in België gehouden en daarna in 1925 in
Ierland. Beide malen won voor laatstge
noemd land Capl. J. Payne, dio ook dit
maal de kansen voor Ierland verdedigde,
lnjm.slaan door zijn vrouw als bemanning.
Do andere mededingers waren België met
den hier te lande zoo hekenden zeiler Huy
brechls als stuurman en F. Murdoch als
bemanning en Nederland mot onzen Jol-
lonkampiocn W. de Vries Lentsch als
stuurman en K. Putters als bemanning.
Huybrcchts start het beste na 4 secon
den gevolgd door Yayne en De Vries
Lenlseh. Het eerste rak moest ongekruist
worden en hier wist I.entsch den Ier te
pa- eeren Huybrechls vorirroottc evenwel
zijn voorsprong en ging 50 seconden voor
den Hollander om de eerste boei.
Vóór den, wind bleef de volgorde onver
anderd en zoo werd de tweede ronde ook
ingegaan met tusscli.euruimte van 55 en
30 seconden. Dc Ier legde direct door naar
den wal en wist daar voordeel uil te ha-
lon. Toon de wind luwde, raakte do zware
Nederlandsche ploeg achter, zoodat Hol
land op do dorde plaats eindigde, ,1c. I3ol-
gjë in 58 min. 89 sec. (4punten).. 2e.
Ierland, 00 min, 8 sec. (2 punten); 3c Hol-
and 62 min. 20 see. (1 punt).!
Om één uur ving de tweede wedstrijd
aan Be Vries Lenlseh zeilde ditmaal zijn
jol alleen, en vond daarbij baat. Holland
stai'lto hot eerst na 4 sec., maar mol wei
nig vaart en slechts na 2 sec. gevolgd
door do anderen. Weer was het eerste
deel op te kruisen en hier wist De Vries
I.entsch een voorsprong te bereiken om
di« niet weer af te staan.
I Holland in 54 min. 58 sec. (4 pun
ten/. 2. Ierland in 55 min. 36 sec. (2 pun
ten1: 3. België in 56 min. 3 sec. éi punt).
In den beslissingswedstrijd was er meer
wind gekomen, zoodat de Vries Lentsch
zich weer genoodzaakt zag zijn tweeden
man aan boord te nemen.
T.' 3.30 viel het laatste startschot. Na
achiiToenvolgens 4.6 en 9 sec. startten
België, Ierland en Nederland, Met korte
slagen onder den wal ging het weer in den
wind op naar de eerste hooi. die door
Payne het eerst werd gerond, gevolgd
door Huybrechls na 10, door Lentsch na
15 seconden. In dezo volgorde werd ook
de 2e ronde begonnen. Op het haangedeel
te in den wind op kwamen er evenwel
veranderingen. Eerst passeerde de Belg
den Ier en toen Lentsch van oen langen
slag naar builen weer met Payne samen
kwam, bleek ook hij hem voor te zijn ge
komen Op de volgende baaugedecllen,
vóór do wind en mot hal ven wind kwam
er geen verandering meer. 1. België in 3i
min. 50 sec. (4 punten); 2. Nederland iu
52 min. 9 sec (2 punten); 3. Ierland in 52
min. 48 sec. (1 punt).
België heeft dus ditmaal gewonnen met
«,9 punten voor Holland (7 punten) en Ier
land (5 punten).
WIELRENNEN.
Van de Stadionhaan.
E e n o v e r w inning v an Vrees w ij k
Morgenavond zul er op de Stadionhaan
een wedstrijd achter groole motoren wor
den gehouden over 100 K.M. tusscben viciv
B-siayers. Van dezo vier zullen twee mee-»
rij Ion in de serie's, welke moeten plaats
a inden vóór de beslissing gereden wordt
van het kampioenschap van Nederland
achter groole motoren over 100 K.M., welk
kampioenschap binnenkort wordt bestre
den.
Brie van de stayers die morgenavond
zullen rijden, waren reeds aangewezen
doch do vierde werd. gisteravond gezocht
uil de nieuwe mannen op liet gebied van
rijden achter den motor, te welen: Snak-"
kers, die gegangmaakt werd door den
Zwitser Matter, Wiersma (Masicot),
Vreeswijk (Kaser), en Van Dijk (Van
Fieggelon)•Laatstgenoemde was nog nim
mer in een wedstrijd uitgekomen, terwijl
de anderen reeds cenige keeren achter
den motor hebben gereden. .Snakkers
maakte eenigc wedstrijden mee in Duilsch-
iand.
Be strijd over 40 K.M. is een duel ge
worden tusscben Vreeswijk en Wiórsma,
ten tweekamp, welke een aardig karakter
droeg. .Snakkers en Van Dijk hadden niets
in te brengen legen dit tweetal, die goed
achter hun gangmaker zaten. Vreeswijk
nog soepeler dan zijn tegenstander. Hij
heeft op de fiets een goede houding, maar
liet zal een open vraag zijn hoe hij zich
zal houden indien hij veel aan het werk
wordt gezet. In elk geval heeft hij gister
avond laten zien, dat hij Wiersma do
baas is.
Er had oen flying start plaats, waarbij
Snakkers den kop kreeg, gevolgd door
"Wiersma. De leider verhuisde evenwél
spoedig naar de derde paats, toen Wiers
ma en Vreeswijk hem passeerden. Toen
begon liet duel. Vreeswijk joeg zijn te
genstander op en bleef len slotte twee
lianen naast hem rijden, waardoor Wiers
ma zich genoodzaakt zag, los te laten.
Snakkers en Van Dijk kregen in den loop
van don rit eenige laps, terwijl Vreeswijk
«r één ronde voor bet einde in slaagde,
ook Wiersma te lappen. De 40 K.M. wer
den afgelegd in 33 min. 29 sec.
SCHIETEN.
Omlcrofficicrcii-Seh iet vereen iging
„Generaal Snijders".
Door bovengenoemde vereeniging zal
niet 3 vijftallen worden deelgenomen aan
de Schietwedstrijden van do Leidschc
Scherpschutters Vereeniging die 12 Juni
a..- to Katwijk aanvangen.
De- vijftallen zijn door een aangewezen
commissie als volgt samengesteld:
le. v.ijftal: Steenbergen, Eeekelaert, de
Winter, Luppes en Worst; res. den Her
tog h.
He Vijftal: Nicnwstraton, Blotkamp,
K'rewvor, Kuhno on Kroon: res. v. Riet.
IIÏo Vijftal: v. Thiol, Gibbon, Boogert,
Bucl en Kaldekerken: res. Krieleineijer.
STADSESÜEUWS
MIJ. DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Aan den vooravond.
Gisteravond, aan den vooravond van do
jaarvergadering van de Maatschappij der
Nederl. Letterkunde, die heden in liot
Nutsgebouw alhier gehouden wordt, kwam
de Commissie van Geschied- en Oudheid
kunde bijeen. In deze bijeenkomst beeft
de lieer F. E. baron Mulcrt uit Utrecht,
oud-kapitein ter zee, een voordracht ge
houden over:
Onze oudste betrekkingen tot den
Sultan van. Marokko.
Spr. begon met op le merken, dat hij ij
Tanger het Oosten beter en vaster om»
lijnd gevonden heeft dan in onze eigen ko
loniën. Men heeft Algerië den man, Tunis
dc vrouw en Marokko den leeuw van
Noord-Afrika genoemd. Spreker acht deze
typeering juist. Tunis geelt bet idee van
zwakheid met een «uitstervende bevolking;
in Marokko echter vindt men een ontem
bare energie, welke vooral in den laatsten
lijd tot uiting kwam in den strijd legen
Spanje en Frankrijk, een strijd waarin
vooral de haat tegen Spanje den boven
toon heeft- gevoerd. Deze haat da loeit van
eeuwen terug en zal naar sprekers niee-
ning steeds blijven. Volgens spr. was het
niet juist gezien van Frankrijk, ecu nict-
militair als leider in Marokko aan te stel
len na het aftreden van Lyautey, omdat in
koloniaal opzicht Marokko nog lang niet
zoover is als bijv. onze Oost.
Spr. wijst or vervolgens op, dat de Mo-
hammcdaansche bevolking van Marokko
zeer godsdienstig is, hetgeen hij - nader
aantoond.
Komende lot Hollands oudste betrek
kingen met den sultan van Marokko, merkt
spr. op, dat er over de geschiedenis van
Noord-Afrika in het algemeen weinig is to
vinden in Algerië. en Marokko, omdat men
daar do archieven heeft vernietigd. Do
Arabieren wilden zich in verband met
hunne rooverijen niet in de kaart laten kij
ken. Hoewel Marokko thans een Franschc
kolonio is, is haar oudste geschiedenis
meer saniengeweven met die van Holland.
Hollands aanraking rget Marokko dateert
van 1578, toen Willem van Oranje den ko
ning van Portugal hielp met twee Duitsche
regimenten en een compagnie Hollanders
tegen den sultan van Marokko. Later ech
ter ging Holland over naar de zijde van
tien sultan, die gesteund werd in den strijd
tegen den gemeenschappelijken vijand,
Spanje. Als gevolg hiervan werd in 1G10
zelfs een tractaat gesloten tusschen Hol
land en den sultan, dat echter door beide
partijen meermalen is gesehonden. Spr.
wijst er dan op, dat De Ruyter zijn erva
ringen opdeed als koopvaardij-kapitein op
de kust van Marokko. Van hem zeggen do
Arabieren, dat, als ieder zoo goed op-
'kwam voor de belangen van de Sta ten-Ge
neraal, het Holland heel wat beter zou
zijn gegaan. Spr.-wijst vervolgens op do
werken van den,schilder Matham, die in
1741 als vertegenwoordiger van dc Staten
naar Marokko werd gezonden. Diens schil
derijen, die o.m. verschillende Marokkaan-
sche steden weergeven, acht spr. van groo-
le waarde voor de geschiedenis van Ma
rokko.
Heeft (lus ons land de oudste betrekkin
gen met den sultan van Marokko, zoo is
het toch merkwaardig, dat daarover in de
Nederlandsche literatuur cn in de ge
schiedkundige publicaties vrijwel niets is
te vinden. Daarentegen behandelt een
Fransch werk: „Les sources inedites dc
l'histoire de Maroe par le cmnte H- dc
Castries, (een Fransch koLmel die iu den
wereldoorlog aan het front meevocht) on
ze oudste betrekkingen tot den sultan van
Marokko zeer uitvoerig en met een groote
kennis van onze vaderlandsche geschiede
nis. Na dit werk te hebebn besproken, be
pleitte spr. het opnemen van diens werk,
voorzoover bet op ons land betrekking
heeft, in 's Rijks Geschiedkundige Publi-
catiën.
De Jaarvergadering.
De Maatschappij der Nederlandsche
Letterkunde beeft, heden in bet Nutsge
bouw alhier haar 160ste jaarlijksche ver
gadering gehouden.
De voorzitter, prof. dr. H. T. Colenbran
der, opende de vergadering met een rede.
Hij deelde daarin mede, dat dc Maat
schappij seert de laatste jaarvergadering
één eerlid., twee buitcnlandsehe leden en
25 gewone leden door den dood heeft ver
loven.
Tot Adèlc Opzoomer is eenmaal dc be
wondering van Nederland in geestdrift
opgegaan on een geslacht van vrouwen,
dat de ketenen verbroken langs den weg
vond liggen, heeft reden dat heldhaftig
meisje to gedenken. Zij dreigde ons vreemd
te worden in haar volwassen leeftijd; on
der omstandigheden van persoonlijke tra
giek was zij onder ons teruggekeerd om er
krankheid cn dood te vinden. Wat staat
haar jeugdwerk ons ver! Wij hebben dc
rcthoriek loeren veroordeelen en als men
dat eenmaal geleerd heeft is het vonnis
vellen een makkelijke taak, dat echter
terzijde laat het begrip der geestelijke
waarden. Het nageslacht zal weten dat in
mevrouw Van Antal die waarden van
edele kracht zijn geweest.
In Melt. Brink stierf een voorlooper dor
zich in do jongste jaren zoo snel on ruim
ontwikkelende Afrikaanschc letterkunde.
Welk een goed hart hij de Maatschappij
toedroeg, getuigt zijn uiterste wil, waarbij
hij haar een geldsom naliet.
Mevrouw Logeman-Vander Willigen, Ne
derlandsche, te Gent gevestigd, maakte
baar ijver nis inleidster ert vertaalster van
Noordsche vertelkunst vermaard.
Van do gewone leden legateerde J. B.
van Loenen, oud-hoofdopzichter van Rijn
land, de Maatschappij boekwerken. Even
eens deed dit de heer R. .1. Schierbeek, ja
renlang verbonden aan Van Stockum's An
tiquariaat.
De gedachtenis van J. D. A. Jonckbloet,
den zangcrigen priester, zal vooral onder
de Katholieken van moederland cn Indië
voortleven, gelijk die van J. van der Valk,
den welbespraaktcn rector van liet St.
Marnixgymnasium, onder de rechtzinnige
protestanten, onder wie hij een belangrijke
plaats innam.
Een voortreffelijk bibliograaf ging in It.
van der Meulen heen; een gezien Kamerlid
die vervolgens een voortreffelijk blad
redacteur werd, ontviel de Maatschappij
in J. Zaayer. Die belang stellen in de ge
schiedenis van Gouda zullen L. A. Kesper
gedenken, en die het doen in Haarlem zul
len C. J. Gonnct niet vergeten.
Spr. herdacht verder nog C. G. Kake
been, leeraar bij het M. O. te 's-Graven-
hage, W. H. de Savornin Lobman, een
hoofd der Nederlandsche magistratuur, te
vens president-curator der Leidschc uni
versiteit, R. S. Tjaden Modderman, oud-
hoogleeraar te Groningen, J. W. Enschede,
den verdienstelijken kenner van dc ge
schiedenis der boekdrukkunst, den kerk
historicus F. Pijper, den doopsgezinden
predikant Karei Vos, die zich eveneens op
kerkhistorisch gebied onderscheidde, Ri
chard P. A. van Rees, die als luitenant der
mariniers oen eervol aandeel nam aan dc
tweede Atjoh-cxpeditie, den oud-directeur
van het onderwijs, die ons Kar tin i deed
kennen, II. H. van Kol, een sociaal-demo
craat van warm gemoed, wiens onbe-
sclnoomden mensclienmin hem naasT den
fijner bewerkt uigden Van Deventer een
eereplaats in de galery van ïndië's bevrij
ders verzekert.
Er blijven, aldus spreker, nu nog zeven
le betreuren dooden over, die in het Ne
derlandsen cultuurleven op zeer groote
hoogten hebben verkeerd: Meijer, Leopold,
Byvanek, Veth, Der Kinderen, Roessingh.
en Adriani, die hij alle in korte trekken
herdacht.
Aan het eind van zijn necrologie geko
men verzocht spreker de aanwezigen zich
bijwijze van hulde aan de nagedachtenis
hunner.'afgestorven medeleden zich van'hun
zitplaatsen te verheffen.
Na bijwijze van inleiding betoogd te
hebben, dat het geloof in dc traditie, die
levend ons is toegekomen, ons nooit raag
begeven, en na te hebben gewaarschuwd
tegen bandeloosheid als affectatie, tegen
de aanstellerij, die, opperste vrijheid in
schijn, in wezen veelal een pijnlijk naboot
sen van anderer excentriciteit is. legen die
weeë krompraat, thans vooral op onze
boekenmarkt geworpen. Van den Helland-
schen stijl gaf lnj een uitvoerige beschou
wing, waarbij hij zich niet bepaalde tot
de letteren of tot tien bouw- of beeld
houw- of schilderkunst. Een Hollandsch
klassicisme heeft eenmaal al onze levens
uitingen boheerschb; er is'in ons verleden
een oogenblik aangebroken, dat op de na
tionale cultuur in haar vollen omvang een
stempel zag drukken, die nooit'mag wor
den uitgewischt, omdat hij de stempel was
onzer eigenheid, in hoogste potentie. Spr.
gelooft, dat dc stijl uit het tijdvak van
1648 tot 1672 dateert, do jaren tusschen
den Munsiersehen vrede en" den moord op
Johan de Witt.
Een stijlperiode te omgrenzen door poli
tieke. data is niet zoo onredelijk als het
wel lijkt. Dc bestaansmogelijkheid van den
stijl is van politieke voorwaarden afhan-
kei ijk. De periode der Hollandsche stijlvor
ming heeft een plotseling begin en neemt
een plotseling einde. De stijlgeschiedenis
werkt met sprongen.
Dat er omsl reeks 1645 iets gehéél nieuws
het nationale cultuurbezit doordringt,
blijkt uit tal van gegevens op het gebied
van bouwkunst, van schilderkunst, van li
teratuur, van wetenschap en van wijsbe
geerte, wat spr. met voorbeelden aantoon
de. Ook eerst in het Hollandsch klassicis
me onderscheidt zich Holland voor altijd
en wezenlijk diep van Vlaanderen. Na dit
met betrekking tot de bouw- en de beeld
houwkunst uitvoerig te hebben aange
toond, deed spr. uitkomen, dat ook zeer
duidelijk het eigen karakter der periode
16481672 te bepalen is aan het werk van
schilders, rlic ten deele voor en ten deele
in dat tijdperk hebben gewerkt.
De geheele groep van om cn bij het jaar
1630 geboren kunstenaars onderscheidt
zich door den jeugdigen leeftijd, waarop zij
hun meesterwerken geschapen hebben. Dc
tegenstelling van uitschietende en bedwon
gen kracht vindt men volgens spr. ook in
de literal, ur van den aanvang der 17de
eeuw, vergeleken met die van na 1648..
Let ook op dc duurzaamheid van het nieuw
geschapen uitdrukkingsmiddel: Twintig
jaar na Brcro schrijft niemand meer nis
Brero, maar in de 18de eeuw is. wat wij
den Hollandschcn stiil noemden, weucr on*
middellijk herkenbaar in Poot en die stijl
van zelfbcdwongen harmonie "leeft nog in
Van Alphen, flovieert schromelijk in bijna
den geheelen Bilderdijk cn in allen, die
van hem afhangen: Tollens, Reels en Do
Gcnestet blijven cr ver beneden, maar hij
is in Staring geweest en in Geel cn hij
wordt teruggevonden in Perk en Bontens.
Leefde hij ook in Christiaan Huygcns cn
in Spinoza, hebben wetenschap cn wijsbe
geerte in de beweging deel gehad? Onge
twijfeld, zegt spr. Dc stijlsprong staat in
verband met den geestelijken inhoud van
liet leven der eeuw en is in het bijzonder
te vergelijken met dien in Frankrijk. De
zaak hangt met een vroeger parallisme
tusschen Nederlandsche en Fransche ont
wikkeling samen. Het Nederlandsche Clas
sicisme moge minder breed zijn uitge
groeid dan het Fransehe. in gehalte was
het niet minderwaardig. Het was voorze
ker geen toeval dat wij de ecnigen waren
in Europa, dio tocn Frankrijk staan kon
den. Do grootste politieke daad, ooit door
Nederland verricht, te verhinderen, dat
België door Frankrijk werd ingelijfd, is
van 1667. De politieke zwenking van 1672
breekt in hare gevolgen onze macht, maar,
aldus eindigde spreker, eens gewonnen cul
tuurwaarden heeft zij niet vernietigd en
wat voor ons gevoel aan Nederlandsche
productie karakter verleent, is aan den
klassieken st ijl nog altijd verwant.
Na deze rede van den voorzitter, waarop
warme toejuichingen volgden, heeft de se
cretaresse, Mej. dr. Serrurier, het verslag
van den staat der Maatschappij en haar
belangrijkste lotgevallen en handelingen
gedurende het afgeloopen jaar uitgebracht.
Vervolgens, nadat inedcdeeling was gedaan
van den staat dor boekenverzameling ge
durende hetzelfde tijdsverloop en het ver
slag van den penningmeester omtrent
diens rekening en verantwoording was
goedgekeurd, werden achtereenvolgens
uitgebracht en goedgekeurd de verslagen
van de Commissie voor Taal- en Letter
kunde, van die voor Geschied- en Oud
heidkunde en van dc Commissie voor de
Sehoonc Letteren.
Hierna geschiedde de bekendmaking van
den uitslag der stemming, over de benoem
de gewone en buitcnlandsehe leden.
Tot gewone leden der Maatschappij zijn
benoemd: Dr. K. H. Boersema, Leiden;
prof. dr. D. Cohen, den Haag; J. J. van
Deinse, Enschedé.; Raden Ario dr. Hoes
sein Djajadiningrat, Weltevreden; Dr. P.
Doppler; mej. I. van Dugteren, Rotter
dam; mej. „O. J. van Eek, Amsterdam; dr.
W. van Eeden, Delftdr. J. G. Geelkerken,
Amsterdam; Mevr. T. K. E. de Haas-Ok-
ken, Zwolle; prof. dr. P. N. U. Harting,
Groningen; C. C. A. Juten, Willemstad;
Dr. F. >S. Knipsehcor, Zaltbominel; mevr.
E. van Loon-van Lokhorst, Parijs; Jos. de
Meester Jr., Rotterdam; mr. R. .T. IC. M.
do Nerëe-tot Babberich, Roermond; C. H.
Pannekoelc, «len Hang; dr. IC. J. W.
Posthumus Meyes. den Haag; mej. Tony
de Ridder, Oosterbeek; mej. E. M. Rogge,
Haarlem: P. de Ron de la Faille, den
Haag; mr. A. Staring, Dordrecht; prof. dr.
Th. C. van Stockum, Hilversum: F. G.
Waller, Amsterdammej. G. J. Welcker,
Kampen en mr. C. W. Wormser, Ban
doeng..
Tot buïtenlaiulsche leden zijn benoemd
«le hoeren: P. Eyquem, Parijs; prof. S. F.
N. Gie, Stellenboschprof. R. W. Lee, Ox
ford; dr. J. J. van Mierlo S.J.. Antwerpen
en prof. dr. E. C. Pienaar, Stcllenbosch.
Hierna werd gepauzeerd en vereenigden
de leden zich aan een gemeenschappelijk
noenmaal.
In de middagvergadering is als spreker
opgetreden Prof. dr. Gerard Brom, hoog-
lecraar le Nijmegen, met het onderwerp:
,0nze schilders en schrijvers in de
vorige eeuw.
Spreker aanvaardt een geleding van de
negentiende eeuw naar het geslacht van
'40 en dat van '80. Dc romantiek vormde
vooral den historisch en zin, waar
mede ook de beeldende kunst beschouwd
werd. Potgieter beschreef in zijn „Rijks
museum" allerlei wat hij niet zag, omdat
hij een verlanglijst van stoffen leverde.
Hij verweet den zeventiende eeuwers geen
Indische natuur te hebben weergegeven ter
cere van onze zeehelden; en zoo wilde
Hofdijk met „Historische Landschappen"
do schilders inspireeren, alsóf een zuiver
naluurgozicht uit documenten werd opge-
bouwd. Dit program vond gedeeltelijke
vervulling in do Historische Galerij, waar
voor honderd tafroelen uit de vaderland
sche geschiedenis tegelijk volgens opgaven
van dichters geschilderd waren, en vooral
in de stichting van het Rijksmuseum. De
kritiek, die onze tijdgonoolen van een an
der standpunt tegen den bouwmeester
richtten, valt terug op de schrijvers, door
wie een tempel van nationale glorie was
bepleit. Hun spraakgebruik was even ar
cheologisch als do cnslumeerihg op schil
derijen. en begrijpelijkerwijze werd de lie-
velfng van allerlei geesten een Ary Schef-
fer, over wien ieder op zijn beurt een ver
handeling ten beste geven kon. Een werk
moet immers iets te „zoggen" hebben; dus
waren niet alleen dc doeken maar vooral
de platen in almanakken en periodieken
hij voorkeur illustraties.
Intusschcn werd het heilig vuur warm
gehouden voor een. vernieuwing van» de
schoonheid, Onder de schilders was er
één uitverkoren, ofschoon om eigenschap
pen, die zijn geslacht niet kon waardeuren.
Bosboom heette loffelijk een „poelet",
maar wat hem avezenlijk tot schilder
maakte, werd daarbij voorbijgezien. Zijn
vroege werk had nog klinkende titels en
poseerende figuren noodig; naar gelang
hij minder literatuur verwerkte, gaf hij
meer echte poëzie. Een dergelijken over
gang maakte Israël-» door, begonnen met
historiestukken en dan lot levensbeelden
gekomen. Zegt Duitschland. na den der
tigjarigen oorlog opgeleefd te zijn door de
muziek, dan mag ons volk verklaren, dat
liét Jan Salie met de schilderskwast klein
gekregen heeft. Wel was het nieuwe on
derwerp door de dorpsnovelle ingegeven,
maar het merkwaardig© ligt niet in 't
enkele feit, dat er voortaan visscliers en
boeren voorgesteld worden. Het afscheid
aan de hislorizecrende romantiek werd
beduid door splitsing in de begrippen pit
toresk en picturaal. Vijftien jaar nadat
Jozef Israels het landvolk ontdekte, vond
Jaap Maris het landschap. Tot dusver
was de na 1 uur in keurige salonstukjes be
naderd. die beantwoordden aan oen* lief
vers; nu ging de volle werkelijkheid open,
de bonte kleurigheid werd in grijze wol
ken schoon gewasschen.
Buitcnlandsehe roem maakte de Haag-
he School langzamerhand bekend. Van
de schrijvers was alleen Beets met ge
dichten, die gravures naar Israel's Kin
deren der Zee hegeleidden, de nieuwe
kunst gevolgd. Behalve dat hij weer het
schilderachtige of huiselijke van 't geval
uitsluitend genoot, droeg zijn sympathie
ook weinig tot waardeering van den schil
der bij. De tijdgenooten waren niet kri
tisch genoeg om twee kunstenaars te onder
scheiden, dio min of meer gelijke stof be
handelden. Potgieter vergaf Israels blijk
baar niet, flat hij de inkt van zijn palet
afgewisclvt had, noemde hem alledaagsch
en stelde Alma Tad oma ver boven hem.
Huet weigerde zijn door Israels geschil
derd portret en verweet hem armoede van
gedachte. Thijm kon do ,.floddermodev
allerminst verdragen, terwijl zelfs Vos-
in a er, die een boek over de. Haagsche
School geschreven heeft, in zijn romans
duidelijk een heel anderen smaak ver
toonde.
Eerst de Nieuwe Gids begreep 2u|l
meesters, met wie een sterke geeslvcr
wantschap bij de moderne schrijvers
stond, zooals spreker met parallellen to*,
licht. Het realisme be'toekende de empj]
r i s c lie zin en had veel overeenkom^
met de natuurstudie van de renaissance
al was de kleur in plaats van de liju
't geregeld experiment. Toen Breitner 18$
van Den Haag naar Amsterdam trok, werd
een nieuwe broederschap tusschen schil,
ders en schrijvers ingewijd, waarbij hei
„direkte" en het „intense" aan de schil,
ders een voorsprong bezorgde. Van Dey0.
sel voelde zich verrast door deze weder»
zijdsche liefde, die ons achteraf begrijp*,
lijk voorkomt, wanneer zijn eerste boek®
vol schilderlijke elementen zitten. Niet
toevallig werd Veria ine bij zijn rondreii
floor schilders ontvangen, toen de denk
beelden -voor gezichtsbeelden, de stellingen
voor stemmingen plaats maakten. Alles
kwam op" eigen „visie" aan, de archaïsmen
in de "taal van do romantiek werden, door
evenveel neologismen verdrongen. Bij Ary
Prins wees Van Deysscl dadelijk voorbeel-
den van opdringende schilderstermen aan
en nog heviger werkte die imprëssiejacht
bij schrijvende schilders, bij wie de tail-
hare werkelijkheid telkens de v arbeid in
't licht stond.
L'art pour l'art maakte «h u kunstenaar
tot den eenigen hold, dien de Yeactie tegen
de romantiek nog toeliet. In moderne ro-
mans leek de sympathieke schilder een Ie-
genpool van den goliaten of bespotten pre
dikant. Het naturalisme berustte nu een
maal op een materialistische philosopM
met wetenschappelijke aanspraken tot in dt
methodische behandeling van 't licht.
Daarom vertegenwoordigen procédés als
fiitdrukking van den gangbaren smaak
achtereenvolgens stadia in de ontwikke
ling. De verhalende gravures van de ro»
mantiek en de stemmende etsen van liet
impressionisme mooston -door bouwende
houtsneden gevolgd worden, die zich hij
een meer bezonnen periode aansloten, in
de-Nieuwe Gids 1SD2 mot aanbeveling van
der Ivinderen's wandversieringen ingeluid.
Toen het echtpaar Roland Holst gezaman-
lijk de Prerafaülioten behandelde, begon
een verhouding van schilder en schrijver
op gelijken voet, omdat beiden een ..die»
nende" kunst bedoelden. De architectuur
kreeg in 't vervolg de leiding en hiermee
kwam de denkende geest opnieuw tot zijn
recht Zoo bereikte het einde van de vo
rige eeuw tenminste in theorie een syn
these van romantiek en realisme, om
naar den stijl van ren gemeenschap (e
streven.
Aan het eind van zijn voordracht viel
prof. Brom een warm applaus ten deel, en
vertolkte de voorzitter de danlc der verga
dering aan den spreker voor zijn belang
wekkende voordracht.
Hierna volgde de bekendmaking van liet
werk, dat het bestuur der Maatschappij
voor het vereenigingsjaar 1025—1020 op
advies van de Commissie voor Schoono
Letteren met den jaarlijks uitgeloofden
prijs van f 1000 bekroond heeft.
Bekroond werd het werk: Verzameld
proza, Aan Dirk Coster uit Amersfoort.
Besloten werd om uit de renten van het
Vaste Fonds een som van f250 toe te ken
nen aan den heer D. J. van der Ven al»
bijdrage in de onkosten, verbonden aan
zijn ..Hcrfst-en Oogstfilm van Nederland";
Aangenomen werden achtereenvolgens
de verschillende voorstellen Aan het be
stuur: tot regeling van het toekennen van
prijzen; tot nieuwe regeling der benoe
ming van leden enz.
In dc vacature-Prof. Van Ron kei (niet
herkiesbaar) werd gekozen tot bestuurslid
prof. dr. .J. H. Kern Hzn. Tot leden van
do. Commissie voor Schoonc Letteren werd
in dc plaats van den periodiek aftredende!
heer D. Coster (niet herkiesbaar) gekozen
mej. F. dc Meijier en in dc plaats van de
tpsschent-ijds aftredende mevr. I. Boudier-
Bakker de heer J. W. F. Wcrumeus Bu
lling.
Als leden van het bestuur." waarmede de
Commissie, voor Schoone Letteren werd
uitgebreid, werden benoemd mevr. J. van
Dullemon-De Wit en inej. E. Zernike.
Hierna sloot de voorzitter met een
woord van dank voor de talrijke opkomst
de A-ergadering, waarna de leden zich ver-
g aan o«-»i gemeenschap! liikq
maaltijd in Zomerzorg.
BSARKTBEReeHTEK
ROELOF.ARE,ACl Sfi, Vei-
ling. Bloemkool -—9 cent >- stiik,'Nicu*
avo Aardappelen 15 cent per kilo, Aard
beien 1120 cent per doosje. Peulen
1.45—1.60, tl-m No. 2 f 1.301 40,
Groen'"1 Peulen f 1.902.Jonge Peulen
2.80, Idem (Extra) f 3.30. Doperwie»
f 2.95—2.75, Capucijners 2.79. SnijbdJ
nen f 10.30—11 50, Idem (Stekl f SM
olies per 10 kilo. D« n\= m etto: Pp1*
len 1.40, Idem No 2 1 23. Groene
h-n f 1.79, Doper" ui 2 f ■-jeijnert
2.79
BOSKOOP, 8 .Tun Veiling. P «zen r
bofl van 10 stuks: Ophelia 30—3746—55;
cent. Golden Ophelia 3350 cent. M1'"1,
Royer 4060 een'. Hadlev 0463
Claudius Pernct 27 33'7. Columbia
3050 cent. Butterfly 3040 4353 eb
Mac Keiler 5500- -03 cent, Willi. Kortkjj
3560 cent. Mme Julus Borclm 60—"j
cent, Polyantharozen 35 cent. Div r-1[t'
Gladiolen 46 cent. Pioenen t* -40 cetk
Violieren 253240 cent, Pciirum *7*
9 cent. Campanula 49 cent. DelphW
Ttiom 13—25 cent. Duizendschoon 78 cit
Zwarte- Beuken 35 cent.
WOERDEN, 9 Juni. Kaasmarkt.
voer 530 partijen, ƒ5150. 4549. B'JK5'
merk 52—58, 40—50, Zwaardere ruW
merk f 58. Handel traag.
WOERDEN, - Juni. V ij-nq. P :cJJ
10.513.5 per Kg.. Sla 0.201-80 V*
100 krop; Bloemkool 9.521 per :'ll!
Aardbeien 2330 cent per pond. »j
