus, dat hij de Katholieke Geeste lijkheid verbood zich te vereenigen in kloostercommuniteit, verbood zich te vcr- toonen in geestelijk kleed, haar ontnam het recht van eigendom, de kerken wilde naasten om er scholen van te maken en zelfs eischte de opheffing van coelibaat, Daar de regeering volgens de wet het aan tal geestelijken kan beperken, begon zij alvast met alle bui ten land se he geestelijken tot, den Pauselijken nuntius toe, uit het land te zetten. Dat tegen zulk een wetgeving protest en verzot rees van de zijde der Katholieken spreekt vanzelf. Voelde men vroeger nog niet zoozeer do zwaarte van deze wetge ving, zoolang een gematigd bewindvoerder zijn macht niet misbruikte, thans nu een socialistisch getinte loge-man eens even „krachtig" wil optreden, beseft men pas goed, in welk een situatie men zich be vindt. Thans heet het verdedigen van z'n heiligste goederen, opstand legen den Staat en doszelfs wetten, en worden degc- non gearresteerd, die het zelfs maar wagen om do regeoringsdaden auclers dan goed keurend te bespreken. En bet eigenaardigste is wel, dat de roode vakvereenigiiigen, die anders voor zichzelf de grootst mogelijke vrijheid ple gen op te eischen, thans openlijk door de monstratie do knevelarij van Galles toe juichen., En toch droegen zelfs deze clc- monslranten.medailles en rozenkransen om de hals!! Typisch volk. Het is wel treffend, schrijft dc „Maas bode", en naar wij hopen, ook ccn profe tisch samenvallen, dat juist op den dag (Zondag 1 Augustus) dat de Kerk liet feest herdacht van den Apostel Petrus in boeien en van zijn wondervolle bevrijding door den ongel Gods, in het overwegend Katholicko Mexico de Kerk opnieuw in boeien werd geslagen en haar openlijke belijdenis werd onderdrukt door een groep gewetenloozo raac-onnicke regeerders. Zooals St. Petrus bevrijd werd uit boeien en gevangenis, zoo mogen ook de Mexicaaifsche Katholieken met Gods hulp spoedig verlost worden van zulk een ly- ranniek bewind. Mexico. DE KERKVERVOLGING. Naar een oplossing van het conflict. Bemiddelingspogingen. De „Daily Tol." verneemt uit Mexico- City, dat, lioewel cn het Episcopaat èn President Callcs zich er niet over uitla ten, en beiden ook ingevolge het verzoek van de bemiddelaars, aan de onderhande lingen geen ruchtbaarheid wcnschen te geven niettemin invloedrijke Mexicaansche katholieken, die in vriendschappelijke re latie staan tot de regeering, zich ernstig inet bemiddelingen bezighouden. Mgr. Pascual Diaz, aartsbisschop van Tabasco cn secretaris van bet Mexicaan sche Episcopaat, heeft een langdurig on derhoud gehad met den heer Ortega, don aatorneygeneral; geen van beiden ver zweeg, dat ten aanzien der aangelegen heid .welke 'hen had bezig gehouden, er eenige 'vordering n^ir een verslandhou ding gemaakt was. De mislukking van dc pogingen, onder nomen door een groep Lalijnscha en Amorikaansche diplomalen om in den strijd te bemiddelen wordt verklaard door den tegenzin van president Galles om vreemdelingen te laten tusschenbeide tre den in intern o Mexicaansche aangelegen heden; zoowel hij als de overige regeerings autoriteiten zijn van meening, dat zij met eigen kracht moeten zien over het doode punt heen lo komen. President Galles heeft thans officieel het voorstel van het episcopaat om een wapen stilstand aan te gaan, totdat een volks stemming uitspraak gedaan zou hebben, verworpen. Het voorstel kwam hierop neer: lo. éen wapenstilstand van een jaar, ge- dureude welken de toestand in betrekking tot do Kerk zou zijn zooals bij was op bet oogenblik dat president Calles de regefe- ring aanvaardde; 2o. op liet einde van dat jaar zou een volksstemming beslissen of de geïncrimi neerde artikelen van de grondwet al dan niet dienden te worden gewijzigd; 3o. waarborgen van de regcering, dat zij in de volksstemming niet zou ingrij pen cn dc stemming op geenerlei wijze zou beïnvloeden. Volgens een Exchange-telegram uit Mexico lieefl een groep belangrijke ban kiers een bezoek gebracht aan president Galles. Zij zetten uiteen, dat als gevolg van den godsdienststrijd belangrijke som men van de banken zijn gehaald. Zij heb1 ben bun bemiddeling aangeboden. Een protest van dc ridders van Columbus. Op oen bijeenkomst van den Oppersten Raad van de Riddu'S van Columbus, do grootste Katholieke vereeniging van Ame rika, verklaarde de voorzitter, Flaherty, dat 800.000 Ridders van Columbus tegen de anti-kerkelijke maatregelen der Mexi caansche regeering hun stem verheffen. „Do gebeurtenissen in Mexico", aldus de heer Flaherty, „zijn van zoo groote betee- kenis, dat het dringend noodig is daarte gen positie te nemen op een wijze en met een energie welke ieder misverstand uit sluiten." De woorden van Flaherty worden door de vergadering, waarop zich 500 afgevaar- den uit alle doelen der Vcreenigde Stalen bevonden, met luiden bijval begroet. Bisschop in de gevangenis dood gevonden. Naar uit Nogales gemeld wordt, is de onlangs "gearresteerde bisschop van Hue- jutla, mgr. José Manriquez y Zarate, in de gevangenis te Vera Cruz dood gevonden. Een oproer? Volgens berichten uit Irapuate, een spoorwegknooppunt dertig mijlen ten Zui den van Guanajuato, aan de lijn Mexico Guadalajaro, zouden, naar de „Daily Tel." meldt, verscheidene protestanten door de katholieken gedood zijn en hun woningen zijn verbrand. Troepen zijn uit gezonden om het oproer, dat grooten om vang moet hebben aangenomen, te onder drukken. O. L. Vr. van Guadeloupe. Thans is bekend geworden, dat Vrijdag j.l. eenige van de hoogste dignitarissen der Roomsch-Kalholioko kerk in Mexico, in de stilte van den nacht do beeltenis van do Heilige Maagd Uit de Basiliek van Guadeloupe hebben verwijderd cn naar onbekende bestemming hebben overbracht. In de plaats ervan zetten zij er een imi tatiebeeld neer. Slechts drie of vier pro- laten weten thans waar het eerste beeld zich bevindt. En toen de vele honderden Zondag j.l. voor het beeld neerknielden, dat met do juweelen en sieraden van het oorspronkelijke beeld was getooid, wisten zij niet. dat dit niet het beeld was, het welk gediu-ende meer dan een eeuw daar had gestaan. Het plan om do beeltenis der Heilige Maagd voor mogelijke inbeslagneming to vrijwaren, was gedurende de laatste we ken door de kerkelijke autoriteiten reeds bestudeerd. Leden van de Mexicaanscho delegatie op het onlangs in Chicago ge houden Eucharistisch Congres zorgden voor een stalen kist met zestien sloten, dio naar Mexico werd verscheept om het beeld daarin to kunnen verpakken. Frankrijk. De financieele wetten. Do wet op bet aflossingsfonds cn do overeenkomst met do Banque do Franco is door dc financieele Kamercommissie met 12 tegen 7 stemmen goedgekeurd. Dozo wet zal, naar men verwacht, heden middag in de Kamer worden besproken cn Zaterdag in den Senaat, zoodat do op neming van do wet op het aflossingsfonds in de grondwet, a.s. Dinsdag voor de Na- tionalo Vergadering le Versailles gebracht kan worden. Naar thans officieel wordt gemeld, is een formeeele wijziging aangebracht in do wet betreffende de Banque de Franco, en wel door de financieele commissie. Deze wijziging is door de regeering overgeno men. Zij betreft de toevoeging aan hel slotartikel, dat de Banque do France in geen geval veroorloofd zal worden, do voorschotten aan de regeering of do tola- lo biljettcncirculatie te verhoogen boven de bij de wet vastgestelde limieten. De emissie van de bankbiljetten tot ccn be drag, overeenkomende met de buitenland scho valuta's het goud of de waardepapie ren, welke door do bank zullen worden aangekocht, blijft buiten dit bedrag. Ook bezuiniging. Een aantal Kamerleden heeft het ini tiatief genomen tot het voorstellen van ccn resolutie in de Kamer, waarbij do regce ring verzocht wordt een wetsontwerp in to dienen, waarbij het aantal senatoren tot 175 cn dat der Kamerleden tot 350 wordt verminderd. Voldoening dor Parijschc pers. De Fransche bladen looncn zich ver heugd, dat met liet financieel herstel oen aanvang is gemaakt. Hot „Journal" wijst er op, dat het vo9r het eerst sedert 18 maanden financiocle crisis, een regeering gelukt het parlement met indrukwekkenden spoed een program voor het herstel te doen aannemen. Dit resultaat moet worden toegeschreven aan liet vertrouwen dat door j het ministerie van nationale eenheid is gewekt cn aan het prestige cn do autori teit van Poincaró. Engeland. De staking in de mijnen. Hot parlement op reces. Het parlement houdt zijn laatsto zit ting voor het zomerreces, en hoewel, in dien het kolenconflict voortduurt, hot Huis enkele dagen iedere maand weer bijeen zal komen, om de wet inzake do speciale volmachten dor regcering te verlengen, zal de herfstzitling niet voor O Novem ber aanvangen. Algemeon wordt erkend, dat een belangrijke slap naar een regeling van het kolenconflict gedaan zou worden, indien do mijndistricten die thans do voorstellen der bisschoppen overwegen dozo zouden aanvaarden. De meeste dis tricten zullen, naar verwacht wordt, de voorstellen aanvaarden, doch in zekere mijndistricten ontmoeten zij veel opposi tie. Volgens de „Times" wijzen betrouwba re berichten uit do mijndistricten er op, dat de mennwerkers gaarno een herope ning der onderhandelingen zouden zien. Het blad acht het een hoopgevend toe ken dat Baldwin's vetrek naar Aix les Bains is uitgesteld en dat de mijnwerkers vertegenwoordigers in liet parlement een wenk hebben gekregen, Londen niet le ver laten maar er (o blijven omdat bun raad pleging gewcnscht kan zijn. Spanje Do samenzwering icgan konir.g Alicnso. 3 9 personen in vrijhoid gesteld. De rechter van instructie te Madrid heeft 39 personen, dio in verband met de samenzwering legen den Spaanschen ko ning gearresteerd waren, in vrijheid doen stellen. Een aantal anclero beklaagden is in arrest gehouden. Rusland Een militair verbond tegen Rusland. Nieu wo onthullingen in do „I z w es t i j o." Do „Isweslija" publicoert een nieuw schrijven van dea voormaligcn Estland- schen gezant to Moskou, Dirk, dat het be staan van een plan voor de isolatie van Sovjet-Rusland en het vormen van een militair verbond onder leiding van Polen moot bevestigen. Hieruit zou volgens Birk de weigerendo houding der Estlandsoho regeering ten aanzien van de voorstellen der Sovjetrcgooring tot het sluiten van een garanlie-verdrag te verklaren zijn. Maatregelen tegen dc oppositie. Ontslag aan 400 leger- c o in m andante n. In verband met den eiscli van het poli tieke bureau der Russische communisti sche partij, om de leden der oppositie uil hol bureau to verwijderen, heeft do sovjet- regeering ongeveer 400 commandanten, die lot de aanhangers van Zinowieff belmoren,, ontslag uit hot leger gegeven. ICameneff zal binnenkort op verlangen van den raad met het prolectoraat over het Garl Marx instituut worden belast. Verder zal een belangrijke wijziging in het personeel, dat in de buitenlandscho politiek werkzaam is, plaats hebben. Zinowieff naar Siberië? Volgens berichten uit Berlijn heeft ook liet uitvoerend comité der derde interna tionale thans eenstemmig een motio aan genomen, waarin cm actio van Zinowieff, wien zooals men weet, de' sovjet-regeering ontslag guf als lid van hel politiek bureau, wbrd l gedesavoueerd. Zinowieff zal zich, na deze motie, wel genoodzaakt zien, zijn outslag to nemen als voorzitter van de derde internationale, welken post bij sinds 1918 bekleedt. Volgens berichten uit Moskou zal Zino wieff een langdurige vacanlio nemen. Sommigen meenen echter te weten, dat die vacant ie zal bestaan in een deportatie naar Siberië. Men zal hebben af te wachten, of de carrière van den beruchten leider der sov- jel-propagandn in het buitenland defini tief gebroken is. Zeker schijnt het echter, dat de gematigde tendenz voorloopig hoeft gezegevierd, niet enkel in regeeringskrin- gen, maar zelfs hij de meest extremisti sche leden der 3de internationale, door Zinowieff goorgani -eerd. Wolff seint uit Moskon, dat de berich ten over een „reis van Zinowieff naar Si berië" volgens het tclegraaf-agentschap der sovjet-unie van allen grond ontbloot zijn. Zinowieff blijft lid van liet centraal comité. Marokko De jongste operaties. H o o de ontwapende stammen te beschermen? Een nieuwe militaire campagne is Maandag in het gebied der Djeballa-slam- men met behulp van ihboorlingentroepen HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Kerkvervolging in Mexico. Bemidde lingspogingen. Een bisschop in de gevan genis dood gevonden. De financicole wetten in Frankrijk. De maatregelen legen de oppositie in Rusland. BINNENLAND. Nadere bijzonderheden omtrent den op zei van het autobusbedrijf der Ncd. Spoorwegen (l$tc blad). Bij Heerenveen is een autobus mei 15 personen omgeslagen; vele gekwetsten (Gemengde Berichten, 2dè blad). begonnen In weerwil van do belangrijko onderwerpingen der Bcni Said stammen blijven groepen robellen nog steeds groolo moeilijkhodon opleveren. De stammen, dio zich aan do Spanjaarden onderworpen hebben, kunnen zich, daar zij ontwapend zijn, niet tegen do rebellen verdedigen. Dit is inderdaad een der grootste problemen voor do Spanjaarden, daar do ontwapend© stammen niet kunnen wordon beschermd, tenzij er voldoende troepen in garni/uon wordon gelegd. Do rebellen beschikken wel is waar niet meer over kanonnen of machinegeweren, doch oon paar duizend hunner zijn mot ge weren gewapend. Het doel der operatic is slechts de re bellen te ontwapenen en niet om nieiiwo posities voor permanente bezetting in to nomen. Slechts enkele posten aan de kust van Tetoean zullen permanent garnizoen krijgen. China. Een succes van do verbondenen. De roode Kanton-troepen in het gedrang. TTit Peking meldt do „Times": Uit don poel van intriges, welke in do paar laatste weken do overhand liehhen gehad, beginnen zich eenige feiton los lo maken, welke van werkelijke bctcokcnis kunnen zijn voor do gebeurtenissen in do Yangtöe-valleien te Kanton. Do geallieer den beweren, dat zij de generaals Sncii- Tsjoean-fang, de man van de vijf provin cies en Sjang-Sji-yao overgehaald h. bh- n, de anti-roode campagne te steunen Indi n dit waar blijkt, zullen do Kanton-troei en in Hoenau zich binnenkort in een moei lijke positie bevinden, tenzij zij zich haas tig terugtrekken. Zij kunnen althans n et op den steun van alle Kwansitroepen re kenen, terwijl zij bovendien in liet zui len gemakkelijk kunnen worden afgesneden Over deze feiten betoont men zich in nnti-roodo kringen zeer verheugd, en rc<- !.s worden de dagen geteld, die nog zullen moeten vcrloopon, voor de wreedo heer- schors te Kiuiton zich vluchtend in veilig heid zullen trachten to brengon. In officicelo kringen te Kanton heerscht oen tamelijk zenuwachtige stemming. Lr is ook daar tekort aan geld, evenals in het noorden, waar ook wanhopige pogingen worden gedaan om do oorlogskas te stij- ven. Li verband mot de regeling van den boycot trachten do geallieerden van do douane eon leening van 25 millioen dollar te krijgen. Bij eenige gevechten in de nabijheid van don Nankau-pas hebben de goal lieerde troepen conig terrein gewonnen. BINHEHLifW ART. 123. DE KATHOLIEKE PRIESTER WEER GEWEERD? Do Makassarsche correspondent vari het „iSoer. ilhl." schrijft aan dat blad: Naar wij vernemen, bestaat er kans dat Pastoor Kapell binnenkort Makassar gaat verlaten om als pastoor op to treden cp don Bangaai-archipel. Er wonen op «lo eilanden van dezen archipel vrij veel ka tholieken, maar zij bchooren thans lot hot aan do protoetanl.seho zending toegewezen gebied. Willen de katholieken hier blijvend missie-arbeid uitoefenen, .dan zou do ar chipel dus eerst als missieterrein aan bon moeten worden overgedragen, wat wel niet zonder toestemming dor zending zal kun nen geschieden. Of deze toestemming zal worden gegeven valt te hetv. ijfelen. In elk geval schijnt de Apostolisch Prefect van Gelebes, Mgr. Pani.s, voornemens te zijn deze aangelegenheid persoonlijk te Bate via to bespreken. Do Java-Post" teekent bij dit bericht het volgende aan: Wat er van dit alles aan is, weten wij niet. Wo hopen het ter gelegener tijd to vernemen. Maar 'l zou toch een schando zijn, als ook daar weer, waar volgens dien correspondent vrij veel Katholieken wonen, do Katholieke priester geweerd werd; schande voor onze Regcering. schande zijn voor de protestant che Zending, 'lie op Celeb".) bijna alle landschappen ond'-r Gou-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1