EEN KEERPUNT IN HET ENGELSCHE CONFLICT?
17e Jaargang.
WOENSDAG 12 MEI 1926
No. 5248
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 peT kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ck
Dit blad verschijnt elkon daj uitgezonderd Zon- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenlIOn 30 cent per regel
Voor Uigezoniion MecJodri-liiigen wordt het
dubbele van het tarief herokond. 3
Kleine adverlenlièn, van ten hoo-ste 80 ivoordon. waarin
betrekkingen worden nangeboden of gevraagd, huur en ver.
huur, koop en verkoop IU.50.
Vredesgeruchten doen de ronde.
Een bemiddelingsvoorstel in het Lagerhuis.
WORDEN ER ONDERHANDELINGEN
GEVOERD?
Nog geen offieïeete bekendmakingen.
Hoewel er nog geen officieele bekend
makingen zijn gedaan, i% er tocli reden om
aan te nemen, dat. ér vredesonderhandelin
gen gevoerd worden. Ramsay MacDonald
had gistermorgen een onderhoud met het
bestuur der mijnwerkersfederatie en later
met den algemeenen raad van het Vakver
eenigingscongres. Ook Thomas begaf zich
daarheen, na tevoren de Lagerhuiszitting
te hebben bijgewoond. Andere leidende
personen der vakbeweging spoedden zich
met auto's naar dezelfde conferentie.
Officieel werd door den algemeenen raad
van het Vakvereenigingscongres medege
deeld, dat er geen officieel bericht is ont
vangen met betrokking tot een interventie
door Sir Herbert Samuel. Een lid van het
bestuur van den mijnworkersbond ver
klaarde, dat er tot dusver nog geen con
crete voorstellen aan liet Boudsbestuur
zijn voorgelegd.
Er wordt blijkbaar hard
gewerkt.
Omtrent, de vredesgeruchten meldt de
Daily Mail" hedenmorgen:
Een verdere sensationecle ontwikkeling
in het grooto arbeidsconflict had gister
avond laat plaats toen MacDonald en
Henderson in het- Lagerhuis terugkeerden
in wilde haast. Zij hadden de bijeenkomst
bijgewoond van het Trade Union Congress.
Nadat zij reeds in den morgen met het T.
U. O. hadden geconfereerd, waren zij tot
het besef gekomen, dat hun vredespogin
gen gedoemd waren te falen, doch na een
tweede bijeenkomst, welke gisteravond
plaats vond, was hun eenige teleurstelling,
dat het Lagerhuis reeds bijcon was geko
men, zoodat het niet mogelijk was een re
geling te treffen, voordat het Huis ver
daagd zou zijn. Zij waren er blijkbaar van
overtuigd een oplossing gevonden to heb
ben, welke liet den generalcn raad van
liet Trade Union Congress mogelijk zou
maken, de eerste toenaderingsstap tot dc
regeering te doen. Thomas en Henderson
koorden naar het T. U. O. terug, doch ver
snood wordt, dat deze stap later zal wor-
dcu ondernomen. De plenaire uitvoerende
commissie van de mijnwerkers heeft den
geheclen avond geconfereerd met den ge-
neralen raad van de Trade Unions en met
het uitvoerend comité van de Labour-
partij.
Heden de beslissing?
Baldwin tot concessios bereid.
Omtrent, de vredespogingen kan nog ge
meld worden, dat heden de beslissing vor-
wacht wordt. De mijnwerkers zouden de
staking niet willen opheffen, op voorwaar
de, dat zij hun goedkeuring moeten hech
ten aan een loonsverlaging of werktijd-
verlenging, doch het. verluidt, dat Baldwin
onder invloed van den koning tot conces
sies bereid is.
In parlementaire kringen acht men het
einde der staking nabij. Gevreesd wordt,
dat vorscheidcne vakvereenigingen na een
evcntueele opheffing der algemeenc sta
king toch zullen blijven doorstaken.
Bemiddelingspogingen in het Lagerhuis.
Zal sir John Simon den eersten
stap doen?
In de Lagerhuiszitting van gisteravond
heeft Sir John Simon een belangrijke ver
klaring afgelegd. Hij zeido den indruk te
hebben, dat beide partijen, de regeering
zoowel als het vakvereenigingscongres,
bang zijn, een eersten stap te doen, uit
vrees, dat dit als een bewijs van zwakte
zou werden uitgelegd.
Sir John Simon cn cenigen zijner vrien
den zijn daarom voornemens, cenigc ver
antwoordelijkheid op zich to laden cn bin
nenkort een motie bij het Lagerhuis in te
dienen, waarin zij het. Lagerhuis zullen
vragen, zich omtrent den stand van za
ken uit te 6prcken. In do motie zal name
lijk worden gezegd, dat, wanneer aan drie
bopaalde voorwaarden tegelijkertijd wordt
voldaan, do regccring zich bereid zal vor-
kluron om vóór een korten tijd de mijn
industrie te blijven steunen.
De eerste en voornaamste voorwaarde is
de opheffing van de algemeene staking
•onder eenig voorbehoud.
Do tweede is dc hervatting van do ex
ploitatie der mijnen door de mijneigenaars
op do oudo looneu. Dc regeering toch heeft
verklaard, in ieder geval voornemens te
Zijn, de voorstellen der kolencommissic in
znko reorganisatie uit te voeren. Dan
dient zoolang ook voorwaarde 2 vervuld te
Jvorden.
derde voorwaarde is eveneens bin-
end. Zij, die namens mijneigenaars en
mijnwerkers zullen onderhandelen, moeten
uitdrukkelijk op zich nemen tc zullen on-
crliandclen do basis van den inhoud
van het rapport, zondor eenige clausule
daarvan uit to zonderen.
UITBREIDING DER STAKING.
Het personeel der zeewerven.
Heden in staking.
De Algemeene Raad van T. U. C. heeft
hot geheele porsoneol van de zeowerven,
met uitzondering van degenen, die werken
aan de arsenalen en regeeringsinrichtin-
gen, gelast tegen hedenmiddag het werk
neer te leggen.
Uit Glasgow, Cardiff en Liverpool wor
den berichten ontvangen, dat heden een
zeer belangrijke uitbreiding aan de sta
king zal worden gegeven.
Volgens de „Scottish Worker", het offi
cieele orgaan van het. Schotsche T. U. C.,
beteekent dit., dat ca. 80.000 man aan do
Clydo in staking zullen gaan en dat allo
wervon en alle machinefabrieken hot werk
zullen stoppen. De werven en fabrieken to
Dundee, Aberdeen en andero plaatsen in
het Oosten van Schotland zullen eveneens
in do staking worden betrokken, zoodat
het aantal stakers met ca. 100.000 zal toe
nemen. Tot nu toe was alleen voor de re-
para tiewervcn de staking uitgeroepen, nu
zullen echter ook do werven, die nieuwe
schepen bouwen, in het conflict worden
betrokken.
Na do moeilijke tijden, die de scheeps-
bouwindustrie heeft doorgemaakt cn
waarin eerst kort geleden eenigo verbote-
ring is gekomen, zal doze staking voor de
Schotsche arbeiders grooto ontberingen
meebrengen.
Hoeveel personen staken er eigenlijk?
Het is niet mogelijk, een nauwkeurige
schatting te maken van het totaal aantal
personen, dat op liet einde der eerste sla-
kingstfeek in staking was. De vakvereeni
gingen, die betrokken zijn bij het bevel
om het werk neer tc leggen, tellen iets
ineer dan tweo milliocn leden. Hiervan
zijn meer dan achthonderdduizend mijn
werkers en meer dan vierhon dordvijftig-
duizend spoorwegarbeiders. Een vijfde
deel dor spoorwegarbeiders is echter thans
aan den arbeid. Van do andere vakvereeni
gingen, voor wie eveneens de staking is af
gekondigd, n.l. de transport-, metaal- en
bouwvakarbeiders, alsmede do arbeiders
in het. meubelbedrijf, de drukkers en de
arbeiders in de papierindustrie, heeft- een
deel der leden het werk hervat, doch het
valt thans niet te zeggen, wat de omvang
dezer beweging is.
Het verkeer.
Duizend treinen bjj de North
Eastern.
De Nort Eastern Spoorweg deelt mede,
dat er op zijn lijnen dagelijks duizend
treinen rijden tegen 760 Zaterdag j.l.
T r o i n-o ngelukken.
Op een lijn van de Southern Railway
heeft- nabij Brixton een botsing plaats ge
had tusschen een clectrischcn en een ge
wonen trein. Zeven personen worden ge
wond. Eenigen hunner moesten naar hot
Dcnnïark Hill-zickcnhuis worden overge
bracht; anderen konden zich naar hun
woonplaats begeven.
De Int. solidariteit.
Financieele steun als
resultaat van Ostende.
In het officieele communiqué van het T.
U. C. wordt nog gozegd, dat uit het bui
tenland verdere toezeggingen van steun
zijn ontvangen.
Als gevolg van do confercnlie te Osten
de is aan allo leden van do internationale
transportfedcratic een heffing opgelegd
voor verdero steunverlecinng.
De internationale mijnwerkersfederatie
heeft een gelijkluidende motie aangeno
men en zal den leden eveneens een heffing
opleggen.
De mijnwerkers in het Roergebied hiel
den een bijeenkomst tc Essen, waar de
situatie in de kolenindustrie is besproken.
Zij zijn overtuigd, dat een overwinning
van do mijneigenaars in Engeland een
ramp zou betcekenen voor de mijnwerkers
in do andere landen.
Uit Praag is bericht ontvangen, dat
door de Ccclioslovaaksche mijnwerkers-
bonden aan den Cechoslovaakschen minis
ter van Arbeid en aan de mijneigenaars
het bericht is gezonden, dat een venneer-
dering van den export van steenkool uit
Cechoslovakije zal worden verhinderd.
Voorts werd gewezen op dc talrijke bij
eenkomsten, waarin de leiders der ver
schillende kerkgenootschappen op dc re-
gecring een beroep doen om den lock-out
in do mijnen op te heffen.
BUITE^LA^D
België.
De ministercrisis.
Poullet heeft zijn ontslag
aangeboden.
De Belgische premier PoulJut heeft gis
termiddag zijn ontslag aan. den koning
aangeboden. De liberalen hebben ver
klaard steun te zullen' veileenen aan do
regeering, volgens een program, dat uit
sluitend gericht is op bet herstel der fi
nanciën.
Een verklaring van B r u n o t.
Bij liet verlaten van bet paleis, gister
middag om uur, zeido Bruneide nieu
we kabinetsformateur:
„Mijn taak heli i'; nog niet opgegeven.
Ook is het oogenhlik nog niot aangebro
ken, waarop men zou kunnen'sprekon van
bankroet, maar do toestand is ernstig.
Wij allen moeten onze plicht doi-n lot het
einde."
Duitschland.
De vlaggenkwestic.
Hot acute gevaar afgewond.
De rijksregering heeft besloten, dat do
vlaggen \i u-ordening, waarbij naast de
rijksvlag ook de hundelsvlag mag gevoerd
worden, en welke verordeniug -.zooveel ver
ontwaardiging iri republikeinse!m krin
gen heeft gewekt, feitelijk niet voor i
Augustus zal worden toegepast. Daardoor
is liet acute gevaar voor oen binnenland-
sclio crisis afgewend, doch niettemin
schijnt de autoriteit van rijkskanselier
Luther ernstig ondermijnd te zijn. Do be
slissing over diens al of niet heengaan
zal echter heden vallen.
In den Rijksdag is behalve de sociaal
democratische motie van wantrouwen,
ook een motie van het centrum ingediend.
Niettemin blijft het twijfelachtig, of hot
Luther mogelijk zal blijken, op clu basis
dezer nioliu.^ijn aftreden ;c -vermijdenr
Voor een goed bezocht Huis en stamp
volle tril nines werden gisteren do Rijks-
dagdcballen door den sociaal-denmeiati-
sclien afgevaardigde Breitscheid ingeleid,
die do door zijn fractie ingediende inter
pellatie motiveerde.
Het doel der nieuwe vlaggeuvcrordening
is volgens hem zeer klaarblijkelijk, de re
publikein.;che kleuren zwart-rood-goud
geleidelijk af te schaffen.
Luthcr'S verdediging berustte op hot
compromis-besluit, dat het kabinet in zijn
nachtelijk!* zitting van gisteren heeft ge
nomen en ten gevolge waarvan de nieuwe
vlaggenverordeniug wel is waar niet bui-
Ion working gesteld, maar haar tenuitvoci
legging practisch toch tot 1 Augustus a.s.
uitgesteld wordt.
In den tusschentijd zal in nadere be
sprekingen met de partijen overeenstem
ming moeten worden verkregen, over het
voorstel van president Hindenburg tot in
stelling van eon eenhoidsvlag.
Luther kon het evenwel niet over' zich
vorkrijgen dit compromis (waartegen trou
wens de Duilscli-nalionale pers reeds
storm hoeft geloopen) openlijk toe te ge
ven.
Met nadruk verklaarde hij. (lat do nieu-
\ve vlaggeuvcrordening van kracht blijft
en ten uitvoer zal worden gelegd. Aan de-
zo verklaring voegde hij toe, dat do ten-
ui tvoerlugg i»n der nieuwe verordening
in do geheele yvoreld op hetzelfde tijdstip
behoort (o geschied nu, dat dc regeering
zich to dien aanzien evenwel niet op dc
betrouwbaareid der i'ost kon verlaten en
dat om die reden met (lo tenuitvoerlegging
der verordening moet worden gewacht,
totdat men er volstrekt zeker van is, aat
de instructies der regeering ook do autori
teiten in do verst afgelegen plaatsen in
bol buitenland zullen hebben bereikt.
Op deze gezochte verklaring van don
Rijkskanselier volgde luid gelach in hol
geheele Huis.
Ongetwijfeld heeft zij hem dan ook
grooter schade berokkend dan de gobcelc
vbc'enverordoning.
Hot rechtstreeksche gevolg was, dat hot
centrum na de rede van don Rijkskanse
lier om een korte onderbreking der dé
batten verzocht. Na heropening der zit
ting werd daarop door hel centrum do
volgende motie ingediend:
„De gedragingen der rijksrogeering in
zake (lo vlaggcnkweslio .stemmen niet over
een niet de door den Rijksdag gehuldigde
opvattingen. Mot hol oog op do door den
rijkspresidont gegeven verklaring, dat zal
worden vastgehouden aan do bij de Grond
wet voorgeschreven kleuren cn hot door
hom vertolkte voornemen, in de vlaggcn-
kwestie tot een ron Jitufioncclo opl<> ing
te komen, hcsluil dc Rijksdag eon commis
sie in to stollen. Deze commissie zal tot
laak hebben to zoeken naar een oplos
sing, die in hol being van den vrede i.* cn
aantasting dor bij dc Grondwet voorge
schreven kleuren uilsluif."
Voor zoover men thans den toestand
kan bcoordeelen, zullen do democraten
aan deze motie van het centrum waar
schijnlijk bun stem hechten.
Tevens zullen de democraten zelf ook
een motie indienen, waarin zij zullen ver
langen, dat do nieuwe vlaggenverorde
niug buiten werking zal worden gesteld,
totdat een definitieve oplossing zal zijn be
reikt.
Een stap van Pr u i s e n.
Naar het „B. T." verneemt, heeft de
Pruisische regeering aan het Rijkskabinet
en aan rijkspresident Hindenburg een
brief geschreven, waarin zij protesteert
tegen de vlaggenverordeniug van G Mei,
dio zij als anticonstitutioneel kwalificeert
omdat het rijkskabinct hoeft verzuimd
don rijksraad van do uitvaardiging in
kennis to stellen.
Op initiatief van Pruisen zal deze kwes
tie roods Vrijdag in den Rijksraad wor
den behandeld.
Putsch-plannen van rechts.
Een geheel re e k s huiszoeking en
te B e r 1 ij n.
De Berlijnscho politicpresident deelt
mede: In den laatsten tijd vermeerderen
zich de aanknoopingspunton vooreene on
derneming van rochts-radiealo zijde op
zulk een dreigende wijze en namen zulk
een bepaalde gedaante aan, dat do' polilio
zich gedwongen zag over to gaan tot stap
pen, die do maat van de zorgvuldigste be
waking overschreden. De politie is daar
om vanmiddag on vanavond overgegaan
tot oen gohoole rooks van huiszoekingen
bij do in aanmerking komende leiders en
organisaties dor rechts-radicale beweging,
lid gevonden materiaal, (Lat nog niet ge
bod geschift kon worden, heeft reeds ton
stelligste bewezen, dat do organisaties
Zich bezig hielden met politieke slrijd-
oognlorken, die in hun staluten niot ver
meld worden. Bij een leidende persoon
lijkheid is b.v. een instructie aan do cen
tral cL-Z'-r organisatie gevonden, waarin
do bijzonderheden aangegeven waren voor
oen concenlrisohen opmarsch tegen Ber
lijn. Do leider van do sportvereeniging
Oiyinpia, kolonel b. d. Von I.uek is op het
commissariaat aan een grondig verhoor
onderworpen.
Frankrijk.
Frankrijks voordeden van het Dawesplan.
De grooto lijnen van hot
p r o g r a m.
Dn leveringen in natura, welke Frank
rijk vaii Duitschland ontvangen heeft, ter
uitvoering van het Dawes-plan, zijn tot
nu toe bijna uitsluitend gevormd door
verbruiksgooderen: steenkool, kleurstoffen,
pharnmceutischo producten, kunstmest,
hout, suiker, enz., welko leveringen aan
de schatkist onmiddellijke balen gegeven
hebben. l)e progressieve ontwikkeling
evenwel van de annuïteiten van het Da
wes -plau en bijgevolg van het Fransehe
aandeel daarin, maakten een verbloeding
van de Fransehe politiek in zake de leve
ringen in natura noodzak ei lik. Naast het
beslaande program van de leveringen
vun verbruiksgocdoren moest een pro
gram worden opgesteld' voor do levering
van werktuigen en do uitvoering van wer
ken, die ten dool hebben de economische
uitrusting van het land te verbetoren.
Do minister van Openbare Werken
heeft na overleg met zijn collega's dit
program opgesteld, en hij zal ook met de
uit voering er van belast worden.
Twee voorwaarden zijn onmisbaar ge
oordeeld, om dc continuïteit der werken te
verzekeren. Ten eerste do bestemming
van een deel der van Duitschland te ont
vangen annuïteiten voor deze werken en
ton tweede do vaststelling van du terugbe
talingen over dusdanige termijnen, dat
(leze terugbetalingen aan de schatkist ge
vonden kunnen worden in de exploitatie-
inkomsten van de ondernemingen, welke
met behulp der leveringen in natura ge
financierd worden.
De grooto lijnen van het program, dat
in het oog gevat is, zijn do volgende:
Spoorwegen: liet voorzien van alle goe
derenwagens van automatische remmen.
Bijdragen lot electrificalic van het spoor
wegnet.
Waterkracht: het winnen van water
kracht van de Dordognu on andere rivie
ren.
Handelshaven?: algemeene verbetering
van de uitrusting; uitbaggering, ten einde
de dieple der havens in overeenstemming
te brengen met den diepgang der moderne
Bch «-pen.
Binnenscheepvaart: verbetering van do
Seine tusschen Darijs en de zee. uit ecu
drievoudig oogpuut, namelijk voor do
se! opvaart, in zake overstroomiiigen on
aam de de waterkracht Verbeteriöj '-n
van liet kanaalnet in het Noorden van
Frankrijk.
Gewone v.egen: vernieuwing van de be
strate wegen.
JU- cc;>te proeft'uitraclen is men bezig
oi» Ie maken, zoixlat in 11)27 enkele dezer
werken bcunnuoii kunnon worden
Een eiland verkocht tot steun aan den
franc.
Ten einde een flinke bijdiage tc kunnen
storten in het fonds tot «leun aan den
franc heeft de Fransehe senator Menicr
OU NUMMER BESTAAT UIT D3IE BLADEN.
Wegens het hoogfeest van Hemel
vaartsdag verschijnt „De Leidsche
Courant" morgen niet.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De geruchten omtrent onderhandelingen
tusschen de Engclsche regeering en de
stakers nemen meer vasten vorm aan.
Men verwacht zelfs heden de beslissing.
In Schotland breidt de staking zich he
den uit.
HET PAROOL VOOR DE ALGEMEENE
STAKING INGETROKKEN (Telegr.)
Het Belgische ministerie dient z'n ont
slag in.
De Duitschc regeering heeft besloten do
vlagyenverordening eerst tegen t Augus
tus in werking te doen treden.
Huiszoekingen te Berlijn.
De „Norge" is gisteren naar de Pool
vertrokken. (Luchtvaart en Telegrammen.)
Een mergelgroeve tc Canne (België) in
gestort. Eenige dooden. (Buitonl. Be
richten.)
BINNENLAND.
Ernstig scheepsongeval te Rotterdam;
een schippersvrouw verdronken. ((Lm.
Bor., 3de blad en Laatste Der., lo blad).'
Een uiteenzetting van het H. B. van
Blccmlu'lcncultuur ever het plau-H;
Itm betreffende den zetel Bloembol
lencultuur. (L. en T. Tweede blad 2e pug.)
Jiet geheele eiland Anticosti in du golf van
•St. Laurens, waarvan hij eigenaar is. aan
do Wayagumac-papiorfabrieken verkocht
voor een prijs van 100 milliocn francs
contant.
Hongarije.
Het valschc muntersproces.
Ituba beschuldigt Bth 1 en.
Iu het Hongaarsche valschc munterk-
proces werd do secretaris van prins Win
dischgraetz, Baba, gehoord. Ilij verklaar*
de, dat het plan tot namaak van de Fran
sehe francsbiljotlon niet van Windisch-
graetz was uitgegaan, doch van een veel
hooger geplaatsto persoonlijkheid. Toun
Windischgraetz hem in do actio inwijdde,
lmd deze hom medegedeeld, dat ook do
voormalige premier, graaf Teleky, daarbij
betrokken was, on dat hij alleen besloten
had deel to nemen, duar ook een nog hoo
ger staande persoonlijkheid, namelijk do
premier Both Ion, zijn medewerking had
toegezegd.
Dc voormalige chef der staatspolitie,
Nadossy, was hem in zekeren zin als
vertegenwoordiger der regeering voorge
steld.
Baba legde nog zeer be/.warondo ver
klaringen af aangaande don legerbisschop
Zadravetsj. Tegen dezen is geen aan
klacht ingediend, (laar do officier van
justitie van oordeel was, dat Zadravetsj
had gemeend, dat do bij hem bowaardo
valschc bankbiljetten echt waren.
Na liet verhoor van Raba stelde do
president van do rechtbank aan Nadossy
en Windischgraetz vragen over het aan
deel van Bethlen in de zaak. daar deze
door Baba's verklaringen ernstig was be
last. Terwijl Nadossy er bij bleef, dat
Bothlon bij dozo affaire op geenerlei wijze
in betrokken geweest, hetgeen Raba op
nieuw tegensprak, gaf Windischgraetz
ontwijkendo antwoorden.
Oji een vraag of hij redenen had te ver
onderstellen, dat dn regeering do verval-
sching der francsbiljetten niet zou ver
hinderen, antwoorddo Windischgraetz:
Ja."
Op een verdere vraag aan Windisch
graetz of hij in concreter vorm kon "eg
gen, dat do Hongaarscbe regeering haar
goedkeuring aan do bankbiljoitenverval-
f-.cliing heeft gehecht, antwoordde Win-
dischgractz: „Hierop weiger ik te ant
woorden."
BIWItëEWLflNU
EERSTE KAMER.
Overzicht.
De Bioscoopwet. Verdediging door den
Premier Dc oude „vrijheids"-theorio.
Do Bioscoopwet behoort tot het terrein
van den Minister van Binnenlandscho Za
ken, dio dc wel ttraks zal moeten incc on-
dorteckenon. Evenwel was het gisteren
niet Minister Kan, die in do Eerste Kamer
