WOENSDAG 16 JUNI 1926
17e Jaargang.
No. 5276
e (&ou/ccvnt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
jiij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Bet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver-
fcrijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bjj voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct^ met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt olkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advarlenllln 30 cent par regel
Voor Ingeionden Mededeeliogen wordt het
3 dubbele .van het tarief berekend. s
Kleine advertantlën, ran ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
huur, koop en verkoop 10.50.
til NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
Jan Steen.
Leiden viert de nagedachtenis van een
van Hollands grootste, van Hollands meest
populairen schilder, Jan Steen.
Drie honderd jaar geleden is Jan Steen
in onze stad geboren.
Er kan niet, gelijk bij jubilea gebruike
lijk is, een gedenksteen geplaatst worden
j de woning van den populairen Leide-
naar, want, wees men in 1806 nog den
i/ecmdeling, aan de Langebrug, het huis
van Jan Steen, het werd dat jaar door den
lucnmaligert eigenaar verbouwd 'en kort
daarna ging het bij do buskruitramp ver
loren.
Maar Leiden brengt Jan Steen voor
jijn onsterfelijk kunstenaarschap een
k-ogere, een waardiger hulde: het organi
seert gedurende deze en de volgende
maanden een tentoonstelling in „Do La
kenhal" welke heden wordt geopend.
Deze tentoonstelling zal voor ieder toe
gankelijk zijn; de entreeprijs is laag en ze
blijft eenige maanden geopend.
Wij juichen dat laatste zeer toe en spre
ken daarom onze waardeering uit voor de
organisators.
Wij hebben reeds in onze nummers van
Zaterdag en Maandag in eenige
artikelen gememoreerd, wie Jan Steen is,
_i gewezen op de hooge kunst van zijn
varken, die een wereld-vermaardheid heb
ben,
Eenige artikelen over Jan Steen zullen
wij nog gedurende de tentoonstelüngs- ter
mijn plaatsen, omdat bij teveel ineens wel
lichtveeLongclezcn zou blijven, waar
door dan de pers het doel van deze her
denking niet zou dienen!
Do schilderijen van Jan Steen moet ïuen
zien.
Zeker, men heeft vele reproducties van
Jan Steen's schilderijen onder de oogen
gehad, maar zoo het" van één schilder
is, dan van Jan Steen: men kan zijn
fcliilderjjen zelfs niet in de beste repao-
duetio naar waarneia waarueereu.
gewone photo van Jan Steen's schil-
vvorken wij hebben het dezer dagen
in de pers bij een vrij goed geslaagde
dioto kunnen waarnemen is lieelemaal
maar al te gebrekkige manier om den
Yhilder te loeren kennen; wij zouden haast
icggon, dat daarmede het tegendeel wordt
Wikt.
Dat vele, na wat zij in onze courant
ever Jan Steen hebben gelezen en nog de-
iier dagen zullen lezen, dat grootsche
kunstwerken mogen gaan zien.
BUiTEMLftMD
Duitschland.
De directeurskwestie bij do Duitsche
Spoorwegen.
Dorpmüller's benoeming nog
niot bekrachtigd.
Hot Duitsche kabinet heeft zich in zijn
zitting van gisteren bezig gehouden met
do onder zulke opzienbarende omstandig
heden onmiddellijk na het overlijden van
Ooser plaats' gevonden benoeming van
j den nieuwen directeur-generaal der Rijks-
spoorwegen, Dorpmiiller.
j De regeeriug besloot, alvorens baar hou
ding in deze aangelegenheid vast te stel-
I 'en, over zekero kwesties van zakel ijken
I aard met den president van den Raad van
Beheer der Rijksspoorwegen in onderhan
deling te treden.
Naar verluidt, wènscht de regeering van
de Rijksspoorwegen de toezegging te ont
gingen, dat indien opnieuw een vacature
voor de functie van directeur-generaal
zal ontstaan, overleg met de regooring zal
worden gepleegd, alvorens tot benoeming
I zal worden overgegaan.
Ton einde den Raad van Beheer te doen
^voelen, dat hij overhaast en tactloos
heeft gehandeld, stelt de regeering de be
krachtiging van Dorpmüller's benoeming
u'h Ongetwijfeld zal deze benoeming ech-
i 'cr l. z. t. bekrachtigd worden.
Frankrijk.
HET KABINET AFGETREDEN.
Waarom de Minister van Financiën
heenging.
De ministerraad heeft afgezien van een
wijziging van het kabinet in verband
het aftreden van minister Pérct.
Hot besloot collectief af te treden;
naad stelde presdent Doumergue gister-
vond met dit besluit in kennis.
T *»°sident Doiunergue heeft het ontslag
an het kabinet aanvaard, doch tevens
ifdooQ1^ rï0 loopende zaken zal
j v,,*/|ret heeft na ziju ontslagneming nog
JL j te ZD0 heengegaan, omdat hij
o den daadwerkelijken steun heeft ont-
i had*' waar°P d0 regeering gerekend
p j' Anderzijds acht hij het noodig, een
I dér CDlen'a.>re <?n politieke reconstructie
conform de wenschen der
I '-noare meening mogelijk te maken, daar
deze meening met het oog op hol gemeen
schappelijke gevaar een gemeenschappe
lijke inspanning cischt. Op deze gronden
is hij afgetreden.
„I n li e t centrum van een
c y c 1 o o n".
Voor den aanvang der openbare Kamer-
zit ling zoide .Briand tot do journalisten:
„Wij moeten nu een slecht oogenhlik
doormaken: men moet niet gelooven, dat
er een middel of een man is, in slaat een
wonder teweeg te brengen en in één slag
don toestand, waarin het land verkeert,
to verbeteren. Dat is een mystiek geloof,
op niets gebaseerd. .Sommigen verlangen
een kabinet van nationale verdediging.
Het zou inderdaad zeer gewensebt zijn,
wanneer men zulk een kabinet kon vor
men. Niettemin: ziet eens naar België,
waar men onlangs een kabinet gevormd
heeft, waarin alle partijen, zonder uit
zondering, vertegenwoordigd zijn, waar
van een eminent specialist op financieel
gebied deel uitmaakt. Wat heeft België
gedaan? Men heeft den Belgischen franc
evenmin kunnen hand haven als den
Franschen. Italië evenwel bezit toch een
krachtig leider: in weerwil daarvan en in
weerwil van het ten koste loggen van ver
scheidene milliarden kon de Italiaansche
lire evenmin op koers worden gehouden
als de franc.
Deoorzaken van den toestand zijn me-
.nigvuldig, verklaarde Briand. Engeland
verkoopt francs om het pd. st. te handha
ven ten opzichte van den dollar; België
en Italië verkoopen francs om to trach-
len, hun nationale munteenheden op peil
te houden.
Wij bevinden ons in liet enuinim van
een cycloon, en moeten volhouden tot de
bui voorbij is. Kop in den wind, zooals do
zeelui ze^en; het mooie weer zal ko
men.
Geen debatten over de
financiën.
Als gevolg van het aftreden van mi
nister Pcret, cn het ontslag van hot ge-
geen debatten worJen "gèiiouiten over dë
Fransche financiën.
De leider der commuisten, Gacliin, had
zooals gemeld, een interpellatie voorbe
reid, waarbij hij gesteund werd door twee
andere interpellanten, een voor (le sociaal
radicalen cn de andere Auriol, die optrad
voor de socialistische partij-
De Kamer was natuurlijk zeer verlan
gend de financieele situatie grondig te
bespreken en Cachin werd zelfs gesteund
door eenige leden van rechts, die eveneens
een direct debat wenschten.
Allo drie de interpellanten steunden op
hetzelfde argument namelijk, dat de Ka
mer liet recht heeft te weten, waarom Pé-
ret zijn ontslag had genomen en wat hij
bedoelde met den „essentieelen steun"
dien do regeeriug niet had kunnen verkrij
gen.
De interpellanten rechtvaardigden hun
eischen om debat met de verklaring, dat
do regeering haar verzoek, om haar plan
nen ongestoord te mogen uitvoeren geba»-
seerd had op het feit, dat zulks er toe zou
'bijdragen om het vertrouwen van het pu
bliek weder te herstellen. Er was echter
niet de minste aanwijzing, dat deze poli
tiek succes had gehad.
Cacliin wees er op, dat nooit de franc
zoo scherp was gedaald, als sedert de in
stelling van de commissie van experts.
Do Kamer, die het publiek vertegenwoor
digt, heeft het recht op volledige inlich
tingen en kan geen dag langer in het
duister worden gelaten.
Kort nadat de Kamer de zitting had
opgeheven, kwam het kabinet weder bij
een, om de situatie te bespreken.
Na een discussie, die een uur duurde,
besloot het kabinet zijn ontslag in te die
nen. Dit ontslag werd des avonds om 7
uur door president Doumergue aanvaard.
Een concentratie-kabinet?
President Doumerguo is hedenmorgen
met de beraadslagingen begonnen. Naar
vernomen wordt, zal de president Briand
verzoeken opnieuw een kabinet te vor
men. Deze zal dan trachten een concen-
tratie-kabifiet samen te stellen, waarin
zoowel Poiucaré als Herriot zitting zullen
nemen. Herriot zou dan de portefueillo
van financiën aanvaarden.
Om het beheer van Marokko.
Krim niot aan Spanje
uitgeleverd.
De Fransch-Spaanscliè besprekingen
over Marokko zijn gistermiddag op don
l Quai d'Orsay aangevangen.
De kwesties welke besjiroken zullen
worden, omvatten de organisatie van hot
toekomstige régime in het Rif. de aanpas
sing van de grenzen tusschen de Fransche
en Spaansche zones aan de omstandigheid,
dat deze grenzen midden door de gebieden
van drie belangrijke stammen loopen en
ten slotte het lot van Abd-el-Krim.
Wat betreft de eerste twee kwesties,
deze blijven binnen de lijnen van het ver
drag van Algeciras en de Fransch-Spaan-
sche overeenkomst van 1912. Men koestert
niet den wenscb, om de grenzen van 1912
te veranderen, doch eenige regelingen
moeten worden getroffen met betrekking
tot de drie stammen.
In Madrid werd het vorige jaar overeen
gekomen, dat de Fransche regeering hot
toezicht en het beheer zou verkrijgen over
dat deel van de Beni Zeroeai, dat in de
Spaansche zone is gelegen.
Het is waarschijnlijk, dat deze stam, te
zamen met do Gucznaia- en de Ghezuas-
stammen, onder gezamenlijk Fransch-
Spaansch toezicht zal komen te staan.
Over een meer of minder gelijke methode
van beheer over de stammen, die zich kort
geleden hebben onderworpen, zal men
eveneens tot overeenstemming moeten ge
raken.
Wat betreft Abd-el-Krim en z'ün familie
die in totaal ongeveer veertig personen
omvat, is men de meéning toegedaan, dat
zij naar een Fransche kolonie, waarschijn
lijk Madagascar, zullen worden gedepor
teerd. Er is geen sprake van, dat ook
slechts één der gevangenen aan Spanje zal
worden overgeleverd, daar Krim zich aan
de „edelmoedigheid der Franschen" heeft
overgegeven.
In al deze gevallen schijnt de conferen
tie zonder moeilijkheden of vertraging re
sultaten te zullen bereiken.
Engeland.
Hel conflict in de mijnindustrie.
Eon verklaring van Baldwin
in het Lagerhuis.
In den loop cener verklaring in het La
gerhuis nopens liet conflict in de mijnin-
dustrio zeide Baldwin, dat do regeering
verplicht was gewees£ bestellingen in het
buitenland te doen ten behoeve der nood
zakelijke kolenvoorziening. Hij voegde or
onder kreten der oppositie van „neen!"
bij, dat de regeering definitief tot het be
sluit was gekomen dat het noodzakelijk
was lot een langeren werkdag terug te
keeren.
De regeoring ontving do stellige verze-
g?ondslag' van" den "acnïutèütiag" 'net wfttK
in sommige bekkens kon worden hervat
gedurende Juli, Augustus en September
op de beslaande loonen, terwijl in andere
bekkens do loonsverlaging aanzienlijk min
der zou zijn dan do 10 verlaging, in
het vroegere aanbod der eigenaars vervat.
Baldwin zeide, dat de regeering niet
voornemens is de wet betreffende den ze-
venurendug in de mijnen te wijzigen, maar
van plan is een wetsontwerp in te dienen
hetwelk veroorlooft gedurende een bepaald
tijdperk een uur extra te weiken. Een
dergelijko wetgevende maatregel zal in
staat stellen onderhandelingen te openen
op een grondslag, die hoop geeft op betere
loonen. Na drie maanden zullen de loonon
opnieuw kunnen geregeld worden, maar
zo zullen in ieder geval niet onder het peil
van 1921 dalen.
Inlusschen zal de regeering wetgevende
maatregelen bespoedigen om de voorstellen
der kolencommissio te verwezenlijken. Als
men het op dezen grondslag eens wordt
zal do regeeringsliulp van drie millioen
pond sterling niet noodig zijn om de loo
nen te verhoogen maar zal zü-Jieschikbaar
zijn om do wcrklooze mijnwerkers lö steu
nen.
De vertegenwoordiger der mijnwerkers
Hartshorn verklaarde, dat indien de rede
van Baldwin de politiek der regeering
weergaf, hij geen einde zag van de crisis
in het mijnbedrijf. Hij verklaarde, dat (le
regeering den volledigen steun der Arbei
derspartij zal hebben als zij een groot plan
van unificatie der industrie onderneemt.
Groote vraag naar Duitsche steenkool.
Het Rijnsch-Weslfaalscho kolensyndi-
caat verklaart, dqt, tón gevolge van do En-
gelsche kölenstaking, de kolenvoorraden
in het Roergebied met ongeveer 900.000
ton verminderd zijn. Het aantal contracton
op langen termijn, dat de laatste dagen
sterk vermeerderd is, werd opnieuw met
eenige belangrijke contracten met het bui
tenland op langen termijn vergroot. Bui-
tenlandsche koopers leggen voor Duitsche
kolen zulk een groote belangstelling aan
den dag, dat zij wel op een langen duur
der Britsche slaking moeten rekenen.
Tsjecho-Slowakije.
Groote opwinding in Tsjecho-Slovakije.
Do socialistische oppositiepartijen in
Tsjecho-Slovakijo berusten geenszins bij
hun nederlaag in het parlement in, zake
de verhoogde graanrechten. Zij kondigen
overal manifestaties onder den blooten
hemel aan. Morgen zal een manifestatie
der metaalbewerkers te Praag \yprdcn go-
houden. Deze vergadering gaat uit vin de
communistische, nationaal-socialistischo
en sociaal-democratische partijen. De ar
beiders zullen om twee uur hun bedrijven
verlaten en in optocht uit de voorstad naar
Praag marcheeren. Do vakvereenigingen
hebben besloten Woensdag een algemeen,
staking van vier uur te houden. De ne
ringdoenden hebben zich met de arbeiders
solidair verklaard en zullen ah protest
tegen de verKooging der graanrechten hun
winkels sluiten. Ook de spoorwegambtena
ren bereiden groote demonstraties voor;
men. spreekt zelfs Yan een demonstratieve
spoorwegstaking.
Algemeen heeft liet verwondering ge
wekt, dat de Duitsche en Tsjechische bur
gerlijke partijen in deze kwestie zoo nauw
zijn samengegaan. Aan Duitsche zijde is
tusschen de voor en tegenstanders der
graanrechten ten gevolge van de jongste
gebeurtenissen een diepe kloof ontstaan.
Oe Balkan
De kleine entente.
Vrees voor Hongarije en
B u 1 g a r ij o.
In politieke kringen verluidt, dat bet
plan bestaat op de a.s. conferentie der
kleine entente groolere veiligheid te ver
zekeren tegenover de vroegere vijandelijke
staten, vooral tegenover Hongarije en
Bulgarije.
To Belgrado en te Bpekarest heerscht
ontstemming tegenover Bulgarije wegens
do voortdurende bedrijvigheid der Mace
donische henden. Ook is men ontstemd
over het feit, dat de raad van den volken
hond Bulgarije een leening 'heeft toego-
staan. Men vreest, dat Bulgarije de op
brengst van de leening zal bestemmen tot
liet bewttpenen van nog meer benden, en
hot voeren van een irredentistische pro
paganda.
Men wil te Geneve doorzetten, dat de
kleino entente op eenigo wijze toezicht zal
kunnen-uitoefenen op de bestemming van
de opbrengst der leening.
Te Praag is men vooral ontstemd over
de Hongaarsche propaganda die vooral
in Engeland steun vindt.
Baltische Staten.
De staat van beleg opgeheven.
Zes jaar van kracht geweest.
Do staat van beleg welke sedert de
A'^n.^jAn. Pnnls^hon rronornnl
jaar van kracht was, zal volgens het Li-
tausche Telograaf-agentscliap spoedig op
geheven worden. Het parlement van Ll-
tauen heeft in tweede lezing een wetsvoor
stel tot opheffing van don slaat van beleg
aangenomen. Het parlement te Kowno be
handelt thans tevens een wetsontwerp tot
opheffing van den slaat van beleg aange
nomen. Het parlement te Kowno behan
delt thans tevens een wetsontwerp tot af
schaffing van den censuur ten einde de
pers van Litaucn algelieelo vrijheid te ge
ven.
Azië.
Godsdienstonlustcn in Britsch-lndië.
De troepen gr ij pon in.
Gisteravond zijn in Pindi groote onlus
ten uitgebroken, naar aanleiding van re
ligieuze feesten der Siks en mohammeda
nen.
Do botsingen begonnen in de buurt van
de moskee.
Acht mohammedanen zijn gedood en
veertien gewond, van de Sikhs werden ne
gen man gewond.
De graanbeurs is verwoest. Plunderin
gen grepen plaats in de zijstraten.
Troepen-detachementen hebben de stad
bezet cn zijn than3 meester van den toe
stand.
ËiKFSEftLAfJD
Weeldcvcrterinysbelasting.
Actie van do A. R. K. W. V.
Het Dagelijksch Bestuur der Algemeene
R.-K Werkgcvers-Vereeniging heeft beslo
ten oen krachtige actie te ontwikkelen
inzake het Wnetsoutvverp tot heffing
ecner "Weeldevorteringsbelasting. Do A.
11. K. W. V. handhaaft weliswaar haar
reeds vroege? ingenomen standpunt, dat
een „Weèldeverteringsbelasting" in begin
sel aanbevelenswaardig is, daar hiervan
een vermindering van den druk der di
recte belastingen het gevolg zal zijn, maar
het bestuur is van meenin, dat ook in dit
wetsontwerp do concrete uitwerking van
dit beginsel groote bezwaren met zich
heeft gebracht. In hot bijzonder geldt dit
mot betrekking tot de posten, Aardewerk
enz., Schoenen, Karpetten enz., tafel- en
beddengoed van andere dan katoenen
weefsels, brandkasten enz. en meubelen.
Het bestuur heeft besloten zoo spoedig
mogelijk contact te zoeken met de R.-K.
Kamerfractie om deze, desgewcnscht van
deskundige voorlichting te dienen.
De staking in Engeland.
Het bestuur van het N. V. V.
stelt voor oen kwart
millioen te leenen.
Naar „Het Volk" verneemt zal het
bondsbestuur van het Nederl. Verbond v.
Vakvereenigingen aan de hoofdbesturen-
vergadering voorstellen in de leening van
het Engelsche Vakverbond deel te nemen
tot een bedrag van een kwart millioen.
Daarvan zal een ton worden geput uit hel
IET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het kablnet-Briand is afgetreden.
Nieuw aanbod der Britsche mijneige
naars; voorstel tot verlenging van den ar
beidstijd.
BINNENLAND.
Mcdedeelingen over het Intern. Eucha
ristisch Congres te Chicago (Kerknieuws.
2de blad)
Grenswijziging van Den Haag, Delft en
Wateringen. Zullen Voorburg en Rijs
wijk verdwijnen?
LEIDEN.
De opening van de Jan Steen-tenstooQ'
stelling in De Lakenhal (1ste blad).
OMGEVING.
Do Eerste Nationale Piocnenten'oon"
stelling to Boskoop (2de blad).
De plannen tot stichting van een auto
racebaan In 't Langeveld onder de ge
meente Noordwijk (3de blad).
Een onzer landbouwkundige medewer
kers geeft eenige practische wenken over
do werkzaamheden voor dezen tijd in den
greontentuin.
Onze Geïllustreerde Pagina
Do photo-pagina geeft om Eenige
kiekjes van den Zondag gespeeld en wed
strijd. DenemarkenHolland. Eenigo nn-
dero sport kiekjes.
stakingsfonds van het N. V. V., terwijl
de rest zal mooton worden bijeengebracht
door do aangesloten vakorganisateis.
Werktijd kalkzandstecnindustrie.
Do workgovorsvereenigiiig in do kullc-
arbejri verzocht, don toegostnnen ïu-urigon
werkdag tot einde 1027 to handhaven ou
vorder het aantal werkuren per week op
56^» uur to stellon bij vrijen Zaterdagmid
dag na 1 uur. Do werkgevers achten do
vorlenging van 55 op 50uur por wook
noodzakelijk in verhand met de buiten-
landsche concurrentie.
Uit de schoennijverheid.
Tngovolgo do bepaling van art. 10 van do
collectieve arbeidsovereenkomst voor do
Bchocnindustrio van 1022 heeft met ingang
van 1 Juli a.s. een verlaging plaats van do
eontractloonen met 5 pet. op grond van do
daling van do indexcijfers der groot han-
delsprijzen van 19? op 100 punten en vna
do indexcijfers der Kleinhandelsprijzen
van 202 op 165 punten. Deze verlaping
geldt ook voor do loonen der werkmees
ters.
Uit het bockrlrtikkersberirijf.
Gistermiddag heeft de Federatie der
werkgeversorganisatiën in het bookdruk-
kershedrijf te Maastricht haar nigeinceno
huishoudelijke vergadering gehouden. Do
ongeveer 110 deelnemers zijn op het nlnd-
huia door den oudsten wethouder, den lieer
Grossier, ontvangen. Na bezichtiging van
het stndhuis, besloot een feestmaaltijd uiet
concert in de znnl van de MaasLrcochtor
Staar en reünie in Momus den eersten (lag.
Centrale Bond van P. T. T.-Pcrsoneel.
To "Utrecht, wordt het driedaagsch con
gres gehouden van den C'entralcn Bond
van Post-, Telegraaf- en Telefoonpersoneel,
waarin een voorstel tot aansluiting aan het
Ncd. Vakverbond behandeld zou worden-.
Alvorens over dit voorstel to beraadshv
gen, zu een motie worden behandeld, vol
gens welko do Bondsvoorzitter zijn funo-
tio zou moeien neerleggen.
Gisteren werd een voorvergadering ge
houden, waarin do heer Stonhuis, voorzit
ter van het N.V.V., een rede heeft, gehou
den, dio tot doel had do bovengenoemde
aansluiting to bevorderen.
Ilot congres is niet voor de Pen toe
gankelijk.
Mr. P. G. J. Cromer (R.-K.) te
Utrecht is benoemd verklaard als lid van
de Prov. Staten van Utrecht als opvol
ger van mej. B. Holthaus.
Do workgoversvereeniging in do
aardewerkindustrie te Gouda heeft aan
do arbeidersorganisaties voorgesteld, do
bestaande collectieve arbeidsovereenkomst
lot einde December te verlengen en dan
in de komendo maanden overleg te ple
gen over de afsluiting van ccn nieuw
contract.
Eenigon tijd geleden heeft de vcr-
eoniging voor vreemdelingenverkeer to
Gouda oen verzoek tot B. en W gericht
om achter de Waag r en autobusslat ion to
doen bouwen. B. cn W staan zeer sympa
thiek tegenover dit plan en zullen binnen
korten tijd oen besbetref fend voorst»-! bij
den gemeenteraad indienen. Het te hou
wen station zal veel overkomst hebben
met dat te Utrecht.
