DE ALGEMEENE STAKING IN ENGELAND.
17e Jaargang.
WOENSDAG 5 MEI 1926
No. 5242
e Ceidóofve Gou^a/nt
Ce ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei «eek 12.50 pei kwarts»!.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver-
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Goïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewono adverlenliën 30 cent per regel
Voor lugezondoD Mcdedcelingen wordt het
z dubbele van hel tArief berekend. s
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden ol gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop IO.SO.
Nog geen verandering in den toestand.
Een beperkt trein- en tramverkeer.
NOG GEEN AANWIJZING OP
ONDERHANDELINGEN.
1 Nadat de Algemeene Raad van liet
T. U. G. en het bestuur van de mijiiwer-
kersfederatie gistermiddag gedurende
twee uur in bet Lagerhuis hadden verga
derd, ging de bijeenkomst uiteen, zonder
dat eenige verklaring werd afgelegd.
Het blijkt, dat er geen aanwijzingen
zijn, die op hervatting der onderhande
lingen met de regeering wijzen.
HET TREIN- EN TRAMVERKEER.
De aanblik van Londen's straten.
Alle vehikols op straat.
Londen had wel een zeer ongewonen
aanblik gistermorgen. Trains reden niet.
De hekken van de stations van den Un
derground waren gesloten. Van de auto
bussou waren er alleen de voertuigen der
onafhankelijke maatschappijtjes. Niettemin
Was het nog veel drukker dan gewoonlijk.
Alles wat voertuig is, was in de stad.
Taxi's waren er in vrij grooten getale,
maar in de binnenstad bereikt men spoe
diger to voet zijn bestemming dan in zoo'n
voertuig. Allo straten waren vol duizen
den particuliere auto's, waarin elk plaats
je bezet was; motorfietsen, en, wat men
anders nooit ziet, gewono rijwielen, char-
a-bancs en vrachtwagens, die thans als
personenauto's dienst deden en winkelper
soneel van en naar de magazijnen bracht.
Er was een kalme stemming, maar de
verkeerspolitie slaagde er niet in, een
eenigszins vlug vervoer to verzekeren.
Vrachtwagens, die melk en voedingsmid
delen vervoeren^ brachten dat met flinke
letters ter kennis van hen, die eventueel
de wagens zouden willen aanhouden.
Do straten zijn zwart van de voetgan
gers, stakers, werkloozen en nieuwsgieri
gen. In groepjes staat men op de trottoirs
den toestand to bespreken.
Enkele treinen vertrekken uit
L o n d e n. i
Door de Southern Railway zijn maatre-
I gelen genomen, die het mogelijk maken,
I dat enkele treinen uit Londen vertrekken.
I Van het station London Bridge zou een
f trein, van Waterloo drie treinen vertrek
ken. Deze treinen zullen aan alle stations
I in de stad en de buitenwijken stoppen.
ID e Underground laat treinen
1 o o p e n.
Aan den gistermiddag draadloos ver
spreiden oproep om vrijwilligers voor de
I Londensche ondergrondsche spoorwegen
wordt goed gevolg gegeven. Enkele bou-
derden vrijwilligers zijn aangenomen als
I bestuurders, bekken- en wisselwachters.
I Ook is er een staf vrijwilligers voor het
I krachtstation van den ondergroud-spoor-
I weg gevormd en de directie hoopt op een
I der lijnen, namelijk de Central London
I Railway heden een zesmiuuten dient te
f kunnen instellen, van 8 uur 's morgens tot
I 8 uur 's avonds. Er zullen evenwel slechts
zes stations op deze lijn geopend worden.
I Reeds gisteravond 6 uur kon men op deze
I lijn enkele treinen laten loopen. Ten be-
I hoeve van de vrijwilligers zijn 2000 bed-
I den opgesteld in de verschillende centra.
To Portsmouth rijdt de tram
Iwe er.
Gistermorgen waren de tramemployè's
to Portsmouth om negen uur in staking
gegaan. De directie liet bekend maken,
dat, in geval de stakers zich om 5 uur
I 'a middags niet aangemeld zouden heb-
beu, de dienst volledig zou worden voort-
gezet met behulp van vrijwilligers, die zich
I daarvoor reeds hadden aangemeld. De
I employè's zijn daarop weer aan het werk
I gegaan.
Te Glasgow gedeeltelijk
tramverkeer.
Uit Glasgow wordt gemeld? dat bet
J tramverkeer aldaar gedeeltelijk gehano-
l haafd is met behulp van inspecteurs, vrou
wen en niet bij de vakbonden aangeslo
tenen. Slechts enkele nogingen werden ge
daan, om deze werkwilligen lastig to val-
J ten. Over het algemeen is de toestand
kalm.
Enkele treinen zijn in den loop van den
l dag nog te Glasgow aangekomen. Alle ba-
veuarbeiders hebben hel werk neergelegd.
Do veren worden evenwel nog in bedrijf
gehouden.
I bevolking tracht zooveel mogelijk
b voedselvoorraden op te doen; er zijn ech-
drij\TngfreSeIeU genomen <egen Prijsop-
De dagbladen.
Een officieel blad dor
regoering.
Dc regeering is overgegaan tot de,uit
vin Sn n" b,ad' dat den uaain draagt
van The British Gazette". De eerste uit-
1 's gisteren verschenen. Het is in de 1
eerste plaats een nieuwsblad en zal offi
cieel nieuws bevaten. Het blad wordt door
geheel Londen verspreid.
De prijs bedraagt 1 penny.
De bladen verse li ij nën
v e r k 1 o i n d.
De ..Times'' is lieden met één enkel blad
verschenen, dat aan beide zijden bedrukt
was. Ook enkele andero bladen verschij
nen in verkleind formaat.
Het drukkerspersoueel van de te Shef
field verschijnende „Daily Telegraph"
heeft zich gisteravond vrijwillig weer aan
gemeld. Na een onderhoud met de direc
tie, waarin deze verklaarde hen bij moei
lijkheden te zullen steunen, hebben zij den
arbeid weer - hervat, zoodat het blad he
denmorgen weer verscheen.
Ongeregeidhc ':n.
Samenscholingen in do
Poplar wijk.
Gisteren ontstonden ia de Poplarwijk,
een der districten in het Londensche
East-End, ongeregeldheden tengevolge
van het samenscholen der menigte. Bij het
uiteendrijven der menigte werd een poli
tic-inspecteur doodelijk gewond.
Een trein, die gisteren te Waterloo-sta
tion aankwam, werd dooi' «le menigte aan
gevallen. Men vreest ook ongeregeldhe
den tegen de „Morning Post", waar het
regecringsblad gedrukt wordt.
Stakers laten een m ij n
v o 1 1 o o p e u.
In een der mijnen in Zuid-Wales heb
ben de mannen, die noodig zijn voor de
handhaving der veiligheid in de mijnen,
het werk neergelegd. De mijn loopt snel
vol water, tn andere mijtten in dit dis
trict evenwel wordt het veiligheidswerk
verricht en heerscht niet de minste wan
orde.
DUURT HET NOG LANG?
Alle partijen tevreden.
Wokelijksl milliard p. st.
verlies.
Het is wel merkwaardig, dat op den
eersten dag van de algemeene staking,
die op zich zelf reeds een nationale ramp
is, en waarvan de gevolgen niet te over
zien zijn, het woord „tevredenheid" uit
beide kampen klinkt.
De leiders der arbeiders, liet hoofdbe
stuur van de vakvereeniging, hebben, zoo
als gemeld, beden hun tevredenheid te
kennen gegeven over de wijze, waarop
'aan den oproep om in staking te gaan,
voldaan is. Inderdaad hebben de catego
ries voor welke do stakingsorder uitge
geven is, nagenoeg als één man daaraan
gehoor gegeven.
En de regeering heeft bij monde van
sir William Mitchell, den chef van den
algemeenen hulpdienst, haar tevredenheid
to kennen gegeven, dat er géén wanorde
lijkheden in het land hebben plaats ge
had, dat do voedselvoorziening goed
functionneert en datdc kalmte bewaard
bluft.
Deze tevredenheid is er overigens een
van een slechte kwaliteit. Het is dc tevre
denheid van twee goed gedisciplineerde
legers, die togen elkaar optrekken en die
beide hopen een slag to winnen. Of het
tot een gevecht tot het bittere einde zal
komen, blijft evenwel nog de vraag.
Er zijn nog altijd twee mogelijkheden:
Do eerste is, dat dc staking toch nog ver
loopt. Aan den oproep van het stakings
comité is wel gehoor gegeven, maar veel
houvast hebben de leden dor vakvereeni-
gingon nog niet. Ie'.s wat gelijkt op een
manifest, dat de arbeiders een hart onder
den riem steekt, ontbreekt. De arbeiders
zijn vrijwel aan zichzelf overgelaten. Zij
schikken zich met een zekere gelatenheid
in hun lot. Zij schijnen deze staking als
iets fataals te voelen, dat to eeniger tijd
moest komen en waarmee zij thans met
een gevoel van betrekkelijke onzekerheid
aanvangen
Zij weten alleen, dat de wekelijksche
uitkeering laag zal zijn, veel lager dan
hun loon en varieer(jnd van ongeveer 15
tot 25 shilling per week, een bedrag waar
van huishoudens, dio geen spaarduitjes
hebben, slechts kunnen bestaan, als zij
zich veel noodzakelijke dingen ontzeggen.
Maar zij weten ook, dat niet-3taken voor
ben vermoedelijk nog ernstiger gevolgen
zou hebben.
Als men met arbeiders spreekt, krijgt
men over bet algemeen ongeveer de op
vatting te hooien, dat deze staking wel
„iets noodigs" is, doch dat men cr op
zich zelf geen geestdrift voor kan gevoe
len. Revolutionair is de Britsche arbeider
in het algemeen zeker niet.
Over den duur noch den afloop Iaat
zich thans ook maar het minste voor
spellen. Alle opvat lagen ten deze zijn per
soonlijk gekleurd. Men gelooft graag, wat
men hoopt en men hoopt steeds allerwege,
dat do staking, die ruïneus is naar icderen
kant, van zoo kort mogelijken duur zal
zijn.
Evenwel doel op het oogcublik niemand
iets om den duur werkelijk te bekorten.
De dingen hebben hun fatulen loop. De
regeering blijft, het blijkt ook weer uit de
gistermiddag uitgesproken redevoeringen,
op haar standpunt staan en wil slechts
onderhandelen als de algemeene slaking
wordt opgeheven.
In do City verwacht men. dat de staking
niet langer dan 2 weken zal duren. Men
heeft berekend, dat'liet nationaal vermo
gen door de staking wekelijks een verlies
lijdt vail 1 milliard pond sterling
Saklatvala vrijgelaten.
Saklatvala, het communistisch Lager
huis lid is, nadat hij voor den politierech
ter iu Bowstreet dc belofte bad afgelegd
dat hij geen redevoering meer zal houden
buiten het Lagerhuis, weer vrijgelaten.
BUiTEWLAMP
•België.
De val van de franc.
De b e g r o o t i n g uit haar
e v e n w i e h t.
In de Belgische Kamer hield gister de
minister van Financiën bij do indiening
der sanceringsontwerpen een Tede. Hij
zeide, dat ongegronde geruchten do ronde
doen. Do bcgrootiug moet herzien worden,
daar -do daling van den franc haar uit
het evenwicht .heeft gebracht. Ook is liet
noodig, dat de spoorwegen in een auto
nome maatschappij worden omgezet.
Tot deze twee wijzigingen moet ten
spoedigste worden overgegaan, daar de
wisselmarkt instabieler is dan ooit. In
het buitenland wordt op den lnFae'gespe
culeerd. Sedert den wapenstilstand, héb
ben alle regeeringen met benauwende
moeilijkheden te kampen gehad. Do uit
gaven bleven steeds stijgen en de vlottende
schuld werd steeds grooter, hetgeen een
van de oorzaken is van do zwakheid van
België's financieelen toestand. De regee
ring heeft steeds een finaucieele politiek
willen volgen, die inflatie verhinderde, en
in de uitgaven willen voorzien door de
inkomsten; de uitgaven werden echter
zeer hoog.
De minister zeide, dat hij toen zijn toe
vlucht moest nemen tot credieten, en een
groote instelling heeft geholpen, die lo
vinden. Daardoor kan het begrotings
evenwicht worden verzekerd.
Daar do regeering ook aan andere be
hoeften moest voldoen, wendde zij zich
tot Belgische bankiers, met liet verzoek
voor 500 millioen francs schatkistbiljetten
le nemen. Dezen hebben echter medege
deeld, dat zij, zich voor groeiende moei
lijkheden bevindend, moesten afzien van
een operatie, dio huil positie zou ver
slechteren, zonder dio van den Staat te
verstevigen
De regcering heeft daarom baar toe
vlucht moeten nemen tot de Nationale
Bank. Dezo heeft zich bereid verklaart
voor GOO millioen francs aan schatkist
biljetten te accepteeren, hetgeen er op
neerkomt, dat de Bauk afziet van de te
rugvordering van het voorschot van 600
millioen francs, dat zij indertijd aan de
regeering-Thetmis had verstrekt. Deze
transactie is neergelegd in een wetsont
werp, dat bij de Kamer zal worden inge
diend.
Een ander wetsontwerp zal het oven
wicht van dei Schatkist regelen. Hiervoor
zal 560 millioen francs noodig zijn. In to
taal zal voor de begrooting van 1925 een
supplementair bedrag van 1.136 millioen
noodig zijn.
Duitschland.
Solidariteit met de Britsche stakers.
Maar geen solidariteit s-
staking.
In een manifest van de Duitscho Mijn-
werkersvakvereeniging wordt gezegd, dat
de Duitscho arbeiders zich solidair ver
klaren met de Britsche stakers. Een so-
lidariteitsstaking wordt echter niet aan
bevolen.
Duitsche vlaggen in het buitenland.
Naast zwart-roo d-goud ook de
handels vlag.
Naar vernomen wordt, is een verorde
ning van president Hindenburg in voor
bereiding, waarbij het vlaggen der Duit
sche missies en der Duitscho rijksautori
teiten iu het'buitenland officieel zal wor
den geregeld.
Bepaald zal worden, dat naast de rijks-
kleuren ook de handelsvlag (zwart-wil-
rood met zwart, rood-gouden bovenhoek)
mag worden uitgestoken.
Dezo verordening moet aan een desbe
treffend verzoek van de Hanzesteden
worden toegeschreven. Zij moet in ont
werp reeds gereed en door president Hin
denburg gecontrasigneerd zijn.
Ju republikeinsche kringen beeft een en
ander groote opwinding te weeg gebracht,
daar men hierin een poging ziel. om de
bij de Grondwet vastgestelde kleuren,
zwart-rood-goud, langs een omweg te
verdringen.
De vorstenschadeloosstellinu-
A 11 e voorstellen in de juridi
sche R ij ksdag commissie
v e r w o r p o n.
Iu de juridische Rijksdagcouuuissie is
gisteren liet wetsontwerp der sociaal-de
mocraten en communisten in zake de ont
eigening der vorstenhuizen met 17 tegen
10 stemmen verworpen. Slechts de socia
listen en communisten stemden voor. Uok
een democratisch amendement werd ver
worpen; slechts de democraten stomden
daar voor. Hot amendement van het Gen
trum word daarop met 21 tegen t> (cen
trum en democraten) stemmen verworpen.
Nu blijft nog slechts het rogooringsout-
werp over, dat eorst aan don Rijksdag
zal worden voorgelegd als hot iu don
Rijksraad is behandeld.
Frankrijk.
De Britsche mijnstaking.
Heeft F r ank r ijk er voor deel bij
De Fransche kolen importeurs verwach
ten niet. dat de Britsche staking verrei
kende gevolgen zal hebben op do Fran-
sclie markt. Do voorraden in Frankrijk
zijn voldoende voor twee maanden en
men verwacht niet dat do staking zoo lang
zal duren. Overigons krijgt Frankrijk veel
kolon uit liet Roergebied en Rolen on
daarom verwacht men niet. dat de kolen-
prijzen stefk zullen stijgen. De import
vau Britsche steenkool is gestadig ver-
mitiderd. In 1928 bedroeg doze c.a. 18
miliioei ton. in 192't 18 millioen en in
hot afgoloopen jaar II millioen ton.
Denemarken
Oe invloed van de Britsche staking.
In Deensche landbouwkringon worden de
berichten uit Engeland omtrent de staking
met buitengewoon groote belangstelling te
gemoet gezien, daar de uilvoor ton zeerste
door de sukiug kan worden geschaad. Tot
gisteravond werden do landbouwproducten
nog naar Engeland gezonden
Griekenland.
Pauyalos verleent amnestie.
Pangalos beeft amuestio verleend aan
alle leiders van den opstand te Saloniki
Marokko
Wat zal Krini doen?
D e „T o m p s" verwacht eon c o u p
do theatre.
Do correspondent van de .Temps" schrijft
Jat men zich van de zijde der Riffi opeen
coup de theatre moot voorbereiden. Of
Azerkane en Haddoe keeren met allo Fran
sche gevangenen, invaliden en zieken, te
rug, of liet antwoord van Abd rl-Krim is
ongunstig en de gedelegeerden keeren niet
terug. Dan zullen de vijandelijkheden van
den kant der Riffi weder hogimion en wel
nog vóór den vastgestelden datum. H«*t is
it elk geval ontoelaatbaar, dat de Riffi de
vrijlating van de Fransche gevangenen
aan de publieke opinie onderwerpen, ten
einde op dezo wijze de Fransche kwestie
van do Spaansche te scheiden, en tevens
tijd te winnen.
Foe het ook zij op beide fronten heerscht
intense bedrijvigheid en men verwacht een
grooten aanval der Riffi, ten einde het
Fransch-Spaanschc offensief to doen mis
lukken.
Do Riffi zullen zeor zeker hevige aan
vallen op de Spaansche linie doen inet de
hulp der Djeballa-stammen.
Syrië
Nieuwe onderwerpingen in Syrië.
Het normale leven to S o e w o i d a
li e r a t o 1 d.
Uit Boirreth wordt gemeld, dat do Fran
sche troepen do citadel weer in slaat van
verdediging hebben gebracht en het norma
le leven te Gocweida hebben hersteld. Ver
scheidene dorpen iu den omtrek hebben
hun onderwerping aangeboden.
BINNENLAND
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
De v '«loosheid in Drente. Een over-
vraa*vintlie. De ondcrwijs-begrooting.
Eenige toezeggingen van Minister Waszink.
Nadat Vrijdag jl. do minister op do inter
pellatie van den heer H i e in s t r a (S. D.
A. P.) inzako do werkloosheid in do Drent-
Oii nummer bestaat uit twee
bladen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
In de algemeene staking in Engeland is
geen verandering gekomen. Trams en trei
nen onderhouden een zeer beperkten dienst
Sommige kranten kjmen verkleind uit. De
regeering geeft een officieel blaadje uit.
Eenige ongeregeldheden. Het einde is nog
niet in 't zicht.
Dc invloed van de Britsche staking op
het buitenland.
BINNENLAND.
Voortzetting van het TweedeKanier-debat
over den nood in de Drentsche venen (Over
zicht, lste blad)
Minister Waszink over mogelijke ver
zachting vcor de ten opzichte van het on
derwijs genomen noodmaatregelen (Over
zicht on Verslag, 2de blad).
Een der stationsbeambtcn te Bussum
heeft den overvaller, van een portret, als
een, thans voortvluchtig ingezetene van
Bussum, herkend. (Gemengde Berichten»
2de blad).
sclto venen geantwoord had, bobben nog
zeven sprekers liet woord gevoerd over do
bestrijding van do werkloosheid en dou toe
stand van de, bij tie van rijkswege gesub«b
dieorde werkverschaffingen. Oistoren heb
ben zich bij dit aantal acht nieuwo «prekers
gevoegd.
De heer Duys (S. D. A. P.) vond het
noodig een politiek relletje togen de anti
revolutionairen op touw te zetten, waarbij
knipsels van jaren hor en grofheden als
argumenten moesten dienst doen. Komisch
deed hot na ai dat gcpolitikugtcr aan, toen
c!e heer K ctelaa r (V. D.) zijn rede aan
ving met de opmerking, dat het hem ver
gund mocht zijn oven naar do Drcnjscho
veuen ferug to koever
Nadat M i n i "s t o v K a n aalt het woord
was geweest, klaagde do heer Engels
CR K.) er zeer terecht over, dat do minister
tal van door Item iu zijn Vrijdag gehouden
uitstekende rede gestelde vragen n-
beantwoord had gelaten. Do minister is van
goeden wil, we zullen dit niet ontkennen,
maar op hot oogenhlik wacht hij niet het
nomen van groote maatregelen op adviezen
\an de pas ingestelde commissie-Zaalberg.
Eén van deze adviezen had hij juist ontvan
gen en dat klonk niet hoopvol, want dat
luidde heslist afwijzend ten opzichte van
de inwerkingstelling der »troocartonfabri"k
te Goevorden. Voor de oprichting v in een
elcctrische Centrale in Drenthe, die t
turf gestookt moet worden, is dit oen gr- >'o
slag.
Hedenmiddag zal het eenige resultaat
van de interpellutie-Hiemstra, do door den
interpellant ingediende motie tot ver!"
ging van de loonnormen bij de van Iti
woge gesubsidieerde werkverschaffingen,
verworpen worden.
Zelfs do woordvoerder der vrijzinnig-
democraten, welke groep als het slochta
even kan met do S. D. A. I'. meegaat, ver
klaarde zich tegen deze overvraag-rnotie.
Een andere benaming verdient dezo motie
inderdaad niet.
Iu de avondvergadering is do Oml«»rwi's-
begrooting aan (ie orde gekomen. Wij heb
ben daarvan een verslag opgenomen in "na
2do blad. Hier willen wij echt»"' een
'oezeggingeri door Minister Waszink
gedaan in liet licht stellen.
Een salarisregeling werd in uitzicht ee-
fteld, volgens welke op leeraren, die no 1
Jan. 1924 Hen 45-jarieen leeftijd find-' n
bereikt en ten minste 2 jaar hij lipt ond"r-
w ijs werkzaam waren, de sa)nrin-oftr<'' v-n
15 pet. niet zal worden toconasf. Voorts
werd een wetje aangekondigd, dat voor
kinderen, ten behoeve van wie 'n z.g. leer
overeenkomst Is aangegaan, hot verbod
om arbeid te verrichten boneden 14 Jaar
zal worden opgeheven.
Door vorschilende spiekers Is aange
drongen op herstel van het zevende leer
jaar; van Katholieke zijde was dio n-n-
drang heel sterk, de oene spreker zei liet
een vorigen nog eens na.
Pictluehtig was do aanval van d'-n anti*
pnpistischen ds. Lingbeok op de sala-
ïooring der religieuse onderwijzers en on
derwijzeressen do dominé werd in het
zonnetje gezet.
Bevordering der welvaart.
Installatie dor Gommiss io
van O n d e r z o o k.
De minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft gistermiddag als voorzitter
der commissie geïnstalleerd de dezer «la
gen door hem ingestelde subcommissie uit
de commissie voor economische politiek,
dir.- een onderzoek zal hemmen in lo stel
len naar do omstandigheden, welke ver
schillende takken van ons volksbestaan on
gunstig beinvloeden en de uit dut onder
zoek voortvloeiende voorstellen zal heli-
bon te doen met betrekking tot de vraag,
welke maatregelen door do regeering in