VRIJDAG 16 JULI 1926 17e Jaargang. No. 5302 e Eaidóofod CouYomt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week §2.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL Flet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cL per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 7,onHftgsblad 9 et Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cenl per regel Voor Ingeiondea Mededeelingen wordt het 3 dubbele van het tarief berekend. r Kleine advertentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop eu verkoop IO.SO. (il NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN. Een Staatscommissie. Zooals men weet, is er ingesteld een Slaalseommisse, die zal bestudeeren, of wijziging van de Onderwijswet 1920 noo- dig of gewenscht is. Naar aanleiding van de samenstelling dezer Commissie schrijft de B. in „Het Katholiek Schoolblad": „Wat opmerkelijk is, we ontmoeten let terlijk niemand, die de vitale belangen van onderwijs inderdaad kent. Immers de a, liet leven van liet onderwijs, kent men niet uil nog zoo dikke stapels pape- icn, hoe bekwaam parlementariër, hoe bekwaam rechtsgeleerde men ook is. de meeste der commissieleden, die levens Kamerlid zijn, hebben de laatste meegewerkt aan de verslechterin gen, waardoor do vitale belangen van het erwijs en dus ook van ons volk zijn ge schaad. De Kamerleden, die in redevoe ring op redevoering ons voorhielden, dat 48-stclscl b.v. zoo erg niet was, omdat gemiddeld dit stelsel neerkwam op een leinor getal dan 48 per onderwijzer, wil den ons maar steeds suggereereir, dat al had onderwijzer 55 a 60 leerlingen, er toch gemiddeld maar 40 a 50 waren! Maar zelfs de meest suggestieve rhetorica „.ver- iclit de werkelijkheid niet te veranderen. ■Wij gelooven trouwens wel, dal- de mees je dor benoemden vreemd zullen opkijken (hl bi,j hen kennis der vitale belangen yan liet onderwijs verondersteld wordt. Wij concludeeren, wat elk man van de practijk zal doen, dat do vitale belangen liet onderwijs in deze commissie cr mager zullen afkomen, 't Is een ernstige fout, dat de mannen der practijk totaal geweerd zijn. Het verwondert ons dan ook zéér, dat dit aan den praclischen blik van Z.Kxccllenjie Waszink is ontsnapt. Tenzij Isuog in de leemte wordt voorzien, zal "l werk der commissie de zaak van het volksonderwijs niet voldoende ten goede Ikiwicn, al erkennen wij daarmede volmon- Wig. dat do idee der gelijkstelling integer pl worden gehandhaafd dor deze Slaats- i Valt Inderdaad niet te ontkennen, dat Hel vreemd aandoet, in deze Commissie geen enkelen man aan te treffen, wiens le- ragpak geheel cn al ligt in de lagere school. I'u wij zijn hel eens met den schrijver in „De Katholieke School"?* dat de Com- issie daardoor worden onthouden inlich ten uit de practijk, die heel nuttig kun- 'ii zijn. Wij zijn het daarmede eens, hoewel wij ilt deskundigheid ook op het terrein der practijk van velen der benoemden nu ook weer niét zoo laag aanslaan als de Itocr de B., naar 't althans de schijnt heeft. [Men kan toch heusch ook wel wat weten van do vitale belangen van een of andere zaak, waar' men buiten staat, als men de, nok voor een buitenstaander waarneem- openbaring-naar-buiten van die zaak met gezond verstand en studio waar neemt. ■Waar als deskundigen moeten wij Herhalen het als regel in aanmerking Linen, en wel het eerst, zij, die er „in" rillen. In/dit geval dus: zij, die in de lagere ajiool dagelijksch werken, onderwijs ge- Wij zeggen: als regel. Er kunnen geval- 'cn zijn, die een uitzondering daarop moe- 1(111 doen maken. Of cn waarom de' Minister meent, dat [I zou wol van belang zijn, zulks te verne- - BUITENLAND België De volmachiwet aangenomen. Orootc meerderheden in Kamer en Senaat. Oi.' Belgische Kamer heeft gistermiddag la 'woede lezing met 135 tegen 9 stemmen ta onthoudingen het wetsontwerp aan komen, waarbij aan den koning en de peering volmachten worden verstrekt Jöoi' hot nemen van alle financieele en knomische maatregelen, welke door den '"-'and worden vereischt. Deze volmach- worden verleend voor den tijd van zes •tonden. W°Bcn stomden de beide communisten, socialist en de leden der frontpartij. Kot wetsontwerp door den Senaat aangenomen. J;!flB^isclie Senaat heeft gistermiddag i shmmen 'en twee onthoudingen de 'n zake de volmachten aangenomen, na j yscussie, welke slechts tien minuten li. Dot wet wordt heden in het staats- gepubliceerd. Nog geen goudfranc in België. el handelstransacties op gou d-b as i s. aai' gemeld wordt, is er than sprake van, dat de goudfranc als munt eenheid zal worden ingevoerd. De regee ring zou slechts geneigd zijn, handels transacties wel op goudbasis, doch in de tegenwoordige munteenheid te doen plaats hebben. Frankrijk. Tegen de daling van den franc. Krijgt de regeering haar volmachten ongewijzigd? De franc bereikte gisteren na beursslui- ting een nieuw laagterecord van 199 in het pond, een onprettige waarschuwing, dat inkt noch angstkreten het onverbidde lijk werk van economische wetten te niet kunnen doen. De Fransche bladen zijn voornamelijk gevuld' /toet verslagen van de revue's en de vuurwerken van eergisteren en slechts weinig commentaren op do Londensche overeenkomsten zijn waard te worden aangehaald. Zooals verwacht werd, komt de finan cieele commissie van de Kamer heden bij een om Caillaux' wet, betreffende de maat regelen dio hot financicoL herstel en de stabilisatie van hot geld moeten verzeke ren, te bespreken. De wet zal slechts uit twee artikelen bestaan. Het eerste wil de regeering de macht geven om financieele kwesties bij descreet te regelen, binnen de grenzen die in de annexen van de wet zijn vervat. Het tweede zegt, dat de decreten aan de parlementaire ratificatie moeten worden onderworpen binnen zes maanden na hun afkondiging. De annexen zullen de details bevatten van de voorgestelde maat regelen;- nieuwe regeling der belastingen, bezuinigingen, steun aan de schatkist en de stabilisatie van het geld. Het debat in de Kamer wordt Dinsdag verwacht. Niemand kan zeggen wat het resultaat zal zijn, maar met het oog op de kilheid, waarmede de Londensche overeen komst hier ontvangen is, en de deprimee- rende telegrammen die uit Washington ko men, betreffende de Amerikaansche hou ding, schijnt het wel twijfelachtig, dat de eiscli der Fransche regeering om speciale volmachten, zal worden ingewilligd zonder amendementen. Het Mehammedaansch Instituut. Gisteren heeft de opening van het Mo hammedaan sch instituut te Parijs plaats gehad. Hot woord wetfd gevoerd door pre sident Doumergue en door den sultan van Marokko. Engeland. Het mijnconflict. Bemiddelingspogingen. De executieve der mijnwerkersfederatie is dezer-dagen bijeengekomen ter bespre king van de situatie geschapen door de aanneming van de achturenwet en door de aanbieding van de nieuwe loonsvoor waarden der eigenaars. Cook deelde mede, dat de aartsbisschop van Canterbury de executieve uitgenoo- digd heeft tot een bespreking van de mijn- situatie, waaraan hij nog toevoegde, dat de aartsbisschop in verbinding staat, met de regeering. Dat Cook tot deze verklaring kwam, wijst op heb verlangen van de mijn werkersleiders naar interventie. De uitnoodiging kwam niet van den aartsbisschop zelf, xnaar van de indus trieel© christelijke broederschap, waarvan de aartsbisschop president is. Behalve de geestelijken der Engelsohe kerk beijveren ook de niet-geconformcerde kerkelijke leiders en de Kwakers zicli, om een weg tot bemiddeling te vinden. Ver dere besprekingen (psschen de mijnwer kers en de nationale christelijke broeder schap zullen volgen. Verder heeft de algemecno raad van het T.U.C. de mijnwerkersexecutieve uitgenoo- digd tot een gemeenschappelijke conferen tie. De reden van deze uitnodoiging is niet bekend, doch de besprekingen komen op een gum tig oogenblik: de rapporten uit de districten wijzen er op, dat de federatie vertrouwen kan op volhardend verzet te gen den achturendag. De vraag is echter, of de federatie den tijd gekomen acht om haar zuiver negatieve houding op te ge ven cn een positieve politiek te formulee ren. In zake do door sommige leden der exe cutieve voorgestelde bijeenroeping van een gedelegeerdenconferentic is nog geen be slissing genomen. Italië. Geen vrijheid van beweging. De arbeidswetten. De rechtbank te Milaan lieeft een be langrijke beslissing genomen op grond van de korten tijd geleden ingevoerde arbeids wetten. Zij veroordeelde een zekeren An tonio Notangelo, werkzaam bij de electri- sche centrale te Milaan tot 6 jaar gevange nisstraf en een boete van 500 lire omdat hij 100 arbeiders heeft willen overhalen zich te verzetten tegen de invoering van den 9-uvigon arbeidsdag. Notangelo, die communist is, werd tijdens de behandeling der zaak gearresteerd. Twee andere geval len, hoewel minder belangrijk, zijn behan deld te Alexandria en Bologna. Zeven ar beidsters te Alexandria werden wegens het organiseeren van een staking in een jute- fabriek veroordeeld tot gevangenisstraffen van 8 tot 10 maamjen. Te Bologna is be paald, dat leden der socialistische vereeni- gingen niet to werk mogen worden gesteld op de rijstvelden. Noorwegen. Ministerieel© verantwoorde li ikheid. Een aanklacht tegen een vroeger ministerie. Het Odelsting heeft met 02 tegen 50 stemmen besloten icgen den gewezen eer sten minister Abraham Berge bij het staatsgerechtsliof .een aanklacht in te die nen, omdat hij zonder machtiging van het parlement in 1923 de Noorscho Handels bank heeft gesteund met schatkistwissels ten bedrage van %o millioen kronen. Met 58 tegen 54 stemmen is besloten ook tegen zes leden van zijn kabinet een aan- klacht in te dienen. Het zijn de oud-minis ters Klingcnbcrg,* Michelet, Middelthon, Holmboe, Vcnger en Wefring. De meerderheid van 62 bestond uit de drie arbeiderspaitijen, do liberalen, O agra riërs en 1 conservatief. Het hof dat voor de behandeling der aanklacht bevoegd is, bestaat uit 31 leden van het. Lagting en. 9 leden van het Hoog gerechtshof. Het laatste procos, dat. de ministerieele verantwoordelijkheid raakte, is in 1884 ge voerd en heeft geleid lot de invoering van liet parlementaire Stelsel in Noorwegen. Voordat in het Odelsting liet bovenver melde besluit-viel was een compromis-voor stel van den conservatief Getz om liet niet tot. een proces te laten komen, doch afkeu ring uit te Spreken over den in 1923 ver leenden stem, verworpen. Een motie van afkeuring tegen den hnidigen premie'r Lyk- ke, die indertijd heeft, nagelaten het Stor ting van 'fc gebmi 'j te verwittigen, is eveneens verworpen. Twee ministers uit hef kabinet-Berge, t.w. Venger en Wefring, zitten ook in de huidige, regeering. Zij moesten na de geval len beslissing natuurlijk aftreden, wat zij dan ook hebben gedaan. Polen. Drastische belastingmaatregelen. Particuliere correspondentie mag geopend worden. Naar uit Warschau wordt gemeld, heeft de directeur der posterijen en telegrafie een geheime circulaire doen toekomen aan alle postkantoren, waarin gezegd wordt, dat met goedvinden van het ministerie van Financiën de belastingamtenaren de parti culiere correspondentie van firma's en handelaars kunnen openen. Deze maatregel dient ter controleering van do aangiften betreffende de omzetbelasting. In de kringon van handel en industrio heeft de maatregel groote opwinding ver- v.ekt. Griekenland. Naar normale toestanden. Co n c e s s i o s van P a n g a 1 o b. Uit Athene wordt gemeld, dat generaal Pangalos in een uitvoerige vorklaring heeft uiteengezet, welke concessies hij aan de partijleiders heeft gedaan, ten einde door heb houden van vrije verkiezingen te komen tot. liet herstel van den normalen toestand. Hij zeide het evenwel te betreu ren, dat de partijleiders steeds weer met nieuwe eischen komen. Om het hun even wel onmogelijk te maken, de vcranl woor delijkheid op hem te schuiven, is hij be reid, indien dit gewenscht wordt geacht, nieuwe presidentsverkiezingen uit te. schrij ven en wel voor de parlementsverkiezingen plaats hebben. Hij is zelfs bereid, het mi nisterie van Binnenlandsche Zaken aan den voormaligen minister-president Mega- lopoulos toe te vertrouwen, ten einde con trole op de verkiezingen mogelijk te ma ken en heb volk de overtuiging te geven, dat diet in volle vrijheid zijn stem kan uit brengen. Ten slotte verklarde PangaloB, van de partijleiders een duidelijke verklaring te verlangen wat betreft liuu plannon, opdat heb volk nieb behoeft te twijfelen aan den terugkeer van normale toestanden. Britsch-lndie. Weer godsdiensttroebelen te Calcutta. 10 d o o d c n, 50 gewonden, 50 gearresteerden. Er hebben te Calcutta weer ernstige rel letjes plaats gehad, waarbij tien personen, 8 Hindoes cn 2 Mohammedanen werden ge dood en ongeveer 50 personen gewond. Ver der zijn 50 personen, meest Mohammeda nen gearresteerd. Twee politic-agenten zijn naar het ziekenhuis overgebracht. De troebelen waren ook thans weer het gevolg van een Hindoetprocessie; deze werd in Juni uitgesteld. Bij de moskee werd deze processie door een menigte Mo hammedanen tot stilstand gedwongen. Bij deze moskee kan de politie heb volk nog verspreiden, maar bij de andere slaagde zij daarin nieb. Het gevocht dat door de Mohammedanen werd uitgelokt, was wel dra in vollen gang, met het hierboven ge molde gevolg. BINNENLAND. Koninklijke Besluiten. Hoogo Raad. Bij Kon. besluit is aan mr. H. Hesse, op zijn verzoek, met ingang van 1 September a.s. eervol ontslag verleend uit zijne be trekking van raadsheer in den Hoogen Raad der Nederlanden, onder dankzeg ging voor de vele on gewichtige diens!en, door hem in rechterlijke betrekkingen aan den Lande bewezen. Burgemeester. Bij Kon. besluit is aan J. L. J. B, baron Sweerls de Landas, op zijn verzoek, met ingang van 15 Augustus a.s., eervol ontslag verleend als burgemeester der gemeon'o Epe, met dankbetuiging voor de langdu rige en goede diensten, door hem als bur gemeester bewezen. Technische Hoogeschool. Bij Kon. besluit is aan de Technische Hoogeschool te Delft benoemd tot gewoon hoogleeraar in de afdeeling der Weg- en Waterbouwkunde, om onderwijs te geven in liet landmeten en waterpassen en de geodesie, ir. W. Schermorhorn, thans as sistent aan die hoogeschool. 4-e Int. Botanisch Congres. Bij Kon. besluit zijn benoemd tot gede legeerden van de Noderlandscho regeering bij het van 1623 Augustus 1926 to Ithaca (New-York) to houden Vierde Intornatio- r.aal Batanisch Congres: dr. H. M. Quan- jer, hoogleeraar aan de Landhouwhooge- school to Wageningen, en dr. E. van Slog- tcren, buitengewoon hoogleeraar aan de Landbouwhoogcschool té Wageningen. Reglement der R. K. Staatspartij. Het nieuwe Par lijregie ment is in druk verschenen en is verkrijgbaar bij liet Bonds secretariaat, Hintliamerslraat 170, Den Bosch, tegen vooruitbetaling ad 5 conls per exemplaar. Ned. Gezant te Madrid. Naar wij vernemen, komt do Nedor- landsche gezant in Mexico, W. D. II. ba ron van Asbeck, zeer ernslig in aanmer king voor benoeming lot gezant van Ne derland te Madrid. Een bioscoop voor f115.000. Do „Transvalia-bioscoop", oen vrij groot buurt-thealer aan den Bergweg te Rotter dam, is publiok verkocht voor f 115.000. STADSNIEUWS Jaarverslag Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland. I. Ter drukkerij van Eduard IJdo ver scheen het verslag der K. v. K. en Fabr. voor Rijnland over den toestand van Han del, Scheepvaart en Nijverheid in 1925. Het is weer een lijvig boekdeel gewor den, verdeeld in vijf hoofdstukken, mot een veertiental bijlagen en kaarten. Het eerste hoofdstuk bevat do samen stelling der Kamer en der diverse Com missies, liet tweede geeft een overzicht van de werkzaamheden der Kamer in het afge- loopen jaar en het derde die van het Han delsregister. We behoeven hierover niet ih den bree- ue uit te weiden. De vergadering-verslagen cn de pers-eommuniqué's hebben hierover reeds veel medegedeeld. Van meer belang is het vierde hoofdstuk dat een ovërzicht geeft van handel en nij verheid in bet district Rijnland. Het hier verhandelde zullen we in go- ceellen in ons blad afdrukken. -In (le inleiding wordt o.m. liet volgende gezegd: In hel vorige jaarverslag werd er op ge wezen, dat cr iu den algernccnen economi- tchon toestand onmiskenbare teekenen van opleving waar le nemen waren en dat dun ook de meening, die vooral bij liet groote publiek leefde, dat onze samenleving hot diepste punt der crisis voorhij was, niet geheel onjuist was. De meening werd uit gesproken, dat do mogelijkheid van opbloei in een beier stadium was gekomen. In het algemeen heeft 1925 in liet dis trict Rijnland aan deze verwachtingen niet voldaan. Wel kan er gewezen worden op een aanwas van uitvoercijfers van sommi ge tariefposten, waarmede een zekere bloei gepaard is gegaan, doch aan den anderen kant zijn er posten, waarvan een achter uitgang moet worden geconstateerd Bij verschillende takken van niiverheid HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Belgische volmachtwet aangenomen. Een aanklacht legen Noorsche ministers. Weer godsdiensttroebelen irv Calcutta. Grooto hitte te Berlijn en Praag. (Bui- tenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. Ingediend is een wetsontwerp tot afschaf fing van de speelkaartenbelasting (3rïo blad). Brand in een embvlt'ge-fabriek te Rot terdam (Gemengde Berichten, 2de Wal). Onze Geïllustreerde Pagina De pholo-pagina geeft o.m Een enorme verlaadbrug to Amsterdam De grooto hijenmarkt te Veenendaal Eon moot beeld van New-York Het verongelukte vliegtuig de H. N. A. C. C. moet ook op vermindering van uitvoer wor den gewezen. Wij hebben nog ten volic den eeonomischen druk der lijden te verduren Allereerst moeten dit ongetwijfeld malaise versohijnselen worden genoemd, le wijlen aan gomis van oeconomiselio kracht van l.ct maatschappelijk loven. Daarnaast wordt echter steeds meer do aandacht gevestigd op de positie, die Nederland op handels politiek gebied inneemt. Men wijst er dan op, hoe do meeste landen, waarmode No- derland handelsbetrekkingen onderhoudt, een handelspolitiek voeren, welke er voor namelijk op berekend is de eigen nijver heid te bevoordeolen ten koste van die der andere landen. Ons land staal daar abso luut weerloos tegenover. Uit meerdere kringen* gingen dan ook reeds stemmen op, om de noodzakelijkheid te beloogen, dat uit welbegrepen eigenli"- lang do Nederlandsclie overheid 'ter zelf handhaving over dn middelen moet kun nen beschikken om oen actievere handels politiek to voeren. Op een ingesteld onderzoek in hoeverre een actiovero handelspolitiek in liet dis trict dor kamer gevoeld Werd kwamen elf antwoorden binnen, dio zich beslist voor oen aetiovere politiek uitspraken. Vier ant woorden zijn meer voorwaardelijk le noe men, terwijl in drio gevallen allerminst voordeel wordt verwacht van een actievere handelspolitiek. Het verslag geeft clan Ier vergelijking de antwoorden mot vermelding van de talc van handel of nijverheid, welke liet anlwoord inzond. Aan hel slot van de inleiding wordt ge zegd Algemeen blijft de klacht aanhouden, dat de regeeringshemoeiing door de sociale wet geving nadeelig is voor do normaio ont wikkeling van de bedrijven. Verschillende klachten kwamen in over belemmering vin het bedrijf len gevolge van liet generali se erende karakter van onze Arbeidswet. In het bijzonder wordt gewezen op liet wal bedrijf van de visscherij, dat korte perio den kent van overstelpende drukte, naast langere tussolienpoozon, waarin liet do grootste moeite kost liet beschikbare per soneel aan bet werk to houden. Niet minder is dit het geval met conscr- venfahrieken en met jamfahrieken in don tijd, dat het zachte fruit rijpt. Het is op zijn minst onnatuurlijk deze industrie en daardoor ook de tuinderij dan afhanke lijk to maken van een bepaald toegemeten arbeidstijd. Hel moet een oisch van gezonde oecono- mie worden geacht, door de meest soepele toepassing van do Arbeidswet zulk een bo- r.adeeling van het bedrijfsleven te voorko men. Hot vooral in de laatste jaren zich zoo gunstig ontwikkelende bloonihollonbedrijf werd ernstig getroffen door liet-invoerver bod van narcissen in Amerika. Hel tuin bouwbedrijf zal ongetwijfeld nadeelige ge volgen ondervinden van liet nieuwe Puit- sclie tarief. Het Ba n k w e z o n. De algemcenn ren- lostandaard bleef in het afgeloonen jaar zich verder in dalende richting bewegen. Iloewel het zeer lago peil der geldkoersen, dat vele conversies ten gevolge had, do renteberekening in min of meer ongunsti- gen zin zal hebben beinvloed, mag worden aangenomen, dat in het algemeen vermin dering uit dien hoofde ruimschoots gecom penseerd werd door de grootere inkomsten voortvloeiende uit de levendigheid ter beur ze, welke bevorderd werd door de stijging der prijzen van belangrijke, koloniale pro ducten. Biscuitfabrieken. De toestand in 1025 was bevredigend. De 3'i-urige werk dag schijn in het algemeen te kort to zijn om dit bedrijf loonend te doen zijn. Toch hat do toestand in 1920 zich niet ongun stig aanzien. Blocinkollenbedr ij f- Het af ge-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1