c Scicbolve 6ou/fca/nt
17e Jaargang.
VRIJDAG 30 APRIL 1926
No. 5238
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voot Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon, advsrlonllén 30 oenl por regal
Voor Ingezonden Medodcolingen wordt het
z dubbele van het tarief berekend. z
Kleine advertentfën, van ten hoogete 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
DIT HUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
BUITENLAMP
Volkenbond
De groofe economische conferentie.
Reeds liet volgende voorjaar?
In de kringen der voorbereidende com
missie der Internationale Economische
Conferentie acht men het mogelijk, dat
nog in het begin van den a.s. zomer een
tweede bijeenkomst der voltallige com
missie zal plaats vidnen en dat, indien
do ter hand genomen werkzaamheden goed
vooruitkomen, de groote Internationale
Economische Conferentie reeds in het vol
gende voorjaar zal kunnen plaats vinden
Duitschlands deelneming hangt volgens
eon vooraanstaand Duitsch lid geheel af
van de houding der Duitsche regeering ten
opzichte van den Volkenhond.
ïn het derde comité schijnen do Ame
rikanen zich verzet te hebben tegen een te
ver gaande behandeling van het probleem
der douane-tarieven, zooals door do Fran-
sche vertegenwoordigers was voorgesteld.
Duitschland.
De vorstenschadeioosstelling.
De debatten in den Rijksdag.
Do Duitsche Rijksdag heeft gisteren het
wetsontwerp behandeld tot' onteigening
zonder schadeloosstelling van de bezittin
gen der voormalige vorstenhuizen, welk
wetsontwerp in verband met den uitslag
van het „Volkshegehren" door de regee
ring moes£ worden ingediend.
Do sociaal-democraat Rosenfeld ver
klaarde, dat het resultaat van het „Volks
hegehren" het beste bewijs is voor de
meening van het Duitsche volk. Do kie
zers hebben een beter inzicht aan den dag
gelegd, dan do partijleiders.
Spreker verweet den vorsten hun onver
zadigbare hebzucht en polemiseerde tegen
de regeering, "dier ziclr met haal- advies,
dat bet wetsontwerp een wijziging van dé
grondwet inhoudt, aan de zijde der
Duilsch-nationalen beeft geschaard.
Do leider der Duitsch-nationalen, graaf
"YVestarp, betoogde, dat het „Volkshegeh
ren" door leugens en terrorisme is bevor
derd Hij was van oordeel, dat de 27 mil-
lioen kiezers, die niet op de lijsten hebben
ingeschreven, tegenstanders van dc ont
eigening zonder schadeloosstelling zijn.
Indien beweerd wordt, aldus spreker,
dat keizer Wilhelm gevlucht is, dan moet
daartegenover worden vastgesteld, dat,
toen op 9 November 1918 prins Max von
Baden, bewust in strijd met de waarheid
het besluit tot afdanking had afgekondigd,
de keizer een zwaar persoonlijk offer
heeft gebracht, teneinde een burgeroorlog
te vermijden.
Als de namen der rovlutieverwekkers
reeds lang vergeten zullen zijn, zullen do
namen der Duitsche vorsten nog altijd in
heerlijken glans schitteren.
De spreker der Duitsche volkspartij,
iWunderlicb, verklaarde, dat de onteige
ning zonder schadeloosstelling van de
bezittingen van een groep staatsburgers
niet alleen met den letter, maar ook met'
den geest der Grondwet in strijd is.
De democratische afgevaardigde Vorn
Richthofen, betoogde, dat het niet aan
gaat, dat alleen de voormalige vorsten
hun vroegere vermogens behouden, ter
wijl zoo vele andere staatsburgers door
den algemeenon nood der tijden veel, zoo
niet alles verloren hebb^a.
Echter verklaarde bij, zijn stem niet
aan het ontwerp te zullen geven, daar het
groote onrechtvaardigheden bevat. Zoo
bestaat er o.a. geen aanleiding om de be
zittingen van prins Max von Baden te
onteigenen, die steeds een vriend'des volks
is geweest.
Spreker betreurde het, dat het coruprt)-
mis-ontwerp dor regeeringspartijen op het
verzet der vleugelpartijen stuit. Voorts
deelde hij mede, dat hij bij de behandeling
in tweede lezing van het ontwerp tot ont
eigening zonder schadeloosstelling bij het
voorstel een amendement zal indienen, dat
de Bondstaten bij zoodanige onteigening
aan de vroegere vorsten een bedrag moe
ien uitkeeren, dat hen in staat stelt een
passende levenswijze te kunnen voeren.
De minister van Binnenlandsche Za
ken, Külz, betoogde, dat de revolutie ver
zuimd heeft het probleem der vermogens
rechtelijke regeling met de vorstenhuizen
op te lossen. De te ver gaande aanspraken
idcr vroegere vorsten hebben deze aange
legenheid opnieuw op 't tapijt gebracht,
Onder het parlementaire régime moet
échter een oplossing niet langs den weg
van een plebisciet, doch langs parlemen
tairen weg worden gezocht.
Do communisten streven met hun eisch
naar het houden eener volksstemming
slechts doeleinden na, die de regeering on
mogelijk kan goedkeuren. Zij verklaren
immers zelf, dat het hun daarbij er om
te doen is, de regeering ten val te bren
gen en tot ontbinding van den Rijksdag
tr komen en den strijd legen de sociaal
democratische leiders te voeren.
Marx uit het Duitsche kabinet.
Hij wordt voorzitter der-
Gentru m-f r a c t i e.
In de gisteren gehouden fractiezitting
van het Centrum, is in plaats van den
overleden voorzitter Fehrenbach, de rijks
minister van Justite, Marx, tot voorzitter
dor rijksdagfraclie gekozen. Marx heeft
do verkiezing aanvaard en zal hoogst
waarschijnlijk reeds dezer dagen zijn ont
slag als minister indienen.
Frankrijk.
De Fransche begrooting aangenomen.
Het parlement tot 27 Mei uiteen
Het Fransche parlement heeft definitief
de begrooting aangenomen in de Kamer
met 393 tegen 151 stemmen en in den Se
naat met 272 tegen 7 stemmen, en is daar
na tot 27 Mei uiteengegaan.
Do begrooting is vastgesteld op
37.198.739.468 francs aan ontvangsten en
37.338.369.202 francs aan uitgaven. Dc
aanvullende begrootingen beloopen aan
ontvangsten en uitgaven een bedrag van
G.336.523.202 francs.
Engeland.
De crisisin de mijnindustrie.
De onderhandolingsduur
verlengd.
Daar het zeer onwaarschijnlijk is dat
nog vóór 1 Mei een overeenkomst in het
külenbedrijf tot stand komt, hebben de
mijneigenaars bun voorwaarden, die Vrij
dag te middernacht moesten worden aan
vaard, een week opgeschort, om do gele
genheid voor verdere onderhandelingen
open te laten.
Hongarije.
Nog meer valsche bankbiljetten.
De Weensehe politie heeft een aantal
personen gearresteerd, die in het bezit wa
ren van vntscbe Hongaarsché bankbiljetten
- va» krojiom.
Letland
Ministercrisis.
De Letlandsche regeering beeft een ne
derlaag geleden bij do behandeling der be
groot ingS-voorstellen.
De premier Ulmanis heeft zijn ontslag
genomen en men verwacht een langdurige
crisis, daar Ulmanis de eenige is, die nog
een kleine meerderheid kan verkrijgen.
Ulmanis heeft geweigerd een nieuw mi
nisterie te vormen.
Marokko
De vredesonderhandelingen.
Het wil niet vlotten.
De onderhandeling te Oedjada vlotten
niet. In den loop der conferentie van gis
termorgen hebben de gedelegeerden der
Riff hun antwoord op de eergisteren over
handigde Fransch-Spaansche nota mede
gedeeld, welke nota een nauwkeurige uit
eenzetting gaf van de autonomie, welke
voor het Rifgebied in overweging was ge
nomen. Het antwoord der Riffi schijnt
bevredigend te zijn.
Een algomoene op in a rack
gaande.
Een communiqué van het Spaanse he
directoire, deelt mede, dat de Fransche en
Spaansche troepen bezig zijn over het ge-
heele front een groote voorwaartsche be
weging uit te voeren, in de richting van
de eventueele toekomstige operatie-bases.
De verbinding tusschen dc twee legers is
verzekerd.
Britsch-lndië.
Wel verbetering te Culcutta.
Maar toch nog dooden en
gewonden.
De toestand in de stad Calcutta is
eenigszins verbeterd, hetgeen blijkt uit liet
feit, dat er gisteren „slechts" twee perso
nen gedobd en acht personen gewond wer
den, meldt de Times. Ofschoon er nog
steeds eeri zenuwachtige stemming
lieerscht, zijn er toch teekenen, die er op
wijzen, dat de normale toestanden terug-
keeren. De gouverneur is aangekomen. De
regeering heeft de politiemacht uitgebreid
en zwaarder bewapend. In de drukke stra
ten patrouilleeren dc agenten in secties.
Er circuleert een lijst door de stad, waar
op duizend namen voorkomen van perso
nen, die in verband met dc relletjes door
dc politie worden gezocht.
China.
Nog steeds troepen naar Peking.
Ook 20.000 man van T s j a n g.
Ondanks dc overeenkomst, door de ge
neraals van Tsjang-Tso-lin getroffen in
zake de ontruiming van Peking, gaan dc
troepenbewegingen, behalve die der lijf
gardes van de generaals, in de richting
dier stad. Generaal Tsjoe-Joe-poc ia heden
met zijn troepen ijlings naar Peking terug
gekeerd. Het tiende leger van generaal
Tsjang-Tso-lin, 20.000 man sterk, heeft or
der gekregen, van Bjinwagntau naar Pe
king op te rukken. Dc/.e beweging is reeds
begonnen.
Een missionaris door
Chineesche bandieten
ontvoerd.
Uit Hankau wordt gemeld: De zendeling
K. Wilhelm van de Licbenzellermissie is
nabij Kien-Yang (prov. Honnn), door ban
dieten ontvoerd. De autoriteiten zijn van
deze ontvoering op de hoogte gebracht en
er zullen pogingen worden gedaan, om zijn
vrijlating te verkrijgen,
Amerika.
De Fransch-Amerikaarische schulden-
regeling.
Het Fransche aanbod
goedgekeurd.
Het Fransche aanbqd tot regeling der
oorlogsschulden is goedgekeurd.
Do regeling is gebaseerd op een beta
lingsbasis met een termijn van 02 jaar.
Gedurende dc eerste twee jaren zal 30
milliocn dollar worden betaald, dc dan
volgende twee jaren 32 milliocn dollar. Do
betalingen zullen vervolgens» stijgen tot
een nuvximum van 125 fnillioen dollar pér
jaar.
BIHB3ENUHD
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
De begrootingsarbeid.
Nadut de Surinaaniscjie begroeting was
aangenomen, kwam die voor Curacao
in behandeling.
Bij beide beloofde Midistcr Konings
bergen aan den héér v. Vuur en
(R. K.) dat hij de kiveaie van do ondor-
wijs-gelijkstelUng ernstig zal bekijken.
Nadat een aantal cohcjusies waren af
gedaan, kwam aan de' oi^dc de goedkeu
ring der ontwerp-vordragen van Geneve
betreffende het recht van vereeniging en
vergadering van landarbeiders, de scha
deloosstelling voor ongevallen in den
landbouw, den miuimum-leeftijd voor
trommels en stokers, het verplicht ge
neeskundig onderzoek van kinderen en
jeugdige personen aan boord van schepen
en het voorbehoud, der bevoegdheid tot
toetreding tot de outwerp-verdragen van-
Genève betreffende het gebruik van lood
wit en verfstoffen en den wckelijkschen
rustdag in de industrie.
Er werden enkele opmerkingen over
gemaakt.
De hoer Nolens (R. K.) o.a. drong,
met den heer Beumer, aan op wat meer
spoed voortaan met de ratificatie van
dergelijke verdragen en had in den tekst
van een der verdragon een afwijking ge
vonden van den oorspronkelijken tekst.
Voldoende opheldering kon minister
S1 o t o in a k e r de Bruine hierover
niet geven.
Niettemin werden do verdragen goed
gekeurd.
Voor de uitvoerige discussies, in do
avondvergadering van Woensdag en gis
teren bij den verderen begrootingsarbeid
verwijzen wij naar het verslag.
PRINSES JULIANA.
Vandaag is Prinses Juliana» 17 jaar ge
worden.
Moge met en mede door haar het vader
land een gelukkige lockomst tegemoet
gaan.
Dat haar gegeven moge zijn op te
groeien in wijsheid en deugd tot een
vorstinne, waardig om bij do gratie Gods
over Nederland te regeeren.
DE NED. GEZANT BIJ DEN H. STOEL
Benoeming tot gezant te Wcenen te
verwachten.
Naar de „Msb." verneemt zal jhr. rar. O. F.
A. M. van Nispen tot Sevenaer, die in
verband met het votum der Tweede Kamer
zal aftreden als gezant bij den II. Stoel,
worden benoemd tot gezant le Weenen als
opvolger van wijlen jhr. Mr. W. M. van
Weede van Berenramp.
Jhr. Mr. O. F. A. M. van Nispen tot Se
venaer werd geboren te Arnhem op 2 Oc
tober 1867. Hij studeerde aan het gymna
sium te Nijmegen en verder aan de uni
versiteiten te Leiden, Rijssel, Freiburg
(Zw.), Weenen en Cambridge. In 1901
werd hen lid der Tweede Kamer, waarvan
liij. in 1909 ondervoorzitter werd en liet
voorzitterschap bekleeddo in 19121913.
In 1915 werd hij benoemd tot buitenge
woon gezant en gevolmachtigd minister
bij den H. Stoel.
Jhr. van Nispen is commandeur in de
Orde Van den Nederlandschen Leeuw en
lid van de ridderschap van Gelderland.
Na den watersnood.
De polder Broekvelden en
Vetten broek.
Men schrijft uit Gouda aan de „N. R.
Ot."j
De verwachting dat de polder, die op
31 December j.l. is ondergeloopcn, eind
April weer zou zijn drooggelegd, is niet in
vervulling gegaan. Vooral kwelwater heeft
liet werk vertraagd. Dank zij do waak
zaamheid van het polderbestuur, dat don
dijk geregeld inspecteert heeft men echter
thans van kwelwater nog maar weinig
last.
Gisteren waren juist in den Oostelijken
ringdijk weer eenige zwakke plokken ont
dekt, die in den loop van don dag mot
'zand zijn versterkt. De waterstand in den
polder was gistermiddag nog 1.10 M. bo
ven zomorpcil. Slechts eenige groote stuk
ken grond, die omhoog gedreven zijn dooi
den waterdruk, of afkomstig zijn van den
ringdijk on bij de doorbraak werden mee
gesleurd, steken boven don waterspiegel
uil. Naar schatting is 150,000 M3. grond
bij do doorbraak in don polder gespoeld.
Boringen hebben doen blijken, dat dc bo
dem voor een groot deel met een dikke
veen-laag is bedekt, zoodat men hot. uit
gesloten acht, dat do grond dezen zomer
nog bebouwd kan worden. Dc meeste boe
ren zijn te arm om do kosten te dragen
die gemaakt moeten worden voordat hun
land weer te exploiteeron is.
Men hoopt, dat het Nationaal Steunco
mité financieel hulp zal verlcenen bij de
egalisatie van den grond. Doch zelfs wan
neer dit geschiedt kan de polder eerst om
streeks Augustus overeenkomstig zijn be
stemming worden gebruikt. Op den droog
gekomen grond beeft men gras gezaaid;
dit is liet eenige gewas, dat dit jaar kan
worden voortgebracht.
Een overzicht van do schade, die do
overstrooming heeft toegebracht aan ge
bouwen en hun inventaris, is nog steeds
niet verkregen. Op grond van dc resulta
ten van het onderzoek^ dat thans nog
gaande is, zal vermoedelijk einde van do
volgende week een voorloopige taxatie
kunnen plaats hebben.
De arbeidstijd.
W a s s on o r ij e n en
s t r ij kinrieh tinge n.
De Minister van Arbeid, H. en N. heeft
aan hoofden of bestuurders van wassehe-
rijen en strijkinrichtingen in alle gemeen
ten dos Rijks vergund, dat gedurende het
tijdvak van 10 tot en met 15 Mei en ge
durende liet tijdvak van 25 tot en met 2fl
Mei in hun onderneming door do daar
werkzame arbeiders in afwijking van
bet bepaalde in de artt. 23 on 2-1, eerste
lid, der Arbeidswet 1010 arbeid wordt
verricht als volgt: op 10, 11, 12 en 14 Mei
Oil op 25, 20, 27 en 28 Mei gedurende ten
hoogste negen uren per dag, en op 15 en 20
Mei gedurende ten hoogste acht uur per
dag, onder voorwaarde, dat:
n. in do onderneming, waar van deze
vergunning gebruik wordt gemaakt, geen
arbeid wordt verricht. 13 Mei en 24 Mei
b. 15 Mei en 20 Mei geen arbeid wordt
verricht na 5 uur nam.
Dc belasting-conferentie te Genève.
De Nod. vertegenwoordiging.
Op de conferentie van deskundigen no
pens hel vraagstuk van de dubbele belas
ting en do belastingontduiking, welke op
uitnoodiging van den secretaris-generaal
van den Volkenbond op 17 Mei a.s. te Ge
nève zal bijeenkomen, zal do Nedorlandscho
Regeering vertegenwoordigd zijn door Mr.
Dr. J. H. R. Sinnighe Damsté, directeur-
generaal der Belastingen en Dr. L. J. van
der Waals, referendaris aan het Departe
ment van Koloniën.
Het Hygiënische Volkenbonds-Comitc.
Een uitnoodiging aan
Prof. Gorter.
De correspondent van de „Msb." le Ge-
Léve seint:
Professor Gorter te Leiden zal waar
schijnlijk door het Hygiënisch Volkenbonds
comité worden uilgenoodigd met speciali
teiten op het gebied der kinderhygiëne van
Duitschland, Engeland, Frankrijk, Italië,
en Nederland den Volkenbond bijstand to
verlcenen bij liet beraadslagen over de beste
maatregelen tot bevordering van de ge
zondheid van bet kind van voor zijn ge
boorte tot bet derde levensjaar.
Dioc. R K. Vrouwenbond in het
Bisdom Haarlem.
A 1 g e m e e n e vergadering.
Te Rotterdam heeft de dioc. vergadering
van den R. K. Vrouwenbond in het bisdom
Haarlem plaats gehad. Nadut de afgevaar
digden in de Kapel van hel H Sacrament
ir de Eendracht-Iraat de II Mis hadden
bijgewoond, waaronder een dameskoortje
enkele gezangen uitvoerde, kwam men in
Restaurant Louis Seize aan den N. Bin
nenweg bijeen.
Mevrouw Febmers heette namen- de afd.
Rotterdam de vergadering welkom.
In haar openingswoord sprak mej.
Annie Meyer, die voor liet laat.sT de Dioc.
Vergadering presideerde, o.rn. over de laak
der Vrouwenbonden, die zich, evenals alle
andere vereenigingen, aan de nieuwe tijds
omstandigheden zullen moeten aanpassen.
Mevr. A. Sleenhoff-Sniuldors, onderwijl
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND. 4
Oe Fransche begrooting thans definitie?
aangenomen.
De vredesonderhandelingen fn Marokko
vlotten niet erg.
Het Fransche aanbod inzake de oorlogs
schulden aan Amerika is aanvaard.
Door de overstroomingen is bij Leningrad
een brug ingestort, waarbij pl.m. 30 mon-
schen verdronken. (Buitoni; Berichten).
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft besloten do
Biosccopwet in behandeling te nemen
(Verslag, 3de blad).
De beyrooting Arbeid in do Tweede Ka
mer (Verslag 3de en 2de blad on Overzicht
lsto blad).
Jhr. mr. O. F. A. M. van Nispen tot Se
venaer, gezant bij den H. Stoei, zal wor
den benoemd tot gezant te Weenen (lsto
blad).
Te Rotterdam is dc vergadering gehou
den van den diocesancn R.-K. Vrouwen
bond in het bisdom Haarlem (lsto blad).
Dc minister van Arbeid, Handel cn Nij
verheid heeft gedurende het tijdvak van
10 tot en met 15 en van 25 tot en met 29
Mei cverwerkvergunning verleend voor
wasscherijen en strijkinrichtingcn (late
blad).
Voor den Raad van State zijn behan
deld de bezwaarschriften tenen het bcsl-dt
van Ged. Staten van Zuid-Holland, waar
bij het uitbreidingsplan voor Wassenaar
is goedgekeurd (Rechtzaken, 3de blad).
Tot lid van Ged. Staten van Overijsel
(vacature mr. H. van der Vegte) is geko
zen de heer mr. dr. J. W. Schneider (R.-
K.), (lsto blad).
Een onderzoek bracht aan het licht, dat
een firma te Batavia, voor tonnen gouds
aan douanerechten heeft ontdoken (Nod.-
Indië, 3de blad).
LEIDEN.
Een grootsche herdenking van prof.
Kamerlingh Onnes (2de blad).
Een debatavond over het Nederlandsch-
Bclgisch Verdrag (2do blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
Do photó-pagina geeft o.m.: De nhoto
van den jubileeronden gemeente-archiva
ris van Leiden, mr. dr. J .C. Overvoordo
Eenigo beroemde, veel besproken per
sonen Paus Pius XI, do Garde dóco-
reerend.
tor vergadering gekomen, word hartelijk
welkom gelieeten
Jaarverslagen werden goedgekeurd.
Bij punt 8, verkiezing van bestuursleden,
werd door do afd. Amsterdam geadvi
seerd aan de dames L. Hoeren en F. Pen
ters, dio zich op verlangen dor vorige ver
gadering weer beschikbaar hadden gesteld,
to verzoeken haar bestuursplaats te blijven
innemen tot eventueel do statuten gewijzigd
cn koninklijk goedgekeurd zouden zijn,
waardoor herkiezing van bestuur-leden
mogelijk zal zijn geworden. Aldus werd
gehandeld. In de andere vacature werd
voorzien door dn verkiezing van mevr.
KoenenKoelman te Hoorn
Daarop werden ingekomen voorstellen
behandeld. Op het voorstel kring Alkmaar:
steunactio tot leniging van den nood in do
Drcnfseho Venen, werd besloten, aan do
afdeelingen over te laten, in hoeverre zij
aan.déze actie wenschon deel te nomen.
Eventueele deelneming kan aan het secre
tariaat worden opgegeven.
Het voorstel naar aanleiding van het
rapport ingediend op de vorige dioc. Ver
gadering betreffende instelling van een per
manente commissie, die tot tank zal heb
ben do oprichting van plaatselijke studie
club;-', alsmede de bevordering der onder
linge samenwerking van die clubs, werd
ua n genomen.
Eveneens het voorstel van het dioc. be-
stuur tot de benoeming van een nniblena-
resso, hoofdpropagandiste voor het diocees
en wel voor den proeftijd van een jaar
Na do lunch kwam op oen afzonderlijk
daarvoor uitgeschreven vergadering do
inloten wijziging aan de orde.
Na eenigo discussie, waarbij liet amen
dement van Rotterdam ivcrd aangenomen,
word-n de voorgestelde wijzigingen goedge
keurd en besloten koninklijke goedkeuring
aan te vragen.
Hierop volgde do vorkiezing van
een nieuwe p r o s i d e r t n, wan rbij
rii e j. Toos Post, Pres. v. d. afdeeling
Delft tot voorzitster werd gekozen.
Mej. A. Meyer nam mot een vriendelijke
toespraak afscheid als presidente.
