-
Mnriabond in het Bisdom Haarlem.
P r o p a g a' n d a-C ommissio in
Zu id-Holland.
Volgons gewoon I o houdt do H. P. 0.
ook dit jaar oj> Pinkster II oen drankbe-
strijdiugsdag, on wel le 'fi^GravcHTiage, in
bet gebouw Veritas, Westeinde.
Hei program is met zorg samengesteld.
TTet onderworp van den dag zal zijn:
P ink s t e r g ed ac 111 e n
De Zcereerw hoer C. Terwischa van
Schelt in ga, Directeur van Sobriëtas, cn
Mej. A. Reith, soerelares.se van den Ma-
riabond in hol Aartsbisdom, zijn bereid
gevonden, dien dag te 's-Gravcnhage te
komen spreken.
Na de vergadering zal le 5 uur een Lof
met predicatic don dag besluiten.
Uit het mandenmakersbedrijf.
Dc staking opgeheven.
Naar de ,,'s I-Iertogenbosscho Courant"
meldt, is in een gistermiddag le Vlijmen
gehouden vergadering van mandenmakers
met 158 tegen 117 stemmen cn 7 onthou
dingen besloten, de door de patroons voor
gestelde arbeidsvoorwaarden te aanvaar
den. Hiermede is de staking in het man-
denmarVersbcdrijf, die 21 weken geduurd
heeft, opgeheven.
Een ons toegezonden persbericht luidt
Kort geleden is het Tweede Kamerlid
Deckers opgetreden als bemiddelaar in
heb conflict in do mandcnindustric van
Vlijmen cn omliggende gemeenten.
Reeds op de eerste bijeenkomst, die le
'e Hcrlogetibosch werd gehouden, kwamen
partijen op alle punten van geschil op één
na tot overeenstemming. Nadien heeft de
bemiddelaar zijn pogingen voortgezet met
het gevolg, dat thans ook op dit laatste
punt overeenstemming lusschcn partijen is
bereikt en hiermee de staking is geëin
digd.
Het R. K. Werkliedenverbond en het
conflict in Engeland.
Het Bestuur van het R. K. Werklieden
verbond heeft zich Woensdag beraden in
verband met liet grootc arbeidsconflict in
Engeland.
Nadat het Bestuur over de kwestie had
beraadslaagd werd vergaderd met verte
genwoordigers van de meer diroct bij de
kwestie betrokken bonden.
In den middag werd een vergadering ge
houden met vertegenwoordigers van alle
aangesloten Vakbonden.
Het bepalen van een definitief stand
punt zal geschieden in overleg met het In
ternal ionaal Christelijk Vakverbond cn de
verschillende vakintcmationales.
De Delftsche Huurcommissie wordt
opgeheven.
De minister van Arbeid, Handel cn Nij
verheid heeft besloten tot opheffing van
do Huurcommissie te Delft, met ingang
van 23 October a.s^
Dc gewone audiëntie van den minis
ter van financiën zal Maandag 10 Mei niet
plaats hebben.
De gewone audiëntie van den minis
ter van marine a.i. zal Maandag 10 Mei niet
plaats hebben.
B. en W. van Amsterdam zullen clcn
raad voorstellen den vermenigvuldigings
factor der inkomstenbelasting, nu bedra
gend 0.00, te brengen op pl.m. 0.65.
ACADEMIE-NIEUWS
LEIDEN. Geslaagd voor het Economisch
Doctoraal examen Indologie de heer F.
Rietzscbel te Leiden.
STADSNIEUWS
R.-K. KIESVEREENIGING.
Gisteravond hoeft de R.-K. Kiesvcr. een
vergadering gehouden in do kleine Stads
gehoorzaal.
Do voorzitter, mr. Bolsius, mocht in zijn
openingswoord constatceren, dat de op
komst der leden veel grooter was dan op
de laatste vergaderingen der Kiesvorecni-
ging. De spreker van dezen avond, prof.
mr. Aalbcrse, had blijkbaar velen naar dc
Vergadering getrokken. Toch moeten
wij de teleurstelling uilen, dat zelfs voor
dezen avond niet meer belangstelling was
gewekt onder de leden der R.-K. Kies-
vcrceniging.
Dc voorz. wensehle onder applaus der
vergadering den heer v. Tol geluk met
diens benoeming tot lid van den Gemeen
teraad.
Hierna was bel woord aan ilen beer
Aalbcrse.
Rede prof. mr. Aalbcrse.
'I Is, aldus spr., mocielijk, om een goed
denkbeeld te krijgen van ouzo positie in
do nieuwe politieke situatie. Wij hebben
40 jaar lang gewerkt in één bepaalde rich
ting; wij bobben saamgewerkt met de ge-
loovige Protestanten, in twee partijen ge
formeerd. Wij staan voor bet feit, dat wij
nu hebben een C li r i s t e 1 ij k o meerder
heid in Eerste en Tweede Kamer en een
neutraal Kabinet. Wij vragen ons af,
hoe die toestand is ontstaan, wat wij
daarin hebben le doen en hoe wij er weer
zullen uitkomen.
In Juni heeft ons volk zich uitgespro
ken voor een Christelijke regeering; een
zeer beslist rochtsch kabinet is opgetreden
In October reeds bleek uit hel Voorloopig
Verslag bij hoofdstuk I van do Staalsbe-
grooting, dat er gevaar dreigde; van links
t.ou men bij oen onderwerp, waarbij de
rechterzijde verdeeld was, zóó stemmen,
dat de coalitie werd verbroken. „Het Va
derland" .noemde dat kleinzielig politiek
gedoe: men meende, dat het de houding
was van do S. D. A. P., doch do Vrijz.-
Dcmocr. hadden doze meaning geuit. Later
heeft, helaas, „Ifet Vaderland" zijn af
keuring niet herhaald, toen n.l. die poli
tiek werkelijkheid was geworden.
Tot 187 f Leeft ons land een gezant in
Rome gehad. In 1871 is een einde gemaakt
aan dat gezantschap, om de foute argu- 1
mentatie, dat de Paus geen souvereia
meer was. In 1915 is onder een Vrijzin
nig Kabinet het voorstel gedaan, een tij
delijk bijzonder gezantschap naar liet Ya-
ticaan te zenden: Men wilde gaarne ren
eventueel door Rome te ontwerpen vredes
congres te 's-Gravenhage zien. In 1920
was hel motief voor een tijdelijk bijzonder
gezantschap vervallen. Minister v. Karne-
bcek moest toen 'óf hel gezantschap op
heffen óf het tot oen blijvend maken Op
grond van dc groote' verdiensten, die het
gezantschap voor ons land had gehad (o a
bij de Belgische kwestie en de komst van
den Duifschcn keizer), stélde de regooring
voor een blijvend gezantschap le vesti
gen; aldus werd toen ook besloten. De
Chr.-Hist. en de Vrijheidsbond hadden
bezwaren, omdat in dat gezantschap niet
lag alleen een erkenning van Rome als
belangrijk diplomatiek centrum, maar ook
een erkenning van don Paus als hoofd
der Christenheid A1 s dat laatste waar
zou zijn, zouden de bezwaren van Profcs-
tantscho zijde verklaarbaar zijn, maar dat
is absoluut niet waar. Bij het gezantschap
is geeii enkel Katholiek belang betrokken;
kerkelijke aangelegenheden worden te Ro
me door de bisschoppen behandeld. Den
lOden November j.l. kwam ds. Kersten
met een amendement om het gezantschap
ojj te heffen. Dr. Nolens heeft toen de
Chr.-Hist. en de partijen Ier linkerzijde
duidelijk gewaarschuwd. Men heeft ge
zegd, dat de toon afgelegde verklaring van
dr. Nolens een fout is geweest. (Ook b.v. is
dit gezegd door Dr. dc Visser, die, aldus
spr., maar liever niet over fouten van an
dere moest spreken).Men beweert, dat juist
na de verklaring van dr. Nolens de Vrijz.-
Dem. en de Chr.-Hist. moesten voorstem
men. Dat is niet waar. De Vrijz.-Democr.
waren reeds lang besloten voor te slem-
men; do Ghrist.-Hist. zouden ongetwij
feld tóch voor hebben gestemd.
Waarom, aldus wordt gezegd, is de coa
litie opgeofferd voor het gezantschap, ter
wijl dat toch niet is een spocifiek-Katho-
liek belang. Spr. wijst er op, dat het hier
niet betrof de instelling maar het opheffen
van het gezantschap, 'zonder dat er iets
was voorgevallen, terwijl ons land van
liet gezantschap had geprofiteerd en wol
om aan een anti-papistische hetze te vol
doen. "Wij gevoelen dal als een daad van
grove onbillijkheid aan het Hoofd der Ka
tholieke Kerk aangedaan.
Door de stemming over liet amendement
Kersten was dc rccbtsche meerderheid
verbroken.
Toon is mr. Marchant gekomen, die na
mens de Vrijz.-Demoer. verklaarde weer
liet gezantschap te willen herstellen
en art. 123 van het Indisch Reglement te
willen opheffen. De Kal li. Kamerfactio
heeft toen verklaard, o.m. overwegend be
zwaar te hebben, om samen to werken met
dc S.D.A.P., omdat do beginselen lijnrecht
tegenover elkander staan. Voor spr. slaat
vast, dat men hel toch niet over een pro
gram zou eens geworden zijn. Daarna
beeft dr. De Visser gepoogd dc moeilijk
heden lusschen de recht.sche partijen uit
den weg te ruimen. Ten slotte zijn de Ka
tholieken met tegenzin meegegaan met bet
voorstel, om den gezant te Bern ook te
Romo te accredileercn. De Chr.-Hist. wil
den met dit compromis niet meegaan,
zonder het recht om in de Kamer een mo
tie voor te stellen, waarbij de Kamer
zou worden uiigenoodigd, dat compro
mis te betreuren. Dat konden de Katholie
ken echter niet aanvaarden en zulk een
motie zou ook volgens spr. voor de recht-
scho rogeering onaannemelijk zijn ge
weest.
Toen zijn gekomen de pogingen van mr.
Limburg, die op'hét laatste, oogenblik zijn
afgesprongen om een reden, welke nóg
nicl bekend is geworden. Deze geheimzin
nigheid in de politiek noemt spr. verkeerd.
Daarna zijn opgetreden de heeren Kan en
Palijn. Tenslotte is gekomen de heer Dc
Geer, die heel in liet geheim met de vor
ming van een kabinet is geslaagd.
Hoe moeten wij nu tegenover hel ka
binet-De Geer staan? Wij moeten ons gou
vernementeel toonen, als leerlingen uit
Schaepmans school. Bovendien, als door
ons de regeering werd ten onderste hoven
gegooid, dan zouden wij ook den plicht
hebben, een ander kabinet te vormen
Deze regeering is een intermezzo en ab
normaal. Het parlementaire stelsel is ge
baseerd op een méerderheidsregeering.
Hoe moet deze er weer komen? De lieer
Marchant wil een democratische meerder
heid. Voor een blijvende samenwerking
met de S.D.A.P. is echter 't groote beginsel
verschil een onoverkomelijke mocielijk-
hcid. Een tijdelijk samengaan zou in zeer
bijzondere omstandigheden als uiterste
noodzaak kunnen worden aanvaard. Yroe
ger heeft spr. gevoeld voor een centrums-
concentratie: R.-K., A.-R. en Vrijz.-Dcm.
Na wat den laatslen tijd in de Vrijz.-
Democr. fractie is gebeurd, acht spr. op
dit oogenblik de kans voor zulk een sa
menwerking nihil. Als men een meerder
heid zou willeu vormen rest dus alleen
horstel van de oude coalitie. Spr. acht dal
herstel niet zoo gemakkelijk: Do Katho
lieken zijn gegriefd geworden; onder de
Chr.-Hist. hcerscht al le veel antipapis
me. Het herstel der coalitie moet niet ge
forceerd worden. Wij moeten dankbaar
zijn, dat bet kabinet-De Geer er is; nu heb
ben wij tijd om uit te zien. In hot sta
dium, waarin de politiek nu verkeert,
moeten wij niet verder redeneeren, dan
vaststellen de mogelijkheid van een her
stel der coalitie; dat achtte spr. bij zijn
rede le Amsterdam opportuun. „De Tijd"
hooft echter naar aanleiding van spr.'s
A'damsche rode gevraagd, wat er gebeuren
moet, als de coalitie blijkt niet hersteld le
kunnen worden. Spr. wil erkennen, dat
dan mogelijk zijn minderheids-kabinetten
van Vrijz.-Democr. en S.D.A.P. of van R.-
K. en Antirev. Daarin is hij het
eens met „De Tijd". De sympathie
voor de A.-R. is onder de Katholieken nog
aanzienlijk gestegen. De A.-R. hebben ob
jectief gestaan tegenover dc kwestie van
het gezantschap, alhoewel zij wisten, dal
zij bij de kiezers verdacht zouden worden
gemaakt als besmet met papisme. De A.-
R. hebben steeds* den moed getoond hun-
nor overtuiging.
Indien ooit in de parlementaire geschie
denis van ons land de een eenheid van de
Katholieke pari ij noodzakelijk is geweest,
dan zeker in dezen tijd, aldus wil spr. be-
sluiten. Een van de middelen om de een
heid te bewaren is een behoorlijke organi
satie der partij. Men mag echter geen
overdreven waarde hechten aan statuten;
de geest, die onder ons leeft, is het, waar
op het aankomt. Wij moeten hooghouden
den waren Katholieken geest van eensge
zindheid.
Hartelijk applaus volgde op deze glas
heldere rede, waarvoor de voorzitter na
mens heel de vergadering den speker
dankte.
Hel reorganisatie-rapport.
Hierna kwamen de vereenigings-aange-
legenbeden aan de orde, waarvan de voor
naamste was de behandeling van de agen
da van de vergadering der R.-K. Kamer-
Centrale Leiden op Woensdag 19 Mei a.s.
En van deze vergadering is weer het voor
naamste de behandeling van hel reorga
nisatie-rapport.
Door eenige leden werden algemeeno
beschouwingen gevoerd. Hot Kamerlid, dc
heer Engels, adviseerde de aandacht te
concentreeren op art. 11, dat handelt over
de samenstelling van den Partijraad. Over
dit artikel heerscht, aldus spr., algemeene
ontevredenheid, voor wat betreft de ver
tegenwoordiging van de sociale organisa
ties. Wij zullen goed doen, naar spr.'s
meening, om dezen avond uit tc spreken
voor of tegen een directe vertegen
woordiging (voorgesteld is indirecte
vertegenwoordiging, n.l. door dc R.-K. le
den van den Hoogen Raad van Arbeid) in
den Partijraad van de vier groote stands
organisaties.
De heeren Heemskerk en Mank zijn van
meening, dat het ontwerp-reglement niet
voldoet aan den opzet: De verschillende
stroomingen in dc Partij tot uiting te doen
komen. Dc lieer Wilmer betoogt, dat dit
sreven wèl aan het ontwerp ten grondslag
ligt.
Bij de artikelsgewijze behandeling stelt
mr. Donders voor in art. 2 het doel van
de R.-K. anders te omschrijven en te le
zen: Het doel van do R.-K. Staatspartij is
er voor te zorgen, d,at do Kallioliek-Staet-
kundlge beginselen in alle deelcn van het
Staatsbestuur worden toegepast. Dit voor-
stol wordt aangenomen.
De volgende artikelen gaan onder den
hamer door; ook liet belangrijke art. 4,
waarin staat, dat leden der R.-K. Kies-
vereen. geen studieclub of propagandaclub
kunnen vormen, welker reglement niet is
goedgekeurd door het bestuur der R.-K.
Kies verMen had blijkbaar haast om
aan art. 11 le komen.
Daarover is heel wal gepraat; cn wij
mogen niet zoggen, dat de discussie steeds
even duidelijk en klaar was. Het resultaat
kan worden saamgetat in 4 punten.
lo. Gelezen wordt'in plaats van: „Dc
R.-K. leden énplaatsvervangende leden
van den Hoogen Raad van Arbeid" „Een
gelijk aantal"*vertegenwoordigers van elk
der vier s fondsorganisaties" (yoorstcl-
Spondel).
2o. Daar waar wordt genoemd de voor
zitter van een organisatie als lid van den
Partijraad wordt toegevoegd: „Of een door
de betrokken organisatie aan tc wijzen
plaatsvervanger" (voorslel-Creyghton).
3o. Uit art. 11 wordt geschrapt: ..De be
sluiten der Bondsvergadering kunnen dooi
den Partijraad worden vernietigd of ge
wijzigd" (voorstel-Wilmer).
Op voorstel van den heer v. Noort werd
besloten de onderdeden van den Partij
raad niet vorder te bespreken, waardoor
eenige desbetreffende voorstellen vervielen
Laat op den avond werd de vergadering
gesloten.
7e Lustrum uitvaardiging „Rerum
Novarum".
Do secretaris van de afd. Leiden van
den R. K. Volksbond verzoekt ons opname
van liet volgende:
Nu het volledige programma hakend ge
worden is van de meeling, te houden op
Zondag 16 Mei le Voorhout, moge hier
eenige nadere bijzonderheden volgen.
Aan deze meeling za) worden deelgeno
men door 14 Volksbondsafdeelingon met
hun vak- en onderafdeelingcn, die allen
hun vaandels zullen meebrengen, zoodat
verwacht kan worden, dat meer dan 50
vaandels in den stoet zullen meetrekken.
Een viertal muziekkorpsen zullen den stoel
opluisteren, terwijl een zangvereeniging
haar medewerking heeft toegezegd en een
tweetal gynmastiekvereenigingen (waar
bij ook Jeanne d'Arc uit Leiden) een gym
nastiek uitvoering zullen geven op het
terrein der meeling.
Ofschoon officieel d> meeting begint
om 2.30 uur met een Lof in dc kerk te
Voorhout zal niet-officieel reeds de meeling
veel eerder beginnen, want van verschil
lende zijden zullen de deelnemers met mu
ziek voorop en ontplooide banieren optrek
ken naar Voorhout.
De Leidschc deelnemers zullen met mu
ziek voorop vanaf Poslbrug (begin der ge-
ïqeente Voorhout) optrekken, dc deelne
mers, ook die per rijwiel denken te gaan,
worden verzocht op het nog nader op te
geven uur aan Postbrue bijeen te komen
•om van daar gezamelijk' naar Voorhout
te gaan.
Wij zouden do afdeeling Oegslgeest,
Warmond, Zooterwoude I en II, Wasse
raar on Voorschoten willen verzoeken om
zich bij ons aan te sluiten, dan zal,reeds
een vrij groote optocht kunnen worden
.samengesteld bij den f ang naar de mee
ting. De muz'ck van Voorscholen on ..Pe-
rosi"' uit Leiden zullen dezen optocht dan
opluisteren.
Het zal ten zeerste op prijs, worden ge
steld, zoo andere dan Volksbond-, vak- en
onderafd. aan deze meeting deelne
men, ook mot hun vaandels Moge het
Hoomsche Meifeest slagen!
R.-K. Prcp. Club „St. Petrus".
In liet Bondsgebouw vergaderde boven
genoemde Prop. Club, Dinsdag 1.1. Bij af-
wezighcid van den voorzitter, leidde de
secretaris, de heer J. v. Oijen, deze verga
dering.
Aan de orde was thans het verkiezen
van een afgevaardigde naar dc jaarver
gadering ,van „Credo Puguo", te houden
a.s. Zondag in gebouw „Veritas" le
's-Hage; biervoor werd gekozen de heer
Flentrop. Daarna kwam in bespreking do
marktcolportage. Dc voorz. mocht met ge
noegen constatceren dat «Je laatste paar
weken de verkoop cp de markt iets heter
gaal. niettemin is er nog steeds een gropt
tekort.
Vervolgens werd besproken de le bon
don Eneycliekmeeting le Voorhout op Zon
dag 10 Mei, a.s. De Voorz. spoorde de le
den aan vooral veel propaganda te maken
voor deze meeting; verleden jaar waren
ongeveer GO personen'op de meeting aan
wezig. Voorhout verwacht nu een 500 per
sonen; laten wij dus zorgen dat deze ko
men, gezien ook het feit, dat dit jaar de
35-jarige herdenking zal worden herdacht
van de uitvaardiging dezer Encycliek.
Na oen bespreking over radio, volgt een
geanimeerde rondvraag, waarna de voor
zitter deze vergadering sluit.
Staatsexploitatie in Indonesië.
Gisteravond heeft dc heer J. E. Stok
vis, lid van don Volksraad in Indië, alhier
een voordracht gehouden over: „Staats
exploitatie in Indonesië".
Spreker merkt in de eerste plaats of),
dat hij in zijn voordracht alle politieke
overwegingen terzijde zal laten, omdat
slaat,s-expioilatie voor Indonesië heel wat
anders is dan voor het Westen. Uitgaan
de van de stelling: „In staatkundig over-
iicerschte landen waar ontginning en pro
ductie voornamelijk nog door uilheemsche
krachten geschieden, komen do hiermede
verkregen winsten in aanzienlijke mate
aan het buitenland ten goede", betoogt
spr., dat waar do Indonesiërs tot nu toe.
niet bij machte zijn de natuurlijke rijk
dommen zelf te voorschijn tc brengen uit
den overrijkon bodem,er niet alleen niets te
gen is, maar zelfs voor de wereldproductie
noodzakelijk, om tot staatsexploitatie te
komen. Zoolang er van de daarvoor be-
noodigde kapitalen een behoorlijke rente
wordt genoten, kan niemand er ook iets
op legen hebben, dat dc winsten het bui
tenland ten goede kómen. Spreker meent
echter, dat le groote winsten naar buiten
stroomen, hetgeen hij nader aantoont. Hij
criliseert o.a. de meening van prof. Treub,
al geeft hij toe, dat er meer kapitaal haar
Indië toestroomt dan er uitgaat, maar z.i.
wordt dat meerdere kapitaal gebruikt om
weer nieuwe winsten le maken, die ook
weer builen Indië gaan. Bleven die win
sten geheel, of voor liet grootste deel in
Indonesië, dan zou daardoor moer gepro
duceerd kunnen worden en ook weer meer
winst kunnen worden gemaakt. Met prof.
Treub is ook prof. Verrijn Stuart van mee
ning, dal ei- in Indië geen „drainage"
plaats heeft. Spreker bestrijdt deze opvat
ting vooral op grond van liet feit, dat men
in Indonesië in bijzondere omstandighe
den verkeert, in dit opzicht n.l, dat de
groote massa niet meer geniet dan voor
liet levensbestaan noodig is. Het uitvoer-
saldo of uitvoeroverschot van Indië, be
wijst, naar sprekers mccning, voldoende,
dat er drainage is. Van 1913 tot 1922 is
er niet minder dan 425.000.000 meer ka
pitaal uit Indië gestroomd, dan er is ge
bleven. Goed beschouwd, meent spreker,
slaat prof. Treub ook op dit standpunt.
Drainage aannemend, komt spreker tot
de vraag, wat de Indische rogeering daar
tegen zal moeten doen. Het antwoord
daarop, meende spreker te vinden in de
stelling: „De koloniale overheid neme zel
ve op uitgebreide schaal deel aan ontgin
ning, productie en exploitatie van de na
tuurlijke eigendommen''. Dit is noodig
ook uit praktische overwegingen, zooals
spreker nader aantoont. Maar daarenboven
is het noodig, ook op moreele gronden.
Spreker behandelde daarna de bezwa
ren, die worden aangevoerd tegen staats
exploitatie. Voor dc bezwaren van ambte
narij behoeft men z.i. niet te vreezen. De
staatsexploitatie is er om te bewijzen, dat
de stroefheid, die men van de ambtenarij
vreest, kan worden vermeden. Het risico-
bezwaar acht spreker evenmin van groot
belang, want ook de overheid kan. zooals
ook do Nederlandschc Handelsmaatschap
pij reeds doet, de risico's over verschillen
de bedrijven verdeden.
Tegen het z.g. gemengd bedrijf heeft
•spr. bezwaren. Het gemengd bedrijf mag
z.i. niet gaan praedomineeren, omdat hel
nimmer kan worden geaccepteerd als
overgang van het particuliere tot het
staatsbedrijf.
Prop.club „St. Petrus".
Het bestuur van de Propagandaclub
,.St% Petrus" verzoekt aan een aantal R.
K. jongelingen boven de 14 jaar om haar
behulpzaam te zijn met een aangenaam
propagandawerk. Zij die in het bezit zijn
van een fiets worden morgenavond tus-
schen 7)4 en 8 uur in het Bondsgebouw
verwacht om even de zaak to bespreken.
Het is een zeer gemakkelijk werk, dat zal
worden gevraagd.
Vereeniging van Onderwijzers en Onder
wijzeressen in de Inspectie Leiden.
Heden werd in de Stadsgehoorzaal al
hier de algemeene vergadering van bo
vengenoemde vereeniging gehouden als
mede do feestelijke bijeenkomst tér viering
van het 40-jarig bestaan.
Do vergadering welke te 10 uur aan-
ving werd o.m. bijgewoond door den
burgemeester der gemeente jhr. mr. dr.
N. C. de Gijselaar, den wethouder van
Onderwijs, den heer J. B. Meijnen, c.a.
De voorzitter der vereeniging, de lieer
J. Baak Jzn., opende de vergadering met
een feestrede. Daarin deed spr. uitkomen,
dat hoewel de vereeniging gedurende de
40 jaar van haar beslaan verschillende
namen heeft gedragen,- het gebied, waar
uit do leden komen meermalen is gewij
zigd en do wettelijke bevoegdheid van
den ambtenaar, die voorzitter was in den
loop der tijden, is gewijzigd, dat zulks
niets heeft veranderd aan dc vereeniging
GEMEENTELIJKE AANKONDIGINGEN
Drankwet. >i
B. en W. van Leiden brengen ter alge-!
meene kennis, dat de opgaven, bedoeld!
bij artikel 31, eerste lid, dor Drankwet,
voor een ieder ter inzage zijn nedergobgcL
ter Gemeente-secretarie, Afdeeling Alge-r
meene Zaken. (Kamer 10, Raadhuis) op.
tegen betaling van de kosten verkrijgbaar
zijn. 11
Katholieke Agenda
LEIDEN.
Donderdag. R.-K. Vereeniging van Jonge
Middenstanders, „Zomerzorg",
8 Yi uur.
Donderdag. R.-K. Metaalbewcrkersbond,
Bondsgebouw, 8 uur.
De avond-, nacht- en Zondagdicnst der
apotheken wordt van Maandag 3 Mei tot
en met Zondag 9 Mei waargenomen door
do apotheek van den lieer C. B. Duyster,
Nieuwe Rijn 18, Telefoon 523.
zelf en de verhouding van den president
tot de vereeniging is niet veranderd.
Spr. geeft vervolgens een overzicht; van
de voornaamste historische gebeurtenis
sen uit het vereenigingsleven.
In 1886 werd in „Zomerzorg" op initia
tief van den arr. schoolopziener dr. later
prof. J. F. Houwing de vereeniging op
gericht met het doel „door gezellig sa
menzijn en onderling vrije gedaebtenwis-
seling den band lusschen het onderwij
zend personeel nauwer aan te halen."
Het eerste bestuur bestond uit de hoe
ren F. Uittenbroek, L. Veenendaal, M.
Struik, J. Wuister, A. op de Laak en W.
F. Oostveen.
Na dr. J. F. Houwing werd in 1891.
voorzitter jhr. Beelaerts van Blokland,
die in 1901 werd opgevolgd door den
lieer Tj. Kielstra. Van 1917 tot 1921 was
de heer IC. Brants voorzitter en na dien'
tijd spr. zelf.
Aanvankelijk was bet bezoek der ver
gadering zoo, dat een niet te kleine zaal
daarvoor geschikt was zoodat in ver- 1
schillende kleinere plaatsen kon worden
vergaderd, doch later verand'erdo zulks
en was men steeds aangewezen op Leiden'
of den Haag.
Spr. heet vervolgens do verschillende
gasten welkom en zegt, dat liet bestuur
gaarne nog meerdere uitnoodigingen had
gezonden, vooral aan enkele schoolbestu
ren. Want er zijn er onder lien, die wel
niet aan do belangrijkheid van deze ver-
gadering twijfelen, maar die tpch het of-
fcr van een gebeelen schooldag te groot
vinden. Waren zij liier, aldus spr., dan
zouden zij stellig overtuigd worden, dat
het verzuim ruimschoots vorgoed wordt j
doordat het geheele personeel met fris-
schero opgewektheid het monotone in do
dagtaak weet te overwinnen.
De secr., de beer J. M. Mazurel, decldo
vervolgens mede, dat bericht van verhin
dering was ingekomen van den Minister
van Onderwijs.
Het verslag van den penningmeester
gaf aan inkomsten een bedrag van
506.554, aan uitgaven 263.10. zoodat
er een batig saldo is van 243.45b
Hierna richtte do burgemeester een j
woord van gelukwensch tot bestuur en I
leden, om te getuigen hoe liet gemcenlebc-
stuur voelt voor liet Lager Onderwijs. Spr.]
uitte den wensch, dat de vereeniging nog j
lange jaren moge blijven beslaan in het
belang van de opvoeding van het kind. J
Vervolgens hield de heer A. Rionks,
hoofdinspecteur van het L. O. in de derde)
hoofdinspectie een lezing over: „Ons La-1
ger Onderwijs in de laatste 40 jaar uit on-
derwijskundig oogpunt beschouwd."
Spreker deelde in zijn inleiding mede,)
dat hij zich wilde bepalen lot het L. O. J
in Nederland, zonder ie raken aan de po-„-
litieke zijde en zonder te spreken over dol
salarisbeweging. Verder, dat bij het wildcu
beschouwen als een voortzetting van het]
voorbereidend onderwijs en een voorbe-
reiding voor het meer uitgebreid onder-
wijs. ji
De heer Rienlcs trad daarbij in uilvoe-j
rige beschouwingen over de ontwikkelingj
van liet L. O. in de laatste 40 jaar. Er is j
daarbij waar te nemen een uiterlijke en
innerlijke ontwikkeling en in al hetgeen
aan veranderingen tot stand gekomen is
onderkent spr. die ééne groote lijn, een
streven naar vrijmaking of beter gezegd
naar vrijwording. i'
De ontwikkeling van hot L. O. weerspie
gelt zich in de wettelijke regelingen dien-
aangaande gemaakt, doch men heeft reke-1
ping le houden met allerlei bijkomstig^,
factoren. Voor liet onderwijs was de sclieii
ding van het ministerie van onderwijs van',
dat van Binnenlandscho Zaken van zeer»
groot belang en het was voor het onder-
wijs hijzonder gunstig, dat eerste minister]
van liet nieuwe departement van Onder-
wijs gedurende zeven paar aan het bewind^
bleef. Spreker behandelt vervolgens do|
verschillende veranderingen in het onder-}
wijs aan de hand van de verschillendej
wetswijzigingen.
Ook de innerlijke ontwikkeling van het
onderwijs passeert de revue en aan liet»
slot daarvan merkt spreker op, dat er ook't
wel eenige achteruitgang lo constatceren]
valt, nl. in het meester zijn over de taal.]
Volgens spreker is dc kennis van de Ne-,
derlandschc taal thans lang zoo groot niet]
als vroeger.
Tenslotte behandelt spreker nog do in-)
stelling van de Oudercommissies en heti
organisooren van ouderavonden, hetgeen?'
dc openbare school moest brengen wal del
bijzondere school door haar inrichting!
reeds lang bezat.
De vergaderjng deed aan liet einde do*)
zeer uitvoerige voordracht, een hartelijk^
applaus hooren, waarna de voorzitter een-,
hartelijk dankwoord tot den lieer Rienksl
sprak, waarna hij mededeelde, dat prof.]
Ejjsinga wegens ziekte verhinderd t as int
de middagvergadering zijn lezing te liovrj
