VRIJDAG 4 JUNI 1926 17e Jaargang. No. 5266 3)e Stoidbehd GouAa/nt Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Hu onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco por post I 2.95 per kwartaal, flci Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'a ver- krijgbaar tegen betaling van 50 cL per kwartaal, by voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Ge'ülnatreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 r. POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeclingen wordt het s dubbele van het tarief berokend. s Kleine advertenlion, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. oil NUMMER BESTAAT DIT DRIE BLADEN. Godsdienst en politiek. 'l Zou moeielijk zijn, of liever: verve lend, om telkens zout te leggen op de re- (leitccf-slakjcs van „Het Volk", dat zoo »aaiïio wil doen gelooven, dat sociaal- ik-inocratie en Katholicisme heel goed ver- vmijibaar zijn. j Zijn geen eebte redcnceringen, maar krakelingen van een njin of meer ver- nuftii'en geest, waardoor men tot het doel tracht lo komen: den Katholieken wijs te maken, dat het socialisme heclcraaal niet K-een den. Godsdienst is, dat men onge twijfeld goed Katholiek kan ziju en tege- ]ij'.et-lijd goed sociaal-democraat. Ann do propagcering van dat denk beeld was gisteravond weer een heel ar tikel in „Het Volle" gewijd. En daarin le zen we o.ra. deze bewering Men moei nu eenmaal kieze%wat men zijn wil: do gemeenschap coner levens beschouwing of de gemeenschap tot politieke en maatschappelijke beweging. Deze keuze is niet overeenkomstig de Kerkelijkheid, gesteld. Men kan kiezen én do gemeenschap mu-r levensbeschouwing èn de gemeen schap tot politieke en maatschappelijke belangen beide. De Katholieken in Nederland hebben, nel do Katholieken over heel do wc- r-li. de levensbeschouwing gemeen; maar zij lubben ook, allhans tot op zekere hoogte, een gemeenschap tot politieke en maatschappelijke belangen, doordat zij leden zijn van en te zamen werken in da t-cno n.-K. Staatspartij. Doch, al z o u die laatste eenheid nu 'ns niet beslaan dan nóg zou een Katholiek vcor de behartiging zijner politieke en maatschappelijke belangen niet lid kun nen zijn van de S.D.A.P.! Al zouden de Katholieken bij hun politiek in partijen verdoold zijn clan nóg zon elke Ka Iholiek alleen kunnen zijn aangesloten bij een partij, die de Katholieko beginselen óók in de politiek wilde erkend en beleden zien. en daarnaar, zij 't dan ook op min of meer beperkte wijze, naar haar inzicht tl roofde. Dus: al zoinlcir de Katholieken in het streven naar de behartiging van politieke on maatschappelijke belangen nog zoo ver deeld zijn als zou dat, onverhoopt en onverwacht, het geval worden, zóó, dat de Katholieken van Nederland niet meer péne politieke partij zouden vormen, maar in meerdere partijen gesplitst zouden zijn, dan nóg zou geen enkel goed Katholiek iiil mogen of kunnen zijn van do socialis tic-lie partij. Maar gelukkig: wij, Katholieken, heb- beu, ondanks veel vanzelfsprekende en volkomen verklaarbare meoningsvcrschil- len in ons vaderland nog bet groot© goed van een gemeenschappelijk© politiekl BUlTEÜLitlSD Volkenbond De a.s. zitting van den Raad. Om de permanent© zotcis. De Fransche premier Briand zal per soonlijk de a.s. zitting van den Volken- 1 "Misraad te Genève bijwonen. Zondag as. zal hij reeds te Genève aankomen, of schoon de zitting eerst Maandag begint. Men heeft niet veel hoop, dat op \lezc tiling reeds algemeene overeenstemming l'clieffonde het vraagstuk van de toekom stige samenstelling van den Volkenbonds- ttiiitl, zal worden bereikt. Ofschoon over lu't algemeen aangenomen wordt, dat d© loi-Mand in September het mogelijk zal "•(ken, Duitschland eon permanenten ze- '''I too te wijzen. De Raad zal verder, zoo- leeds in het kort gemeld, het rapport V;n' do commissie van advies bespreken, V'lks commissie zich, gelijk bekend, heeft "wg gehouden met de kwestie van de Te- fl'-onisatie van den Raad, waaronder be- ë't'l'en zijn het vraagstuk van het aantal 1-' rmrinoiite zetels alsmede do voorges tel- wijziging in het aantal niet-permanen- w zetels en de wijze van verkiezing. De voorstellen, welke door lord Robert til in de commissie zijn gedaan, waar- ook behoort het principe der verkie- 2,;,g van een deel van het totaal aantal V cktesbaro leden voor drie jaar, met de ^"'gelijkheid van herkiezing bij uitzonde- '"s te beslissen door do Assemblée, zal '.n,?r 1)01 schijnt, op zichzelf weinig oppo- verwekken. Maar als elk ander plan, ,,rM ook dit hoofdzakelijk af van een -ing van het geschil over de perma- nenfo zetels. ,i'PU Spanje zijn eisch handhaaft en cinri i W0l^t» ^at Spanje dit plan inder- ieeff. dan is de weg naar een over- H«mp nog stce^s niet open. l,-\ *°°lsche vraagstuk is van minder 't-r ^Tror^cn, gedeeltelijk als resultaat si- lessen, welke het land door gebeurtenissen van den laatslen tijd heeft gehad en welke voor sommige krin gen een bewijs beteekend hebben van de weinige gegrondheid van Polens eisch naar een vasten zetel, op gelijken voet 'met do groote mogendheden, en gedeelte lijk, omdat verwacht wordt, dat het land genoegen zal nemen met een niet-perma-n nonlen zetel, met de mogelijkheid van vernieuwing aan het eind van de periode van drie jaar. Komt Turkije in den Volkenbond? Angora zou o.a, een n i e t-p e r m a- n en ten Raadszetel eischcn. Do diplomatieke medewerkers van de „Daily Telegraph" is niet optimistisch in zake de berichten, dat Turkije in verband met de regeling der Mosoel-kwestlo een aanvraag zou doen tot den Volkenbond te worden toegelaten. Angora verzoekt misschien wel om toelating, maar dan zal dit van ingrijpende voorwaarden vergezeld gaan. Evenals Duitschland, zou Turkije verklaren, dat zijn verplichtingen als Bondslid niet in strijd mogen komen met die, welke het reeds jegens Sovjct-Rus- land en Perzië hééft aangegaan bij neu-, Iralitcilsverdragen, die aanmerkelijk ver der gaan dan het Russiscli-Duitsche. En dan nog: Angora zou eischen alvorens om toelating to verzoeken, verzekerd te zijn van een niet-permanenten zetel in den Raad. Azië moet, zegt de Turksche regee- ring", naast den permanenten zetel van Japan nog drie van de negen voorgeno men nict-permanente zetels in den Raad innemen, welke moeten ten deel vallen aan China, Perzië en Turkije. Do mede werker van de „D. T." voegt daaran toe: Achter dit optreden moet men wel de hand van Moskou veronderstellen." België. Geen afhandeling der amortisatie-kas. De gevolgen van obstructie. De Belgische Kamer heeft gisteravond de stemmingen, betreffende het wetsvoor stel tot instelling van ren amortisatiekas voor de openbare schuld, niet kunnen be ëindigen, ten gevolge van de. obstructie van twee communsten en drie leden der Frontparlij. Het reglement van orde staat namelijk aan vijf leden toe. om over elk artikel een hoofdelijke stemming te óischen en genoemde vijf leden hebben in dezen van hun recht gebruik gemaakt. Om half acht verklaarde de voorzitter, dat het on toelaatbaar was, de Kamer liaar arbeid te beletten. Hij hief de zitting op en deelde mede, dat het bureau morgen een wijziging van het reglement zou voorstellen. Luxemburg. De Kamer gesloten. Een dictatoriaal ingrijpen? Den in de Kamerzitting van gisteren aanwezigen leden werd medegedeeld, dat Priim, krachtens de hem door de groot hertogin verleende bevoegdheid, oen be sluit zou uitvaardigen, waarbij de Kamer werd gesloten. Het sluiten der Kamer door minister president Priiin wordt beschouwd als een dictatoriale daad, daar Prüm op een meerderheid in do Kamer kou rekenen. Duitschland. De onteigening der vorsten. Tegen do volksstemming. Naar uit Münc-hen bericht wordt, Leb ben de Duitsche bisschoppen zich iu een openbare proclamatie tot de Duitsche Ka tholieken tegen de volkstemming betref fende absolute onteigening van de bezit tingen der vroegere Duitsche vorsten ver klaard. Frankrijk. De Jouvenel teruggekeerd. Zijn mcening over do Syrisch kwestie. Do Fransche Hooge Commissaris, Henri de Jouvenel, is bij zijn aankomst to Mar seille door een vertegenwoordiger geintcr- viewd met betrekking tot den Libanon, den djebel-Druse en Syrië. De Jouvenel verklaarde, dat Frankrijk er in is geslaagd, in den Libanon de Christenen en Mohammedanen te doen samenwerken bij de aanvaarding der Grondwet, die aan den Libanon onafhan kelijkheid en saamhoorigheidsgevoel heeft geschonken, waardoor een nationalo en tente tot stand is gekomen. Ton aanzien van den djebel-Druse was bet rioodig, het militair prestige to her stellen, do ramp der coionne Micliaud uit te wisschcn. evenals die van den terugtocht uit Soewcida. Alle dorpen in het Westen en Noorden hebben zich ouderworpen; do onderwer ping in het Oosten en Zuiden schrijdt voort. De onderwerping van heel den dje bel-Druse is dan ook zeker. Wat Syrië aangaat, hier betreft het oen probleem van organisatorischen aard, welks oplossing langzamer zal voortschrij den. Do laatste poging der rebellen tegen Damascus werd afgeslagen. Eenigo plaat selijke operaties zullen voldoende zijn, om het land van het bandielenwezen te be vrijden. De Syrische kwestie verschilt van dio van den Libanon. Zij is van belang voor do geheele toekomstige betrekkingen tua- schen Frankrijk en Azië, evenals voor de toekomst van den Volkephond. Frankrijk is naar Syrië gekoihen met het doel de Syriërs ter zijdo te staan lïii de verwezen lijking van hun wenscben. ten aanzien van vrede, orde en welvaart* en om bij te dra gen tot de verzoening tusschen Europa en Azië. Engeland. MacDcrald O' er de mislukte algemeere staking. Een omvangrijk overzicht over de alge meene staking wordt door Mac Donald ge publiceerd in de „Socialist Review." Hij spreekt do opinio uit, dat do alge- meeno staking een vruckteloozc onderne ming is geweest. De staking is afgekondigd om de mijn werkers te helpen, doch, zoodra waren de verschillende vereenigingen in slaking, of zij bevonden, dat 2ij op haar eigen terrein werden aangevallen. Aan liet slot verklaart Mac Donald: „Het wapen van de algemeene staking kan r.iet aangewend worden voor industricelc doeleiuden. Het is onhandig en zonder ef fect; het hoeft geen doel, waarvan de be reiking als een overwinning kan worden beschouwd. Als de strijd tot het einde werd voortge zet, zou hij het vakvereenigings wezen ruïneeren. De verantwoordelijkheid ligt bij de al gemeene staking zelf en bij degenen, die haar zonder nadenken propageerden en de arbeiders aanspoorden lot een dom heid. De algemeene staking beste oh bedreiging, doch, eenmaal als zoodanig aangewend, kan ze niet meer op die wijze gebruikt worden." Denemarken Koninklijk bezoek aan IJsland. Gisterochtend zijn koning Christiaan van Denemarken en koningin Alexandrine aan boord van den kruiser Niels Juel voor bun reis naar IJsland vertrokken. Zij wor den, na do Farüer te hebben bezocht, den 12en Juni te Blykjavik verwacht. Den 27en dezer hopen zij te Kopcnha/en terug te zijn. Turkije. De Mosoel-kwcstie. Een accoord bereikt. Uit Constantinopel wordt gemeld d. d. 3 Juni: De gedelegeerden van het konink rijk Irak ziju (e Angora aangekomen, al waar lieden het Mosoclverdrag zal worden onderteekend. Wel zeer voorzichtig lieeft de Brilsche minister zich dan in het Lagerhuis uitge laten, toen hij zei dat de Mosoelbesprekin- gen „in hartelijken geest worden voortge zet". Op dat moment moet het accoord practisch voldongen zijn geweest. Dit blijkt uit bovenstaand telegram, en wordt beves tigd door oen bericht in de „Daily Tele graph", dat behoudens geheel onvoorziene gebeurtenissen de onderteekening zou plaats vinden „aleeT de Brilsche gezant Donderdag dus gisteren Angora zou verlaten." Reeds Maandag was echter een accoord op alle voorname punten een voldongen feit. Dit kwam hierop neer, dat do z. g. linie van Brussel vrijwel onveranderd aan vaard werd, een veiligheidsverdrag tus schen Irak en Turkije zou worden gesloten, en Turkije aandeel zou hebben in Irak's petroleum-inkomstcn tot een beloop van 10 pet. Opstand in* Kocrdistan. Tegenslagen der Turken gemeld. Central News meiddo Woensdag uit Bagdad, dat ln Turksch Kocrdistan weer eens een opstand is uitgebroken, en wel io het district Van, aan het Van-moer. Deze beweging grijpt snel om zich heen. Een bende van 000 Koerden is zeven uur lang met de Turken in gevecht geweest. Tegelijk woede een tweede gevecht dicht bij Bitlis. De Turken hebben een grooto troepenmacht naar Koerdistaan gestuurd en de 12de brigade, onder Osman Noeri Bey, heeft Van belegerd. Ook de stad Awaman heeft tegen cd Turjjen gemobiliseerd, terwijl de Koerden van Diarbekir hun lanclgenoolen steunen. Verder nemen do Noord-Syrische Koer den eveneens do wapenen op. Perzische Koe rden maken zich ook reeds gereed, en de stam Joyan heeft een succesvollen aanval op Turkschq afdeelingen gedaan, waarbij 800 man heeten te zijn gedood. Te Djoelamerk hebben de opstandelin gen den gouverneur gevangen genomen en Loei wat geschut en munitie veroverd Do Turken onder Sabri Bey vermochten niets tegen de Koerden te beginnen. Egypte Opheldering van den toestand. Z a gloei ziet af van het premierschap. Bij een lunch, te zijner eere aangebo den door do afgevaardigden van de Zag- loel-partij, heeft Zagloel den wensch der afgevaardigden ingewilligd om af to zien van het presidentschap van den minister raad ten gunste van den liberalen leider Adly-Yeghem pasja. Als gevolg hiervan is de situatie verbeterd. Als illustratie van de spanning, welke er voor dien heersclite, kan dienen het bc-richt, dat het te Malta liggende slag schip „Resolution" reeds order had ge kregen om naar Egypte te vertrekken, ter wijl verscheidene andore schepen gereed lagen om uit te varen. Amerika. De Icgerluchtdienst der V. Staten. Achttienhonderd nieuwe vlieg machi n e s. Be Senaat te Washington hechtte zijn goedkeuring aan een wetsontwerp, waar- Lij do legerlucbtdieust wordt uitgebreid en wordt voorzien iu de aanschaffing van 1800 nieuwe vliegmachines en een proef- Lcmingsperiodo van vijf jaren. BONENLAND Vragen van Kamerleden. Gasverlichting in spoorweg- r ij t u i g e n. Het Eerste Kamerlid Van Embden heeft den minister van Waterstaat de volgende vragen gesteld; 1. Is het juist, dat bij liet spoorwegon geluk nabij Wouw op 25 Mei j.l. een be gin" van brand is ontstaan aan het gas- reservoir van hot gekantelde rijtuig, welke brand thans nog tijdig kon worden gc- bluscht? 2. Acht de minister het verantwoord, dat op de Nederlaudscho spoorwegen elee trische verlichting nis regel slechts in nieuw materiaal wordt aangebracht, doch dat bij het voorhanden materieel de be staande gasverlichting gehandhaafd blijft? 3. Acht de minister, gelet op de vele gevallen in bet buitenland, waarin een spoorwegramp door vlamvatten van gas- resejvoirs een ontzettende uitbreiding, thans den tijd nipt gekomen voor een al geheel verbod van gasverlichting in spoor wegrijtuigen, gelijk in Zwitserland, sedert het spoorwegongeluk bij Bellinzona, en iu Italië reeds beslaat? Wijzigingen in de Prov. wet. Het ontwerp naar G e d. Staten om advies. De minister van Bmncnlandaehe Zaken beeft aan Ged. Staten der provinciën om advies gezonden het ontwerp tot wijziging van de Provinciale Wet. Volgens dat ontwerp wordt de zomerzit- ting <ler Staten niet meer steeds op den eersten Dinsdag van Juli geopend, maar op een door Ged. Staten aan te wijzen Dinsdag. Voor rijksrekening worden verder geno men dc kosten van meubileeritig der tot ontvangst bestemde vertrekken in de wo ning van den Commissaris der Koningin. Voor do provinciale bedrijven worden afzonderlijke begrootingen en rekeningen van de exploitatie opgemaakt. De provin ciale belastingen zullen voortaan evenals rijks- en gemeentebelasting bij dwangbe vel kunnen worden ingevorderd, met recht van parate executie. Gedeputeerden zullen mogen wegnemen en verrichten hetgeen in strijd met provin ciale verordeningen wordt, gesteld of nage lalen, zulks op kosten van de overtreders. Voorts kunnen de Stalen aan Gedeputeer den do bevoegdheid overdragen to beslui ten tot koopen en ruilen van eigendommen cn tot het voeren van rechtsgedingen. De Limburgsche kolenindustrie herleeft. Gevolg van de Engclsche staking. De verkoop van steenkolen uit de Lim burgsche mijnen is de laatste weken bui tengewoon toegenomen. Wel zijn de prij zen betrekkelijk laag, ten gevolge van do concurrentie der andere kolenproduccren- do landen als Duitschland, België cn Frankrijk, en worden de Hollandscho mij nen gehandicapt door den lagen franken- koers. Toch kan, naar wij vernemen, ge zegd worden, dat er in de Limburgsche ko lenindustrie een groote opleving gekomen is, dio gedeeltelijk te danken is aan de Engclsche staking. Van de Staatsmijnen gaat circa twee derden der productie, naar de verkoopbureaux in do havensteden en industriecentra in Nederland. Eén derde naar eBlgic en Frankrijk. De verzending van kolen naar Italic on Zwitserland is HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. A.s. Maandag komt de raad van den Volkenbond opnieuw bijeen. Wil Turkije lid van den Volkenbond worden? Een accoord bereikt inzake de MosoeN kwestie. Opheldering van den politieken toestand in Egypte. BINNENLAND. Er.gelands invoerverbod van vleesch Ook onze bacon-export bedreigd? Con ferentie van een Nod. vertegenwoordiger te Londen (L. en T., 3d© blad). Wij geven een beschrijving van den tocht, van de „Maud" naar de Noordpool. Onze Geïllustreerde Pagina D© photo-pagina geeft o.nv: Congres R.-K. Werkliedenverbond te Utrecht Bezoek van do Koninklijke Familie nan het hoogovenbedrijf te Velzcn net stand beeld van Thomas v. Aquino te Nijmegen De «erste Leidsche Aecordéon-Yereeni- ging „Ouderling Kunstgenot". miniem. De particuliere mijnen verzenden haar productie in hoofdzaak naar België en Frankrijk. De prijzen der kolen ju dio landen zijn oploopend. Uit Nu Hi, uit welke plaats de steenkolen der Staatsmijnen „Emma" cn „Hendrik" verzonden worden, zijn deze weck op één dag niet minder dan ooo wagons geëxpe dieerd. Dit aantal werd tot dusver nog niet bereikt. De vraag naar wagons voor liet vervoer van steenkolen is den hint sten tijd dan ook buitengewoon groot. Opmer kelijk mot dezen goeden afzet is liet ont slag der mijnwerkers bij do Domnnialo mijnen. Hier schijnt dn verkoop ton ge volge van do kolensoórt niet zoo buiten gewoon gunstig te zijn on daarom is do productie beperkt. Voor een aantal arbei ders is het ontslag op verzoek der miju- worlrorsbonden ingot rok ken. Minister Van der Vegte naar Heerlen. Onderzoek in zake de in ij n- o n g e v a 11 c n-k w o s t i e. Do minister van Waterstaat, dn heer Van der Vegte, zal zich binnenkort, naar Heerlen begeven, om zich persoonlijk op de hoogte to stellen van de verschillende kwesties in zake do ongevallen bij do Ne- derlandscho mijnen en de verzoeken der mijnwerkersorganisat ies, om het aantal der arbcidscontroleurs en hun bevoegdheid uit te breiden. Do belanghebbenden zullen dan te Heerlen door den minister geboord wor den. Minister Waszink. Mr. M. A. M. Waszink, minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen, die wegens ongesteldheid reeds nenigen tijd zijn functie niet heeft kunnen waarne men, wordt te Heerlen verpleegd. Koninklijk Bezcek aan Amsterdam. Gisteren heeft de Koninklijke Familie weer eenige bezoeken nfgelcgd en een rij toer gehouden. Een incident. Toen gislernamiddag omstreeks half* vijf, na het bezoek aan do School voor maatschappelijk werk, de koninklijke stoet do Elandsgracht passeerde, werd plotseling uit liet publiek geschreeuwd en gefloten. - De op dit punt samengetrokken zeer talrijke politie t« paard en to voet trok de sabel en voerde een charge tegen het publiek uit, waaronder even een paniek ontstond. Naar alle zijden zag men man non en vrouwen de zijstraten invluchten. Tevoren waren reeds verscheidene per sonen aangehouden, dio ophitsende plak katen wilden opplakken en roode horden droegen. Het verdere* gedeelte van den rijtoer had ongestoord plaats. Naar den Schouwburg. Op dezen zooien zomeravond den laatsten van het koninklijk bezoek aan do hoofdsjad zijn II.M. do Koningin, K. II. Pri»3 Hendrik en H.K.H. Prinses Ju liana opnieuw, thans per auto, van het Paleis op den- Dam uitgereden. Do volgen de routo werd genomen: Mozes en Aiiron- straat, N.Z. Voorburgwal, Spui, Singel, Koningsplein, Leidschestraat, Luid&rhc- plein, Marnixstraat, tot aan den zljingaug van den Stadsschouwburg. Daar hebben do Ilooge Gasten de vertolking door hot „Vercenigd Tooneel" van het blijspel vau Sir James Barrie „Quality Street", in do Nederlandscho vertaling „Deftige Straat" getiteld, bijgewoond. Rondom lmt I-oidsclicpI ;in heeft zich la ongeveer acht uur, het lijd. tip waarop de Koninklijke Familie van liet Paleis op den Dam vertrekt, een enorme mcnigl»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1