WOENSDAG 30 JUNI 1926 No. 5288 17e Jaargang. 3)e Reidóehd (Bou^o/nt De A80NNEMENTSPR1JS bedraagt bij vooruitbetaling Vooi LeideD 19 cent per week 12.50 pei kwartaal. Bii onie Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal Franco per post i 2.95 per kwartaaL jj el "Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver» vr;:"baai tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct„ met Geïllustreerd Zön<!a?ablad 9 cl Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 'I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935~ R&DACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Ga wo no advertontlftn 30 cent por rogol Voor Ingozondon Mededeelingen wordt het 2 dubbele van het tarief berekend. 3 Kielno advartentidn, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vor- huur, koop en verkoop IO.50. S>k«£aQSI Pil hummer bestaat iiit twee bladen. De gevolgen van vrijheid en lectuur. Mevr. v. Itallie heeft den he'er Wibaut geïnterviewd cn zij schrijft er in „De Haatjschc Post" ö.a. het volgende van: ..Bezaten uw ouders al socialistische nijgingen?" Een sterk-gerytbmeerde lach: „Het wa ren goede Katholieken! We woonden in Vik ingen. Vader was steenkoolh ande laar. Op de lagere school zat ik met een -stig kinderen samen: allo klassen in één knal. We schreven met veeren pennen." De rechterhand schoot even los. teeken- (I.- m de lucht den lang-soepelen penvorm. ,1111 was een school voor alle gezindten. Toon er een Katholieke kwam, plaatsten jjn ouders me over." ..Daarna volgde de middelbare?" ',.Dc H. G. S. in Rolduc..Een kostschool." ',U liep dio' af?" Het hoofd wendt zich om. Do vurig- zwarlc oogen kijken mij aan. Ze worden lichter, zachter, bijna blauw; minder se- nulcr-hoog en groot edelachtbaar. „Zbu ik het 11 vertellen? Ik wou geestelijke worden. Vader zei: „Je moet je zelf loeren kénnen. Oi een jaar naar de Handelsschool in Amsterdam. Doe daarna je keus." Al i'.v groeide in mij een ander inzicht." Beïnvloed door omgang met men en?" ..Ik kreeg Multaluli in handen! Die had coi) greep op de jongens. lk heb beste leribneringen aan die Handelsschool; ;oed talen geleerd, mooie klassieken gele ien." liet hoofd had til lang zich weer.naar iuiten gewend. De stem sprak bedacht- aiiui, als dicteerde ze. De rechterhand, in :«i korten maatslag, regeldo het tempo ran het verhaal: „Het onderwijs was heer- kik vrij. Ze namen het je niet kwalijk als je in een paar vakken onvoldoende had; sits de rest goed was, en je plcizier had j#je werk. Géén kind kan behoorlijk fi die vakken van nu verwerken. Wel in- jempen voor een repetitie! En vergeten daarna. Belachelijk systeem." Tot zoover liet interview. Wibaut heeft als jongen den spotter Mullatuli gelezen. Den spot van een iemand, die spot om den spot,, laten in dringen in zijn hersenen, dio hij was nog een jongeling dat ïtiet konden op nemen, niet konden verdragen. Met spot kan een verleider, zeker als hij talent heeft, om voor dien spot een fijnen vorm !e kiezen, als hij 't er op aanlegt, het hei ligste. en het dierbaarste in een gevoelig mi week menschenhart stuk slaan Tegen den spot van 'n Multatuli is de jonge. Wibaut niet bestand geweest. Hij erkent het, en het is leerzaam." Hij zegt niet do Katholieke Kerk te hebben verlaten na jaren van ernstige tlndie en van moreele zelfingekcerdheid. Neen, hij heeft het geloof verloren - verloren, is hier wel 'n juist typeerende uitdrukking terwijl hij een leven leidde wn vrijheid en Mullatuli las. Wij willen niet, ons verder verdiepen in psychologie van dit geval. Wij wenschen hierbij alleen op te mer ken, hoe daar voor ons openligt, dat als ondoordacht cn in een roes het geloof wordt weggeworpen, als door de lectuur in het hoofd verwarring en in het hart on rust wordt gekweekt. Men kan dan de ?nvc van het geloof niet meer omvatten, iet nicer waavdecren! Wij willen niet naspeuren het persoon- 'i]ke in dit geval volstrekt niet. maar het «Igenieone daarin als een waarschuwing voorhouden. He mouse li olijke geest kan niet in alle wislandighcdea allo lectuur verdragen feitelijke waarheid worde niet door •ba hoogmoed miskend! Een „neutrale" courant over het huwelijk. „De Telegraaf" leest, leest een dat het heiligste en hot reinste met tfbanipcrheid bespreekt. moest door geen enkelen Ka- ft>;liek in huis worden genomen! En *'c !;et thuis laat slingeren en oorzaak dat het in handen van de jeugd komt, v-jt zich het geven van groote ergernis or'-Tt geweten. De Katholieke lozers van „De Telegraaf" Zondagmorgen kunnen zich l-n aan een artikel over het huwelijk. lJ* sc^"ijver zegt, dat niet het echtschei- ^makkelijker moet worden gemaakt, ï'tr hel huwelijk moeilijker, dan ver- ■jiuorea de echtscheidingen vanzelf. THo' 'luwe^'j'c '9 v-'it den tijd, leeraart hij ^;I: Welk zakenman gaat ooit een lo- ïr aan voor Z'JQ tev-on; C£?n contract en> vyaarbij geen der partijen weet, an?er leveren zal in ruil voor de z,i elkaar ontnomen? *- het huwelijk zijn drie mogelijkheden: óf een van de partijen weet de macht aan zich te trekken; óf het wordt een doorloo pend compromis; óf ze botsen dagelijks en in plaats van een cchtvereeniging wordt liet een veclilvereeniging. En in alle drie de gevallen i3 liet voor partijen oen sof. En, zoo besluit do schrijver, aangezien do menschen tegenwoordig trouwen enkel cn alleen uit scxueelen drang of bevlie ging, is' het huwelijk een zeer onzedelijke instelling geworden, waarmede „Voor Eer en Deugd" zich eindelijk eens moest be moeien en waarlegen ik hoop, dat nog eenmaal een wet zal gemaakt worden, bij voorbeeld iets in den geest van do bios coopwet Zulk 'n spottend gekwebbel over bet hu welijk, hetwelk is een instelling v^in God, moeten ook de Katholieke lezers.... ge nieten. De verdraagzaamheid van sommige Ka tholieken gaat heel ver, als 't betreft te oordeelen over.... n i e t-K a l li 0 li 0 k e bladen, to verdragen spot, naar liun geloof geslingerd! Nadat liet bovenstaande was gezet, la zen wc een artikel in ,De Tijd", dat aldus aanvangt: „Een der bladen, die do luchthartige levensopvatting in ons land propageert, is „De Telegraaf". Niet onhandig geredigeerd en geheel op de publieke nieuwsgierigheid berekend, kan dit orgaan van alle wereld- sche dingen liet niet alleen zonder gods dienstige beginselen stellen, maar weet bet ook do neutraliteit, welko liet voor wendt, Ie gelegener lijd togen liet Chris tendom te koeren. Met dezelfde lichtzinnigheid, waarmee in de kolommen van liet Jan en alleman gerievende blad allerlei mondaine prac- tijken worden beoefend, mikt in liet jong ste Zondagochtend-blad de schrijver dér „Spotternij of sotlernij" zijn niet altijd fijne satyro legen het christelijk huwelijk. Ziehier met welk een platheid een Neder- laiidsch schrijver over een onderwerp badineeren kan, dat zooveel kicschlieid vordert." BUaTENLAHD Volkenbond Naar de ontwapening. Criteria voor de vloot- ont wapening. Het maritieme comité der militaire sub commissie van de voorbereidende ontwa peningscommissie, waarvan schout bij nacht Surie (Nederland) voorzitter is, be sloot met 7 stemmen voor, 7 stemmen le gen en 6 blanco, een Fransch voorstel aan le nemen, dat bepaalt, dat bij de ontwape ning der'vloten rekening moet worden ge houden, met de z.g.n. deconcentratie der vloten, waaronder wordt verstaan de nood zakelijkheid voor een zeker land, om in verschillende deelcn van de wereld vloten te onderhouden, welke practisch gesproken, elkaar niet kunnen steunen. Dit besluit, dat door Nederland werd gesteund, is vooral voor de koloniale mogendheden, die zoowel in -liet moeder land als in haar koloniën vlootbascs heb ben, van veel belang. Een mcraoran d u m va u Jouhau x. In de gemengde commissie voor de bc- studeering van het economische aspect der ontwapebingsvragen, waarin de Neder landers Kröllor en Oudegcest zitting hebben. (Oudegeest was afwezig),-heeft Jouhaux een memorandum ingediend, dat betrekking heeft op de methodes, die bij de vergelijking der militaire begrooiingen gevolgd zouden kunnen worden. Jouhaux betoogt daarin de noodzakelijk heid do verschillende systemen, die worden toegepast, bij het opstellen der militaire begrootingen, to bestiulecren en bijzondere aandacht le besteden aan do middelen, die worden aangewend om militaire uitgaven te camoufleeren. Hij stelt voor dat do staten zich bij in ternationale conventie verbinden, zich te houden aan een te ontwerpen formulier, waarin allo begrootingspesten systema tisch gerangschikt voorkomen en waar door camouflcem van uitgaven veel moei lijker zou worden. Het memorandum is voorloopig om ad vies voorgelegd aan de beide leden der fi- nancieele Volkcnbondscommissie, die in de gemengde commissie zitting hebben. België De exploitatie der Belgische spoorwegen. Tienduizend man worden ontslagen. Naar gemeld wordt, zal het aantal spoorwegarbeiders, dat bij de Belgische spoorwegen zal worden ontslagen, ca. tien duizend bedragen, die geleidelijk den dienst zullen moeten verlaten. Alle maatregelen zullen op mcnschlicven- dc wijze worden toegepast. Ten einde te voorkomen, dat een aantal tijdelijke arbeiders moest worden ontsla gen hebben andore leden van het personeel erin toegestemd een kleiner aantal uren le werken, zoodat het totaal-bedrag aan loonen, dat zal worden uitbetaald, even groot zal zijn als wanneer die tijdolijken wel waren ontslagen. Deze maatregel zal, overal waar zulks mogelijk is, worden toe gepast godurende twee maanden en zondor dab do arbeidsprestatie per werkuur wordt verminderd. Frankrijk. DE REGEERINGSVERKLAR INC. De politiek naar de tweede plaats. S t a b i 1 i apt w» van het betaal middel. De Fransche icgeeringsvcrklaring wijst ur:.\ 3ui[pisuom^s op siitqft[q qnp 'do .ra hot kabinet* do regeering allo politieke kwesties als van secundair belang be schouwt. Zij geeft uiting aan de hoop, dat het parlement de rcgccring de noodzake lijke stabiliteit zal verzekeren. Aller be langen, van kleinen en grooten, zijn soli dair. Het wélslagen is verzekerd, wanneer de regeering niet bedreigd wordt, bodreigd door onzekerheid wat betreft haar voort bestaan. De operatics in Marokko en Gyrië zijn gelukkig tot een goed einde gebracht, cn dit, alsmede het verkrijgen van evenwicht in de bcgrooting cn de vaste wil tot het invoeren van- bezuinigingen wettigen do hoop, dat vr geen nieuw beroep op de be lastingplichtigen. gedaan zal behoeven te worden. Het wordt noodzakelijk geacht, het be lastingstelsel te licrzicn cn do overmatige belastingen te verminderen, doch deze her ziening van het belastingstelsel zal volko men doelloos zijn, wanneer het herstel der munteenheid niet krachtig ter hand wordt genomen. De regeering zal daarom slechts haar plannen kunnen verwezenlijken, wan neer elke verplichting jegens den slaat, hoe gering ah heilig wordt beschouwd Do rcgccring heeft, aldus de rcgecrings- verklaring. besloten, de stabilisatie der munteenheid tor hand to nemen, want do voortdurende daling van den franc moet lot slaan worden gebracht door hel. schep pen ecner mogelijkheid tot redelijke con versie cn het herstel der veiligheid van fi- nancieelc transacties. Do regeering zal dit problem aanvatten niet de medewerking der eipissiebank, welker onafhankelijkheid scrupuleus geëerbiedigd blijft. Zij zal in ternationale hulp trachten te verkrijgen, zonder dc geringste inbreuk op de sou'vc- ïeiniteit van het land le dulden. De rcgccring zal met den meeslcn spoed de onderhandelingen voortzetten, welke noodzakelijk zijn, opdat het gehccle vraag stuk in zake de regeling der intcrgealliecr- do schulden binnen den korist mogelijken termijn voor het parlement zal kunnen worden gebracht, cn opdat dit geen over een komst met con schuldeischcr zal be hoeven te ratificeeren, zonder de lasten te kennen, welke die overeenkomst met den schuldeischer voor dc schatkist zal mode- brengen. De welvaart van liet land is zoowel af hankelijk van een vermeerdering der pro ductie als van een vermindering der con sumptie; dit tweeledige doel wordt door do regecring nagestreefd, zonder dat zij daarbij overgaat tot buitensporige of ovcr- ijldo maatregelen. Wat het buitenland betreft, zal dc poli tiek der vorige rcgecringcn worden voort gezet, cn wat het binnenland betreft, zal de rcgccring do invoering van het arron- ciissemen tskiesstelsel voorstellen. Er dient snel gehandeld, cn niet ge- piaat te worden; zegt (1e verklaring len slotte; -dc regeering zal het parlement ver zoeken, haar daartoe in staat te stellen. Uitstel financieele interpellaties. Een Kame r-b e s 1 u i t met 290 togen 130 stemmen. Op verzoek van den minister-president Briand heeft dc Fransche Kamer met 290 tegen 130 stemmen besloten, do interpella ties over de algcineene financieele politiek der rcgcering tot Dinsdag 6 Juli uit te stellen. do rivierpolitie om het lijk op !e h -.lcn le verden geen resultaat. Engeland. De Britsche mijnwerkers blijven strijden. Tegen elke werkt ij dverlcnging of loonsverlaging. Het bestuur (lor Britsche mijnwerkers- federatie* heeft, nadati het den toestand in het mijnbedrijf de revue had laten passee- ren, mot algemeeno stemmen besloten, le strijden tegen elke werktijdverlenging cn elke loonsverlaging. De moeilijkheden bij de spoorwegen. Waarschijnlijk afgewend. De moeilijkheden, die wat den spoor wegarbeiders betreft, dreigden te herloven, zijn thans, naar men gelooft, vermeden; de bond van spoorwegarbeiders verklaart al thans, dat de vertegenwoordigers der maatschappijen thans geantwoord hebben op het verzoek tot hel houden eener bijeen komst met de vertegenwoordigers van het personeel ter bespreking van de klachten, welke betrekking hebben op de regeling, die»na de algemeen staking is getroffen, vermoedelijk op 2 Juli a.s. een gezamen lijke conferentie zal worden gehouden. Men zal zich herinneren, dat Cramp, de secretaris der spoorwegarbeiders, verlo den week verklaard heeft, dat de directeu ren der maatschappijen weigerden, oen dergelijke conferentie te doen plaats vin den. Bulgarije. Nieuwe samenzwering. Naar de Matin uit Sofia verneemt, heeft "men aldaar een nieuwe terroristische .sa menzwering ontdekt. Er hebben oen aan tal arrestaties plaats gehad. Rusland Moskou laat niet af. Een voorstel tot colleQticven steun aan h e t T. U. G. Dc roode vakvereenigingen hebben aan den algemeenen Raad van het Britsche Vakvereenigingscongres een telegram ge zonden. waarin zij aandringen op do on middellijke bijeenrooping van eon Engelsch Russische commissie, voor een gozaraen- lijko slounactio aan dc Britsche mijnwer kers. .T.l. Zaterdag was, zoo vertelt do „Prav- da", „do dag van liet roodo houweel." Op dien dag loch werden 20.000 inteekonlijs- ten onder do politie der Russische steden uitgedeeld, welke leden aan allo fabrieken in hun stad en langs do huizen moesten rondgaan om drang uit to oefenen tot het storten van bijdragen voor de Britsche mijnwerkers. Do totaalopbrengst wordt geraamd op 6 millioon goud roebel 7.200.000), die naar Engeland zullen worden 1 verse»* inkt. Marokko Fransche successen inMarokko. De invloedrijke raïd Mohammed Nadoe heeft zich aan dc Franschen onderworpen. Vier Fransche detachementen zijn in hof district Wezzan opgetrokken, om een verbinding lot stand te brengen met do Spaanscho troepen. China. Bloedige botsing bij Kanton. V ij f personen gedood, een gewond. Rondtrekkende henden. dio controle uit oefenen op de handhaving van den anti- Brilschen boycot van Hongkong, hebben Zondag j.l. te Kanton vijf personen gedood en één gewond hij het vuren op een Chi- ncesch kustvaartuig, dat op weg was naar Hongkong. Do stakers te Kanton trachten al liet verkeer naar do Britsche haven stop te zetten. Amerika. Een land zender bankiersl In <lcn Zuid-Amcrikaanschcn slaat Ecuador is een ernstige economische crisis ontstaan, dio gepaard gaat met een daling der cacaoprijzen. De correspondent van do „Morning Post" le Guayaquil meent tie verklaring voor deze crisis te vinden in liet feil, dat alle bankiers van Ecuadur in de gevangenis zitten! De banken moeien betrokken geweekt zijn hij een complot tegen de regeering en zich schuldig hebben gemaakt aan de uit gifte van valsche bankbiljetten. Ondanks den moeilijken economischen toestand heorscht er volkomen rust in Ecuador. 01fêSME^LfU»2D. TWEEDE KAMER. Overzicht. Een interpellatie over de classificatie veer hel Rijkspersoneel met een mctic tot afschaffing van dit stelsel Nadat cenige kleinere wetsontwerpen waren afgedaan, kwam aan do orde een interpellatie van den heer Moller (It.-K.) een hekend voorman uit de Michaelis- tisclie beweging in verband met dc ver deeling van dc gemeenten naar klassen in hot bezoldigingsbesluit. Wij willen over deze interpellatie, die eindigde met een motie, waarover vandaag zal worden gestemd, do volgendo be schouwing ontleonen aan het Kamerover zicht in de „MsbcL". De heer Moller is, dat zal niemand be strijden, een goed spreker met een sterk orgaan, zoodat geen woord verloren gaat. Mogelijk, maar dat kunnen we niet be- oordeelcn, is hij ren goed docent; de leer lingen zullen bij hem niet in slaap vallen; HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Fransche regeeringsverklaring. De interpellaties over de financieele politiek uitgesteld. Een cycloon In Bulgarijo. Vele dooden. (Buitenl. Berichten, 3de blad). Overstromingsrampen In het buiten land. (Buitenl. Berichten, 2do blad). Bijzonderheden omtrent de aardbeving op Sumatra. Er zijn meer dan 100 dooden. (Nederl. O.-Indië). BINNENLAND. Met het cog op den grooten smokkelhan del en het daardoor dreigondc gevaar voor mond- en klauwzeer Is een z.g. verboden kring afgekondigd, waardoor het vervoer van herkauwende dieren cn varkens uit Baarle-Nassau verboden is (lsto blad). Naar aanleiding van do laatsto ongeluk* ken op de electrische lijn Den Haag-Rotter dam vraagt het Tweedo Kamerlid Duys den Minister van Waterstaat een onderzoek te doen instellen of het nieuwe wagen-ma teriaal aan dc maximum eischen van veilig heid voldoet (1ste blad). Het gouden feest van de vestiging der Paters Ongeschoeide Carmelictcn in o/is land (Kerknieuws, 2de blal). Een bespreking over den melkprijs in Zuid-Holland (2de blad). Een interpellatie in de Tweedo Kamer over het verschil in salarieering naar do klassen der gemeenten (Overzicht, lsto en Verslag 2de blad). f maar in do Kamer verstaat hij niet de kunst om uit een lange rede duidelijk naar voren to brengen, datgeno waarop hot meeste licht moet vallen, wal het be- InilgrijRste ia c» waarop fftnol-lMo tl» .stellen vragen gebascrrrl zijn. Dn interpel latie was veel te breed opgezet. Hij had er veel werk van gemaakt, maar datgeno, waarom het to doen was, ging verloren in den woordenstroom, dio zeven kwartier lang met grooto snelheid over zijn lippen vloeido. Niet alleen de Minister, maar de lieelo Kamer was suf gepraat en kon do houder den gemeenten niet bijzondere gevallen, do talrijke trucjes om het Bezoldigingsbe sluit to ontduiken, niet meer uit elkander houden, zoodat do lieer Bakker, die zich in liet debat mengde, er zich niet veel meer van herinnerde, dan dat do Dr.ol- sche aardappelen naar den Bosch gin n en hij heel speels vroeg welk zoeto lii-vt» Gerrilje dit betalen zou. Do interpellatie was zoo breed opgezet en daalde in zulke details af over do ver zameling van de statistische gegevens en do wijze waarop statistieken moeten wor den samengesteld, dat hot voor den Mi nister ondoenlijk was daarop uitvoerig 10 antwoorden. De voorzitter behoefde de le den in hun spreektijd niet to rantsoenoe- ren. Zo beperkten zich alleen tot enkclo opmerkingen. Dat de Minister zoo kort antwoordde, maakto den interpellant zelfs hoos, want hij nocindo het onbehoorlijk van dezen bewindsman cn als gevolg daarvan diende hij twee moties tegelijk in. Eon om de ge- lieclo classificatie af to schaffen, cn een ander om, als de eerste verworpen werd, alle onbilijkhoden uit dit stelsel weg lo nemen. Dit laatste kan men wel vragen, maar er zal toch wel niemand zijn, die zoo iels ernstig kan meenen. Een regeering bestaat ook uit menschen en een regeling, die verband moet houden rnet honderden factoren zonder onbillijkheden, dus een die volmaakt is, is niet denkbaar. Deze molio had dan ook een zeer kortstondig leven, want binnen het kwartier had do voorsteller ze ingetrokken. Moties maken en voorstellen is niet ieders werk. Oud-minister Heemskerk heeft er kortgeleden nog eens op gewezen cn het was jammer dat hij heden niet aan wezig was, want anders zou hij zeker niet hebben nagelaten criti**k op de eerste mo tie uit te oefenen, op de hem eigen scherp zinnige wijze. In do motie wordt gezegd, di^do classi- ficatio onbillijkheid veroorzaakt en daar om moet worden opgeheven. Als men op dat standpunt staat, zouden we ons gc- heele belastingstelsel, dat ook tal van on billijkheden veroorzaakt, wel op kunnen beffen. Dat is geen motief voor opheffing, dit zou alleen aanwezig zijn als het stel sel in zich niet deugde cn dat kon de in terpellant niet toegeven, want, als de clas sificatie opgeheven werd, zou hij toch voor enkele plaatsen standplaats-toelagen willen zien ingevoerd. Heden komt do motie in stemming, maar nu reeds kan gezegd worden, dat er slechts ten paar stemmen voor zullen worden uitgebracht. I)e lieer JI rmans (B -K.), dio langer in de Kaïner zit, kent dat. werk beter cn

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1