ZATERDAG 12 JUNI 1926 17e Jaargang. No. 5273 pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL jlij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL jlet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver* krijabaar tegen betaling van 50 cL per kwartaal^ bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Z<ïn'la£sblad 9 cL Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen il. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewono advertentlBn 30 cont per regel Voor Ingezonden Modedeelingen wordt het z dubbele van bet tarief berekend. 3 Kleine advorlenllën. van ton hoogate 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. til corner beslaat uil vijl bladen, waaronder lt! Ceiliuslreerd Zondagsblad. liUifËNLflNP Volkenbond In novum in Genève. Pe oorveeg brengt juridische lomplicatics. De oorveeg, die dc Hongaarsche. minis- r-president, graaf Bethlen, eergisteren tan zijn landgenoot Ivan de Justh opliep, •.eroorzaakt den Zwitserschen Bondsraad |,oel wat hoofdbrekens. De Bondsraad beeft zich gistcrenvoor- isid'lag niet deze aangelegenheid bezig ge iden en in het bijzonder de vraag on derzocht. voor welke rechtbank de aanval ler van Bethlen moet terechtstaan. Niet alleen bestaat er te dien aanzien verschil .ui mecning lusschen de Kantonale en de mumIs-Kechtbank, maar ook de kwestie •kt exterritorialiteit van het Volkcnbonds- speelt een groote rol. Het begrip der exterritorialiteit van het Volkcnbondspalcis is tot dusverre in het Zwilsersche nationale recht in het geheel niet vastgelegd en vormt een volkomen no vum, daar deze niet-Zwitscvsche grond te on van Zwitserscli gebied ook aan enkelen anderen staat toebehoort en in den waren zin der woords interna- nimaal is. Deze kwestie moet thans door 011 Bondsraad worden onderzocht, die zijn* «Hissing heeft verdaagd. Intusschen heeft de Officier van Justi- ic van dc Bondsreclitbank te Lausanne an de justitie te Genève medegedeeld,Mat De Justh voorloopig te Genève Ier beschik king der Bonds-autox'iteiten in hechtenis lynet blijven. Mocht De Justli overeenkomstig het Vraf recht van den Zwitserschen Bond ver- iudccld worden, clan valt zijn handeling «der artikel 43 van liet Zwitserschc Wet- an .Strafrecht, dat als volgt luidt: JBeleciligingen of mishandelingen, be- tegenovcr de vertegenwoordigers van witcnlandsche mogendheden, die bij het L Genootschap geaccrediteerd zijn, wor den gestraft met een gevangenisstraf van «en hoogste twee jaar of met een geldboete ten hoogste 2000 Zwitserschc francs". Dc juridische gevolgen der beleediging «n graaf Bethlen zullen echter nog veel verder gaan. Men houdt zich zoowel te Ge- i'èn\ als in de juridische afdeelingen van den Zwitserschen Bondsraad ijverig bezig Wt de tot dusverre opengelaten vraag be treffende de verhouding tusschen het Zwit- vrseh Eedgenootschap en het kanton Ge nève eenerzijds en de overeenkomstig arti kel T van liet. Volkenbondsstatuut bestaan- lerritorialiteit van het Volkcnbonds- pb'jinv anderzijds. Tot dusverre, zijn de gebouwen van den volkenbond, geheel onbewaakt geweest. Slechts op „groote dagen" was een orde dienst door een particuliere maatschappij ie (icneve, „Securitas" geheeten, georgaui- Naluurlijk had deze maatschappij generlei gèvoegdheid als politic. Thans overweegt men het plan, om in iet gebouw zelf een eigen" politie in te Tu-hren. die dan de- eerste gewapende inier- ionalc macht zou zijn. Duitschland. De Rijksdag ratificeert het Verdrag van Berlijn. Iet Duitsche en het Russische "I k z ij n op elkaar aangeweze n" De Duitsche Rijksdag heeft gisteren het Duitsch-Russisclie verdrag, bekend onder dni naam van „Verdrag van Berlijn" in |w:c lezingen niet vrijwel algemecne stem- 'ïên aangenomen. Tegen stemde slechts de aardigde Korsch, een vroegere com- •Win'st, dio uit de partij is gestooten. De debatten, die voorafgingen, waren in ■fcwistelling met die over de schadeloos- Hing der voormalige vorstenhuizen, mHi en waardig. bjkskcnsclier Marx gaf een overzicht Ju Je voorgeschiedenis van het verdrag. T.laardo, dat ook thans riog in het chc cn Duitsche volk dc overtuiging dat zij in menig opzicht op elkaar «nagewezen en dat zij door geen en- vitale tegenstelling zijn gescheiden. Dc Duitsche regcering zou er de voor- «|r aan hebben gegeven, liet verdrag te nadat Duitschland tot don Volken- "f||l zou zijn toegetreden. Dat dit niet is j^diiod, was niet Duitschland's schuld. De ^u-alandsche regeeringen, die tegen het 'r'-r:ig van Berlijn aanvankelijk bczwa- Hadden, hebben zich er van" overtuigd, ccen tegenspraak bestaat tusschen Verdrag van Locarno cn dat van Ber- b iUschlnnd door zijn aardrijkskun- kgging verplicht, de brug te vormen Hen Oost cn West. 1 "C daarop gevolgde debatten keurden f Sprekers het verdrag goed. Zelfs de listen en dc Volkischen vonden jks gelegenheid cenige hatelijke op-, 'Scii tc lanceeren. a ar. Nlin, Een motie van wantrouwen, in den loop ven den dag door de communisten wegens den Hindenburg-brief ingediend, komt Vrijdag in behandeling. De Rijksdag verdaagd. Do rijksdag i3 verdaagd tot 21 Juni, den dag na de volksstemming over de onteige ning van do vorstelijke vermogens. Beperking der spreektijden in den Rijksdag Do president van den Rijksdag, Loebc, heeft de hervormingsvoorstellen voor de zittingen van den Rijksdag 'uitgewerkt en dezo aan de Rijksdagfracties ter goedkeu ring toegezonden. De president wil het aantal plenaire zit tingen zooveel mogelijk beperken en den •duur der zittingen alsmede den spreektijd bekorten.Met uitzondering voor zeer ge wichtige aangelegenheden, moeten de spre kers zich vergenoegen met een spveektijd van een half uur. België. Staatsbezuiniging. Alle diensten moeten inkrimpen. De Belgische regeering heeft aan alle staatsdiensten order gegeven, hun begroo- tingen voor 1927 met 20 pet. te verlagen. Frankrijk. Om den Franschen franc. F r a n k 1 i n Bouillon wil l e r s t o ud e en Kamer-d eb a t. De beweging ten gunste van een natio nale unie, hoewel officieel door Briand veroordeeld, heeft, zooals men weet, oen vurig voorstander in Franklin Bouillon. Dezo heeft te kennen gegeven, Briand te zullen interpelleer en over de algemeene politiek fier regecring, hetgeen hem een nieuwe gelegenheid zal bieden om dc par tijen uit te noodigen, een union ,savree te vormen, of. zooals het nu genoemd wordt, een „bestand voor den franc. Franklin Bouillon heeft de laatste paar dagen herhaaldelijk met Briand geconfe reerd, doch Briand verklaarde gisteren in de wandelgangen van de Kamer, dat hij het nul van een debat over de algemeene politiek der regeering niet kan inzien. Hij heeft reeds eerder gepoogd een kabinet van nationale eenheid te vormen, doch is daarin niet geslaagd. Briand blijft van meening, dat een algemeen debat moet worden uitgesteld lot na den terugkeer van den president uit Londen, doch Franklin Bouillon wijst er op, dat de toestand zoo snel verandert, dat de regeering niet wachten mag met bet geruststellen der openbare mecning. Wanneer de frauc Maandag blijft dalen, zooals deze in de laatste dagen is ge daald, zal een debat niet vermeden kun nen worden, ten einde vast te stellen, cf de Kamer do regcering opniemvT veertien dagen de leiding der zaken toevertrouwt. Engeland. Interventie in zicht? Dc invloed der arbeiders- leiders blijft sterk. Er beginnen zich in Engeland uil indus- tiieele kringen, waar men de gevolgen der slcenkoolstaking steeds nijpender gaat ge voelen, meer en meer stemmen le doen hooien, die om interventie door do regec ring vragen. Ia liet Lagerhuis werden hieromtrent don premier cenige vragen gesteld, waar op word geantwoord, dat de regecring, niettegenstaande de verwerping barer voorstellen door heide partijen, voortgaat met de voorbereiding der wetgevende maat regelen, in deze voorstellen vervat. De taak, om de aanbevelingen der stecn- koolcommissie ten uitvoer te brengen, rust echter in de eerste plaats op de steen kool-industrie zelf. Up een andere vraag van een lid der Labourparty, of dc regeering niet tot na tionalisatie dor mijnindustrie wenscht over le gaan en zelf de mijnen te exploiteeren, antwoordde dc premier met een beslist „neen." Een debat over het steenkoolconflict zal a s. Dinsdag in het Lagerhuis worden go- houden. Door dertien mijnwerkers uit Derbyshire is eeu brief gepubliceerd, waarin sterk wordt geprotesteerd togen de loiding van dc mijuwerkersfederatie, en waarin gepleit wordt voor de hervatting van liet werk in do mijutfn, die de oude loonen en werk tijden kunnen en willen handhaven. Deze brief heeft aanleiding gegeven tot liet bc- rielit, dat de mijnwerkers" in dit district niet meer solidair zouden zijn. Inderdaad bevinden de mijnwerkers in dat district en in Nottinghamshire zich iu een zeer moeilijke positie. In deze diDrieten hebben de mijneige naren de oude loonsvoorwaarden op 30 April niet opgezegd cn evenmin de werk- lijdeu veranderd. In deze districten zouden in (h evallen de oude loonen bo- klinnen worden, doch de mijnvver- hebbon hier h.t werk neergelegd uit solidariteit met do arbeiders in de arme districten. Uiteraard is hier het verlangen sterk, om bet werk, waar -mogelijk, tegen do oude voorwaarden lo hervatten. Het aan bod vian een groolen mijneigenaar, niet behoorende tot do associatie van mijn eigenaren, om het werk te hervallen, is evenwel verworpen. Hetzelfde lot onder ging het aanbod van een mijumaatschap- pij, die 9000 arbeiders aan het werk heeft, om voor den tijd van drie maanden het werk op de oude voorwaarden to herval len, waarna, als de situatie niet is verbe terd, de werkdag met een fahlf uur wordt verlengd en de loonen met 6 worden verlaagd. De invloed van de arbeidersleiders is blijkbaar nog zeer sterk, evenals de vrees, om door do andere werklieden als werk willigen tc worden beschouwd. De kas der dist icls-lederatie in Derby shire is zelfs na vijf weken uitkcoring van stakingsgeld neg goed genoeg voorzien, om voor drie tol vier weken stakingsgeldcn lo kunnen uilkeeron, heigeen de arbeiders eveneens bindt aan hun bond eu zijn lei ders. Hongarije. Verklaringen van Karolyl. De afgevaardigde Graaf Joseph Karolyi heeft te Szokes felier var, de hoofd-lad van zijn kiesdistrict, in een door duizenden bezochte vergadering onder den vrijen he mel een rode gehouden, waarin bij liet ko- ui li gs vr u ags t uk hel ia ud elde. Graaf Karolyi, dio (wee jaar lang le I.equeito heeft vertoefd, prees de karak- lor-eigon,schappen en de vaderlandsliefde van den jougen aartshertog Olto'cn verde digde de zuiver nationale monarchie. Voorts drong hij aan op een verzoening met de aanhangers van Buduoev, niette- genstaando deze bij de (wcede poging om den koning op zijn trocn to herstellen, deze poging met gewclcl van wapenen heb ben bestreden. Karolyi verklaarde Ie ,0i«.ute. dat men van- iedere n invnHeiïréo moet rif zien. zonder nochtans het denkbeeld van een hereon iging dor landen van do kroon van den II. Stefanus op te geven. Na Karolyi sprak graaf Albert Appo- nyi, dio eveneens liet .standpunt der legi timisten uiteenzette, doch* zich ook voor de regeering-Bethlen verklaarde, voor zoover deze in staat is, de belangen van Hongarije (e Genève niet succes te ver tegenwoordigen. Polen. Pilsoedski dient ontslag in. De premier kan dat laten ingaan, wanneer h ij verkiest. Maarschalk Pilsoedski heeft tot den minister-president Bartel een schrijven gericht, waarin bij zijn meening uiteen zet over zijn verhouding tot de hoogste ^staatsambten cn vertegenwoordigende li chamen. llij, als minister van Oorlog, ge voelt zich verantwoordelijk tegenover den staatspresident als opperste bevelvoerder, tegenover den minieterepresident als lid van den Ministerraad en legeliovcr den Landdag als symbool van de grondwet. Pilsoedski zal, a's garantie voor zijn ver antwoordelijkheid, zijn verzoek om ontslag hij den minister-president indienen, die dan oj) elk willekeurig oogenblik, waarop hij liet noodzakelijk aclit, daarvan gebruik kan maken. Teu slulte„dringt Pilsoedski aan op do wederafkondiging van de in Januari 1921 door hem uitgevaardigde wet met betrek king tot de bevelvoering in het leger. De Ministerraad nam kennis van dit schrijven van Pilsoedski en keurde het op alle punten goed. Britsch-lndië. Naar het einde van den opium-expert. Het ministerie voor Britscl^-Indio maakt bekend, dat de regeering van- Britsch-lndië, in samenwerking met den staatssecretaris voor Indië besloten heeft een periode van 10 jaar vast te stellen, binnen welke de uitvoer uit Indië van andere opium dan voor strikt geneeskun dige doeleinden, allengs geheel zal worden verboden. Men herinnert zich, dat op 8 Maart j.l. in het Lagerhuis, de staatssecretaris Van Indië aankondigde, dat de regcering van Indië voornemens was. een ontwerp voor te stellen, ter uitvoering van deze poli tiek. Hij deelde toen mede, dat de periode, binnen welke de export moet eindigen) nog niet was vastgesteld en dat de posi tie der opiumverbouwers een van do fac toren was. waarmede rekening moet wor den gehouden bij liet vaststel! r. d zer pe riode. y BINNENLAND BOND R.-K. RIJKSKIESKRING- ORGANISATIES. Algemeene Vergadering te Utrecht. De algemeene vergadering van den Alg. Bond van R.-K. Rijkskieskringorga- nisaties in Nederland, waarin heden het reorganisatie-rapport wordt behandeld, is gisteravond om 8 uur begonnen in de groote zaal van liet Jaarbeursgebouw te Utrecht. Bij den aanvang was de zaal slechts matig bezet, en, oischoon tijdens de ver gadering nog een aantal afgevaardigden binnenkwam, schonen de meesten hun komst to hebben uitgesteld tot do behan deling van het rapport op lieden. De voorzitter opende dc vergadering met den chr. gr. eu stelde daarop ter stond do behandeling der agendapunten aan dc orde. Aan de orde is de motie van do R.-K. Rijkskieskringorgaiiisatio Groningen, lui dende: De Bondsvergadering, overwegen- do, dat door het urgëntieprogram der Katholieke Staatspartij voor de minver mogenden vermindering van belasting druk in uitzicht gesteld is, voornamelijk voor dn groote gezinnen en bovendien vermindering van den accijns op de eer ste levensmiddelen; overwegende, dat de Tweede ICaraor liet oordeel van den minister gevraagd heeft betreffende de instelling eoner Staatscommissie lot verbetering der in komstenbelasting; verzoekt den Kamerleden dor Kutli. Staatspartij de instelling der genoemde Staatscommissie te bevorderen, opdat de inkomstenbelasting een ware belasting naar draagkracht worde cn opdat zoo doende het urgentieprogram van de Kath. Staatspartij word.' uitgevoerd". Door het bondsbi'.-iuur wordt in een praeadvies voorgesteld, deze motie to ver wijzen naar den Partijraad. Dc voorzitter geeft gelegenheid lot bo- •SpMffHff der motie! Do afgevaardigde van Den Haag is van oordeel, dat hel nog eenigen tijd zal duren voordat do Partijraad zijn werk zaamheid aanvangt en vraagt of deze motie niet kan worden gezonden aan de R.-K. Kamerfractie. Haarlem noemt d>i motie zeer beschei den en meent, dat zij oen andere beloo ning verdient, dan op de lange baan te worden geschoven, Spr. adviseert de mo tie aan te nomen. Groningen sluit zich gaarne bij den vo rige» spreker aan en verklaart, zich niet te kunnen vereenigen met liet praeadvies, wanneer zulks een schuiven op de lango baan beleekent. Slechts wanneer de goede gang van zaken deze handelwijze wen- schclijk maakt, kan spr. er zich bij neer leggen. .-1 Dordrecht verklaart het eens te zijn met den afgevaardigde van Groningen en meent, dat dezo kwestie van zoodanig be lang is, dat zij niet op de lange baan mag geraken. De voorzitter zegt twee uitdrukkingen te hebben Opgeleekend, dio liij hier heeft vernomen, n.l. dal de motie van belang is cn dut zij niet moet worden geschoven op de lange baan. Juist daarom heeft het hoofdbestuur zijn praeadvies gegeven, want. als ile Partijraad wordt ingesteld, dan komt deze reeds in October bijeen. Vlugger kan het toch moeilijk. Is men led hier niet mede eens dan moet men tegen stemmen, docli het belang der motie eischt, dal het voorstel van hot hoofdbe stuur wordt aangenomen. Na repliek van den afgevaardigde van Groningen en een nadere verduidelijking door den voorzitter wordt liet praeadvies van hel hoofdbestuur z.h.s. aangenomen. Door den pennigomester, rnr. Heerkens Thijsscn wordt hel financieel verslag uit gebracht, waaruit blijkt, dat een batig saldo werd verkregen van 13.323 tegen 11.47G vorig jaar. De fiaancieeh» toe stand is bevredigend te noemen, ofschoon door enkele ki«;veroenigingen de contri butie niet regelmatig wordt afgedragen. Een commissie wordt benoemd oni do rekening van den penningmeester te con troleeren. Hierop houdt de voorzitter een rede, die wij elders afdrukken. Na deze rede volgt de rondvraag. De afgevaardigde van Helder vraagt hoe het mogelijk is, dm het laatste com muniqué van het hoofdbestuur eerder i- verschonen in het Handelsblad dan in de Katholieke pers. De voorzitter vraagt of de afgevaar digde ooit van „lekkage" hcc.fi gehoord. Meer kan hij or niet van zeggen. De af gevaardigde van Helder zegt het te be treuren, «lat zulkis geschied en vele Katholieken mei hem hebben zich daar aan gcuergerd. Do voorzitter constateert, dijt do woorden vau den afgevaardigde de iustenuning hebben van allen en zeker van liet bestuur. Er zul een nauwkeurig onderzoek wor den ingesteld om in den vervolge derge lijke onbescheidenheden (e voorkomen. Groningen vraagt of er «ia de uiteen- spa! ting der rechtsche coalitie een andere politieke peering werd noodig geacht en of daaromtrent voeling is gehouden HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De uitvoer van opium uit Britsch-ln* die zal binnen 10 jaar verboden worden. Staatsbezuiniging in België. BINNENLAND. Vergadering van den Alg. Bond van R.-K. Rijkskieskringorganisatie in Ne derland te Utrecht. (1ste en 4o blad). Overplaatsing van het garnizoen uit Delft naar Nijmegen. (L eu V 'Je blad). Minister Lambooy verklaart dat in d« zaak der Naardensche kweekers geen val- sche cijfers gebruikt, geen gegevens ver donkeremaand of zoek zijn, maar de in lichtingen van luit.-kol. Beudt waren on juist. (2o blad^ Een ernstig waarschuwend en critisch adres van de Rotterdamsche Kamer van Koophandel aan de Tweede Kamer tegen het verdrag met België. blad). LEIDEN. Wij geven naar aanleiding van dc a.s. Jan Steen-herdenking in Do Lakenhal cenige bijzonderheden over het leven cn werken van den grooten schilder, die 330 jaar geleden alhier is geboren. DE HUWELIJKS-CONFERENTIES VAN PATER HENDRICHS. Do Sint I'elrtus-kcrk is hij de confe renties van pater Hondrichs voor de ge- huwden schitterend gevuld gevvecsl. Nu zijn Woensdag a.s 10 Juni, do meisjee boven do achttien jaar aan «lo beurt. Dat moet ook en succes worden. Voor de jongeren zijn do huwelijks- conferenties op de eersto plaats bedoeld. Morgen aanslaande wordt in alle ker ken, medegedeeld wmir en wanuew, A-i. en uur de kaarten (era li-Tin ue Verse n"- lcndo parochies h» krijgen zullen zijn. Men geve dus acht. Anders beklaagt hum zieh later mogelijk dat „men het niet wist." Ouders eu bekenden <l"r jonge rnr j s mogen nu helpen. De kerk moet .-lampvol loop -u. De brief van D. II. den Bi-schop van Haarlem zegt zoo dringend: „Hot is hoog noodig in onze dagen, dat de Christen n een dieper inzicht verkrijgen in de hoo- gero be teek en is en d«» Goddelijke instel ling van hot huwelijk." Vooral voor de jongeren, die nog op den drempel dos levens staan. De II. K. meisjes boven «Ie 18 jaar v. or den gewacht, zorgt voor kaarten.... Woensdag a.s., 10 Juni, 'a avonds 8.15. mpt do R.-K. St tal niet is geschied, vi niot noodig is du are de partij te vemen partij. Indien' z aagt spreker, of ver het gevoelen (orzittër ml - woordt «lat de R.-K. Kamerfractie hij «I crisis alleen werd geraadpleegd in de eersto phase. In di«> eerste periode i tus- fichen fractie en bondshostuur goori con tact gehouden. Verandering zal daarin kunn"n worden gebracht door do instel ling van een Pa rl ijraail. He| is heter over liet verleden niet meer to spreken en do blkkeu te richten op de tn« komst. Drenlo informeert, hoe hei staat in"t de wet,' regelende de finnn. i« ol«- verhou ding tusscl'pn Rijk en gemeenten. Do voorzitter antwoordt hierop, niot'to kun nen zeggen of dezo spoedig tot stand z«l komen. Överijsel vraagt of rr amendem •nten zijn ingediend op het nieuw - reorgaui-a- tio-plan. De voorzitter antwoordt, dat m« n het den Ju-oren zoo gemakkelijk mogelijk: heeft willen maken. Het -preekt vanzelf, «lat niet m. t allo amendementen kon v. orden rekening gehouden bij d«> samenstelling van hol nieuwe rapport. Alle arqcnd«-men- ton kunnen inlu-.-ehcn worden behan deld, «loch voor de goede ordo is liet g'- wenscht, dut nieuwe amendementen lu-if telijk worden ingediend. Spreker zegt i rder, dat er iqdcrdnad ook enkele nieuwe amondr-menh u /.ijn iu- gekomen, oa. een aanvulling door prof. de Langen Wendol- van do hj I der g '«pia- lificeerdc leden van «hu Partijraad, o.u. met een afgevaardigde v.m «Ion ll.-K. Vredc-bond, en door dr. van Gils tol op neming van een lid van den SrJiooIra.nl. Rotterdam heeft n amendement inge diend op art. 10. verzoeken»!dat bij do studieclubs in Amsterdam. Rotterdam en 1 i Haag zitdi ten, die tot con ren Bij art. 1: in plaats van tv aangewezen do« wer.s en rnid Rotterdam ok lede i Ie ien motie omtrc zegt, dat d«- imnei rent (anders, igt inlicht» ,,i goledi aamdui- - kring beboo- iotterdain vier digden te zien landbou-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1