INGEZONDEN MEDEDEELING
examen staatsinrichting, werd gemeente
secretaris van Ollersum en werd in 1923
benoemd tot Burgemeester van Suslercn,
welk ambt hij nu tegen dat tc Heerlen
verwisselt.
(Zooals bekend was do vorige burge
meester van Heerlen, de nieuwhenpemde
minister van Onderwijs, nu*. M. A. M.
[Waszink.)
De strijd in de manden-industrie
geëindigd.
Hen schrijft ons nader van werkne
merszijde:
De uitsluiting in deze industrie, die
door de werkgevers op 12 December 1925
is toegepast, en die door de arbeiders op
C Januari 1920 met een staking is beant
woord, is met een succes voor de arbei
ders geëindigd. De werkgevers sloten hun
ne arbeiders uit, omdat deze niet genegen
waren conc overeenkomst aan te gaan met
vijf procent loonsverlaging, nflooponde op
1 December 1920, in dc slappe periode.
Do arbeiders wenschten vijf procent
loonsverhooging, vastgelegd in een over
eenkomst tot 28 Februari 1927. in de
meer drukkoro periode, verplicht lid
maatschap en boutkeurings-commissic.
De bemiddelingspogingen van don llijks-
bemiddelaar faalden tot twee keer toe.
In het begin van Maart bood Dr. Dec
kers, lid van do Tweedo Kamer, zijn be
middeling aan. Na heel veel moeite is het
hem gelukt, partijen tot elkaar tc brengen
cn een voorstel te formulceron
Do lange onderhandelingspcriode be
wijst wel, dat liet veel moeite beeft gekost,
het zoo ver tc brengen.
Het ten slotte tot stand gekomen com
promis, opgesteld door Dr. Deckers, en
door de werkgevers aanvaard, is in eer
ste instantie door de arbeiders verworpen.
Dit compromis hield in: een contract tot
half Februari 1927, bout- en mandenkeu-
ringscommissie, verplicht lidmaatschap
en een loonsverhooging van 3 procent,
met dien verstande, dat na 4 maanden
een arbitrage-commissie zal hebben uit te
maken, of die verhooging gehandhaafd
kan blijven, verhoogd kan worden of het
oude loon van 1925 wederom zal gaan
gelden.
Bij de nadere vaststelling der stukwerk-
prijzen, welke naar boven zijn afgerond,
is de verhooging 4 procent geworden.
In een daarna gehouden tweede ver
gadering heeft de meerderheid. 158 tegen
317 stakers, zich voor aanneming ver
klaard.
Maandag a.s. zal het werk worden
horvat.
li
Qverwerkvn gunningen voor slagerijen.
De Minister van Arbeid, Haiub-l en Nij-
verheid hoeft:
a. aan hoofden of bestuurders vin sla
gerijen in alle gemeenten des Rijks ver
gund, dat in het tijdvak van 10 lol cn met
29 Mei a.s. in hunne onderneming, in af
wijking van het bepaalde in do arü. 23 en
24 der Arbeidswet 1919 arbeid wordt ver
licht volgens onderstaande werktijdrege
ling:
X. Maximum aantal werkuren per dag
>Oor mannen.
II. Maximum aantal werkuren per dag
roor jeugdige personen van 16 en 1 jaar
en voor vrouwen.
IIf. Uren v.m. en nam. 'waartussehen ar-
leid mag worden verricht.
I II III
Maandag 10 9 uren 9 uren
Dinsdag 11 9 uren 9 uren 7 en 9
Woensdag 12 10 uren 10 uren 7 en 9
Vrijdag 14 10 uren 10 uren 7 en 9
Zaterdag 15 II uren 10 uren
'Maandag 17 op 1 dacr 5 uren I) op 1 dag 5
uren II) 7 en G III).
Dinsdag 18 op 2 dagen S uren Tl op (wee
dagen 8 uren II) 7 en G uur UT).
"Woensdag 19 op 1 dag 9 uren I) op 1 da^
9 uren II) 7 en G uur III).
Donderdag 20 7 en 9 uur III).
Vrijdag 21 10 uren I) 10 uren II) 7 en
9 111).
Zaterdag 22 11 uren I) 10 uren II) 7 cn
9 III).
I II III
Maaudag 21 3 uren 3 uren 8 en 11
Dinsdag 25 9 uren 9 uren 7 en 9
Woensdag 2G 8 uren 8 uren 7 en G
Donderdag 27 8 uren 8 uren 7 cn G
Vrijdag 28 9 uren 9 uren 7 cn 9
Zalerdag 29 11 uren 10 uren 7 en 9
een en ander onder voorwaarde:
Ie. dal in de onderneming, waar van do
Vergunning in do eerste week wordt ge
bruik gemaakt, geen arbeid wordt verricht
op Donderdag 13 Mei;
2e. dal op den dag, waarop in liet tijd
vak van 17 lot on met 20 Mei door een ar-
beider niet langer dan 5 uren arbeid mag
worden verricht, de arbeidstijd van dien
arbeider in zijn geheel is gelegen hetzij
'tnsschen 7 uur dos voormiddags en 1 uur
'des namiddags, hetzij lusschcn half 1 en
G uur des namiddags;
3e dat de arbeid van een jeugdig per
soon of oene vrouw op twee achtereenvol
gende. dagen wordt afgewisseld door een
nachtrust van ten minste 11 uren achter
Hoofden of bestuurders van dc on
der a. genoemde ondernemingen er aan
herinnerd dal;
le. indien van de vergunning gebruik
wordt gemaakt, overeenkomstig liet be
paalde bij artikel 10. derde lid. van het
rusttijden- en arbcidslijstcubcsluit voor
fabrieken of werkplaatsen. 1923, uil cene
naast de arbeidslijst opgehangen ge
schrift op duidelijke wijze de regeling van
de arbeids- en rusttijden moet blijken;
2e. op de dagen, waarop ingevolge deze
vergunning langer dan 81 uur por dag
arbeid wordt verricht, overeenkomstig het
bepaalde bij artikel 3 van vorengenoemd
rusttijden- en arbeidslijstenbcsluit, de ar-
heidstijd van een arbeider niet na ten
hoogste 44 uur arbeid behoeft te worden
afgewisseld door een onafgebroken rust
tijd van ten minste een half uur, onder
voorwaarde, dat zijn arbeidstijd telkens
na ten hoogste 44 uur arbeid wordt afge
wisseld door een onafgebroken rusttijd
J DE LAAT's BANKETBAKKERIJ
I Oud-Chct der Kon. Fabrieken
I Sn ve: houding tot prije toch beter.
SophUstraat 17 KEI DEN.
van ten minste een kwartier en bovendien
na ten hoogste G* uur na liet begin van
zijn dagelijkschen werktijd door ten onaf
gebroken rusttijd van ten minste een half
utir.
SPORT
VOETBAL.
WOC. HAART. BOND.
Scriewedstrijdcn A. V. V.
Aangemoedigd door bet succes van vo
rige jaren organiseert A. V. V. ook dit
jaar wederom groote voetbal-seriewcd-
slrijden op haar Sportterrein aan de Wil-
Jibrorduss(raat te Veur en evenals de an
dere jaren kunnen de wedstrijden weder
op een groote belangstelling en deelname
bogen, daar niet minder dan 27 elftallen
hebben ingeschreven, die elkaar in de
versóhillende afdeelingcn om fraaie prij
zen zullen bekampen, zoodat er voor dc
voethalliefhebbers gedurende een achttal
Zondagen volop zal te genieten zijn. Het
bestuur rekent er dan ook op, dat zeer
velen die Zondagen een wandeling naar
bet Sportterrein zullen maken, doch
niet alleen de voetballiefhebbers worden
verwacht, ook nog vele anderen opdat zij
door bun belangstelling en de kleine bij
drage voor entrée dit zoo nuttige en
noodzakelijke jeugdwerk te steunen. Komt
dus allen die dagen naar het terrein en
helpt allen mede deze seriewedstrijden
zoo schitterend en zoo aangenaam moge
lijk: te doen slagen.
De wedstrijden vangen a.s. Zondag 9
Mei aan en het programma voor dien dag
luidt:
Junioren-afd: R:I.A. 2Gr. Floris 3
121 uur
3e afd.: S.D.C. 3—A.V.V. VA—2% uur.
1c afd: Wilhelmus 2—Gr. Fl. 2N—VA u.
2c afd: Edoh 2R.I.A. I 3?«iA uur.
CRICKET.
Het a.s. seizoen.
Aanstaande Zondag wordt het Crickct-
svizoen aan do Dc Kempenaerstraat offi-
liccl ingeluid door een wedstrijd Ajax I
1. C. C.Ajax II combinatie.
Het veld is, dank zij de nieuwe grasma
chine, schitterend en niets doet meer den
ken aan het voetbalseizoen, tenminste niets
biunen dc afrastering.
Ajax I zal spelen in de opstelling, waar
mee waarschijnlijk ook de eerste eompo-
titie-wedstrijdep zullen gespeeld worden,
nl. Eigemnn, Rice, Van der Meij, Wempe,
J_. Janssen, Josson, du Pon, Meijer, ITof-
s'.eenge en van der Ivnaden of W&msteker.
Mocht Wamsteker zich niet beschikbaar
stellen, dan zal Janssen achter 't wicket
moeten on Van der Kaaden iu het team
opgenomen worden. Schillhuizen, die ruim
lë jaar voor Ajax speelde, is door parti
culiere omstandigheden niet moor beschik
baar. Dovy komt aan bet eind van deze
maand voorgoed in Holland en zal dan
wel weer oen plaats in 't elftal krijgen.
Hel sterk gewijzigde Ajax I zal dus Zon
dag een goede oefening hebben, maar nog
meer zal dat het geval zijn met Ajax 2 en
L C. C. De meeste spelers van Ajax 2 heb
ben nog weinig geoefend en zelfs is hot
team nog niet definitief samengesteld. L.
C. G. dat hetzelfde elftal als voileden jaar
ic het veld brengt, heeft nog niet do be
schikking over het Pomona-lcrvein en
wacht nog steeds haar eersto oefening.
Ook zij krijgt dus het benoodigde, zoodat
Kot voor alle partijen een nuttige dag kan
worden. Als het weer nu maar goed is,
dan kan het seizoen aardig ingezet worden.
Daarvoor hopen we ook op wat meerdere
belangstelling van de zijde van het publiek,
dat een mooie gelegenheid krijgt om ook
c-ens iets fijners dan voetbal te zien.
GYMNASTIEK.
Onze turners naar L.yon.
De Technische Commissie van het K.
N. G. V. heeft beeft één dezer dagen de
ploeg, welke Nederland in den landenturn
wedstrijd tc Lyon op 23 Mei a.s. zal verte
genwoordigen, vastgesteld.
Gekozen zijn'T. Wijnschenk (Balo, Am
sterdam), H. Eicher (de Halter, Alkmaar)
A. Stuivenberg (D. O. O.. Utrecht), E. For
tuin, (Kracht en Vlugheid, Amsterdam),
J. Heyboer (Hercules, Rotterdam), P.
Jongcnoel Hercules Rotterdam), J. Ver
heek (Sparta, Delft), cn Th. Brouwer (K.
D. O., Dordrecht).
Daar de plpeg zal beslaan uit zes tur
ners en twee reserves, zal nog een keuzo
gedaan moeten worden, welke van do
drie laatstgenoemde turners in de eigen
lijke ploeg zal worden opgenomen. Het
meest komen hiervoor Jongcnoel of Ver
beek, in aanmerking. Bovendien zal aan
dit keurcorps, hetwelk, zooals wij reeds
meldden onder leiding van don heer A.
Metz (Leiden) zal staan,een derde reserve
toegevoegd worden.
STADSNIEUWS
Vereeniging van Onderwijzers en
Onderwijzeressen in de Inspectie Leiden.
(Vervolg).
Na de heropening der vergadering deelt
dc commissie van stemopneming mede, dab
do aftredende bestuursleden mej. rt. D. M.
Yrom uit Leiden, J. ,T .v. Bostclen, Leiden,
J. A. H. v. d. Vcyde, Noordwijk Binnen
cn K. v. Laar Woubruggo herkozen waren
met resp. 261, 244, 2G2 en 277 stommen.
Hierna a erlcrceg mevr. v. Eysinga het
woord, dio bij den aanvang barer voor
dracht begon met te vertellen, dat men,
gezien dc gebeurtenissen der laatste
maanden, wel geen hoogen indruk van den
Volkenbond zal krijgen, waarbij spr. voor
al herinnerde aan het welbekende „Schan
daal van Genëvc".
Spr. weidt dan in den breedc uit over
dc wereldbelangen, die de Volkenbond be
hartigen kan, als daar zijn dc beperking
der bewapening, de internationale recht
spraak, dc behartiging der belangen der
minderheden, de belangen van verkeer en
volksgezondheid, dc internationale sociale
wetgeving, dc intelleetucclc samenwer
king enz.
Dc wereld van 60 stalen met evenveel
hoofdsteden cn evenveel regeeringen kan
niet meer op zichzelf bestaan. Daarboven
moet slaan één organisatie, waarvan dc
wercldhoofdstad Gcnèvc is. Aan het hoofd
daarvan moet staan een staatsministerie
naast een vakministerie,belichaamd iu het
internationaal vakbureau. Het beheer
wordt daar weer gevoerd door den Volken-
bondsraad, bijgestaan door Volkenbonds
commissies. In deze commissies hebben
o.m. zitting do bekende Nederlanders Lo-
rentz, Krölcr cn Oudegeest.
Spr. zet vervolgens de werkwijze van
den Volkcnbondsraad' uiteen cn wijst er
op welk een heilzame invloed er uitgaat
van de groote Assemblée, die jaarlijks ge
houden wordt.
Een cn ander weid toegelicht met en
kele Bprekcndc voorbeelden over de macht
van den Volkenbond, waarbij gewezen
werd op het fiasco van Mussolini bij het
Ttaliaansch-Grieksclie geschil in 1923 en
het verzet van Engeland legen het Proto
col van Gcnèvc in 1926.
Spr. besloot tenslotte met erop te wij
zen, hoe ook de onderwijzers en onderwij
zeressen een taak ten opzichte van den
Volkenbond hebben to vervullen.
Aan het eind der redo werd mevr. van
Eysinga hartelijk toegejuicht, waarop de
voorz. haar bijzonder dank bracht voor de
wijze, waarop zij de taak van haar echt
genoot had overgenomen.
Spr. sprak do beste wenschen uit voor
een spoedig herstel van prof. v. Eysinga.
Na een kort woord van den oud-voorzit
ter, hoofd-inspcctcur K. Brants, werd dc
vergadering gesloten.
Avondfeest.
Met een klinkenden avond is ten slotte
gisteravond in de Stadsgehoorzaal het
feest van het 40-jarig bestaan der Ver
eeniging van onderwijzers en onderwijze
ressen in de Inspectie Leiden besloten.
Het begon al om 7 uur, wi'l men be
vreesd was dat het anders te laat zou
worden en de feestelingen uit omliggende
dorpen moeilijk meer hun haardsteden
zouden kunnen bereiken.
Dc groote zaal van de Stadsgehoorzaal
was eivol, beneden en op ,de balcons wa
ren bijna alle plaatsen bezet.
Ook 's avonds had het gemeentebestuur
weer blijk gegeven van medeleven met het
onderwijs, daar de feestavond word bij
gewoond door den burgemeester jhr. mr,
dr. N. G. do Gijsehar met dc wethouders
cn secretaris dér gemeente Leiden. Verder
waren tegenwoordig do heeren A. Rienks,
hoofdinspecteur van het lager onderwijs
in de inspectie Haarlem en K. Brants^ die
dezelfde functie uitoefent in de inspectie
den Haag. Meerdere inspecteurs uit om
liggende plaatsen waren eveneens aan
wezig.
Hel was een uitgebreid programma dat
moest worden afgewerkt en de samenstel
ling er van zooals die in bet programma
boekje stond afgedrukt beloofde veel
moois en veel goeds.
Veel moois om de keuze der stukken op
zich, veel goeds omdat die keuze zoo in
overeenstemming was met het doel der
feestvierende vereeniging.
Do feestelijke avond werd geopend door
den hoor J. Baak Jzn., voorzitter der
vereeniging, met oen kort woord van
welkom, waarbij deze de hoop uitsprak
dat allo aanwezigen van een echt aange-
namen avond zouden mogen genieten.
Voorts deelde spr. nog mede dat op zijn
verzoek de laatste tram naar Sassenhcim,
Lisse cn Hülegom in plaats van 11.20 u.
nu zou vertrekken kwart voor twaalf.
Dan ving de afwerking van het pro
gramma aan.
Het begon mol koorzang door de leer
lingen van de Chr. Kweekschool te Lei
den, onder leiding van den heer D.
Smink. Heel zuiver werden toen uitge
voerd „Sommcrnachl" van Niels W. Gade
en „De Vesper" van L. van Beethoven,
waarmee de zangeresjes cn zangers oen
welverdiend applaus oogstten. Vooral in
„De Vesper' kwam dc uitstekend vakkun
dige leiding van den heer Smink zeer
.goed naar voren. Het zuiver be
toonde neuriën van de laa sle
regel van ieder couplet in toenemende en
weer afnemende nnanceering was bijna
volmaakt.
Dan een declamatie, een fragment uit
liet tamelijk onbekende en toch zou mooie-
drama van Fr. van Eeden „Lioba". Hot
is een vroeg werk van van Eeden, da-
loerend van 1896, maar bet was ons een
vreugde daaruit eens een fragment in
dcclamatio tc mogen hooren.
Vooral oen dcclamatio zooals Mej.
Korswagen die gaf, met gevoel, helder en
ongedwongen; en toch niet met die onaan
gename kunstpretenties, die altijd sioolen
en van dc waarde van het gegevene af
nemen, wat eenvoud aan bekoring cr
bij zou doen.
Mej. Korswagen heeft nog meer moois
gegeven. Versjes van Alice Nalion. Bever
sluis en Adama \uu fc'cheltema. die allen
haar een hartelijk applaus braibten.
,,'n Bof' van Top Naeff ontlokte her
haaldelijk lachsalvo's en viel vooral zeer
in den smaak.
Do bloemen die Mej. Korswagen na
deze laatste declamatie werden aangebo
den, beeft zij ruimschoots verdiend.
Tusschen die verschillende declamaties
in boorden wij een zeer mooie vioolsolo
van den lieer 1.. v. d. Wou do met bv in
leiding van den hoer A. de la Rie. Samen
gaven zij voor het luisterslille talrijke
s publiek ,,l.o Cygm" van Cnn.ille Saint
l Saëns.
Met s.'onmachtig applaus werd beloond
een piano-quartet „Adagio und ltondo"
van Franz Schubert, door do heeren P.
Rink, M. J. Ha-riug, J. C. van Sluy.s en
A. de la Rie.
Na de afwerking van dit schitterend
geslaagde eerste deel van hel avondpro.-
gramma werd er gepauzeerd tot half tien.
Toen begon de opvoering van „Die
Eiskijnigin" van Victor Iiollaender, zang
spel iu 3 deelen voor solo, koor en decla
matie door de leerlingen der Gem. Kweek
school te Leiden, onder leiding van den
beer J. Oostveen. Als wij over de hierin
gegeven praestaties op zich. los van alles,
moeten oordeelen dan moeten wij zeggen
dat die ons niet in alle opzichten zoo
heeft voldaan als na bet hooren van de
heerlijke zang in liet eerste programma-
gedeelte redelijk mocht worden verwacht.
Vooreerst echter dlene hier aanstonds
dc opmerking bij dat bet gelukkig maar
enkele keeren geschiedde, dat -n< stem
men onzuiver waren en wel 't meest in liet
SchlitLenchor mit Glöckchcn in het eerste
deel waar gezongen werd:
Kling-ling, Kling-ling!
Glückcben crkling'I En dan nog ce.ns in
bet tweestemmige Sclmoeglöekchen in het
tweede deel.
Xwu-dens dient hierbij te worden ge
zegd, dat deze afwijkingen niet den mu-
zikalen leider iioeh minder den zangeres
jes zijn aan te wrijven.
Het is immers heel wat gemakkelijker
goed en zuiver te zingen als men in de
daarvoor meest geschikte pose staat, en
zijn beele aandacht alleen op het zingen
kan coneentreeren, dan nis men zijn ot-
tentic gelijkelijk over twee zaken moet
verdeden. En dat moesten hier de zange
resjes. Zij moesten „spelen" en zij moes
ten „zingen."
Het blijft steeds een. onoplosbaar pro
bleem tegelijk tweo dingen goed te doen.
Dit moest zich bij do opvoering van bet
zangspel wel wreken en als het dan, zoo
als gezegd, slechts enkele keeren is voor
gekomen dat de koorstemmen door hel
spel dat tegelijk gegeven moest worden
onzuiver waren, dan kan er niet anders
dan met lof van deze opvoering worden
gewaagd.
Do beste stemmen waren die van de
„Eiskünigin" en van „Gerda" die beide
enkele solo's gaven zuiver en met veel ge
voel. De overige zang werd naar belmoren
cn keurig gegeven.
Het décor was ook werkelijk bel aan
schouwen waard, zoodat de regie slechts
lof toekomt.
Misschien hadden wo liever gehad, dal
het spel wat geleden had onder de goede
zang inpiaals van het tegendeel, dut nu
geschiedde enkele oneffenheden ver
mochten toch op de alles bijeen genomen
zeer te loven praestaties geen grooten in
breuk te maken.
Vóór de opvoering van dit zangspel
'sprak nog do heer Vcrbrugge, hoofd der
Muloschool alhier, dio zeide ongevraagd
het woord to nemen om den voorzitter,
den lieer Baak, dank te zeggen voor de
moeite en zorgen, dio deze dag hem heb
ben gekost. Spr. hoopte do heer Baak nog
vele jaren aan hot hoofd der Vereeniging
te mogen zien.
Na de opvoering werd een ware bloe
mend istributie gehouden eu toen de voor
naamste tooneeüstjes en allo anderen die
al hun krachten voor bet slagen van
dezen avond hadden gógeven, met bloe
men waren overladen en het applaus der
aanwezigen met den dank dei voorzitter
in ontvangst hadden genomen sloot bet
gordijn dezen welgeslaagden avond voor de
aanwezigen af.
Het natuurwetenschappelijk onderzoek
van schilderijen.
Up uitnoodiging van de Philosopbische
Faculteit der Leidsehc Studenten heeft
Donderdagavond prof. dr. F. E. G. Schef-
fer uit Delft in do Collegezaal van het
anorganisch chemische laboratorium oen
lezing gehouden over bovenstaand onder
werp.
De methoden, welko ons ten dienste
staan om den naam van den schilder van
een oud schilderij te leeren kennen zijn,
aldus ving spr. aan, de volgende:
De archivalische bewijsvoering kan
worden toegepast, wanneer van het schil
derij geschiedkundige gegevens bestaan.
De „pedigree" van een sehilderij is het
complex van gegevens betreffende datge
ne, wal over het stuk uil de historie he
ken-I is.
De kunsthistorie en stijlkritiek zijn vak
ken. waarvan de beoefenaars door bestu-
decring van de geschiedenis en van dn
schilderwijze der meesters zich het ver
mogen hebben verworven werk van deze
meest rs te herkennen. 4Vat de schilder
wijze aangaat, wordt daarbij gelet op de
manier van schilderen, den indruk, welke
verschillende partijen uil het schilderij
maken, op den aard van het uitgebeelde,
enz.
Ton slotte zijn tal van schilderijen door
den maker gesigneerd.
Daar nu de archivalische bewijsvoering
slechts zelden is toe te passen, vooral ook
doordat meestal de geschiedenis van het
schilderij niet volledig bekend is en dus
ook de pedigree mot oen copie dc wereld
in gestuurd kan zijn, daar verder een sig
natuur gemakkelijk is to veranderen of
toe to voegen, is men voor het herkennen
van .schilderijen vrijwel uitfluitend aange
wezen op kunsthistorie en stijlkritiek
Kenners van schilderijen zijn dan ook
personen, welke door eigen oefening zich
hel vermogen hebben verworven, om schil
derijen aan bepaalde schilders toe to
schrijven. Het publiek moet daarop ver-
(rouwen cn dit vertrouwen is des (e meer
gemotiveerd, nanrmato een kenner werke
lijk kenner blijkt to zijn.
Dl- chemie en do natuurwetenschappen
in In t algemeen bobben tot nu geen mid
del om den naam van den schilder van
een bepaald sehilderij te weten (e komen.
Anders is het echter, wanneer het niet
gaal om do vraag van wion een bepaald
schilderij is. maar of een schilderij oud of
LEIDEN.
De avond-, nacht- en Zondagdien t der
apotheken wordt van Maandag 3 Mei lot
en .met Zondag 9 Mei waargenomen door
de apotheek vau den heer C. B. Duysler,
Nieuwe Rijn 38, Telefoon 523.
nieuw is. En deze vraag hoeft vooral zin,
doordat liet niet ontbroken heeft aan po
gingen en zelfs zeer geslaagde pogingen
om het publiek en de kenners te mislei
den. Talloozc malen komt liet voor, dat*
men tracht een schilderij ouder te doen!
voorkomen dan het is of een schilderij to
doen voorkomen als oen product van een
oud meester van naam. Copieeren of na
bootsen beeft op zich zelf niets laakbaars;
dikwijls beeft liet echter ten doel bet pu
bliek er in te laten loopen en in zulke ge
vallen zijn de natuurwetenschappen dik
wijls wel in staat do ouderdom met zeker
heid vast to stellen. En dit zelfs haast
altijd met grooter zekerheid dan de kunst
historie of stijlkritiek; dit wordt ook door
kunsthistorici on stijlcritici gewoonlijk
toegegeven. Dat liet copieeren en liet na
bootsen met zooveel handigheid kan ge
beuren, dat zelfs kenners bedrogen wor
den. is voldoende bekend. Het werk van
Eudel, Trucs et Truqueurs geeft daarvan
een lange reeks voorbeelden.
Een schilderij is gewoonlijk geschil
derd op linnen of hout, zelden op metaal.
Linnen cn bout zijn bedekt met een pla
muurlaag, welke als ondergrond dient en
tevens verhindert, dat de verf in linnen en
hout doordringt; hierop ligt de eigenlijke
verflaag en daarop bet vernis.
De vernissen zijn gewoonlijk harsver-
nissen. in den regel op het schilderij ge
bracht door harsen op te lossen in een
vluchtig oplosmiddel (terpentijn). De
harslaag is, ook al is ze oud, gemakkelijk
oplosbaar in alcohol. Daar de verflaag
van een oud schilderij, in tegenstelling
met die van een nieuw, door alcohol
slechts door langdurige inwerking wordt
aangetast, kan de vernislaag van een oud
schilderij verwijderd worden. Tal van
oude schilderijen hebben in den loop des
tijds een zeer dikke vernislaag gekregen,
doordat men vroeger de vernislaag, wan
neer ze weinig doorzichtig was geworden,
niet verwijderde, maar door een nieuwe
vernislaag bedekte. Bij een dergelijk ge
regeld ovevgevernist schilderij is veel van
het oorspronkelijke schilderij onzichtbaar
geworden. Bekende voorbeelden daarvoor
waren de Frans Halsen iu liet Frans
Halsmus eur.i tc Haarlem, welke nu, .r
zoover noodig. spoedig alle van de oude
vernislagen ontdaan zullen zijn. Door do
restauratie zijn deze schilderijen weder
in den oorspronkelijken toestand terugge
bracht, zoo riedeze stukkon nu weder to
zien zijn in den toestand, zooals Hals zo
schilderde.
Voor. het restaureeren van de vernis
laag. wordt derhalve liet verwijderen door
oplosmiddelen ook wel hel „rcgenorccren"
toegepast, Door inwerking van alcohol
damp kan de oude vernis wpder tot tij
delijk oplossen en daarmede tot samen
vloeien worden gebracht, zoodat do dooi
den lijd ontstane scheuren, verdwijnen.
Het spreekt vanzelf, dat deze bewerking
met groote zorg moet geschieden, daar op
den duur ook het schilderij cn dit des
te meer naarmate het schilderij jonger is
door alcohol wordt aangetast.
Hel regencreeren en afnemen van oude
vernislagen is niet alleen gemotiveerd op
acsthotische gronden, maar het is tevens
hel behoud van het sclrilderij. Uit bet bo
venstaande zal duidelijk zijn, dat de ver
nislagen ons geen aanduiding geven voor
de ouderdom van oen Schilderij.
Het linnen, waarop een schilderij is ge
schilderd, dus de achterkant van het
schilderij, geeft ook zelden een aandui
ding, daar vele schilderijen verdoekt zijn,
d.w.z. al of niet na verwijdering van het
oude linnen van een nieuw linnen voor
zien zijn.
Onderzoek van een schilderij op hout
kan meer opleveren, daar het oorspron
kelijke hout van een oud schilderij door
een speciaal houtonderzoek gewoonlijk
wel als oud is te herkennen.
Do plamuurlaag levert, door liaar on
zichtbaarheid, gewoonlijk geen aanduidin
gen. Het essentieele, de verflaag, kan ons
echter meerdere aanduidingen bc-trcffende
den ouderdom' geven. Het ^palet van de
pude meesters was eenvoudig en is voor
een deel door verfreceptcn uit den ouden
tijd, voor een deel door chemisch onder
zoek op oude schilderijen bekend. Tevens
is van tal van verfstoffen het jaar bekend,
waarin zij voor het eerst zijn ontdekt.
Behalve de verfstoffen leveren de hard
heid van de verflaag, de craquelures en
ook de aard van het schildcrmedium, den
drager van de verf, gegevens om den
ouderdom van een schilderij te bcoordee-
len, terwijl men tevens in do Röntgenfoto
grafie een middel bezit 0111 bijzonderheden
van de constructie, zoowel van op hout
als op linnen geschilderde schilderijen to
welen te komen. Een en ander werd met
voorheelden toegelicht.
R. Zuidema.
Met ingang van 1 Sept. is benoemd tot
directeur-hoofdredacteur van „De Zeeuw7',
antirev. dagblad tc Goes, de heer R. Zui
dema, hoofdredacteur van „Dc Nieuwe
Leidsche Crt."
Als de heer Zuidema deze benoeming
aanvaardt en Leiden gaat. verlaten, be
teeken!, dit een verlies voor dc Antirev.
Partij.
Dc lieer Zuidema is van de oprichting
af hoofdredacteur van het: antirev. dag
blad hier ter stede, hetwelk hij zoodanig
redigeert, dat er van uit gaat een kracht
tot beschaving cn veredeling in C'hristc-
lijkcn zin en hetwelk dan ook dc waav-
deoring en sympathie heeft ook van nict-
Protcstantcn.
Dc heer Zuidema, die een man is van
strenge orthodox-Protestantscho beginse
len hij is lid der Gercf. Kerk toont
zich, in dc courant en daarbuiten, wars
van antipapisme. Hij is een collega, =teeds
